Bijlagen bij COM(2014)244 - Herziening van het uitvoercontrolebeleid: waarborgen van veiligheid en concurrentievermogen in een veranderende wereld - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2014)244 - Herziening van het uitvoercontrolebeleid: waarborgen van veiligheid en concurrentievermogen in een veranderende wereld. |
|---|---|
| document | COM(2014)244   |
| datum | 24 april 2014 |
§ "grote projecten" waardoor autoriteiten een "totaalbeeld" krijgen in plaats van geconfronteerd te worden met een aaneenschakeling van losse vergunningsaanvragen.
o herziening van de parameters (bestemmingen, producten) voor bestaande EUGEA's om ervoor te zorgen dat ze up-to-date zijn, en harmonisering van een aantal vergunningsvoorwaarden en vereisten teneinde uniforme tenuitvoerlegging binnen de EU te bevorderen, waaronder de geldigheidsduur van afzonderlijke vergunningen en van weigeringen. Het opstellen van richtsnoeren voor uniforme vergunningverlening, waaronder beste praktijken bijv. inzake verwerkingstijden, kan eveneens worden overwogen.
De Commissie zal nagaan in hoeverre de mondiale convergentie van uitvoercontroles kan worden bevorderd teneinde de handel in producten voor tweeërlei gebruik te vergemakkelijken. Hieronder kunnen coherente, omvattende en geconsolideerde regelingen[13] vallen die de rol van de EU bij het tegengaan van proliferatie en illegale handel weerspiegelen. Dit kan ook gepaard gaan met activering en samenwerking om partnerlanden te helpen convergente regelgeving te ontwikkelen, en met belangrijke handelspartners een dialoog over uitvoercontrole tot stand te brengen teneinde conflicterende regelgevingsvereisten te voorkomen en de administratieve lasten voor exportgerichte bedrijfstakken te beperken. 3.3 Prioriteit 3: Een doeltreffend en concurrerend EU-uitvoercontrolesysteem ontwikkelen
Dankzij hun meerlagige structuur vormen EU-uitvoercontroles een uniek en flexibel systeem, maar divergerende toepassing kan de algehele doeltreffendheid van het systeem in sommige gevallen ondermijnen. De Commissie zou derhalve moeten beoordelen in hoeverre de "asymmetrische tenuitvoerlegging" van controles kan worden tegengegaan teneinde concurrentievervalsingen en controlekosten binnen de EU tot een minimum te beperken.
· Divergerende controlebesluiten worden vaak toegeschreven aan het ontbreken van een geharmoniseerd EU-uitvoercontrolebeleid en met name aan een divergerende risicobeoordeling die ten grondslag ligt aan controlebesluiten. Een risicogebaseerde benadering, gebaseerd op de ontwikkeling van een gemeenschappelijk risicobeheersingskader zou kunnen zorgen voor meer uniformiteit bij het vaststellen van risicovolle transacties, het EU-brede gebruik van hulpbronnen kunnen optimaliseren en concurrentievervalsingen als gevolg van divergerende controlebeslissingen kunnen beperken.
· Vangnetcontroles[14] blijven cruciale hulpmiddelen om het gebruik van niet in een lijst opgenomen producten voor proliferatie te voorkomen, maar ongelijkmatige tenuitvoerlegging heeft geleid tot bezorgdheid over juridische duidelijkheid, concurrentievervalsingen en mogelijk zwakke schakels in de controleketen. Meer convergentie zou kunnen worden gerealiseerd door de harmonisering van het concept vangnetcontroles en het versterken van de raadpleging om hun EU-brede toepassing te waarborgen en een beleid van geen onderbiedingen te versterken. Dit zou kunnen worden ondersteund door regelmatige uitwisseling van informatie en het tot stand brengen van een overkoepelende Europese databank. Sommige informatie zou kunnen worden gedeeld met douane- en andere instanties om de handhaving te bevorderen of openbaar kunnen worden gemaakt. Transparantie kan de due diligence van marktdeelnemers ondersteunen om ervoor te zorgen dat de toeleveringsketen veilig is.
