Artikelen bij COM(2016)791 - Achtste verslag over herplaatsing en hervestiging

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier COM(2016)791 - Achtste verslag over herplaatsing en hervestiging.
document COM(2016)791 NLEN
datum 8 december 2016
EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 8.12.2016

COM(2016) 791 final

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD EN DE RAAD

Achtste verslag over herplaatsing en hervestiging


1Inleiding


In dit achtste verslag over herplaatsing en hervestiging worden de veranderingen sinds het vorige verslag van 9 november 1 beschreven en worden de acties beoordeeld die de betrokken belanghebbenden tussen 8 november 2016 en 6 december (de verslagperiode) hebben ondernomen om de toezeggingen uit hoofde van de herplaatsings- en de hervestigingsregelingen na te komen.


In het licht van de aanhoudende dringende noodzaak om ondersteuning te bieden aan zowel Griekenland als Italië, heeft de Europese Raad er tijdens zijn laatste vergadering van 20 en 21 oktober 2016 2 nogmaals toe opgeroepen de inspanningen ter bespoediging van de herplaatsing, met name van niet-begeleide minderjarigen, en de uitvoering van de bestaande hervestigingsregelingen verder op te voeren.


Sinds 6 november 2016 zijn er 1 883 personen aangekomen in Griekenland 3 . Het totale aantal migranten in Griekenland is ten opzichte van de vorige verslagperiode toegenomen en lag op 6 december rond de 62 000, van wie er zich ongeveer 16 200 op de eilanden bevonden en ongeveer 45 800 op het Griekse vasteland 4 . In Italië zijn er sinds 6 november 9 395 personen 5 aangekomen, meer dan in 2015 (een stijging van 18 % in vergelijking met 2015). Onder hen bevonden zich opnieuw veel Eritreeërs, de belangrijkste nationaliteit die in aanmerking komt voor herplaatsing in Italië (met meer dan 888 personen in de verslagperiode is Eritrea het land met het op een na grootste aantal in Italië arriverende onderdanen, wat neerkomt op 11,6 % van het totale aantal aangekomen migranten).


Tijdens de verslagperiode zijn er 1 237 extra personen herplaatst, waarmee het totale aantal herplaatste personen tot nu toe uitkomt op 8 162 (6 212 vanuit Griekenland en 1 950 vanuit Italië). Zoals in het zevende verslag werd voorzien, viel het aantal overdrachten in november hoger uit met 1 406 herplaatste personen, het hoogste aantal in één maand tot dusver. Het aantal herplaatsingen vanuit Italië (401) was bijna het dubbele van het aantal herplaatste personen in oktober en is tot nu toe het hoogste aantal vanuit Italië, terwijl het aantal herplaatste personen vanuit Griekenland op het moment gestabiliseerd lijkt te zijn met ongeveer 1 000 per maand. Deze cijfers laten een aanhoudende positieve trend zien. Nu de obstakels voor herplaatsing geleidelijk worden weggewerkt, is het tijd voor de lidstaten om voort te bouwen op de tot dusver geboekte vooruitgang en hun inspanningen te intensiveren om het aantal herplaatsingstoezeggingen en -overdrachten per maand te blijven opvoeren, en ervoor te zorgen dat alle personen die in aanmerking komen voor herplaatsing in Italië en Griekenland vóór september 2017 worden overgedragen. Hiervoor moeten alle lidstaten constantere inspanningen leveren door middel van een groter aantal regelmatige toezeggingen en overdrachten per maand om te waarborgen dat er na december 2016 elke maand ten minste 2 000 personen worden herplaatst vanuit Griekenland en ten minste 1 000 vanuit Italië, en dat het aantal toezeggingen en herplaatsingsoverdrachten per maand geleidelijk blijft stijgen.


Wat hervestiging betreft, ligt de uitvoering van de conclusies van juli 2015 6 voor de hervestiging van 22 504 personen uitstekend op schema, met tot dusver 13 887 hervestigde personen, wat meer dan de helft van het overeengekomen aantal is. Sinds het vorige verslag is een recordaantal per maand van 2 035 personen hervestigd, voornamelijk uit Turkije, Libanon en Jordanië. Een deel van de hervestiging uit hoofde van deze Europese regeling dient ook om het 1:1-mechanisme ten uitvoer te leggen zoals vastgesteld in de verklaring EU-Turkije. Sinds de begindatum op 4 april 7 zijn er 2 761 personen in het kader van dat mechanisme uit Turkije naar de EU en Noorwegen hervestigd, met inbegrip van 544 personen sinds het vorige verslag.

