Bijlagen bij COM(2017)678 - EU-actieplan 2017-2019 De loonkloof tussen vrouwen en mannen aanpakken - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2017)678 - EU-actieplan 2017-2019 De loonkloof tussen vrouwen en mannen aanpakken. |
|---|---|
| document | COM(2017)678   |
| datum | 20 november 2017 |
·in 2018 een bijgewerkte gids samenstellen en verspreiden inzake beste praktijken, met een beschrijving van de meest recente maatregelen die de lidstaten hebben genomen om te waarborgen dat het beginsel van gelijke beloning daadwerkelijk wordt toegepast 50 .
·
Maatregel 8: samenwerken: partnerschappen voor het aanpakken van de loonkloof versterken
De Commissie zal de belangrijkste actoren blijven benaderen om goede praktijken uit te wisselen, voor financiering blijven zorgen en de consequenties van de loonkloof tussen vrouwen en mannen blijven aanpakken in het kader van het Europees semester.
De Commissie ondersteunt de lidstaten, ondernemingen, de civiele samenleving en de sociale partners met financiering en maatregelen voor de uitwisseling van goede praktijken. Enkele recente voorbeelden:
·de specifieke bijeenkomst over gendermainstreaming van het EU-platform voor diversiteitshandvesten (juni 2016);
·een EU-seminar met sectoroverkoepelende partners en sociale partners uit specifieke sectoren (november 2016); en
·een seminar voor wederzijds leren, gewijd aan overleg over de Belgische goede praktijk voor het bevorderen van genderneutrale functieclassificatiesystemen (oktober 2016).
Ook in het kader van het Europees semester ondersteunt de Commissie de inspanningen van de lidstaten om de loonkloof tussen vrouwen en mannen aan te pakken. Zo kan zij een lidstaat aanbevelen om iets te doen aan deze specifieke kwestie of aan enkele achterliggende oorzaken, zoals achterblijvende investeringen in kinderzorg of negatieve fiscale prikkels die tweede verdieners (hoofdzakelijk vrouwen) ervan weerhouden te werken of meer te werken.
In 2017 is de loonkloof aan de orde gesteld in de landverslagen van negen lidstaten 51 . In mei 2017 heeft de Commissie landspecifieke aanbevelingen uitgebracht in verband met investeringen in kinderopvang en negatieve fiscale prikkels en andere maatregelen om de loonkloof tussen mannen en vrouwen aan te pakken 52 .
De Commissie zal met name het volgende doen:
·seminars organiseren waarop regeringsvertegenwoordigers van elkaar kunnen leren over de loon-, inkomens- en pensioenkloof tussen vrouwen en mannen en over de achterliggende oorzaken daarvan. Daarbij zal het accent liggen op concrete maatregelen en rechtsinstrumenten en op de uitdagingen in verband met de toepassing daarvan;
·ondersteuning geven aan onderling leren en capaciteitsopbouw van sociale partners, bedrijven en andere belanghebbenden, met het oog op het aanpakken van de loonkloof;
·lidstaten die bereid zijn de loonkloof tussen vrouwen en mannen te beperken, financieel ondersteunen via niet-openbare oproepen tot het indienen van voorstellen in het kader van het programma "Rechten, gelijkheid en burgerschap” 2014-2020; en
·follow-up blijven geven aan de loonkloof tussen vrouwen en mannen in het kader van het Europees semester en met de lidstaten overleggen over de maatregelen die nodig zijn om een einde te maken aan het verschil in beloning.
(1) Uit gegevens blijkt met name dat de loonkloof tussen mannen en vrouwen wellicht toeneemt nu meer vrouwen zich op de arbeidsmarkt begeven. Zie: Boll, C., Leppin, J., Rossen, A., Wolf, A. (2016), " Magnitude and Impact Factors of the Gender Pay Gap in EU Countries , verslag opgesteld in opdracht van en gefinancierd door de Europese Commissie – Directoraat-generaal Justitie en Consumentenzaken. Bovendien pakken de arbeidsmarktontwikkelingen over het algemeen ongunstig uit voor laagbetaalde werknemers. Vrouwen hebben het tij dus tegen. Zie: Blau, F., en Kahn, L. (1997), "Swimming Upstream: Trends in the Gender Wage Differential in the 1980s", Journal of Labor Economics, Vol. 15, No. 1, Part 1 (januari 1997), blz. 1-42.
