Toelichting bij COM(2015)496 - Europese statistieken over de prijzen van aardgas en elektriciteit - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2015)496 - Europese statistieken over de prijzen van aardgas en elektriciteit. |
|---|---|
| bron | COM(2015)496   |
| datum | 18-11-2015 |
• Motivering en doel van het voorstel
De Commissie (Eurostat) verzamelt gegevens over de prijzen van gas en elektriciteit voor industriële eindverbruikers (niet-huishoudelijke eindafnemers). De prijzen voor industriële eindverbruikers zijn sinds 1990 bij wetgeving geregeld, momenteel op grond van Richtlijn 2008/92/EG, waarmee Richtlijn 90/377/EEG is ingetrokken. Nationale autoriteiten verzamelen gegevens voor huishoudelijke afnemers op basis van een vrijwillige overeenkomst. De nationale autoriteiten hebben de Commissie meegedeeld dat meerdere gegevensverstrekkers (aardgas- en elektriciteitsondernemingen) om financiële en personele redenen momenteel heroverwegen of ze door zullen gaan met het verzamelen van deze gegevens.
Tijdens de Europese Raad over energie en belastingen van 22 mei 2013 verklaarden de staatshoofden en regeringsleiders dat het energiebeleid van de EU erop gericht moet zijn huishoudens en bedrijven tegen betaalbare en concurrerende prijzen en op veilige en duurzame wijze van energie te voorzien. Daarom werd de Commissie verzocht een analyse te maken van de 'opbouw en prijsbepalende factoren van energieprijzen en kosten in de lidstaten'. Deze analyse moest zich concentreren op de invloed van de energieprijzen op huishoudens, kleine en middelgrote bedrijven en energie-intensieve industrieën, en meer in het algemeen het concurrentievermogen onderzoeken van de EU in relatie tot haar mondiale economische tegenhangers.
Nadat de Commissie had vastgesteld dat voor deze analyse aanvullende gedetailleerde prijsgegevens nodig waren, heeft zij op basis van een vrijwillige regeling de vereiste informatie uit alle 28 EU-lidstaten verkregen. In januari 2014 is aan de Raad een verslag voorgelegd met onder meer een gedetailleerde analyse van de verschillende componenten die de aardgas- en elektriciteitsprijzen bepalen.
In 2014 is door beleidsmakers herhaaldelijk verzocht om meer gedetailleerde officiële statistieken op het gebied van de aardgas- en elektriciteitsprijzen. De Raad Vervoer, Telecommunicatie en Energie (Raad TTE) erkende tijdens zijn bijeenkomst van 13 juni 2014 dat hoge en stijgende energieprijzen en kosten een negatieve uitwerking hebben op de wereldwijde concurrentiepositie van Europa en op de levensstandaard van de individuele afnemers. Daarom pleitte de Raad TTE voor een 'vervolgonderzoek naar de energieprijzen en kosten en naar de afnemers', dat tegen 2016 door de Commissie zou moeten worden uitgevoerd.
De Europese Commissie heeft op 25 februari 2015 het pakket Energie-Unie goedgekeurd. Een van de maatregelen uit het pakket Energie-Unie, opgenomen in het hoofdstuk over de interne energiemarkt, behelst een analyse van energieprijzen en kosten, die in 2016 en vervolgens om de twee jaar moet worden uitgevoerd.
In overeenstemming met de doelstellingen van het pakket Energie-Unie, en met name de behoefte aan meer transparantie over de kosten en prijzen van energie zoals bedoeld in actiepunt 8 van het pakket, is een aanvullende lijst deelcomponenten opgesteld met betrekking tot belastingen en heffingen en met betrekking tot de netwerkprijzen van aardgas en elektriciteit.
• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
Tijdens de Europese Raad van juni 2014 werd nogmaals de noodzaak benadrukt om de interne markt te versterken, de concurrentie en de transparantie op de gasmarkt te vergroten en de integratie van de Europese energiemarkt te voltooien. De Raad pleitte ook voor verder onderzoek naar marktintegratie met betrekking tot energie-efficiëntie en energiezekerheid.
• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
Het pakket Energie-Unie is op 25 februari 2015 door de Commissie goedgekeurd. In dit kader zal de Commissie vanaf 2016 gegevens verstrekken over energieprijzen en kosten (met inbegrip van belastingen en subsidies). Dankzij deze uitsplitsing van energieprijzen en kosten zal de Commissie de situatie op de energiemarkt in het oog kunnen houden.
2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
• Rechtsgrondslag
Artikel 338, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
De Commissie (Eurostat) verzamelt nationale gegevens over de prijzen van aardgas en elektriciteit en gebruikt daarbij een methode die vergelijkingen tussen de lidstaten mogelijk maakt. Deze gegevens moeten op EU-niveau worden verzameld om de betrouwbaarheid van de gegevens te kunnen waarborgen, vergelijkingen tussen alle lidstaten van de EU mogelijk te maken en de gegevens voor de EU en voor de eurozone te kunnen aggregeren. De gegevens worden op nationaal niveau verzameld door de desbetreffende nationale autoriteiten en vervolgens door Eurostat verspreid.
