Toelichting bij COM(2021)634 - Europees Jaar van de jeugd 2022 - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2021)634 - Europees Jaar van de jeugd 2022. |
|---|---|
| bron | COM(2021)634   |
| datum | 14-10-2021 |
• Motivering en doel van het voorstel
Op 15 september 2021 heeft voorzitter von der Leyen in haar toespraak over de Staat van de Unie aangekondigd dat de Europese Commissie zal voorstellen 2022 uit te roepen tot Europees Jaar van de jeugd, “een jaar dat in het teken staat van de jongeren, die zoveel hebben overgehad voor anderen”. Voorzitter von der Leyen benadrukte dat ze haar vertrouwen in de toekomst van Europa ontleent aan de inspiratie die jonge mensen in Europa ons bieden. Ze voegde daaraan toe dat “als wij willen dat jongeren zich in onze Unie herkennen, we hen dan ook de kans zullen moeten geven om zelf aan de toekomst van Europa mee te bouwen”.
Om in ons collectieve Unieproject met succes een plaats te kunnen geven aan de activiteiten, dromen, verwachtingen en inzichten van de nieuwe generaties, moet het Europees Jaar van de jeugd resoluut inclusief zijn. In de woorden van voorzitter von der Leyen: “Europa heeft zijn jongeren stuk voor stuk nodig”.
De COVID-19-pandemie heeft een ongekende – en ongelijke – impact gehad op het onderwijs, de werkgelegenheid, de sociale inclusie en de geestelijke gezondheid van jongeren. De pandemie en de ermee samenhangende maatregelen hebben hun onderwijstraject en hun overgang naar de arbeidsmarkt onderbroken en vele jongeren hebben zich geïsoleerd, angstig en depressief gevoeld. Kinderen, adolescenten en jongvolwassenen hebben uitermate zwaar te lijden gehad onder verstoorde familie- en sociale banden en de economische crisis als gevolg van de lockdowns heeft vooral jonge Europeanen getroffen. 1
Tegelijkertijd hebben de jongeren blijk gegeven van intergenerationele solidariteit en ondersteuning, terwijl ze waardevolle “jeugdige momenten” in hun dagelijkse leven hebben opgeofferd. Toch hebben de jongeren – een van de meest gevarieerde groepen in onze Europese samenleving – ook grote veerkracht laten zien en ze zijn betrokken geweest bij de inspanningen de gevolgen van de pandemie te verzachten.
Daarom zal het Europees Jaar van de jeugd 2022 Europa’s jongeren verder stimuleren om een bijdrage te leveren aan en ideeën te formuleren over de ontwikkeling van de Unie en de samenleving als geheel. Het jaar biedt ook de gelegenheid om de jongeren voor te lichten over hun toekomstmogelijkheden. De algemene doelstelling van het Europees Jaar van de jeugd bestaat erin een impuls te geven aan de inspanningen van de Unie, de lidstaten en de regionale en lokale autoriteiten om de jongeren na de pandemie eer te bewijzen, te ondersteunen en met hen in dialoog te treden door:
1) te benadrukken hoe de groene en de digitale transitie een nieuw toekomstperspectief openen en kansen bieden om de negatieve gevolgen van de pandemie voor jongeren en de samenleving als geheel teniet te doen, inspiratie uit de activiteiten, standpunten en inzichten van jongeren te putten om het gemeenschappelijk project van de Europese Unie verder te versterken en te bezielen en naar jongeren te luisteren, waarbij rekening met hun punten van zorg wordt gehouden en ze steun krijgen om concrete en inclusieve mogelijkheden te ontwikkelen, waarbij optimaal van de instrumenten van de Unie wordt gebruikgemaakt,
2) alle jongeren – en vooral kansarme jongeren, jongeren uit achtergestelde milieus en tot kwetsbare groepen behorende jongeren – aan te moedigen actieve en geëngageerde burgers en aandrijvers van verandering te worden, geïnspireerd door een Europees gevoel van samenhorigheid. Hiertoe moeten extra inspanningen worden geleverd om de capaciteit ter bevordering van jongerenparticipatie en burgerparticipatie van jongeren en alle belanghebbenden die zich voor hun belangen inzetten, op te bouwen. Daarbij moet rekening worden gehouden met de bijdrage van jongeren uit diverse milieus tot belangrijke raadplegingsprocessen, zoals de Conferentie over de toekomst van Europa.