· De Commissie zou overdrachtscontroles binnen de EU kritisch tegen het licht kunnen houden om resterende belemmeringen in de interne markt zoveel mogelijk weg te nemen, terwijl strikte controles gehandhaafd blijven voor de meest gevoelige producten voor tweeërlei gebruik. Dit zou gepaard kunnen gaan met een herziening van bijlage IV om te komen tot een bijgewerkte lijst van meest gevoelige producten en/of de invoering van een EUGEA voor overdrachten binnen de EU, waaronder technologieoverdrachten. Passende voorwaarden en vereisten, waaronder verificatie na verzending binnen de EU, kunnen worden geformuleerd als compensatie voor het afschaffen van vergunningen voorafgaand aan overdracht en om de veiligheid van overdrachten en de beschikbaarheid van informatie te waarborgen.
3.4. Prioriteit 4: Doeltreffende en uniforme tenuitvoerlegging en handhaving van uitvoercontroles
Uitvoercontrolebeleid moet niet alleen regels bevatten voor de controle van legitiem handelsverkeer, maar ook gericht zijn op voorkoming en verstoring van illegale handel. Uniforme tenuitvoerlegging en handhaving binnen de hele EU is cruciaal om het risico van omzeiling van controleprocessen tegen te gaan, maar het ontbreken van solide EU-brede statistieken en inlichtingen staat doeltreffend en daadkrachtig beleid nog altijd in de weg. De Commissie zal de volgende mogelijkheden bestuderen om te komen tot een geïntegreerd uitvoerings- en handhavingskader:
· Met ruim 40 000 aanvragen per jaar leggen uitvoercontroles een groot beslag op de administratieve capaciteit binnen controle-instanties. De ontwikkeling van een Europees uitvoercontrolekader zou de algehele capaciteit van het systeem kunnen versterken, het gebruik van hulpbronnen optimaliseren en administratieve kosten beheersen dankzij de volgende opties:
Gestructureerde uitwisseling tussen uitvoercontrole-instanties van vergunningsgegevens en andere relevante informatie (bijv. bestemmingen, eindgebruikers, incidenten en overtredingen), kan alle bevoegde instanties toegang bieden tot kritische informatie, uitgaande van duidelijk in kaart gebrachte behoeften teneinde overaanbod van informatie te voorkomen. De beveiligde IT-infrastructuur "DUeS"[15] zou kunnen worden uitgebreid om geavanceerde gegevensuitwisseling te ondersteunen.
Geavanceerde strategische en operationele samenwerking met handhavingsinstanties, bijv. de douane, kan worden bereikt door uitvoercontroleprioriteiten op te nemen in relevante beleidscycli[16], informatie te delen via een EU-breed uitwisselingssysteem, gemeenschappelijke risicobeheersingsinstrumenten te ontwikkelen en gezamenlijke operaties uit te voeren. Gerichte gegevensuitwisseling over handhaving zou een beter strategisch inzicht bieden in de doeltreffendheid van controles binnen de EU en het uitwisselen van beste praktijken, en kan als feedback dienen voor de formulering van beleid, bijv. voor het opsporen van illegale handel.
Meer afstemming tussen verschillende EU-instanties en lidstaten en het in kaart brengen van synergieën tussen veiligheidsgerelateerde handelscontrole-instrumenten, bijv. door de ontwikkeling van een gemeenschappelijke IT-infrastructuur als een gezamenlijk platform om EU-breed informatie uit te wisselen, zou de algehele doeltreffendheid van EU-acties ter bestrijding van proliferatie ten goede kunnen komen. Ook moet worden gezorgd voor coherentie met ander nauw verwante EU-beleidsterreinen, bijv. in het kader van het EU-actieplan inzake chemische, biologische, radiologische en nucleaire veiligheid, Verordening (EU) nr. 98/2013 inzake precursoren voor explosieven en Verordening (EU) nr. 258/2012 over vuurwapens.
In de afgelopen tien jaar is de nodige capaciteit opgebouwd als het gaat om massavernietigingswapens, waaronder uitgebreide outreachprogramma's inzake uitvoercontroles met derde landen, terwijl initiatieven binnen de EU nog altijd in de kinderschoenen staan. De ontwikkeling van een gericht EU-breed capaciteitsopbouwprogramma en opleiding voor functionarissen, waaronder douane en grensinstanties, zou de capaciteit kunnen uitbreiden om grensoverschrijdende handel in strategische producten te voorkomen en op te sporen. Ook het bundelen van deskundigheid, bijv. door de verdere ontwikkeling van de "pool van deskundigen", zou de EU-controleketen kunnen versterken.