2Herplaatsing

2.1Belangrijkste gebeurtenissen in de verslagperiode


De Commissie is nauw blijven samenwerken met de Italiaanse en de Griekse autoriteiten en met de lidstaten, EU-agentschappen en andere partners op het terrein om oplossingen te vinden voor de obstakels die zich meestal op operationeel niveau voordoen. Dit moet ertoe leiden dat de herplaatsingsoverdrachten regelmatiger en in een hoger tempo worden uitgevoerd om maandelijkse gemiddelden te realiseren die het mogelijk maken dat alle personen die in aanmerking komen voor herplaatsing vóór september 2017 worden overgedragen.


In Griekenland is de registratiecapaciteit van de asieldienst voor verzoekers met nationaliteiten die voor herplaatsing in aanmerking komen 175 per dag, of ongeveer 3 500 per maand. Tegen eind januari 2017 moet 87 % van de vooraf geregistreerde verzoekers met nationaliteiten die in aanmerking komen voor herplaatsing, volledig geregistreerd zijn. De registratieoperatie moet uiterlijk eind april 2017 voltooid zijn. Het is waarschijnlijk dat het aantal personen dat aan de herplaatsingsregeling deelneemt, daarna zal afnemen. Op grond hiervan en op basis van het aantal herplaatsingen (gestabiliseerd op 1 000 overgedragen personen per maand) is de Commissie van mening dat er vaart moet worden gezet achter de herplaatsingen om een vlotte herplaatsingsprocedure te waarborgen en een onhoudbare toename van het aantal gevallen te voorkomen. Vanaf december 2016 moeten de lidstaten ten minste 2 000 personen per maand herplaatsen. Dit aantal moet geleidelijk toenemen om in april 2017 uit te komen op ten minste 3 000 herplaatsingsoverdrachten per maand. Op die datum zal de meerderheid van de herplaatsingskandidaten geregistreerd en klaar zijn om te worden herplaatst; derhalve is die verdere versnelling noodzakelijk om lange wachttijden voor verzoekers en het risico van secundaire bewegingen te voorkomen en om de termijnen van de herplaatsingsprocedure als bedoeld in de besluiten van de Raad zoveel mogelijk in acht te nemen.


Acht lidstaten en twee geassocieerde landen hebben ongeveer 1 560 plaatsen toegezegd in november en er zijn meer dan 1 000 herplaatsingsoverdrachten uitgevoerd door 13 lidstaten en twee geassocieerde landen. Het is derhalve mogelijk om de streefdoelen te verwezenlijken, op voorwaarde dat alle lidstaten op een stabiele maandelijkse basis toezeggingen doen en overdrachten uitvoeren (naar het voorbeeld van de lidstaten die dit reeds doen).


In Italië was het aantal herplaatsingen in november op het hoogste niveau sinds het begin van het proces. Hieruit blijkt dat de inspanningen van de Commissie, de Italiaanse autoriteiten, de lidstaten en de geassocieerde landen, de EU-agentschappen en de andere partners op het terrein hun vruchten afwerpen. Het aantal herplaatsingsoverdrachten zal in december naar verwachting verder toenemen (meer dan 600 geplande herplaatsingsoverdrachten). Deze trend moet echter nog verder worden versterkt. Het aantal herplaatsingskandidaten is blijven stijgen en uit informatie van het Italiaanse ministerie van Binnenlandse Zaken blijkt dat er momenteel in Italië tussen de 5 300 en 5 800 Eritreeërs mogelijk in aanmerking komen voor herplaatsing. Gezien het aantal geregistreerde verzoekers dat in afwachting van herplaatsing is (in sommige gevallen al bijna zes maanden), de trend in de migratiestromen en het aandeel van Eritreeërs (ongeveer 12 % van de migratiestroom en gemiddeld 1 800 per maand), is de Commissie van mening dat de lidstaten, teneinde de herplaatsing in een gestaag tempo uit te voeren, vóór december 2016 ten minste 1 000 verzoekers per maand moeten herplaatsen en dit aantal geleidelijk moeten opvoeren om in april 2017 tot ten minste 1 500 herplaatsingsoverdrachten per maand te komen.