3) uit het overheidsbeleid op EU-, nationaal, regionaal en lokaal niveau voortvloeiende mogelijkheden voor jongeren te promoten om hun persoonlijke, sociale en professionele ontwikkeling in een groenere, digitalere en inclusievere Unie te ondersteunen.
In ruimere zin zal het Europees Jaar van de jeugd hand in hand gaan met de succesvolle uitvoering van NextGenerationEU, dat ervoor zorgt dat vaart achter de twee transities wordt gezet, de mogelijkheid biedt om collectief sterker uit de pandemie te komen en opnieuw perspectieven vol mogelijkheden voor jongeren opent – met onder meer hoogwaardige banen en onderwijs- en opleidingskansen voor het Europa van de toekomst – en de deelname van jongeren aan de samenleving ondersteunt. De Commissie wil de jongeren een grotere rol laten spelen bij de inspanningen om van het herstel een drijvende kracht te maken van toekomstgericht welzijn.
• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
Op basis van de resolutie van de Raad van 26 november 2018 vormt de EU-strategie voor jongeren het kader voor de EU-samenwerking op het gebied van jeugdzaken in 2019-2027 2 . De EU-samenwerking op het gebied van jeugdzaken moet de mogelijkheden van het jeugdbeleid maximaal benutten. In het kader van de samenwerking wordt de deelneming van jongeren aan het democratisch leven aangemoedigd overeenkomstig artikel 165, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de EU. Ook worden de sociale betrokkenheid en de burgerparticipatie bevorderd en er wordt naar gestreefd alle jongeren de nodige middelen te verschaffen om aan de samenleving deel te nemen.
De Europese jeugddoelstellingen 3 , die integraal deel uitmaken van de EU-strategie voor jongeren en die in het kader van de EU-jongerendialoog door jongeren voor jongeren zijn ontwikkeld, hebben betrekking op gebieden waar nog veranderingen nodig zijn om jongeren de kans te geven hun potentieel volledig te ontplooien.
Tegelijkertijd zal het Europees Jaar van de jeugd 2022 een unieke impuls aan de verwezenlijking van een Europese onderwijsruimte geven door uiterlijk 2025 een echte Europese leerruimte tot stand te brengen, waarin inclusieve en hoogwaardige onderwijs- en opleidingsmogelijkheden voor iedereen niet langer door grenzen worden belemmerd. Het Jaar zal bijdragen tot het Europees klimaatpact, het bijgewerkte actieplan voor digitaal onderwijs en het initiatief HealthyLifestyle4all. Het zal door het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten worden ondersteund op het gebied van werkgelegenheid, vaardigheden en armoedebestrijding. Het Europees Jaar van de jeugd zal de inspanningen van de Unie ondersteunen om de werkgelegenheid van jongeren tijdens de herstelperiode na de pandemie te bevorderen via de versterkte jongerengarantie 4 , de heropstart van de Europese Alliantie voor leerlingplaatsen en het Europees leerlingennetwerk, de Europese kindergarantie, de uitvoering van de Europese vaardighedenagenda 5 , de aanbeveling van de Commissie over doeltreffende actieve steun voor werkgelegenheid na de COVID-19-crisis 6 (EASE) en de lancering van het nieuwe initiatief ALMA (Aim, Learn, Master, Achieve). ALMA is een grensoverschrijdend programma ter bevordering van de mobiliteit van kansarme jongeren van 18 tot 30 jaar die geen werk hebben en geen onderwijs of opleiding volgen.
