Toelichting bij COM(2018)27 - Sluiting van Amendement 1 van het Memorandum van samenwerking NAT-I-9406 tussen de VS en de EU (luchtverkeer) - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2018)27 - Sluiting van Amendement 1 van het Memorandum van samenwerking NAT-I-9406 tussen de VS en de EU (luchtverkeer). |
|---|---|
| bron | COM(2018)27   |
| datum | 16-01-2018 |
• Motivering en doel van het voorstel
Luchtvervoer is een prioriteit voor het vervoersbeleid van de Europese Unie. Het doel van de Commissie is te komen tot een zeer performant luchtvervoersysteem dat zorgt voor naadloze, veilige en efficiënte mobiliteit van passagiers en goederen, waar zowel de burgers als het bedrijfsleven baat bij hebben. Dit vereist zeer performante systemen voor luchtverkeersbeheer (ATM) die opgewassen zijn tegen de huidige en toekomstige uitdagingen op het gebied van luchtvervoer, in termen van toenemende capaciteit en veiligheid, en tegelijk het milieueffect van vluchten de kosten voor het verlenen van luchtvaartnavigatiediensten doen afnemen.
Sinds 2004 stelt de Unie zich tot doel de prestaties van het luchtverkeersbeheer in Europa te verbeteren door verandering te brengen in de wijze waarop het luchtverkeer wordt beheerd en door de Europese infrastructuur voor luchtverkeersbeheer te moderniseren en te harmoniseren via het initiatief voor het gemeenschappelijk Europees luchtruim (Single European Sky, SES) 1 . De voltooiing van het gemeenschappelijk Europees luchtruim is een van de hoofddoelstellingen van de luchtvaartstrategie voor Europa, die op 7.1.2015 door de Commissie is vastgesteld 2 ; in die strategie wordt de voltooiing van het SES omschreven als een van de meest fundamentele uitdagingen voor de actuele prestaties en concurrentiekracht van het luchtvaartsysteem van de Europese Unie. Het SESAR-project (Single European Sky ATM Research) is de technologische pijler van het gemeenschappelijk Europees luchtruim. Dit project heeft tot doel nieuwe technologieën en operationele procedures die bijdragen tot de verbetering van de prestaties van ATM-systemen in Europa te definiëren, te ontwikkelen, te valideren en uit te rollen.
Luchtvervoer is een mondiale bedrijfstak die sterk afhankelijk is van mondiale interoperabiliteit van ATM-systemen die zorgt voor veilige, efficiënte en kosteneffectieve vluchten over en tussen verschillende regio's in de wereld. Mondiale interoperabiliteit kan alleen worden bereikt via effectieve en permanente samenwerking met andere regio's. De VS werken eveneens aan de modernisering van het luchtverkeersbeheer, met name via het NextGen-programma, dat beheerd wordt door de Federal Aviation Administration (FAA). Op dit ogenblik zijn SESAR en NextGen de belangrijkste referenties ter wereld op het gebied van modernisering van luchtverkeersbeheer. Beide initiatieven hebben tot doel de capaciteit van hun huidige systemen te vergroten door meer gebruik te maken van automatisering, informatie-uitwisseling, nieuwe benaderingen van vluchtplannen en vluchtroutes, nieuwe separatiemethoden en uitvoerig gebruik van satelliettechnologie. In deze context is mondiale interoperabiliteit een essentiële doelstelling bij de planning van de ontwikkeling van ATM-systemen; het is dan ook een van de fundamentele eisen van zowel SESAR als NextGen.
Omdat ze er beide naar streven het luchtvervoer veiliger en efficiënter te maken, hebben de Europese Unie en de Verenigde Staten van Amerika in 2011 het Memorandum van samenwerking tussen de Verenigde Staten van Amerika en de Europese Unie inzake onderzoek en ontwikkeling op het gebied van de burgerluchtvaart ondertekend. De samenwerkingsactiviteiten die tot dusver in het kader van dit memorandum van samenwerking zijn uitgevoerd, hadden hoofdzakelijk betrekking op luchtverkeersbeheer (ATM), met name samenwerking op het gebied van onderzoek en ontwikkeling (O&O) tussen SESAR en NextGen.
