Toelichting bij COM(2018)64 - Ondertekening overeenkomst met Zwitserland over extra voorschriften voor het instrument voor financiële steun voor de buitengrenzen en visa, voor de periode 2014-2020

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Verordening (EU) nr. 515/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 tot vaststelling, als onderdeel van het Fonds voor interne veiligheid, van het instrument voor financiële steun voor de buitengrenzen en visa en tot intrekking van Beschikking nr. 574/2007/EG is op 21 mei 2014 in werking getreden en op 1 januari 2014 van toepassing geworden 1 .

Verordening (EU) nr. 514/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 tot vaststelling van de algemene bepalingen inzake het Fonds voor asiel, migratie en integratie en inzake het instrument voor financiële steun voor politiële samenwerking, voorkoming en bestrijding van criminaliteit, en crisisbeheersing is eveneens op 21 mei 2014 in werking getreden en op 1 januari 2014 van toepassing geworden 2 . Krachtens artikel 19 van Verordening (EU) nr. 515/2014 zijn de bepalingen van Verordening (EU) nr. 514/2014 van toepassing op het instrument voor financiële steun voor de buitengrenzen en visa, als onderdeel van het Fonds voor interne veiligheid (hierna „ISF – Grenzen en visa” genoemd).

Het ISF – Grenzen en visa heeft ten doel een solidariteitsmechanisme in te stellen waardoor voor de deelnemende staten dezelfde Europese regels gelden inzake het voor en namens elkaar uitoefenen van toezicht aan de buitengrenzen. Met het ISF – Grenzen en visa zal een belangrijke doelstelling van het Schengenacquis worden verwezenlijkt, namelijk het delen van de verantwoordelijkheid voor „een efficiënt, hoog en eenvormig niveau van toezicht aan hun buitengrenzen”, overeenkomstig artikel 15 van Verordening (EU) 2016/399 van het Europees Parlement en de Raad 3 . Het houdt derhalve een ontwikkeling van het Schengenacquis in.

In artikel 5, lid 7, van Verordening (EU) nr. 515/2014 wordt bepaald dat de landen die betrokken zijn bij de uitvoering, de toepassing en de ontwikkeling van het Schengenacquis, overeenkomstig die verordening moeten deelnemen aan het instrument en dat er regelingen moeten worden vastgesteld inzake de financiële bijdragen van deze landen aan dit instrument en de extra voorschriften voor deze deelname, waarbij ook de bescherming van de financiële belangen van de Unie en de controlebevoegdheid van de Rekenkamer worden geregeld, aangezien de associatieovereenkomsten niet in dergelijke regels voorzien.

De ontwerpovereenkomst met Zwitserland heeft ten doel de in artikel 5, lid 7, van Verordening (EU) nr. 515/2014 bedoelde regelingen vast te stellen en de Commissie in staat te stellen de eindverantwoordelijkheid voor de uitvoering van de begroting van het instrument in dit geassocieerde land op zich te nemen en te bepalen hoeveel het land voor dit instrument moet bijdragen aan de begroting van de Unie.

Wat financiële en begrotingscontroles betreft, zijn de lidstaten onderworpen aan horizontale verplichtingen (zoals de bevoegdheid van de Rekenkamer en het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF)) die ofwel rechtstreeks aan het Verdrag zijn ontleend, ofwel aan de afgeleide wetgeving van de Unie. Deze verplichtingen zijn rechtstreeks op de lidstaten van toepassing en zijn derhalve niet vastgesteld in Verordening (EU) nr. 515/2014. Overeenkomstig artikel 5, lid 7, van Verordening (EU) nr. 515/2014 moeten zij echter door middel van de ontwerpovereenkomst tot het geassocieerde land worden uitgebreid.

Teneinde de financiële belangen van de Unie te beschermen tegen fraude en andere onregelmatigheden moet krachtens Verordening (EU) nr. 514/2014 aan de diensten van de Commissie, de Rekenkamer en OLAF passende toegang worden verleend voor het verrichten van controles. Voorts bepaalt artikel 5, lid 9, van Verordening (EU) nr. 514/2014 dat de Commissie, de Rekenkamer en OLAF bij samenwerkingsovereenkomsten met derde landen uitdrukkelijk de bevoegdheid dienen te krijgen om dergelijke audits, controles ter plaatse en inspecties te verrichten. Hierin is derhalve in de ontwerpovereenkomst voorzien.

2. JURIDISCHE ELEMENTEN VAN HET VOORSTEL

Rechtsgrondslag

Aangezien dit voorstel voor de ondertekening van de overeenkomst ten doel heeft een regeling tussen de Unie en Zwitserland te sluiten inzake de bijdrage van dit land aan het instrument voor financiële steun voor de buitengrenzen en visa voor de periode 2014–2020 en inzake de extra voorschriften voor deze deelname, is het gebaseerd op artikel 77, lid 2, en artikel 218, lid 5, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.

Noodzaak van het voorgestelde besluit

Krachtens artikel 5, lid 7, van Verordening (EU) nr. 515/2014 is de sluiting van een overeenkomst met Zwitserland nodig om een regeling vast te stellen inzake de bijdrage van dit land aan het instrument voor financiële steun voor de buitengrenzen en visa voor de periode 2014–2020 en inzake de extra voorschriften voor deze deelname.

Hoewel artikel 19, lid 4, van de geparafeerde overeenkomst voorziet in de mogelijkheid om de overeenkomst voorlopig toe te passen vanaf de dag na die van de ondertekening ervan, onverminderd eventuele grondwettelijke vereisten, hebben de Zwitserse autoriteiten de Commissie laten weten dat overeenkomstig de Zwitserse wet inzake de organisatie van de overheid en het bestuur een dergelijke voorlopige toepassing niet mogelijk is. Daarom is in dit voorstel voor een besluit van de Raad niet in een voorlopige toepassing van de overeenkomst voorzien. De overeenkomst zal overeenkomstig artikel 19, leden 2 en 3, in werking treden op de eerste dag van de eerste maand volgende op de datum van de laatste kennisgeving van de voltooiing van de ratificatieprocedure.