· In hedendaagse economieën staat de particuliere sector centraal in de controleketen. Samenwerkingsverbanden met de particuliere sector kunnen de veiligheid en veerkracht van de wereldwijde toeleveringsketen dan ook aanzienlijk bevorderen. Marktdeelnemers zijn goed gepositioneerd om illegale handel op te sporen en gevoelige technologie te beschermen, terwijl verschillen in de naleving van de regelgeving op het gebied van in- en uitvoer ('trade compliance') handelsverstorend werken en kansen bieden om misbruik te maken van zwakke schakels in toeleveringsketens. De totstandbrenging van deze voorwaarden staat of valt met betere coördinatie en afstemming tussen overheden en de particuliere sector en kan gepaard gaan met diverse acties:
Compliance-activiteiten door de particuliere sector kunnen worden erkend middels het faciliteren van controle en versnelde uitvoerprocedures door heldere normen op te stellen voor het gebruik van vereenvoudigde mechanismen (zoals EUGEA's, NGEA's, Global Licences) als een wezenlijk privilege dat wordt toegekend aan betrouwbare exporteurs. Dit kan gepaard gaan met wettelijke vereisten en/of richtsnoeren die marktdeelnemers in staat stellen hun blootstelling aan proliferatie in kaart te brengen, te beheersen en te beperken door extra alert te zijn op producten met een hoog proliferatierisico; daarbij kan gedacht worden aan vereisten ten aanzien van due-diligence en openbaarmaking, waaronder het melden van verdachte transacties. Hoewel de kosten voor het bedrijfsleven tot een minimum moeten worden beperkt en zelfregulering moet worden aangemoedigd, zouden standaardeisen voor 'Internal Compliance Programmes' (ICP's) kunnen bijdragen tot gelijke mededingingsvoorwaarden binnen de EU. Compliance en concurrentievermogen zijn wederzijds versterkend, aangezien compliance het risico van onopzettelijke levering van producten voor tweeërlei gebruik aan zorgwekkende programma's beperkt en bedrijven daarmee vrijwaart van boetes en reputatieschade. Convergentie met het douaneprogramma voor geautoriseerde marktdeelnemers (AEO) kan overlap tussen controles verminderen en zowel marktdeelnemers als overheden kosten besparen.
Transparantie en gecoördineerde voorlichting kunnen van cruciaal belang zijn om duidelijkheid te verschaffen over vereisten, de compliance-activiteiten van marktdeelnemers te ondersteunen en hun controlecapaciteit te vergroten, waardoor elk element van de toeleveringsketen bestand is tegen "vervuiling" door illegale handel. Dit kan gepaard gaan met de publicatie van rapporten en niet-gevoelige controlegegevens, waaronder richtsnoeren ter bevordering van goede compliancepraktijken.
De compliance-inspanningen van bedrijven kunnen tevens worden ondersteund door de ontwikkeling van gemeenschappelijke EU-instrumenten voor marktdeelnemers, zoals gestandaardiseerde IT-hulpmiddelen en elektronische vergunningsystemen.
· Uitvoercontroles weerspiegelen internationale verplichtingen en vormen een belangrijke waarborg voor de integriteit van internationaal handelsverkeer, en daarom is het cruciaal de wereldwijde doeltreffendheid ervan te vergroten. Mogelijkheden voor de coöperatieve tenuitvoerlegging van controles met externe partners kunnen worden bestudeerd om veilige handel in strategische producten te vergemakkelijken, bijv. door het eindgebruik door bedrijven in derde landen te controleren, evenals door de wederzijdse erkenning van risicobeoordelingen.
4. Conclusie
Marktdeelnemers, lidstaten en burgers in de EU hebben allemaal belang bij doeltreffende uitvoercontroles, daar deze zorgen voor veiligheid door illegale handel tegen te gaan en legitiem handelsverkeer te bevorderen. Een geactualiseerd EU-regelgevingskader zal de veiligheid en integriteit van de toeleveringsketen versterken. Dit vereist een systematischere uitwisseling van risicogegevens en coördinatie tussen vergunningsinstanties en andere autoriteiten, maar ook een dialoog met de particuliere sector en nauwere internationale samenwerking.
