Bijlagen bij COM(2017)292 - Tussentijdse evaluatie van het actieplan kapitaalmarktenunie - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2017)292 - Tussentijdse evaluatie van het actieplan kapitaalmarktenunie. |
|---|---|
| document | COM(2017)292   |
| datum | 8 juni 2017 |
4.1.Het toezicht meer slagkracht geven om marktintegratie te versnellen
Toezicht zal centraal staan bij de inspanningen om de kapitaalmarktenunie uit te bouwen, omdat toezicht een cruciale rol speelt bij het versnellen van de marktintegratie en het creëren van internemarktkansen voor financiële entiteiten en beleggers.
Een effectiever en consistenter toezicht is van essentieel belang om de mogelijkheden voor regelgevingsarbitrage tussen lidstaten uit te schakelen waar het gaat om de wijze waarop toezicht wordt uitgeoefend op financiële entiteiten en financiële activiteiten.
Een consistent en effectief toezicht zorgt voor goed functionerende kapitaalmarkten doordat de barrières voor grensoverschrijdende beleggingen worden opgeruimd, en draagt bij tot het vereenvoudigen van het ondernemersklimaat en het verlagen van compliancekosten die voor op grensoverschrijdende basis werkzame bedrijven voortvloeien uit divergerende implementatie. Effectiever toezicht zorgt voor extra internemarktkansen voor financiële entiteiten en beleggers en biedt bedrijven de mogelijkheid toegang te krijgen tot financiering op een ruimere markt. Consistent en effectief toezicht draagt ook bij tot de bescherming van beleggers, het versterken van het vertrouwen in kapitaalmarken en het behoud van financiële stabiliteit.
De ESMA, de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen (EIOPA) en de Europese bankautoriteit (EBA) vervullen een sleutelrol bij het stimuleren van toezichtsconvergentie – en dus bij het aanjagen van marktintegratie.
De recente ESA-consultatie 16 heeft laten zien dat de regels waaronder de ESA's opereren, moeten evolueren om het toezicht effectiever te maken. Uit de feedback van stakeholders op deze consultatie bleek dat het regelgevingskader waaronder de ESA's opereren, moet worden aangepast zodat deze meer mogelijkheden krijgen bij het toezicht op de financiële sector en ook beter hun doelstellingen kunnen behalen.
Met name de ESMA speelt een cruciale rol bij het stimuleren van de integratie van kapitaalmarkten. Om een EU-brede benadering van het toezicht en een consistente toepassing van het gemeenschappelijke rulebook voor kapitaalmarkten te bevorderen, moet de ESMA meer ruimte krijgen om de zwakke punten in het nationale toezicht te benoemen en aan te pakken, en moet worden nagegaan op welke terreinen er wellicht het best direct toezicht door de ESMA komt.
De uitdagingen die zich met betrekking tot CTP's aandienen, zijn bijzonder groot. Het toenemende systemische belang van CTP's voor het financiële systeem van de EU – door hun omvang en onderlinge verwevenheid – heeft de tekortkomingen in de bestaande regelingen voor CTP's in de EU en in derde landen aan het licht gebracht. De Commissie heeft aangekondigd dat ze in juni met een wetgevingsvoorstel zal komen dat het raamwerk voor CTP's uit zowel de EU als derde landen moet versterken, om zo de financiële stabiliteit te verzekeren, de veiligheid en soliditeit van CTP's te garanderen en de verdere uitbouw van CTP's te ondersteunen.
Het toezichtsinstrumentarium van de ESMA moet worden geoptimaliseerd zodat vastgestelde tekortkomingen in uitkomsten en praktijken van het nationale toezicht op een consistente en coherente wijze worden aangepakt, zonder het subsidiariteitsbeginsel te schenden.
Prioritaire actie 1
De Commissie zal in het derde kwartaal 2017 wijzigingen voorstellen voor het functioneren van de ESMA en de andere ESA's, om de slagkracht van consistent toezicht in de hele EU en daarbuiten te bevorderen. Voor specifieke aspecten wil de Commissie de bevoegdheden van de ESMA versterken, onder meer (waar dat nodig is) door te voorzien in direct toezicht ter ondersteuning van een goed functionerende kapitaalmarktenunie.
4.2.De evenredigheid van regels versterken om beursintroducties en beleggingsondernemingen te ondersteunen
Om Europese bedrijven en beleggers ten volle de vruchten te laten plukken van de toegang tot publieke markten, moet er meer gebeuren. Met name het aantal publieke noteringen van mkb-bedrijven blijft laag in de EU. Het bedrag aan eigen vermogen dat op specifieke mkb-markten wordt opgehaald, is met 9 miljard EUR teruggelopen ten opzichte van het niveau van vóór de crisis.
Mkb-bedrijven die minder dan 100 miljoen EUR willen ophalen via publieke uitgiften, staan voor bijzondere uitdagingen. Het huidige regelgevingskader kan voor die bedrijven ontradend werken om kapitaal op te halen op publieke markten. Het actieplan kapitaalmarktenunie beklemtoonde dat op mkb-groeimarkten 17 het juiste evenwicht moet wordt gezocht tussen het bieden van voldoende bescherming aan beleggers en het vermijden van onnodige regeldruk.
De Commissie heeft, samen met vertegenwoordigers van ecosystemen voor publieke markten, onderzocht hoe publieke markten voor het mkb functioneren en heeft mogelijke oplossingen voor barrières voor mkb-noteringen in kaart gebracht 18 . De diensten van de Commissie komen binnenkort met een verslag over barrières voor mkb-noteringen dat als uitgangspunt zal dienen voor een consistent programma voor werkzaamheden rond dit thema, onder meer rond prioritaire actie 2.