Hoewel ze tot de digitale generatie behoren, verdienen jongeren – en vooral minderjarigen – steun en empowerment voor een leven waarin het onderscheid tussen online en offline steeds vager wordt. Jongerenparticipatie, digitale vaardigheden, inclusie en de bevordering van het welzijn van kinderen zullen in 2022 centrale thema’s zijn in de geactualiseerde strategie voor een beter internet voor kinderen.
De EU-strategie voor de rechten van het kind en de Europese kindergarantie 7 vormen een nieuwe maatstaf voor de participatie van kinderen en tieners, aangezien ze samen met kinderen zijn ontwikkeld.
Veel van deze mogelijkheden worden ondersteund door aanzienlijke EU-investeringen, met name via Erasmus+, het Europees Solidariteitskorps, het Europees Sociaal Fonds Plus, Creatief Europa, Horizon Europa, het programma “Burgers, gelijkheid, rechten en waarden”, het Fonds voor asiel, migratie en integratie, het programma Justitie, het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur en het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling. Via deze financieringsprogramma’s levert de EU een aanzienlijke bijdrage om jongeren in staat te stellen zich persoonlijk, sociaal en professioneel te ontplooien.
De specifiek aan jongeren gewijde EU-programma’s komt een cruciale rol toe tijdens het Europees Jaar van de jeugd. In 2022 bestaat het programma Erasmus+ 35 jaar. Het Jaar vormt een uitstekende gelegenheid om de tien miljoen jongeren te vieren die sinds 1987 aan het programma hebben deelgenomen, en om alle dimensies – onderwijs, opleiding, jeugdzaken en sport – van de nieuwe generatie van het programma te promoten. Ook het Europees Solidariteitskorps is in 2022 vijf jaar oud. 9 mei is een symbolische datum om activiteiten of evenementen naar aanleiding van die verjaardag te organiseren.
De tijdens het Europees Jaar van de jeugd georganiseerde activiteiten moeten voor alle lidstaten relevant zijn. Daarom verzoekt de Commissie elke lidstaat om een nationale coördinator aan te stellen die de organisatie van het Europees Jaar van de jeugd in goede banen moet leiden. De Commissie zal bijeenkomsten van de nationale coördinatoren beleggen om de organisatie van het Europees Jaar van de jeugd te coördineren en informatie over de uitvoering ervan op nationaal en Unieniveau uit te wisselen.
• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
Het Europees Jaar van de jeugd 2022 wordt transversaal georganiseerd op basis van alle beleidsmaatregelen en programma’s van de EU die het leven van alle jongeren willen verbeteren en hen inspraak willen geven. Het Jaar moet voortbouwen op de Europese Green Deal – de EU-strategie voor duurzame groei – en andere bestaande initiatieven en beleidsmaatregelen, zoals het digitaal decennium, de Europese eengemaakte markt (die binnenkort haar 30-jarig bestaan viert), het nieuw Europees Bauhaus, de missies van Horizon Europa, de Conferentie over de toekomst van Europa, de Europese pijler van sociale rechten, de EU-strategie voor de rechten van het kind, de strategie voor de rechten van personen met een handicap, het strategisch EU-kader voor gelijkheid, integratie en participatie van de Roma, de strategie voor gelijkheid van lhbtiq’ers, het EU-actieplan tegen racisme, de EU-strategie ter bestrijding van antisemitisme en ter bevordering van het joodse leven, het actieplan voor integratie en inclusie 2021-2027, de strategie voor gendergelijkheid, het actieplan voor Europese democratie, het Europees plan voor kankerbestrijding en de langetermijnvisie voor de plattelandsgebieden in de EU. Het Europees Jaar van de jeugd heeft banden met tal van beleidsgebieden van de Unie die zich niet tot jongeren beperken (zoals onderwijs en opleiding, werkgelegenheid, sociale inclusie, cultuur en de media, sport, gezondheid, onderzoek en innovatie, milieu en klimaat, vervoer, non-discriminatie en antiracisme, cohesie- en stedelijk beleid, plattelandsontwikkeling en migratie), en met het nabuurschapsbeleid en de internationale partnerschappen van de Unie.
