Toelichting bij COM(2016)86 - Sluiting van onder meer de Overeenkomst tussen de EU, IJsland, Liechtenstein en Noorwegen betreffende een financieel mechanisme van de EER voor de periode 2014-2021

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

Krachtens de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (hierna 'de Overeenkomst' genoemd) kunnen Noorwegen, IJsland en Liechtenstein (hierna 'de EER-EVA-staten' genoemd) ten volle deelnemen aan de interne markt. In samenhang hiermee hebben deze drie landen sinds de inwerkingtreding van de Overeenkomst in 1994 ook bijgedragen tot de vermindering van economische en sociale ongelijkheden in de EER op grond van artikel 115 van de Overeenkomst. Daarnaast heeft Noorwegen bijgedragen tot een afzonderlijk financieel mechanisme van Noorwegen. De meest recente financiële mechanismen zijn op 30 april 2014 verstreken.

Aangezien het nog steeds noodzakelijk is om de economische en sociale ongelijkheden binnen de EER te verminderen, heeft de Raad de Commissie op 7 oktober 2013 gemachtigd om onderhandelingen te openen met IJsland, Liechtenstein en Noorwegen over de toekomstige financiële bijdrage van de EER-EVA-staten aan de economische en sociale cohesie in de Europese Economische Ruimte 1 . De formele onderhandelingen werden geopend in januari 2014. Gelijktijdig, maar volledig losstaand van de onderhandelingen over het financieel mechanisme werd een aanvang gemaakt met de herziening van de protocollen met betrekking tot de handel in vis tussen respectievelijk de EU en IJsland en de EU en Noorwegen op basis van de herzieningsclausule van de aanvullende protocollen bij de vrijhandelsovereenkomsten met Noorwegen en IJsland 2 .

Deze onderhandelingen werden door de onderhandelaars afgerond met de parafering van volgende documenten op 17 juli 2015:

• de Overeenkomst tussen de Europese Unie, IJsland, het Vorstendom Liechtenstein en het Koninkrijk Noorwegen betreffende een financieel mechanisme van de EER voor de periode 2014-2021;

• de Overeenkomst tussen het Koninkrijk Noorwegen en de Europese Unie betreffende een financieel mechanisme van Noorwegen voor de periode 2014-2021;

• het Aanvullend Protocol bij de Overeenkomst tussen de Europese Economische Gemeenschap en het Koninkrijk Noorwegen; alsmede

• het Aanvullend Protocol bij de Overeenkomst tussen de Europese Economische Gemeenschap en IJsland.

Het bijgaande voorstel heeft betrekking op de sluiting van de overeenkomst inzake een financieel mechanisme van de EER, de overeenkomst met Noorwegen, het Noorwegenprotocol en het IJslandprotocol.

De overeenkomst inzake een financieel mechanisme van de EER en de overeenkomst met Noorwegen voorzien samen in een financiële bijdrage van de EER-EVA-staten aan de economische en sociale cohesie in de EER ten belope van 2,8 miljard EUR voor de periode 2014-2021. Voorts wordt in beide overeenkomsten een bepaald bedrag aan financiële middelen gereserveerd voor de aanpak van de jeugdwerkloosheid. Dit resultaat is in overeenstemming met de onderhandelingsrichtsnoeren van de Raad, waarin sprake was van a) een 'algemene toename' van de financiële bijdrage (de algemene toename bedraagt 11,3 % ten opzichte van de periode 2009-2014); b) een eventuele nieuwe toewijzing om de gevolgen van de jeugdwerkloosheid aan te pakken; c) de toepassing van de verdeelsleutel van het Cohesiefonds; d) de afstemming van de nieuwe financieringsperiode met de looptijd van het EU-cohesiebeleidsinstrument (2014-2020); e) een beperkt aantal prioriteiten ten opzichte van de vorige financiële periode en f) gestroomlijnde uitvoeringsbepalingen.

De herziening van de protocollen met betrekking tot de handel in vis tussen respectievelijk de EU en IJsland en de EU en Noorwegen heeft ertoe geleid dat aan beide landen voor de periode 2014-2021 nieuwe concessies zijn verleend. Deze concessies komen in wezen neer op een verlenging van de concessies die golden voor de periode 2009-2014 met a) voor IJsland, een lichte verhoging van beide tariefcontingenten; en b) voor Noorwegen, een lichte stijging in de concessies voor sommige tarieflijnen en een verlenging van de vorige concessies voor andere tarieflijnen. Noorwegen zal de doorvoerregeling voor vis met een termijn van zeven jaar verlengen met ingang van de datum waarop de nieuwe concessies voorlopig worden toegepast.

De overeenkomsten en protocollen zullen met ingang van de in de desbetreffende artikelen vastgestelde data voorlopig worden toegepast, in afwachting van de voltooiing van de procedures voor hun ratificatie of sluiting en inwerkingtreding.

De Commissie acht de resultaten van de onderhandelingen bevredigend en stelt de Raad derhalve voor, nadat de goedkeuring van het Europees Parlement is verkregen, het bijgevoegde besluit betreffende de sluiting van het financieel mechanisme van de EER, de overeenkomst met Noorwegen, het Noorwegenprotocol en het IJslandprotocol vast te stellen.