Voortbouwend op aanzienlijke input van stakeholders zal de Commissie een doorlichting maken van de regelgevingsbarrières voor de toelating van mkb-bedrijven tot gereglementeerde markten en mkb-groeimarkten, zoals gepland in de call for evidence 19 . Bij deze gerichte doorlichting van cruciale sectorale wetgeving (bijv. MiFID II en MAR 20 ) zal worden gekeken in hoeverre die wetgevingsbepalingen rekening houden met de beperkingen waar het mkb en "groeimarkten" tegen aanlopen 21 .
Prioritaire actie 2
De Commissie zal aan de hand van een effectbeoordeling bezien of gerichte wijzigingen van de betrokken EU-wetgeving de regelgevingsomgeving evenrediger kunnen maken, om zo de notering van mkb-bedrijven op publieke markten te ondersteunen. Een en ander zou kunnen resulteren in gerichte aanpassingen van sectorale wetgeving in het tweede kwartaal 2018.
Beleggingsondernemingen bieden een heel scala diensten aan waarmee beleggers toegang krijgen tot effecten- en derivatenmarkten, zoals beleggingsadvies, portfoliomanagement, courtage, orderuitvoering, handel voor eigen rekening, overname van emissies enz. Het EU-raamwerk voor de vergunningverlening aan en de gedragingen van deze ondernemingen is vastgelegd in de MiFID. Daarnaast gelden voor hen ook prudentiële regels in het kader van de CRR/CRD 22 . Een effectiever prudentieel kader en een toezichtskader dat is toegesneden op de omvang en de aard van beleggingsondernemingen, zou het gelijke speelveld herstellen, concurrentie stimuleren en beleggers betere toegang geven tot nieuwe kansen en betere methoden om hun risico's te beheren. Het dient dan ook te verzekeren dat eventuele relocaties niet zijn ingegeven door regelgevingsarbitrage of door verschillen in het toezichtskader.
Prioritaire actie 3
De Commissie komt in het vierde kwartaal 2017 met een wetgevingsvoorstel voor de herziening van de prudentiële behandeling van beleggingsondernemingen.
4.3.Het potentieel van fintech in goede banen leiden
De Commissie beziet momenteel hoe fintech kan helpen om EU-kapitaalmarkten te verdiepen en te verbreden doordat het potentieel van digitalisering wordt ingezet bij het veranderen van bedrijfsmodellen via datagedreven oplossingen bij assetmanagement, intermediatie op beleggingsgebied en productdistributie.
Innovatieve bedrijven, ongeacht of ze nu start-ups zijn of reeds op de markt zijn gevestigd, maken zich zorgen dat nationale toezichtspraktijken hun mogelijkheden zullen beperken om te innoveren en grensoverschrijdende diensten aan te bieden. Met name voeren innovatieve bedrijven aan dat ze onderworpen zijn aan onevenredige of inconsistente praktijken waar het gaat om de toepassing van regelgevingsvereisten.
Recentelijk hebben regulatoren en toezichthouders in bepaalde lidstaten methoden uitgewerkt om de ontwikkeling van innovatieve bedrijven te ondersteunen door met hen samen te werken om inzicht te krijgen in specifieke kwesties die hen aanbelangen. Bij deze initiatieven - zogeheten "maatwerk voor innovatie" (regulatory sandboxes) - gaat het onder meer om hubs die het nodige houvast geven over de toepasselijke regelgeving en die directe bijstand vanuit het toezicht verlenen in de fase dat deze bedrijven hun activiteiten nog aan het testen zijn.
Voorts zijn inspanningen geleverd om in recente wetgeving, zoals de richtlijn betalingsdiensten (PSD 2) 23 , het bestaan te erkennen van en met een evenwichtige benadering te komen voor fintech-bedrijven.
De lopende publieke consultatie over fintech die op 23 maart 2017 van start ging, zal de Commissie waardevolle inpunt opleveren over de volgende vragen:
·Zijn nieuwe, meer evenredige regelingen nodig voor vergunningverlening voor fintech-activiteiten en aan fintech-bedrijven zoals crowdfunding via investeringen of leningen?
·Hoe kunnen fintech-bedrijven die in één EU-land zijn geregistreerd, worden ondersteund bij grensoverschrijdende activiteiten zonder dat voor elk EU-land verdere vergunningen vereist zijn ("passporting")?
Prioritaire actie 4
In het kader van een omvattende aanpak om fintech te faciliteren, zal de Commissie in het vierde kwartaal 2017 de argumenten nagaan voor een EU-vergunningverlenings- en passporting-raamwerk voor fintech-activiteiten.
4.4.Kapitaalmarkten inzetten om bancaire kredietverlening en stabiliteit te versterken
Kapitaalmarkten kunnen Europese banken ook helpen om het hoofd te bieden aan de uitdagingen van oninbare leningen (NPL's), die zwaar wegen op de banksystemen in bepaalde lidstaten. Oninbare leningen hebben een sterk negatief effect op de winstgevendheid van banken en op hun mogelijkheden om krediet te verstrekken, onder meer aan het mkb.
Beleid dat inzet op het beter laten functioneren van secundaire markten voor oninbare leningen, is een cruciaal onderdeel van iedere duurzame oplossing. Bij dit soort oplossing zou het kunnen gaan om stappen om de voorspelbaarheid en transparantie te bevorderen, zodat kandidaat-kopers van oninbare leningen op secundaire markten die activa nauwkeuriger kunnen beprijzen.