Het Europees Jaar van de jeugd zal worden uitgevoerd door van bestaande programma’s en uitvoeringsmechanismen van de EU gebruik te maken en de van NextGenerationEU uitgaande impulsen te benutten. Investeringen ten gunste van jongeren komen momenteel in aanmerking voor aanzienlijke EU-financiering in het kader van verschillende programma’s en instrumenten van de EU, met name Erasmus+, het Europees Solidariteitskorps, Erasmus voor jonge ondernemers, Creatief Europa, het Europees Sociaal Fonds Plus, het jongerenwerkgelegenheidsinitiatief, het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling, het Europees Fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur, het programma “Burgers, gelijkheid, rechten en waarden”, Digitaal Europa en Horizon Europa. De externe dimensie van deze programma’s (en het delen van waardevolle ervaringen ermee) en specifieke externe instrumenten (bijvoorbeeld NDICI-Europa in de wereld) zullen integraal deel uitmaken van het engagement van de EU met onze internationale partners. Het komende jongerenactieplan zal een cruciaal aanknopingspunt vormen voor de externe dimensie van het Europees Jaar van de jeugd.
Het Europees Jaar van de jeugd 2022 zal worden afgestemd op de prioriteiten van de Commissie voor 2019-2024.
2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
• Rechtsgrondslag
Overeenkomstig artikel 6, punt e), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) is de Unie op het gebied van jongeren bevoegd om het optreden van de lidstaten te ondersteunen, te coördineren of aan te vullen. Artikel 165, lid 2, VWEU bepaalt dat het optreden van de Unie erop gericht is “de ontwikkeling van uitwisselingsprogramma’s voor jongeren en jongerenwerkers te bevorderen, en de deelneming van jongeren aan het democratisch leven van Europa aan te moedigen”. Voorts bepaalt dit artikel dat het optreden van de Unie erop gericht is de mobiliteit van studenten aan te moedigen en de Europese dimensie van onderwijs en sport te ontwikkelen. Bovendien bepaalt artikel 166, lid 2, VWEU dat het optreden van de Unie erop gericht is “de toegang tot beroepsopleidingen te vergemakkelijken en de mobiliteit van opleiders en leerlingen, met name jongeren, te bevorderen” en “de uitwisseling te bevorderen van informatie en ervaring omtrent de gemeenschappelijke vraagstukken waarmee de opleidingsstelsels van de lidstaten worden geconfronteerd”.
1) artikel 165, lid 4, VWEU, waarin wordt bepaald dat – om bij te dragen tot de verwezenlijking van de doelstellingen van dat artikel – “het Europees Parlement en de Raad, volgens de gewone wetgevingsprocedure en na raadpleging van het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's, stimuleringsmaatregelen aannemen, met uitsluiting van harmonisatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten”;
2) artikel 166, lid 4, VWEU , waarin wordt bepaald dat “het Europees Parlement en de Raad, volgens de gewone wetgevingsprocedure en na raadpleging van het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's, maatregelen aannemen die bijdragen tot de verwezenlijking van de doelstellingen van dit artikel, met uitsluiting van harmonisatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten, en de Raad, op voorstel van de Commissie, aanbevelingen aanneemt.”
• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
Dit voorstel is in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel van artikel 5, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU). De doelstellingen van het voorstel kunnen niet in voldoende mate worden verwezenlijkt door het optreden van de lidstaten alleen. Het voorstel is er immers specifiek op gericht jongeren meer inspraak op Europees niveau te geven om het gemeenschappelijk Unieproject te verrijken, en een optreden op nationaal niveau alleen zou niet kunnen profiteren van de Europese dimensie van uitwisselingen van ervaringen en goede praktijken tussen de lidstaten. De Unie zal haar doelstellingen nastreven met passende middelen die evenredig zijn met de haar door de Verdragen verleende bevoegdheden. Daarnaast zal het optreden van de lidstaten baat hebben bij de kennis en de zichtbaarheid die binnen en buiten de EU worden gecreëerd.