Om dit streefdoel te verwezenlijken, zal Italië enerzijds meer personeel moeten aanwerven voor de verwerking van aanvragen in de Dublineenheid en zullen de lidstaten anderzijds moeten deelnemen aan de herplaatsing vanuit Italië en tegelijkertijd op regelmatigere wijze moeten bijdragen in termen van toezeggingen en herplaatsingsoverdrachten per maand, zodat alle lidstaten op regelmatige maandelijkse basis toezeggingen doen en herplaatsingen uitvoeren (in november 2016 hebben twee lidstaten en twee geassocieerde landen meer dan 850 plaatsen toegezegd en hebben vier lidstaten en één geassocieerd land ongeveer 400 personen herplaatst). De regelingen met Europol ter vereenvoudiging van extra, buitengewone veiligheidsgesprekken zijn tijdens de bijeenkomst van de verbindingsofficieren op 25 november 2016 besproken en op 1 december 2016 in werking getreden. Deze specifieke procedure is ook opgenomen in het herplaatsingsprotocol voor Italië dat vervolgens zal worden gedeeld met de lidstaten en de geassocieerde landen. Deze positieve ontwikkeling wat betreft het wegwerken van de resterende knelpunten in de procedure zou het voor meer lidstaten gemakkelijker moeten maken om in actie te komen in Italië en de maandelijkse streefdoelen te verwezenlijken.


Het aantal niet-begeleide minderjarigen 8  dat in Italië aankomt, is blijven stijgen (24 595 aankomsten tussen begin januari en 2 december 2016, onder wie 3 714 Eritreeërs, 200 Syriërs, 384 Irakezen en 13 Jemenieten) 9 , waarbij de meeste minderjarigen alleen reisden. In Griekenland meldt het Nationale Centrum voor Sociale Solidariteit dat er per 17 november naar schatting 2 300 niet-begeleide minderjarigen aanwezig waren in Griekenland. Zoals eerder gemeld, zijn tijdens de grootschalige preregistratieoperatie in Griekenland 1 225 niet-begeleide minderjarigen geregistreerd, 10 van wie 48 % (ongeveer 588) een nationaliteit heeft die in aanmerking komt voor herplaatsing (36 % Syriërs en 12 % Irakezen) 11 . In die zin zijn 377 van de 501 niet-begeleide minderjarigen die in aanmerking komen voor herplaatsing en volledig geregistreerd zijn in Griekenland 'van hun familie gescheiden kinderen', en zijn slechts 124 minderjarigen helemaal alleen in Griekenland. Deze laatste categorie is moeilijker te herplaatsen. Bovendien zijn 326 van de 501 niet-begeleide minderjarigen 16 of 17 jaar oud.


In deze verslagperiode zijn in totaal 24 minderjarigen herplaatst, waarmee het totale aantal herplaatste niet-begeleide minderjarigen uitkomt op 172 (71 alleen reizende minderjarigen en 101 van hun familie gescheiden minderjarigen) 12 . Dit aantal omvat voornamelijk de verplaatsingsoverdrachten vanuit Griekenland, aangezien er in Italië geen alleen reizende niet-begeleide minderjarigen herplaatst zijn en er in november 2016 slechts één van zijn familie gescheiden kind naar Nederland is herplaatst.


Het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken (EASO) heeft tijdens de verslagperiode een nieuw kwetsbaarheidsformulier ontwikkeld om de capaciteiten van de lidstaten om de verschillende categorieën niet-begeleide minderjarigen te herplaatsen beter in kaart te brengen. Bovendien was een bijzondere zitting van de verbindingsofficieren op 11 november 2016 in Griekenland speciaal bedoeld om meer inzicht te krijgen in de belemmeringen voor de herplaatsing van niet-begeleide minderjarigen vanuit Griekenland en om naar oplossingen te zoeken. Deze bijeenkomst volgde op de besprekingen die zijn gevoerd tijdens het zevende forum voor hervestiging en herplaatsing over niet-begeleide minderjarigen in oktober 2016. Tijdens de bijeenkomst werd geconcludeerd dat de transparantie en de communicatie tussen Griekenland en de lidstaten van herplaatsing moet worden verbeterd voor wat betreft het type niet-begeleide minderjarigen dat moet worden herplaatst, de resultaten van de beoordeling van het belang van het kind, en de juridische beperkingen die in de lidstaten van herplaatsing gelden voor de aanvaarding van specifieke categorieën niet-begeleide minderjarigen. Ook Italië verricht aanvullende inspanningen om de herplaatsing van niet-begeleide minderjarigen te vergemakkelijken; er moet evenwel een specifieke procedure worden ontwikkeld om de herplaatsing van alleen reizende niet-begeleide minderjarigen mogelijk te maken.


De Commissie zal nauw blijven samenwerken met de Griekse asieldienst, de Italiaanse autoriteiten, de verbindingsofficieren van de lidstaten, de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen (UNHCR), het EASO en de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) om praktische regelingen uit te werken waarmee niet-begeleide minderjarigen gemakkelijker en sneller kunnen worden herplaatst.