Hierdoor zouden banken hun oninbare leningen aan een ruimere pool beleggers kunnen verkopen, hetgeen potentieel kan leiden tot transactieprijzen die een betere afspiegeling zijn van de onderliggende waarde van de activa. Een en ander zal leiden tot een opschoning van de balansen, zodat kredietinstellingen meer bereid zullen zijn om nieuwe kredietstromen aan de economie te verstrekken.
De diensten van de Commissie zullen binnenkort een publieke consultatie starten over mogelijke EU-maatregelen in sectoren zoals leningsdiensten door derden (d.w.z. partijen niet zijnde de oorspronkelijke kredietverstrekker) en de overdracht van leningen, onder meer aan niet-bancaire entiteiten.
Het beheer van oninbare leningen zou ook baat hebben bij een efficiëntere en beter voorspelbare afdwinging van leningovereenkomsten en bij insolventieraamwerken die zodanig zijn vormgegeven dat crediteuren met zekerheden snel value recovery tegemoet kunnen zien. De lopende benchmarkingexercitie zal in het vierde kwartaal 2017 worden afgerond. Zij moet duidelijkheid brengen over de kenmerken van afdwingings-/insolventiestelsels die bijdragen tot betere/slechtere uitkomsten.
In de benchmarking gaat ook aandacht naar de uitdagingen waar banken en andere crediteuren met zekerheden voor staan als gevolg van gebrekkige efficiëntie in het rechtskader om zekerheden uit te winnen en zo enige waarde terug te krijgen van oninbare leningen. Er is ruimte om voor crediteuren met zekerheden de mogelijkheid te versterken om waarde terug te krijgen in het geval van zekerheden die voor leningen aan ondernemingen en ondernemers zijn gesteld. Daarbij kan worden geput uit de ervaring van bepaalde lidstaten met methoden waarvoor niet hoeft te worden gesleuteld aan nationale insolventie- en pre-insolventiestelsels en die consistent is met de doelstellingen van het voorstel inzake herstructurering en een tweede kans.
Prioritaire actie 5
In het kader van haar inspanningen om het probleem van oninbare leningen aan te pakken, zal de Commissie met maatregelen komen om secundaire markten voor oninbare leningen te ondersteunen. De Commissie zal ook een effectbeoordeling starten om een eventueel wetgevingsinitiatief te overwegen voor het versterken van de mogelijkheden van crediteuren met zekerheden om waarde terug te krijgen in het geval van zekerheden die voor leningen aan ondernemingen en ondernemers zijn gesteld (eerste kwartaal 2018), en tegelijk consistent te blijven met en een aanvulling te bieden op het voorstel van de Commissie van november 2016 over het effectieve functioneren van de pre-insolventie-/herstructureringsstelsels. Ook doet zij er alles aan om de medewetgevers te steunen om prioritair een akkoord te bereiken over dat voorstel.
4.5.De leidende rol van de EU voor duurzame investeringen versterken
Zowel de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling van de VN 24 als het klimaatakkoord van Parijs maken duidelijk dat hervormingen van het financiële stelsel van cruciaal belang zijn om onze economieën op het pad naar duurzame groei te krijgen. Particuliere kapitaalstromen ombuigen naar meer duurzame investeringen vergt een ingrijpend en grondig omdenken van ons financiële raamwerk.
Investeringsbelissingen voor de lange termijn moeten bredere risico's en rendementen laten meewegen, ook die welke verband houden met ecologische of andere maatschappelijke externaliteiten.
Een oplossing bieden voor risico's in verband met klimaat en milieu is ook van essentieel belang voor een stabiel financieel stelsel. Met het oog daarop heeft de Commissie een High-Level Expert Group on Sustainable Finance opgericht die een Europees beleidsprogramma moet uittekenen. Deze groep zal tegen december 2017 met aanbevelingen komen voor een brede en omvattende EU-strategie voor duurzame financiering.
Financiële markten differentiëren steeds meer tussen duurzame en andere investeringen. Groene obligaties spelen hier een voortrekkersrol. Andere voorbeelden zijn Social Impact Funds en de productie en 'verpakking' van energie-efficiënte hypotheken. De positieve ontwikkeling van deze markten moet worden geflankeerd door maatregelen op EU-niveau om het vertrouwen te versterken in implementatie, openbaarmaking en labels van projecten. Ook moet er vanuit het toezicht de nodige erkenning komen van alle vastgestelde verbeteringen inzake performantie in termen van risico/rendement van deze activa.
De Commissie zal binnenkort niet-bindende richtsnoeren bekendmaken die ondernemingen een op beginselen gebaseerde methodologie zullen aanreiken om hen te helpen voldoen aan bestaande EU-eisen inzake de rapportage van niet-financiële informatie. Die richtsnoeren bouwen voort op sectorale of thematische raamwerken zoals de aanbevelingen waarmee de door de Raad voor financiële stabiliteit (FSB) opgerichte taskforce voor de openbaarmaking van klimaatgerelateerde financiële informatie (TCFD) zal komen. Die aanbevelingen kunnen nuttig zijn waar het gaat om de openbaarmaking van niet-financiële informatie.
In het kader van de consultatie voor de tussentijdse evaluatie van de kapitaalmarktenunie is er bij de Commissie op aangedrongen om te reflecteren over stappen die thans kunnen worden gezet om een aanvang te maken met het herkalibreren van het financiële beleidskader van de EU. Voorbeelden van thema's die daarbij werden genoemd, zijn:
·verduidelijken dat de fiduciaire verplichtingen van eigenaren en beheerders van activa inhouden dat ook ecologische, sociale en governanceoverwegingen worden meegenomen in de besluitvorming;
·duurzaamheid centraler stellen bij de corporate governance;
·stimuleren dat ecologische, sociale en governanceprestaties beter worden geïntegreerd in de ratings van emittenten en cruciale marktbenchmarks.