• Evenredigheid
De voorgestelde rechtshandeling heeft betrekking op de verzameling van gegevens over de prijzen van aardgas en elektriciteit voor de huishoudelijke en niet-huishoudelijke sector. De prijsgegevens voor de industriële sector werden in het verleden verzameld uit hoofde van Richtlijn 2008/92/EG, terwijl de gegevens voor de huishoudelijke sector werden verzameld op basis van vrijwillige overeenkomsten. Door de groeiende complexiteit van de energiemarkt wordt het steeds moeilijker betrouwbare en actuele gegevens te verkrijgen over de aardgas- en elektriciteitsprijzen zonder dat er een juridisch bindende verplichting bestaat tot het verstrekken van dergelijke gegevens, met name voor de huishoudelijke sector. In vergelijking met de situatie onder Richtlijn 2008/92/EG houden de voorgestelde wijziging in dat gegevens die momenteel op vrijwillige basis worden verzameld, ook onder de voorgestelde rechtshandeling zullen vallen. Dit gaat niet verder dan wat nodig is om de gestelde doelen te bereiken.
• Keuze van het instrument
Het gebruik van een verordening van het Europees Parlement en de Raad als rechtsinstrument zal zorgen voor een snelle, soepele en geharmoniseerde uitvoering in de hele EU.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
• Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan
De bestaande toepasselijke wetgeving (Richtlijn 2008/92/EG) heeft alleen betrekking op de verzameling van gegevens over de aardgas- en elektriciteitsprijzen voor de industriële sector. De hiervoor gebruikte methode is in 2007 ingevoerd en is doeltreffend gebleken.
• Raadpleging van belanghebbenden
In januari 2015 zijn de leden van de werkgroep energiestatistieken (ESWG, Energy Statistics Working Group) schriftelijk door Eurostat geraadpleegd. Hun opmerkingen en aanbevelingen zijn in aanmerking genomen. De schriftelijke raadpleging van de ESWG heeft geleid tot een vermindering van het aantal deelcomponenten van belastingen en heffingen (van elf tot zes deelcomponenten) en een aanzienlijke beperking van de te rapporteren gegevens over de netwerkprijzen voor elektriciteit en aardgas. In mei en juni 2015 werden de leden van de groep van directeuren van sectorale en milieustatistieken en rekeningen (DIMESA, Directors of Sectoral and Environmental Statistics and Accounts) schriftelijk geraadpleegd, met als resultaat een verlenging van de termijnen voor het aanvragen van een afwijking bij de rapportering van componenten en/of deelcomponenten van prijsgegevens. Ook werd een drempelwaarde vastgesteld voor de prijzen voor aardgas in de huishoudelijke sector, zodat landen met een lage huishoudelijke consumptie van aardgas kunnen worden vrijgesteld. Het gewijzigde ontwerp is op 11 juni 2015 tijdens een bijeenkomst van de DIMESA-groep en op 24 juni 2015 tijdens een bijeenkomst van de ESWG gepresenteerd.
• Bijeenbrengen en gebruik van expertise
Eurogas en Eurelectric, twee verenigingen die actief zijn in de sectoren gas en elektriciteit, zijn door Eurostat geraadpleegd over de haalbaarheid van het verzamelen van de gegevens. Hun aanbevelingen over de beschikbaarheid van informatie over deelcomponenten van de netwerkprijzen van elektriciteit en aardgas zijn in aanmerking genomen.
• Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging
De administratieve last voor de rapporterende instanties en de Commissie zal niet significant stijgen, omdat de meeste van de betrokken gegevens reeds vrijwillig worden gerapporteerd. De lijst met te verzamelen gegevens is weliswaar uitgebreid met een aantal deelcomponenten van belastingen en netwerkprijzen, maar daar staat tegenover dat de rapportagefrequentie van jaarlijks naar driejaarlijks is teruggebracht. De totale administratieve last zal dus naar verwachting ongewijzigd blijven.
• Effectbeoordeling
Voor dit voorstel is geen effectbeoordeling uitgevoerd, omdat het geen aanzienlijke wijziging van de activiteiten van de rapporterende instanties of de Commissie met zich mee zal brengen. De gedetailleerde motivering van het besluit om geen milieueffectbeoordeling uit te voeren, is te vinden in de routekaart van de Commissie, die op de website van de Commissie (ec.europa.eu/smart-regulation/impact/planned_ia) is gepubliceerd.
• Grondrechten
Niet van toepassing.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
Het voorstel heeft geen gevolgen voor de begroting van de Unie. Er zijn geen extra kosten, omdat de activiteiten niet significant zullen toenemen.
5. OVERIGE ELEMENTEN
• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage
Geen.
• Toelichtende stukken (bij richtlijnen)
Niet van toepassing.
• Artikelsgewijze toelichting
Betrouwbare, actuele en volledige statistische gegevens over de prijzen van aardgas en elektriciteit zijn een belangrijke informatiebron voor de Europese beleidsmakers. Voor de huishoudelijke sector wordt het verzamelen van gegevens over de prijzen van gas en elektriciteit echter uitgevoerd op basis van een vrijwillige overeenkomst, zodat afzonderlijke gegevensverstrekkers (elektriciteits- of gasbedrijven) zouden kunnen besluiten hier niet mee door te gaan. Omdat de gegevensverzameling onder een juridisch kader zal vallen, is voortzetting van de rapportage gewaarborgd.
Om de belangrijkste prijsbepalende factoren voor de prijzen van elektriciteit en aardgas te analyseren, is het niet voldoende uitsluitend te kijken naar de uiteindelijke gas- en elektriciteitsprijzen en naar netwerktarieven, belastingen en productprijzen. Om de prijsbepalende factoren te kunnen identificeren, is een aantal variabelen (deelcomponenten) aan de te verzamelen gegevens toegevoegd, zodat gedetailleerdere analyses kunnen worden toegepast op gegevens die op basis van geharmoniseerde methoden zijn verzameld.
Europese Economische Ruimte
De voorgestelde handeling betreft een onderwerp dat onder de EER-overeenkomst valt en moet daarom worden uitgebreid tot de Europese Economische Ruimte.