(2) Zie: Burchell B., Hardy V., Rubery J. en Smith M. (2015), “A new method to understand labour market segregation”, verslag opgesteld in opdracht van en gefinancierd door de Europese Commissie – Directoraat-generaal Justitie en Consumentenzaken: slechts 18% van de vrouwen en 15% van de mannen werkt in een gemengd beroep (60-40% mannen/vrouwen).
(3) Boll et al. (2016): sectorgerelateerde segregatie draagt er in alle landen toe bij dat de loonkloof tussen mannen en vrouwen breder wordt. Wat betreft het effect van beroepsgerelateerde segregatie zijn er meer verschillen tussen de landen: in een aantal landen beschermt beroepsgerelateerde segregatie vrouwen wellicht.
(4) Zie de index van beroeps- en sectorgerelateerde segregatie die jaarlijks wordt gepubliceerd in het verslag van de Europese Commissie over gelijkheid tussen vrouwen en mannen.
(5) Boll et al. (2016):
(6) Europese Commissie (2015), “An ever closer union among the peoples of Europe? Rising inequalities in the EU and their social, economic and political impacts: outcomes of EU–funded research”, DG RTD, Brussel, blz. 54-55.
(7) Goldin, C. (2014), "A Grand Gender Convergence: Its Last Chapter.", American Economic Review, 104 (4) :1091-1119.
(8) Eurobarometer 465.
(9) Zo zou de invoering van een minimumloon in Duitsland de loonkloof naar schatting met 2,5 procentpunt verkleinen. Vrouwen zouden ook moeten profiteren van de recente verhoging van het minimumloon in een aantal landen met de grootste loonkloof (Tsjechië, Slowakije en het VK).
(10) Daarbij gaat het om een derde van de inkomensverschillen tussen vrouwen en mannen gedurende hun werkzame leven. Zie het verslag van de Europese Commissie uit 2017 over gelijkheid tussen vrouwen en mannen en Eurostat: http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Gender_statistics
(11) Het dichten van de loonkloof tussen vrouwen en mannen is een van de doelstellingen van het “Strategisch engagement voor gendergelijkheid 2016-2019” http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/documents/151203_strategic_engagement_en.pdf
(12) Report on the application of Directive 2006/54/EC of the European Parliament and of the Council of 5 July 2006 on the implementation of the principle of equal opportunities and equal treatment of men and women in matters of employment and occupation (recast), COM(2013) 861 final -- http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/gender_pay_gap/com-2013-861-final_en.pdf
(13) Aanbeveling van de Commissie van 7 maart 2014 (“Het beginsel van gelijke beloning voor mannen en vrouwen versterken door transparantie”), COM(2014) 1405 final, http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/gender_pay_gap/c_2014_1405_nl.pdf
(14) Het gaat onder meer om de volgende maatregelen: i) werknemers toestaan om informatie op te vragen over de hoogte van de lonen, uitgesplitst naar geslacht, voor categorieën werknemers die hetzelfde werk of werk van dezelfde waarde verrichten; ii) werkgeversregelmatig verslag laten uitbrengen over de loonstructuren per categorie werknemer of positie, uitgesplitst naar geslacht (uitsluitend bij grote en middelgrote ondernemingen); iii) audits in grote ondernemingen betalen; en iv) kwesties op het gebied van gelijke beloning bij de collectieve loononderhandelingen op passend niveau bespreken.
(15) COM/2017/671.
(16) Op grond van de herschikte gendergelijkheidsrichtlijn dienen de lidstaten doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties vast te stellen. De in de nationale wetgeving van de lidstaten opgenomen sancties lopen sterk uiteen, waardoor de uit hoofde van de richtlijn verleende rechten ongelijk worden gehandhaafd.
(17) In zaak C-318/13, procedure ingeleid door X, 3 september 2014), oordeelde het Hof dat het differentiëren van prestaties op grond van genderspecifieke actuariële gegevens ontoelaatbaar is binnen wettelijke socialezekerheidspensioenen uit hoofde van Richtlijn 79/7/EEG.