Aangezien deze twee programma’s zich op het ogenblik van de ondertekening van het memorandum in hun onderzoeks- en ontwikkelingsfase bevonden, lag de initiële focus op onderzoek, ontwikkeling en validering. De samenwerking in het kader van het memorandum van samenwerking, met name tussen SESAR en NextGen, heeft een hoog niveau van maturiteit bereikt en heeft belangrijke resultaten opgeleverd ter bevordering van de mondiale interoperabiliteit tussen ATM-systemen. Dit heeft beide partijen ertoe aangezet om na te gaan of de samenwerking kan worden uitgebreid tot thema's die betrekking hebben op de uitrol van ATM-systemen. Op basis hiervan heeft de Raad de Commissie op 8 mei 2017 gemachtigd om met de FAA te onderhandelen over een wijziging van het memorandum van samenwerking, teneinde het toepassingsgebied ervan uit te breiden tot de uitrol. De drie belangrijkste doelstellingen van de onderhandelingen waren:
het toepassingsgebied van het bestaande memorandum van samenwerking inzake O&O op burgerluchtvaartgebied uitbreiden tot alle thema's die verband houden met de modernisering van het luchtverkeersbeheer (O&O, validering, demonstratie, uitrol), met inbegrip van ontluikende luchtvaartdomeinen en niet-technologische ATM-aspecten van het gemeenschappelijk Europees luchtruim aan bod komen.
de governanceregelingen van het memorandum van samenwerking en de bijlagen en aanhangsels daarvan stroomlijnen.
onderhandelen over specifieke regelingen voor samenwerking op het gebied van de ATM-uitrol, en tegelijk de bestaande regelingen betreffende 'de samenwerking tussen SESAR en NextGen inzake mondiale interoperabiliteit' en 'de samenwerking inzake het meten van ATM-prestaties' behouden en aanpassen aan het nieuwe kader.
De wijziging van het memorandum is tot stand gekomen na onderhandelingen tussen de Commissie en de FAA en is, op basis van een desbetreffend besluit van de Raad, namens de Unie ondertekend; het onderhavige besluit volgt het goedkeuringsproces.
• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
De voorgestelde wijzigingen van het memorandum van samenwerking zijn volledig samenhangend met de luchtvaartstrategie voor Europa, het beleid inzake het gemeenschappelijk Europees luchtruim, het SESAR-project en de daarmee verband houdende wetgeving. In de strategie wordt benadrukt dat het belangrijk is het gemeenschappelijke Europese luchtruim te voltooien door de totstandbrenging van een volledig geoptimaliseerd Europees systeem voor luchtverkeersbeheer dat de kosten ten gevolgen van gebrekkige efficiëntie (vertragingen, omwegen enz.) beperkt. Van fundamenteel belang voor de totstandbrenging van een dergelijk systeem zijn de tenuitvoerlegging van het SESAR-project en een sterke en efficiënte samenwerking met de VS, teneinde ervoor te zorgen dat de systemen voor luchtverkeersbeheer van beide partijen op elkaar worden afgestemd en interoperabel zijn.
• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
Dit initiatief is in overeenstemming met de politieke prioriteiten van de Commissie met betrekking tot de interne markt, groei en werkgelegenheid en de rol van de Europese Unie als mondiale speler. De aanbeveling is samenhangend met het beleid van de EU op het gebied van onderzoek en innovatie en het beleid inzake de trans-Europese netwerken, waarop het onderzoeks-, ontwikkelings- en uitrolkader van SESAR is gebaseerd.
2. RECHTSGRONDSLAG
• Rechtsgrondslag
De rechtsgrondslag voor dit voorstel is artikel 100, lid 2, in samenhang met artikel 218, lid 6, onder a), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
• Raadpleging van belanghebbenden
De Commissie heeft de gemeenschappelijke onderneming SESAR en de SESAR-uitrolbeheerder betrokken bij de onderhandelingen; zij hebben de resultaten van de onderhandelingen goedgekeurd. Deze entiteiten vertegenwoordigen een breed platform van belanghebbenden in de luchtvaart, die potentieel profijt kunnen trekken van het gewijzigde memorandum. De Commissie heeft via het speciaal comité dat door de Raad is opgericht voor het memorandum, ook de lidstaten geraadpleegd alvorens de ontwerpteksten te paraferen.
• Bijeenbrengen en gebruik van expertise
Tijdens de onderhandelingen hebben de gemeenschappelijke onderneming SESAR, de SESAR-uitrolbeheerder en Eurocontrol technische deskundigheid verstrekt. De juridische dienst van de Commissie heeft juridische deskundigheid verstrekt. Andere externe deskundigheid was niet nodig.
• Effectbeoordeling
Het voorstel is volledig gebaseerd op dezelfde doelstellingen en beginselen die ten grondslag liggen aan het bestaande memorandum van samenwerking. De uitbreiding van het toepassingsgebied van het memorandum van samenwerking tussen de Unie en de VS tot alle fasen van de modernisering van het luchtverkeersbeheer, met inbegrip van de uitrol, is een weergave van de natuurlijke evolutie van de werkzaamheden die met succes zijn uitgevoerd in het kader van het huidige memorandum van samenwerking. Aangezien het initiatief niet tot doel heeft nieuwe programma's of financieringsmechanismen op te zetten, werd geen effectbeoordeling uitgevoerd, zoals aangegeven in het stappenplan.