Alvorens concrete initiatieven worden genomen, nodigt de Commissie de Raad en het Europees Parlement uit om de in deze mededeling uiteengezette benadering in overweging te nemen. Tegelijkertijd zal de Commissie een effectbeoordeling uitvoeren van de in deze mededeling geschetste mogelijkheden tot herziening om te bepalen hoe deze het best in de praktijk kunnen worden gebracht, al dan niet in de vorm van regelgeving. Wat REFIT betreft, zal de Commissie de kosten en voordelen van de diverse opties beoordelen, met name als het gaat om vereenvoudiging van de regelgeving en vermindering van de administratieve lasten.
_______________
Lijst van acroniemen
ATT || Arms Trade Treaty (Wapenhandelsverdrag)
DUeS || Dual-Use Electronic System
EU || Europese Unie
EUGEA || EU General Export Authorisation (algemene uitvoervergunning binnen de EU)
ICP || Internal Compliance Programme
ICT / IT || Informatie (en Communicatie) Technologie
ITT || Intangible Technology Transfer (immateriële technologieoverdracht)
NGEA || National General Export Authorisation (nationale algemene uitvoervergunning)
REFIT || Regulatory Fitness and Performance Programme (programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving)
WMD || Weapons of Mass Destruction (massavernietigingswapens)
UNSCR || United Nations Security Council Resolution (resolutie van de VN-Veiligheidsraad)
||
[1] PB L 134 van 29 mei 2009, blz. 1.
[2] Conclusies van de Raad over de voortzetting van een doeltreffend EU-beleid inzake de nieuwe uitdagingen die worden opgeworpen door de verspreiding van massavernietigingswapens en hun leveringssystemen, 21 oktober 2013.
[3] COM(2011) 393 van 30 juni 2011.
[4] SWD(2013)7 van 17 januari 2013.
[5] COM(2013) 710 van 16 oktober 2013.
[6] Immateriële technologieoverdracht omvat zowel de overdracht van technische informatie langs elektronische weg als de overdracht van kennis en vaardigheden door personen.
[7] C(2012) 4890 definitief over toegang tot en behoud van wetenschappelijke informatie.
[8] De door de EU gecontroleerde uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik wordt geschat op circa 2,5 % van de totale uitvoer van de EU. Raadpleeg COM(2013) 710 final voor meer informatie over handel in producten voor tweeërlei gebruik binnen de EU.
[9] De "menselijke veiligheidsbenadering" heeft tot doel mensen centraal te stellen in het Europese uitvoercontrolebeleid, met name door de onderlinge relaties tussen mensenrechten, vrede en veiligheid te erkennen.
[10] Het ATT streeft ernaar illegale wapenhandel te beperken door transparantieregels en gemeenschappelijke ethische normen op te stellen voor de internationale handel in conventionele wapens.
[11] Zie ook de gezamenlijke mededeling aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's "Strategie inzake cyberbeveiliging van de Europese Unie: een open, veilige en beveiligde cyberspace", JOIN(2013) 1 definitief, 7 februari 2013.
[12] Bijlage IV bij Verordening (EG) nr. 428/2009 biedt een overzicht van bijzonder gevoelige producten voor tweeërlei gebruik waarvoor ook binnen de EU overdrachtscontroles gelden.
[13] Zie bijv. Algemene Regeling betreffende het afleggen van EU-verklaringen in multilaterale organisaties, doc. 15901/11, 24 oktober 2011.
[14] Zogenaamde "vangnetcontroles" gelden voor niet op de lijst voorkomende producten voor tweeërlei gebruik voor mogelijk militaire of proliferatiedoeleinden.
[15] Dual-Use Electronic System
[16] Met name in relatie tot de douane vormt de ontwikkeling van een nieuwe Strategie en Actieplan inzake risicobeheersing en een veilige toeleveringsketen waar de Raad op 18 juni 2013 om heeft verzocht een uitgelezen kans om na te gaan hoe een geavanceerd Gemeenschappelijk Risicobeheersingskader voor douanecontroles het best kan worden benut om gecoördineerde vergunningverlening door de douane, handhaving en het wegnemen van handelsbelemmeringen in de toekomst te ondersteunen.