• Evenredigheid
Dit voorstel is in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel van artikel 5, lid 4, VEU. De voorgestelde strategie is eenvoudig en berust op bestaande programma’s en op de heroriëntatie van communicatieactiviteiten op de thema’s van het Europees Jaar van de jeugd 2022. De instanties die het voorstel uitvoeren, worden in hun managementtaken niet onevenredig belast.
Het optreden van de Unie zal de inspanningen van de lidstaten ondersteunen en aanvullen. Ten eerste zullen de eigen instrumenten van de Unie dankzij het optreden doeltreffender functioneren. Ten tweede zal het optreden fungeren als katalysator door synergie en samenwerking tussen de lidstaten, organisaties, stichtingen en particuliere en overheidsbedrijven aan te moedigen.
Het optreden van de Unie gaat niet verder dan nodig is om de vastgestelde problemen te verhelpen.
• Keuze van het instrument
Een besluit van het Europees Parlement en de Raad is het meest geschikte instrument om ervoor te zorgen dat de wetgevende autoriteit volledig wordt betrokken bij de uitroeping van 2022 tot Europees Jaar van de jeugd.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
• Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan
N.v.t.
• Raadpleging van belanghebbenden
N.v.t.
• Bijeenbrengen en gebruik van expertise
N.v.t.
• Effectbeoordeling
Er is geen effectbeoordeling nodig, omdat de doelstellingen van het voorgestelde initiatief onder de doelstellingen van bestaande programma’s van de Unie ressorteren. Het Europees Jaar van de jeugd 2022 kan binnen de bestaande begrotingsgrenzen worden uitgevoerd door gebruik te maken van programma’s die voorzien in de vaststelling van financieringsprioriteiten op jaarlijkse of meerjarige basis. Het voorgestelde initiatief zal geen andere significante sociale, economische of milieugevolgen hebben dan die van de bestaande instrumenten.
• Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging
N.v.t.
• Grondrechten
N.v.t.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
De flexibiliteit om prioriteiten op jaarlijkse of meerjarige basis in het kader van de relevante programma’s (bijvoorbeeld Erasmus+ en het Europees Solidariteitskorps) vast te stellen, volstaat voor een voorlichtingscampagne op een schaal die vergelijkbaar is met die van voorgaande Europese Jaren. Er zal ten minste 8 miljoen EUR aan dergelijke coördinatieactiviteiten worden besteed. De meeste maatregelen zullen via programma’s en instrumenten van de Unie worden ondersteund en de maatregelen zullen rechtstreeks aan Europa’s jongeren ten goede komen.
5. OVERIGE ELEMENTEN
• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage
De nationale coördinatoren moeten – in samenwerking met vertegenwoordigers van organisaties of instanties op het gebied van jeugdzaken en waar mogelijk met de jongeren zelf – jongeren actief betrekken bij de voorbereiding en de uitvoering van de activiteiten van het Europees Jaar van de jeugd 2022.
Volgens het voorstel is de Commissie verplicht om uiterlijk 31 december 2023 verslag uit te brengen over de uitvoering, de resultaten en de algemene beoordeling van de initiatieven in het kader van het Europees Jaar van de jeugd.
Na afloop van het Europees Jaar van de jeugd zal de Commissie in het kader van de uitvoering van de EU-strategie voor jongeren 2019-2027 ernaar streven de resultaten van het Jaar levend te houden, te promoten en verder te analyseren en uit te voeren via de verschillende EU-programma’s voor jongeren.
• Toelichtende stukken (bij richtlijnen)
N.v.t.
• Artikelsgewijze toelichting