Ook bij de herziening van het raamwerk voor het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI) komt meer nadruk te liggen op het voldoen aan maatschappelijke en ecologische EU-doelstellingen. Particulier kapitaal, EFSI-financiering en andere EU-fondsen moeten efficiënt worden gebundeld om bij investeringen de omslag te kunnen maken naar investeringen met positieve maatschappelijke en ecologische externaliteiten, zodat hiermee ook wordt bijgedragen aan het voldoen aan de doelstellingen van de recente Europese pijler van sociale rechten 25 .
Prioritaire actie 6
De Commissie zal tegen uiterlijk het eerste kwartaal 2018 beslissen over de concrete follow-up die zij zal geven aan de aanbevelingen van de High Level Expert Group on Sustainable Finance. Met name zal zij al beginnen te werken aan de voorbereiding van maatregelen die openbaarmaking moeten verbeteren en die duurzaamheid en ecologische, sociale en governancecriteria beter integreren in ratingmethodes en toezichtsprocedures, maar ook in de beleggingsmandaten van institutionele beleggers en activabeheerders. Ook zal zij een benadering uitwerken om duurzaamheidsoverwegingen mee te nemen in de komende wetgevingsherzieningen van financiële wetgeving.
4.6.Grensoverschrijdende beleggingen
Beleggingsfondsen in de EU zijn nog steeds klein en minder kostenefficiënt dan in sommige andere rechtsgebieden, terwijl de distributie van fondsen geografisch beperkt blijft. Uit het bewijsmateriaal dat tijdens de publieke consultatie is verzameld, blijkt dat een van de belangrijke redenen hiervoor het gebrek aan regelgevings- en toezichtconvergentie is, met onder meer uiteenlopende nationale eisen inzake het gebruik van het verhandelingspaspoort in het kader van de icbe- en abi-richtlijnen. Dankzij ruimere grensoverschrijdende distributie en met name elektronische grensoverschrijdende distributie zouden fondsen kunnen groeien, zouden ze kapitaal efficiënter kunnen inzetten in de hele EU en zouden ze kunnen concurreren op nationale markten, om zo voor betere waarde en meer innovatie te zorgen.
De Commissie heeft samen met een deskundigengroep met vertegenwoordigers van de lidstaten ook de barrières voor grensoverschrijdende distributie van beleggingsfondsen in kaart gebracht. De uitkomst hiervan was een routekaart met maatregelen, die in mei 2017 door de lidstaten is bekrachtigd. Deze routekaart moet de eerste reeks vastgestelde barrières uit de weg ruimen en moet andere potentiële barrières in voor de kapitaalmarktenunie relevante sectoren in beeld brengen en opruimen.
Naast maatregelen voor beleggingsfondsen bevat de routekaart maatregelen op andere terreinen, zoals de procedures voor bronbelasting.
Prioritaire actie 7
De Commissie zal in het eerste kwartaal 2018 een effectbeoordeling starten om de mogelijkheid te onderzoeken van een wetgevingsvoorstel om de grensoverschrijdende distributie van en het grensoverschrijdende toezicht op icbe's en abi's te bevorderen.
Een stabiel ondernemingsklimaat is van cruciaal belang om meer investeringen binnen de EU aan te moedigen. Meer duidelijkheid over bestaande materiële EU-normen is van bijzonder belang voor EU-investeerders, nationale overheidsdiensten, stakeholders, maar ook voor nationale rechters. Een en ander moet zorgen voor meer transparantie over de daadwerkelijke bescherming van EU-investeerdersrechten in de interne markt.
Bilaterale investeringsverdragen tussen lidstaten stellen uiteenlopende behandelingsnormen vast, buiten het EU-rechtskader voor grensoverschrijdende beleggingen binnen de interne markt om. Deze zijn onbestaanbaar met het EU-recht. De Commissie heeft inbreukprocedures lopen ten aanzien van intra-EU bilaterale investeringsovereenkomsten (BIT's). Daarnaast beziet de Commissie ook de opties om een raamwerk op te zetten voor de minnelijke regeling van investeringsgeschillen.
Prioritaire actie 8
In het eerste kwartaal 2018 zal de Commissie een interpretatieve mededeling aannemen die houvast moet bieden over bestaande EU-normen voor de behandeling van grensoverschrijdende investeringen in de EU.
Ook zal zij onmiddellijk een effectbeoordeling aanvatten om een afdoend raamwerk uit te tekenen voor de minnelijke regeling van investeringsgeschillen.
4.7.De ontwikkeling van ecosystemen voor lokale kapitaalmarkten ondersteunen
Wil marktfinanciering een levensvatbaar en duurzaam alternatief zijn voor bancaire kredietverlening, dan moet de kapitaalmarktenunie de financiële procedures, marktusances en technische en juridische infrastructuur uitbouwen. Daarmee zullen marktdeelnemers lokaal, regionaal of nationaal kunnen opereren en zullen ze met volle vertrouwen transacties op pan-Europese schaal kunnen uitvoeren.
De maturiteit van kapitaalmarkten verschilt sterk van land tot land. Het geografische bereik van kapitaalmarkten moet worden verruimd zodat alle lidstaten de vruchten kunnen plukken van verdiepte en meer geïntegreerde kapitaalmarkten. De grootste uitdagingen liggen hier voor de lidstaten in Centraal-, Oost- en Zuidoost Europa.