(18) In zaak C-236/09, Test-Achats, 1 maart 2011, vernietigde het HvJ-EU artikel 5, lid 2, van Richtlijn 2004/113/EC op grond waarvan het gebruik van seksegerelateerde actuariële factoren was toegestaan in verzekeringsovereenkomsten. Het arrest gelastte de lidstaten om uiterlijk op 21 december 2012 sekseneutrale premies en uitkeringen verplicht te stellen.
(19) Zoals aangekondigd in haar verslag over de evaluatie van de aanbeveling van 2014.
(20) Vrouwen maken slechts 10 % uit van de beroepsbevolking in de bouw, 22 % van die in het vervoer en 30 % van die in de be- en verwerkende industrie (tegenover 46 % in de hele economie).
(21) Zie het EIGE-onderzoek over het terugdringen van de genderkloof op het gebied van natuurwetenschap, technologie, techniek en wiskunde (Science, Technology, Engineering and Mathematics, STEM) http://eige.europa.eu/gender-mainstreaming/policy-areas/economic-and-financial-affairs/economic-benefits-gender-equality/stem
(22) De OESO is verantwoordelijk voor het programma voor internationale studentenevaluatie (Programme for International Student Assessment, PISA ), een driejaarlijkse enquête onder vijftienjarige scholieren overal ter wereld. Enquête uit 2015.
(23) subsidies voor acties ter ondersteuning van transnationale projecten die goede praktijken inzake genderrollen bevorderen en een einde maken aan genderstereotypen op in het onderwijs, bij opleiding en op het werk (JUST/2015/RGEN/AG/ROLE). Zie: http://ec.europa.eu/justice/grants1/calls/2015_action_grants/just_2015_rgen_ag_role_en.htm .
(24) Het EU-platform voor diversiteitshandvesten is opgezet in 2010 en wordt gefinancierd door de Europese Commissie. Het platform omvat nu 18 diversiteitshandvesten, uit de volgende landen: Oostenrijk, België, Tsjechië, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Polen, Portugal, Slowakije, Spanje en Zweden. http://ec.europa.eu/justice/discrimination/diversity/charters/index_en.htm Zie:
(25)
De coalitie voor digitale vaardigheden en banen verenigt lidstaten, ondernemingen, sociale partners, non-profitorganisaties en onderwijsaanbieders die in actie komen om het gebrek aan digitale vaardigeden in Europa aan te pakken .
(26) Vanaf december 2017 zullen belanghebbenden uit alle vervoersectoren kenbaar kunnen maken welke concrete maatregelen zij hebben genomen om meer vrouwen aan een baan te helpen en goede praktijken kunnen uitwisselen.
(27) “Strengthening teaching in Europe: New evidence from teachers compiled by Eurydice and CRELL”, juni 2015 http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/repository/education/library/policy/teaching-profession-practices_en.pdf
(28) De ondersteuning van leerkrachten en schoolhoofden voor uitstekend onderwijs en leren, in “Een goede start in het leven dankzij ontwikkeling van scholen en uitstekend onderwijs” (COM(2017) 248).
(29) http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/index_en.php
(30) Uit gegevens uit oktober 2016 blijkt dat vrouwen nog steeds minder dan een kwart (23,9 %) van de posities in de bestuursraden van de grootste beurgenoteerde ondernemingen in de EU-lidstaten bekleden. In de lokale politiek was in 2015 amper één op de zeven (15,1 %) burgemeesters of voorzitters van de gemeenteraad vrouw (Verslag van 2017 over de gelijkheid van vrouwen en mannen in de Europese Unie).
(31) http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:52017XC0705(01)
(32)
Tussen 2014 en 2016 is 5 miljoen EUR toegewezen aan 23 van dit soort projecten.
(33) Eurostat, loonstructuuronderzoek.
(34) Doordat vrouwen een lager inkomen hebben, vaker deeltijdwerk verrichten en eerder geneigd zijn hun loopbaan te onderbreken in verband met zorgtaken, zijn veel van hen sterker economisch afhankelijk van hun partner of de overheid. Dezelfde factoren zijn in hoge mate debet aan de loonkloof en de pensioenkloof tussen mannen en vrouwen. Hierdoor lopen vrouwen een groter risico op armoede en sociale uitsluiting, hetgeen ook negatieve gevolgen heeft voor hun kinderen en familie (zie mededeling van de Commissie COM(2017)252 final "Een initiatief om het evenwicht tussen werk en privéleven voor werkende ouders en mantelzorgers te ondersteunen")
(35) Oláh, S., Hobson, B., en Carlson, L. (2017), "Changing families and sustainable societies: Policy contexts and diversity over the life course and across generations", FP7 Project Families And Societies (GA 320116).