Zoals vermeld in het voorstel van de Commissie om te onderhandelen over een gewijzigd memorandum van samenwerking, was de beste optie een uitbreiding van het toepassingsgebied van het bestaande memorandum tot alle fasen van de modernisering van het luchtverkeersbeheer, met inbegrip van de uitrol, binnen het toepassingsgebied van het gemeenschappelijk Europees luchtruim, waarbij de samenwerking inzake niet-ATM-gerelateerde aspecten van de burgerluchtvaart beperkt wordt tot onderzoek en ontwikkeling. Het voordeel van deze aanpak is dat het memorandum van samenwerking ruimte blijft bieden voor samenwerking met betrekking tot onderzoek en ontwikkeling inzake niet-ATM-gerelateerde aspecten van de burgerluchtvaart en dat het bindende kader voor samenwerking met de VS, dat reeds door onderhandelingen tot stand is gekomen, behouden blijft.
• 4.GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
Dit voorstel heeft geen gevolgen voor de begroting. De activiteiten van het gewijzigde memorandum zullen worden uitgevoerd in het kader van bestaande instrumenten en budgetten en werkprogramma's, zoals het meerjarig werkprogramma van de gemeenschappelijke onderneming SESAR 2020 en de kader-partnerschapsovereenkomst met de SESAR-uitrolbeheerder.
5. OVERIGE ELEMENTEN
• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage
De gemeenschappelijke onderneming SESAR blijft verantwoordelijk voor de onderzoeks-, ontwikkelings- en valideringsactiviteiten in het kader van het memorandum van samenwerking. De uitrolactiviteiten worden gepland en gemonitord door de SESAR-uitrolbeheerder in het kader van de specifieke subsidieovereenkomsten die met de Commissie zijn ondertekend. De Commissie zal toezicht houden op de algemene voortgang van de tenuitvoerlegging van het memorandum van samenwerking via de gevestigde rapporteringsmechanismen van deze twee entiteiten, overeenkomstig de onderliggende juridische en contractuele kaders en die van de governance van het memorandum van samenwerking.
• Artikelsgewijze toelichting
Het voorgestelde besluit heeft tot doel de inwerkingtreding mogelijk te maken van wijziging 1 van het memorandum van samenwerking, die door de vertegenwoordigers van de Unie en van de Verenigde Staten is ondertekend op basis van een overeenkomstig besluit van de Raad. De wijziging omvat de herziene hoofdtekst van het memorandum van samenwerking en een herziene bijlage 1 inzake 'ATM-modernisering en mondiale interoperabiliteit', die bestaat uit:
–appendix 1 over 'samenwerking tussen SESAR en NextGen inzake onderzoek, ontwikkeling, validering en mondiale interoperabiliteit'; deze appendix heeft 5 aanhangsels:
(1)"samenwerking tussen SESAR en NextGen inzake transversale activiteiten met het oog op mondiale interoperabiliteit";
(2)"samenwerking tussen SESAR en NextGen inzake informatiebeheer met het oog op mondiale interoperabiliteit";
(3)"samenwerking tussen SESAR en NextGen inzake trajectbeheer met het oog op mondiale interoperabiliteit";
(4)"samenwerking tussen SESAR en NextGen inzake interoperabiliteit van communicatie, navigatie, surveillance (CNS) en activiteiten in de lucht, met het oog op mondiale interoperabiliteit";
(5)"samenwerking tussen SESAR en NextGen inzake samenwerkingsprojecten met het oog op mondiale interoperabiliteit";
–appendix 2 inzake 'samenwerking inzake het meten van prestaties van het luchtverkeersbeheer';
–appendix 3 inzake 'samenwerking tussen SESAR en NextGen inzake uitrolactiviteiten en mondiale interoperabiliteit'.
Bijlage 1 en aanhangsel 3 zijn volledig nieuwe documenten. Bijlage 1 heeft betrekking op de uitbreiding van het toepassingsgebied van het memorandum van samenwerking tot de uitrol van ATM en wijzigt de beheersmechanismen; aanhangsel 3 bevat een beschrijving van de samenwerkingsregelingen op het gebied van de uitrol van ATM.
In het onderhavige voorstel wordt de rol van de Europese Commissie in het beheer van het memorandum van samenwerking uiteengezet. De Europese Unie wordt in het memorandum van samenwerking en alle bijbehorende uitvoeringsregelingen (bijlagen en appendices) vertegenwoordigd door de Europese Commissie.
De voorgestelde wijziging brengt geen verandering in de oorspronkelijke rol van het speciaal comité in het beheer van het memorandum van samenwerking. In het voorgestelde besluit inzake de sluiting van wijziging 1 van het memorandum van samenwerking is bepaald voor welke taken het speciaal comité vooraf moet worden geraadpleegd en welke taken - hoofdzakelijk administratieve taken of taken die betrekking hebben op de tenuitvoerlegging van het memorandum van samenwerking - de Commissie op eigen verantwoordelijkheid mag uitvoeren.