Samen met een toenemend aantal lidstaten spant de Commissie zich actief in om de ontwikkeling van lokale markten te ondersteunen en ecosystemen voor kapitaalmarkten te helpen versterken via technische bijstand 26 .
Overleg van de Commissie met het Vienna Initiative, dat investeringen in de regio van Centraal-, Oost- en Zuidoost-Europa en daarbuiten ondersteunt, heeft in maart 2017 geleid tot de oprichting van een werkgroep kapitaalmarktenunie. Deze werkgroep zal tegen eind 2017 een verslag uitbrengen waarin hij de belangrijkste werken in uitvoering in kaart zal brengen en met oplossingen zal komen voor de verdere uitbouw van kapitaalmarkten.
De Commissie zal energiek steun blijven geven voor inspanningen om de geografische reikwijdte van kapitaalmarkten te verruimen via nabijheid en lokale oplossingen voor mkb-financiering. Een belangrijk onderdeel waar er voor het bereiken van deze doelstellingen nog werk moet worden verzet, is de technische ondersteuning van lidstaten via het steunprogramma voor structurele hervormingen. Dit programma zal, door ondersteuning van nationale autoriteiten, bijdragen tot institutionele, bestuurlijke en groeibevorderende structurele hervormingen in lidstaten. In het kader van het programma heeft de Commissie tot dusver meer dan vijftig verzoeken om technische bijstand in de financiële sector ontvangen uit dertien lidstaten; daarbij lag de klemtoon sterk op bijstand bij de ontwikkeling van kapitaalmarkten 27 .
Prioritaire actie 9
Tegen het tweede kwartaal 2018 komt de Commissie met een omvattende EU-strategie voor stappen die op EU-niveau kunnen worden gezet om de ontwikkeling van lokale en regionale kapitaalmarkten in de EU te ondersteunen. Hierbij zal worden voortgebouwd op het verslag van de werkgroep kapitaalmarktenunie van het Vienna Initiative en zal de ervaring worden meegenomen die is opgedaan bij de toenemende mate waarin, op verzoek, technische ondersteuning wordt geboden in het kader van het Commissieprogramma voor de ondersteuning van structurele hervormingen.
5.Conclusie: Hervormingen met blijvende invloed doorvoeren
De kapitaalmarktenunie wil de nodige randvoorwaarden creëren zodat nieuwe financieringsvormen kunnen worden ontwikkeld en versterkt voor bedrijven, met name kleine bedrijven, en langetermijn- en infrastructuurinvesteringen. Daartoe doet zij een beroep op financiële innovatie om de informatiekloof tussen investeerders en bedrijven te dichten en meer kostenefficiënte beleggingskansen te bieden aan retailbeleggers. Ook probeert de kapitaalmarktenunie particulier kapitaal aan te boren voor de financiering van duurzame investeringen, door op zoek te gaan naar methoden om financiële regelgeving uit te werken die de overstap van particulier kapitaal van ecologisch en maatschappelijk niet-duurzame projecten naar duurzame projecten moet versnellen.
De kapitaalmarktenunie probeert de afhankelijkheid van de EU-economie van bancair krediet te doorbreken door een meer gediversifieerd systeem tot stand te brengen waarbij niet-bancaire financiering een goede aanvulling is op traditionele bancaire kanalen.
Hiermee zouden voor het financieren van de EU-economie meer middelen beschikbaar moeten komen. Omdat het bij de kapitaalmarktenunie gaat om het vinden van een nieuw evenwicht voor het financiële stelsel van de EU, heeft deze ingrijpende structurele verandering tijd nodig om vaste vorm te krijgen.
Hervorming van de regelgeving is maar een onderdeel van de verandering die nodig is. Tijd is nodig om de financiële procedures, marktusances en technische en juridische infrastructuur uit te bouwen die marktdeelnemers in staat moeten stellen transacties efficiënter uit te voeren.
De Commissie heeft consequent de toezeggingen uit haar actieplan kapitaalmarktenunie van september 2015 waargemaakt, conform het oorspronkelijke tijdsschema. Haar doel was om voor verandering te zorgen en zo beter ontwikkelde en efficiëntere kapitaalmarktfinanciering te creëren. Zij is met name met voorstellen gekomen om durfkapitaalmarkten te ontwikkelen, om de toegang tot publieke markten voor bedrijven eenvoudiger en goedkoper te maken door de regels inzake prospectussen te herzien, om de fiscale voorkeursbehandeling van vreemd boven eigen vermogen op te heffen, om een veilige en liquide markt voor securitisatie te bevorderen, en om eerlijke ondernemers de kans te geven te herstructureren of een tweede kans te bieden bij een faillissement. Ook heeft de Commissie maatregelen genomen om infrastructuurinvesteringen door verzekeringsondernemingen en banken te ondersteunen.
Op basis van de grondige voorbereidende werkzaamheden die in het oorspronkelijke actieplan waren aangekondigd, zal de Commissie binnenkort met voorstellen komen voor een eenvoudig, efficiënt en concurrerend Europees persoonlijk pensioenproduct, voor het opheffen van grensoverschrijdende obstakels voor de eigendom van effecten en voor gedekte obligaties.
De nieuwe prioriteiten die bij deze tussentijdse evaluatie van de kapitaalmarktenunie naar voren zijn gekomen en waar de Commissie zal op inzetten, zijn onder meer het versterken van het toezichtskader voor kapitaalmarkten, het verbeteren van de evenredigheid van regels voor kleine beursgenoteerde ondernemingen en voor beleggingsondernemingen, het opheffen van verdere barrières voor grensoverschrijdende investeringen, het versterken van het EU-leiderschap inzake duurzame financiering, en het faciliteren van fintech.