(36) Voorstel voor een richtlijn betreffende het evenwicht tussen werk en privéleven voor ouders en mantelzorgers en tot intrekking van Richtlijn 2010/18/EU, COM(2017) 253 final
(37) COM(2017) 252.
(38) Recent onderzoek bevestigt dat sectorgerelateerde gendersegregatie op de arbeidsmarkt debet is aan een aanzienlijk aandeel van de loonkloof tussen mannen en vrouwen in alle EU-lidstaten: vrouwen gaan aan de slag in sectoren met relatief lage lonen. Sectorgerelateerde segregatie evolueert zeer traag (verslag van 2017 over de gelijkheid van vrouwen en mannen in de Europese Unie).
(39) Een nieuwe agenda voor vaardigheden voor Europa – Samenwerken ter versterking van het menselijk kapitaal, de inzetbaarheid op de arbeidsmarkt en het concurrentievermogen, COM(2016) 381 final.
(40) De laatste tien jaar is er gewerkt aan Europese samenwerking en instrumenten ter bevordering van transparantie inzake vaardigheden: i) het Europees kwalificatiekader; ii) een Europese classificatie van vaardigheden, competenties, kwalificaties en beroepen (ESCO); iii) een aanbeveling van de Raad betreffende de validatie van niet-formeel en informeel leren.
(41) De voornaamste belanghebbenden zijn nationale kwalificatieautoriteiten, voorlichtings-, adviserings- en begeleidingsdiensten en bevoegde autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de validatie van niet-formeel en informeel leren.
(42) In haar verslag over de uitvoering van Richtlijn 2006/54/EC (COM(2013) 861 final van 6.12.2013) heeft de Commissie in de bijlage aanwijzingen inzake genderneutrale functiewaarderings- en classificatiesystemen opgenomen (SWD(2013) 512 final van 6.12.2013).
(43) Zie: Bettio, F., en Ticci, E. (2017), “Violence against women and economic independence”.
(44) Zoals het verslag over loontransparantie in Europa dat in mei 2017 is gepubliceerd door het Europees netwerk van juridische deskundigen op het gebied van gendergelijkheid en de door directoraat-generaal Justitie opgestelde studie over de omvang van de loonkloof in EU-landen en de factoren die daarop van invloed zijn.
(45) De loonkloof is te wijten aan een aantal factoren: segregatie, opleidingsniveau, verschillen qua ervaring, enz. Het overige, niet-verklaarde deel van de loonkloof wordt de “aangepaste” loonkloof genoemd. Het onderscheid tussen een aangepast en een niet-aangepast deel van de loonkloof tussen vrouwen en mannen kan nuttig zijn voor beleidsmakers.
(46) Het sociale scorebord is beschikbaar op:https://composite-indicators.jrc.ec.europa.eu/social-scoreboard/#
(47) Zie: Krueger en Katz (2016), "The Rise and Nature of Alternative Work Arrangements in the United States, 1995-2015". Uit de Amerikaanse gegevens blijkt dat vrouwen steeds vaker werken op basis van een alternatieve arbeidsregeling. Tussen 2005 en 2015 is het percentage vrouwen dat werkt op basis van een alternatieve arbeidsregeling gestegen van 8,3 % tot 17 %, d.w.z. meer dan verdubbeld. Volgens dezelfde gegevens is er onder mannen sprake van een bescheidener toename, namelijk van 11,6 % tot 14,7 %. Zie voor gegevens over situatie in de EU ook "The situation of workers in the collaborative economy", een grondige analyse van het Europees Parlement.
(48) SWD(2013) 512 final van 6.12.2013.
(49) SWD(2013) 861 final van 6.12.2013.
(50) Afgeleid van SWD(2013) 512 final van 6.12.2013.
(51) DE, EE, IE, ES, IT, AT, PL, RO, SK.
(52) Met name in EE.