Evenredigheid

Niet van toepassing.

Keuze van het instrument

Niet van toepassing.

3. RESULTATEN VAN DE RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDE PARTIJEN EN EFFECTBEOORDELING

Resultaat van de onderhandelingen

De Commissie heeft op 28 mei 2014 een aanbeveling aan de Raad geformuleerd om de Commissie te machtigen onderhandelingen met Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein te openen over een internationale overeenkomst tot vaststelling van de nodige extra voorschriften.

Op 14 juli 2014 is de Commissie door de Raad gemachtigd om met Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein onderhandelingen te openen over een overeenkomst inzake de wijze waarop deze landen deelnemen aan het ISF – Grenzen en visa.

Er is met alle geassocieerde landen tegelijk onderhandeld, in twee onderhandelingsronden. De definitieve tekst van de ontwerpovereenkomst met Zwitserland is op 21 april 2017 geparafeerd.

De Commissie is van oordeel dat de door de Raad in zijn onderhandelingsrichtsnoeren vastgestelde doelstellingen zijn bereikt en dat de ontwerpregeling aanvaardbaar is voor de Unie.

De lidstaten zijn geïnformeerd en geraadpleegd in de desbetreffende groepen van de Raad.

1.

De ontwerpovereenkomst houdt uiteindelijk het volgende in:


De ontwerpovereenkomst bepaalt dat de jaarlijkse financiële bijdrage van Zwitserland aan de begroting van het ISF – Grenzen en visa wordt berekend op basis van het Zwitserse bbp uitgedrukt als percentage van het bbp van alle staten die deelnemen aan het fonds [artikel 10 en de bijlage]. De jaarlijkse betalingen staan vermeld in artikel 11.

Daarnaast bevat de ontwerpovereenkomst bepalingen inzake de aanwijzing van de verantwoordelijke instantie en inzake het systeem voor jaarlijkse verslaglegging.

De overeenkomst bevat tevens bepalingen om de financiële belangen van de Unie tegen fraude te beschermen en maatregelen om te zorgen voor de naleving van de bepalingen inzake financieel beheer en financiële controle die zijn vastgesteld in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en in het op het VWEU gebaseerde recht van de Unie.

Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan

Niet van toepassing.

Raadpleging van belanghebbenden

Niet van toepassing.

Bijeenbrengen en benutten van deskundigheid

Niet van toepassing.

Effectbeoordeling

Niet van toepassing, aangezien het voorstel samenhangt met het programmabeheer en gericht is op de ondertekening van een internationale overeenkomst waarover is onderhandeld op basis van de richtsnoeren van de Raad.

Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging

Niet van toepassing.

Grondrechten

Niet van toepassing.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

Artikel 10 en de bijlage bij de ontwerpovereenkomst beschrijven de bepalingen inzake de jaarlijkse financiële bijdragen van het geassocieerde land aan de begroting van het ISF – Grenzen en visa en de eventuele aanpassing daarvan aan de situatie beschreven in de bijlage.

5. OVERIGE ELEMENTEN

Territoriale toepassing

Verordening (EU) nr. 515/2014 houdt een ontwikkeling van het Schengenacquis in. In die zin bouwt deze overeenkomst met Zwitserland ook voort op het Schengenacquis.

Overeenkomstig de artikelen 1 en 2 van Protocol (nr. 22) betreffende de positie van Denemarken dat aan het VEU en het VWEU is gehecht, neemt Denemarken niet deel aan de vaststelling van dit besluit en is het niet bindend voor, noch van toepassing in Denemarken. Overeenkomstig artikel 4 van bovengenoemd protocol beslist Denemarken binnen zes maanden nadat de Raad dit besluit heeft vastgesteld, of het dit besluit in zijn nationale wetgeving zal omzetten.

Dit besluit houdt een ontwikkeling in van onderdelen van het Schengenacquis waaraan het Verenigd Koninkrijk en Ierland niet deelnemen, en is derhalve niet bindend voor, noch van toepassing in deze lidstaten, overeenkomstig respectievelijk Besluit 2000/365/EG 4 en Besluit 2002/192/EG 5 van de Raad.

Uitvoeringsplanning en regelingen voor controle, evaluatie en rapportage

Artikel 17 van de overeenkomst betreft de toepasselijke regelingen voor monitoring en rapportage. Tot en met 2022 dient Zwitserland jaarlijks uiterlijk op 15 februari aan de Commissie verslag uit te brengen over de uitvoering van het voorgaande begrotingsjaar.

Toelichtende stukken (bij richtlijnen)

Niet van toepassing.

Artikelsgewijze toelichting

Niet nodig.

In het licht van bovenstaande overwegingen stelt de Commissie voor dat de Raad besluit de overeenkomst namens de Unie te laten ondertekenen en de voorzitter van de Raad te machtigen de tot ondertekening namens de Unie bevoegde persoon of personen aan te wijzen.

De Commissie heeft tevens een afzonderlijk voorstel opgesteld voor een besluit van de Raad betreffende de sluiting van de bijgevoegde overeenkomst tussen de Europese Unie en de Zwitserse Bondsstaat betreffende extra voorschriften met betrekking tot het instrument voor financiële steun voor de buitengrenzen en visa, als onderdeel van het Fonds voor interne veiligheid, voor de periode 2014–2020 6 . De Raad stelt dit besluit vast na goedkeuring door het Europees Parlement.