Deze tussentijdse herziening bevat een uitgebreide hervormingsagenda waarmee de bouwstenen van de kapitaalmarktenunie tegen 2019 moeten zijn aangeleverd. Hiermee worden de randvoorwaarden verankerd voor een hervorming van het financiële systeem van de EU, die voor een nieuw evenwicht moet zorgen in de mix van bancaire en niet-bancaire financiering.
Deze stappen zullen ook ervoor zorgen dat EU-kapitaalmarkten kunnen inspelen op nieuwe uitdagingen, zoals het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de interne markt.
Het welslagen van de kapitaalmarktenunie hangt af van de mate van politieke wil van het Europees Parlement en de lidstaten en de vraag hoe marktdeelnemers van de bouwstenen zullen gebruikmaken. Ook de sector moet zijn bijdrage leveren om het vertrouwen van zijn cliënten te herstellen en het vertrouwen in de kapitaalmarkten in de gehele EU te bevorderen.
De Commissie zal over de geboekte voortgang regelmatig verslag uitbrengen aan het Europees Parlement en de lidstaten. Die verslagen moeten als basis dienen voor een versterkte dialoog tussen de instellingen, om ervoor te zorgen dat in deze legislatuur nog belangrijke vooruitgang wordt geboekt bij de voorgestelde prioritaire maatregelen.
Bijlage - Volledig overzicht van de tegen 2019 te leveren bouwstenen voor de kapitaalmarktenunie
Deze bijlage geeft een overzicht van de maatregelen waarmee tegen 2019 de bouwstenen voor de kapitaalmarktenunie moeten zijn aangeleverd. Het gaat hier om de prioritaire maatregelen die bij deze tussentijdse evaluatie naar voren zijn gekomen, de follow-up van bestaande toezeggingen en een aantal nieuwe maatregelen.
Nadere informatie over al deze maatregelen is te vinden in het werkdocument van de diensten van de Commissie (Economic Analysis) waarvan deze mededeling vergezeld gaat. In de onderstaande tabellen is ook aangegeven (voor zover reeds bepaald) of een maatregel de vorm aanneemt van een wetgevingsvoorstel (W), niveau 2-maatregel (N2), niet-wetgevingsmaatregel (NW) of een mededeling van de Commissie (C).
| Versterken van de capaciteit van EU-kapitaalmarkten | |||
| Toezicht | Wijzigingen voorstellen voor het functioneren van de ESMA en de andere ESA's om de slagkracht van consistent toezicht in de hele EU en daarbuiten te bevorderen (prioritaire actie 1) | Prioritaire actie (W) | Q3 2017 |
| Lokale en regionale kapitaal-markten ontwikkelen | Omvattende EU-strategie voor de ontwikkeling van lokale en regionale kapitaalmarkten in de EU (prioritaire actie 9) | Prioritaire actie (NW) | Q2 2018 |
| Financieren van innovatie, start-ups en niet-beursgenoteerde ondernemingen | |||
| Innovatieve platformen voor bedrijfs-financiering | De argumenten nagaan voor een EU-vergunningverlenings- en passporting-raamwerk voor fintech-activiteiten (prioritaire actie 4) | Prioritaire actie | Q4 2017 |
| Verslag over goede praktijken voor ketenfinanciering | Nieuwe actie (NW) | Q4 2018 | |
| Business angels en durfkapitaal | Goede praktijken inzake regelingen voor fiscale stimulansen voor durfkapitaal- en business angel-investeringen | Follow-up actie (NW) | 2017-18 |
| Onderhandse plaatsingen | Aanbeveling om goede praktijen te bevorderen | Follow-up actie (NW) | Q4 2017 |
| Informatie-barrières voor mkb-financiering | Selectie van de voorstellen na de oproep tot het indienen van voorstellen voor de financiering van projecten voor capacity building in het kader van het Horizon 2020-programma | Follow-up actie (NW) | Q4 2017 |
| Het makkelijker maken voor bedrijven om toegang te krijgen tot publieke markten en daar kapitaal aan te trekken | |||
| Prospectussen voor openbare aanbiedingen | Uitvoeringsmaatregelen | Follow-up actie (N2) | 2018-2019 |
| Markten voor bedrijfsobligaties | Mededeling (routekaart) met voorstellen voor mogelijke follow-up | Follow-up actie (M) | Q4 2017 |
| Pakket mkb-noteringen | A.d.h.v. een effectbeoordeling bezien of gerichte wijzigingen van de betrokken EU-wetgeving kunnen zorgen voor een evenrediger regelgevingsomgeving om zo de notering van mkb-bedrijven op publieke markten te ondersteunen (prioritaire actie 2) | Prioritaire actie | Q2 2018 |
| Effectbeoordeling van MiFID II niveau 2-regels voor equity research van beursgenoteerde mkb-bedrijven | Nieuwe actie (NW) | Q1 2019 | |
| Monitoring van de vooruitgang i.v.m. de IASB-toezegging om de openbaarmaking, bruikbaarheid en toegankelijkheid van IFRS te verbeteren | Follow-up actie (NW) | Lopend | |
| Goede praktijken ontwikkelen voor het gebruik door lidstaten van EU-fondsen om gedeeltelijk de kosten te financieren die worden gemaakt door mkb-bedrijven die een aanvraag indienen voor de toelating van hun aandelen tot de toekomstige mkb-groeimarkten | Nieuwe actie (NW) | Q2 2018 | |
| Evenredige prudentiële vereisten | Wetgevingsvoorstel om de evenredigheid van prudentiële regels voor beleggingsondernemingen te verbeteren (prioritaire actie 3) | Prioritaire actie (W) | Q4 2017 |
| Langetermijn-, infrastructuur- en duurzame investeringen | |||
| Langetermijninvesteringen | Onderzoek naar de bepalende factoren voor aandelenbeleggingen door verzekeringsondernemingen en pensioenfondsen | Nieuwe actie (NW) | Q4 2018 |
| Wijziging van de prudentiële behandeling van private equity en onderhands geplaatste bedrijfsobligaties in Solvabiliteit II | Follow-up actie (N2) | Q3 2018 | |
| Verslag over de vraag of de boekhoudkundige behandeling van eigenvermogensinstrumenten in IFRS 9 voldoende aanzet tot langetermijnfinanciering | Nieuwe actie (NW) | Q2 2018 | |
| Infrastructuurinvesteringen | Maatregelen om de kalibratie van de risico-opslagen voor infrastructuurondernemingen te herzien | Follow-up actie (N2) | Q2 2017 |
| Duurzame ontwikkeling | Beslissing over de concrete follow-up van de aanbevelingen van de High Level Expert Group on Sustainable Finance (prioritaire actie 6) | Prioritaire actie | Q1 2018 |
| Stimuleren van retailbeleggingen | |||
| Individuele pensioenen | Wetgevingsvoorstel over een pan-Europees Persoonlijk Pensioen Product (PEPP) | Follow-up actie (W) | Q2 2017 |
| Markten voor retailbeleggingsproducten | Follow-up van de studie van systemen voor de distributie van retailbeleggingsproducten in de EU. Recurrente rapportage door de ESA's over de kosten en prestaties van de voornaamste categorieën langetermijnretailbeleggingen en pensioenproducten. Haalbaarheidsstudie over de ontwikkeling van een gecentraliseerde hub voor verplichte openbaarmakingsvereisten en daarmee samenhangende diensten | Follow-up actie (NW) | Q2 2018 |
| Participatie retailbeleggers | Op basis van ervaring van lidstaten met beleggingsrekeningen en van een bestaande studie over regelingen inzake werknemersparticipatie goede praktijken ontwikkelen | Nieuwe actie (NW) | Q1 2019 |
| Versterken van het vermogen van banken om de bredere economie te ondersteunen | |||
| Markt-financiering voor banken | Wijzigingen aan de gedelegeerde verordening van de Commissie om in Solvabiliteit II een specifieke prudentiële behandeling in te voeren voor STS-securitisatie | Follow-up actie (N2) | Lopend |
| Wetgevingsvoorstel voor een EU-raamwerk voor gedekte obligaties | Follow-up actie (W) | Q1 2018 | |
| De argumenten onderzoeken voor European Secured Notes ten behoeve van mkb- en infrastructuurleningen | Follow-up actie | Q2 2018 | |
| Secundaire markten voor oninbare leningen (NPL's) | Maatregelen presenteren voor het ontwikkelen van een secundaire markt voor oninbare leningen (prioritaire actie 5) | Prioritaire actie (NW en W) | Q4 2017 |
| Een effectbeoordeling starten om een eventueel wetgevingsinitiatief te overwegen dat crediteuren met zekerheden meer mogelijkheden moet geven om waarde terug te krijgen in het geval van zekerheden die voor leningen aan ondernemingen en ondernemers zijn gesteld (prioritaire actie 5) | Prioritaire actie | Q1 2018 | |
| Benchmarkingstudie van uitkomsten die banken ondervinden in nationale stelsels voor het afdwingen van de naleving van leningcontracten (met inbegrip van insolventiestelsels) bij het beheren van leningen waarvoor van wanbetaling sprake is | Follow-up actie (NW) | Q4 2017 |
| Bevorderen van grensoverschrijdende beleggingen | |||
| Beleggings-fondsen | Effectbeoordeling om de mogelijkheid te onderzoeken van een wetgevingsvoorstel om de grensoverschrijdende distributie van icbe's en abi's te faciliteren (prioritaire actie 7) | Prioritaire actie | Q1 2018 |
| Post-trade markt-infrastructuur | Mededeling (routekaart) om de resterende Giovannini-barrières en andere barrières aan te pakken | Follow-up actie (M) | Q4 2017 |
| Wetgevingsvoorstel waarin collisieregels worden uitgewerkt wat betreft de gevolgen voor derden van effectentransacties en vorderingen | Follow-up actie (W) | Q4 2017 | |
| Belastingen | Goede praktijken en gedragscode voor de vereenvoudiging van procedures voor bronbelasting, met bijzondere aandacht voor teruggaaf | Follow-up actie (NW) | Q4 2017 |
| Studie over discriminerende fiscale hinderpalen voor grensoverschrijdende beleggingen door pensioenfondsen en levensverzekeraars | Follow-up actie (NW) | Q4 2017 | |
| Corporate governance | Faciliteren van de grensoverschrijdende uitoefening van aandeelhoudersrechten, met inbegrip van stemrechten, bij de tenuitvoerlegging van de op 20 mei 2017 bekendgemaakte richtlijn aandeelhoudersrechten (SRD 2) | Nieuwe actie (N2) | Q3 2018 |
| Nationale barrières voor vrij verkeer van kapitaal | Monitoring van de implementatie van de routekaart voor het opheffen van nationale barrières voor het vrij verkeer van kapitaal, en voortzetten van het overleg met de deskundigengroep | Follow-up actie (NW) | Lopend |
| Stabiliteit van het regelgevings-kader | Interpretatieve mededeling die houvast moet bieden over de bestaande EU-normen voor de behandeling van grensoverschrijdende EU-investeringen (prioritaire actie 8) | Prioritaire actie (M) | Q1 2018 |
| Effectbeoordeling om een afdoend raamwerk uit te tekenen voor de minnelijke regeling van investeringsgeschillen (prioritaire actie 8) | Prioritaire actie | Q3 2017 | |
| Versterken van capaciteit om financiële stabiliteit veilig te stellen | Zorgen dat het ESRB de capaciteit heeft voor het monitoren van potentiële risico's voor financiële stabiliteit als gevolg van marktgebaseerde financiering | Follow-up actie (W) | Q3 2017 |
(1) Resolutie over de inventarisatie en uitdagingen van de EU-verordening financiële diensten: impact en op weg naar een efficiënter en doeltreffender EU-kader voor financiële regelgeving en een kapitaalmarktenunie (2015/2106(INI)
(2) https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/reflection-paper-emu_nl.pdf
(3) EUCO 26/16
(4) Mededeling van de Commissie "Kapitaalmarktenunie - Versnellen van de hervorming", COM(2016) 601 final van 14.9.2016
(5) Gezamenlijke verklaring over de wetgevingsprioriteiten van de EU voor 2017
(6) Werkdocument van de diensten van de Commissie (Feedback Statement for the public consultation on the Capital Markets Union Mid-term review) bij deze mededeling.
(7) Public consultation on the conflict of laws rules for third party effects of transactions in securities and claims
(8) Zoals Schuldscheine in Duitsland en de Euro-PP-markt in Frankrijk.
(9) De tenuitvoerlegging van de richtlijn aandeelhoudersrechten (SRD 2), waarover recentelijk een akkoord is bereikt, zal een oplossing bieden voor bepaalde barrières die verband houden met de uitoefening van rechten die voortvloeien uit aandelen, en met de datatransmissie via de keten van intermediairs.
(10) https://ec.europa.eu/commission/publications/five-presidents-report-completing-europes-economic-and-monetary-union_en
(11) Het in kaart brengen van goede praktijken voor ketenfinanciering zou een voorzet kunnen geven voor de ontwikkeling van deze voor het mkb relevante bron van financiering.
(12) Richtlijn (EU) 2015/2366 van 25 november 2015 betreffende betalingsdiensten (PB L 337 van 23.12.2015, blz. 35).
(13) VN-Resolutie A/RES/70/1
(14) Mededeling van de Commissie "Volgende stappen voor een duurzame Europese toekomst" (COM(2016) 739 final)
(15) Werkdocument van de diensten van de Commissie (Economic Analysis) bij deze mededeling.
(16) Public consultation on the operations of the European Supervisory Authorities
(17) MIFID II ( Richtlijn 2014/65/EU betreffende markten voor financiële instrumenten (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 349) bevat een nieuwe categorie markten, de zgn. mkb-groeimarkten, die het mkb makkelijker toegang tot kapitaal moeten geven. Een mkb-groeimarkt is een multilaterale handelsfaciliteit (MTF) waar ten minste 50 % van de emittenten van wie de financiële instrumenten worden verhandeld, mkb-bedrijven zijn. Mkb-bedrijven worden omschreven als bedrijven met een gemiddelde marktkapitalisatie van minder dan 200 miljoen EUR.
(18) In oktober en december 2016 zijn twee workshops gehouden over: het bevorderen van toelating van mkb-aandelen tot de handel, oplossingen voor regelgevingskwesties en marktfalen, en barrières voor mkb-groeimarkten.
(19) Respondenten op de publieke consultatie en de call for evidence stipten aan dat bepaalde technische aspecten van de regels beter konden worden aangepast, om de regeldruk voor kleine emittenten te verlichten, zonder daarbij afbreuk te doen aan de kernbeginselen van de regelgeving. Daarbij kan het gaan om technische aspecten met betrekking tot lijsten van personen met voorwetenschap en rapportageverplichtingen voor transacties van het management.
(20) Verordening (EU) nr. 596/2014 van 16 april 2014 betreffende marktmisbruik (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 1).
(21) Deze doorlichting kan betrekking hebben op sectorale wetgeving die al van kracht is of binnenkort van kracht wordt. Zolang deze doorlichting loopt, blijft de bestaande sectorale wetgeving van kracht.
(22) Richtlijn 2013/36/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende toegang tot het bedrijf van kredietinstellingen en het prudentieel toezicht op kredietinstellingen en beleggingsondernemingen (PB L 176 van 27.6.2013, blz. 338); Verordening (EU) nr. 575/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende prudentiële vereisten voor kredietinstellingen en beleggingsondernemingen (PB L 176 van 27.6.2013, blz. 1).
(23) Richtlijn (EU) 2015/2366 van 25 november 2015 betreffende betalingsdiensten (PB L 337 van 23.12.2015, blz. 35).
(24) VN-Resolutie A/RES/70/1
(25) Mededeling van de Commissie "De oprichting van een Europese pijler van sociale rechten", COM(2017) 250 final van 26.4.2017.
(26) In partnerschap met de Europese Investeringsbank (EIB) bood het fi-compass ondersteuning voor financiële instrumenten die door Europese structuur- en investeringsfondsen worden gefinancierd in 26 lidstaten, onder meer in de regio Centraal-, Oost- en Zuidoost-Europa.
(27) Die verzoeken bestreken terreinen zoals het vergemakkelijken van marktoegang, het faciliteren van de groeifase in de ontwikkeling van bedrijven, alternatieve financiering voor rijpe bedrijven (securitisatie enz.) en toezicht op kapitaalmarkten.