2.2Maatregelen door de lidstaten van herplaatsing


Tussen 8 november en 6 december zijn 1 237 extra personen herplaatst: 836 vanuit Griekenland 13 en 401 vanuit Italië 14 . Duitsland, Finland, Frankrijk, Nederland en Portugal voeren maandelijks herplaatsingen vanuit zowel Italië als Griekenland uit. Het lijkt erop dat ook Zwitserland en Noorwegen voornemens zijn maandelijkse overdrachten vanuit beide landen uit te voeren. Bovendien zijn Estland, Ierland, Letland, Litouwen en Roemenië doorgegaan met de maandelijkse overdrachten vanuit Griekenland. Andere lidstaten nemen op onregelmatigere wijze deel en dragen elke twee of drie maanden personen over. In de verslagperiode vonden de eerste herplaatsingen vanuit Griekenland naar Noorwegen plaats. De regelingen waarbij Europol als facilitator bij veiligheidscontroles betrokken is (door te voorzien in extra, buitengewone veiligheidscontroles, met inbegrip van een gesprek, indien daar aanleiding toe is), zullen naar verwachting meer lidstaten ertoe aanzetten om actief bij te dragen tot de herplaatsingen vanuit Italië 15 . Er staan tot 20 december minstens 827 extra herplaatsingsoverdrachten op de planning vanuit Griekenland 16 en 617 vanuit Italië 17 . In Frankrijk is tot dusver het grootste aantal verzoekers (2 373) herplaatst, gevolgd door Nederland (1 098) en Finland (901). De lidstaten met minder toegewezen plaatsen (zoals Estland, Letland, Litouwen, Malta en Finland) liggen op schema met het nakomen van hun verplichtingen 18 .


Maatregelen om het beperkte aantal toegezegde plaatsen verhogen: In de verslagperiode hebben slechts acht lidstaten (Duitsland, Estland, Frankrijk, Ierland, Letland, Nederland, Portugal en Slowakije) 19 en Zwitserland en Noorwegen 20 2 186 formele toezeggingen ingediend (885 formele toezeggingen voor Italië en 1 301 voor Griekenland). Het totale aantal formele toezeggingen door de lidstaten van herplaatsing bedraagt 18 515 (5 839 aan Italië en 12 676 aan Griekenland).


Om ervoor te zorgen dat de lidstaten maandelijks voldoende plaatsen toezeggen aan zowel Italië als Griekenland, is echter snellere vooruitgang, meer standvastigheid en actieve betrokkenheid van alle lidstaten nodig, in overeenstemming met de doelstellingen als vermeld in punt 2.1 en in navolging van het voorbeeld van de lidstaten en geassocieerde landen die dat reeds doen. Duitsland, Frankrijk, Nederland, Noorwegen en Zwitserland dienen maandelijks toezeggingen in voor zowel Italië als Griekenland. Daarnaast dienen Estland en Letland maandelijks toezeggingen in voor Griekenland en doen Finland, Litouwen, Portugal, Roemenië en Slovenië dat elke twee maanden. Sommige lidstaten (Bulgarije, Kroatië, Tsjechië en Luxemburg) hebben echter al langer dan drie maanden geen toezeggingen meer ingediend.


Oostenrijk 21 en Hongarije blijven de enige twee landen die nog geen enkele toezegging hebben gedaan en niemand hebben herplaatst. In Polen is de uitvoering van de toezeggingen sinds april dode letter gebleven en is voor geen enkele verzoeker een toezegging gedaan of een herplaatsing uitgevoerd 22 . Daarnaast heeft Tsjechië sinds augustus geen enkele kandidaat herplaatst.


Maatregelen om de reactietijd op verzoeken tot herplaatsing te verkorten: De lidstaten hebben tijdens de verslagperiode het aantal extra, buitengewone veiligheidsgesprekken opgevoerd, waardoor de reactietijd langer is geworden dan de 10 werkdagen die in de herplaatsingsprotocollen als streefdoel waren vastgesteld. Als bedoeld in de voorgaande verslagen, moeten de veiligheidsgesprekken uitsluitend in naar behoren gemotiveerde gevallen en binnen de streeftermijn van 10 werkdagen worden gevoerd. De lidstaten moeten hun verwerkingscapaciteit verhogen teneinde hun reactietijd te versnellen.


Er moet worden opgemerkt dat het percentage aanvaarde herplaatsingsverzoeken ondanks het toegenomen aantal veiligheidsgesprekken zeer hoog is (ongeveer 93 %), hoewel er nog steeds gevallen zijn waarin het percentage aanvaardingen aanzienlijk zou kunnen worden verhoogd. Sommige aanvragen worden namelijk nog steeds afgewezen op basis van gronden die niet zijn opgenomen in de besluiten van de Raad, zoals nationaliteit (zelfs indien de persoon een van de nationaliteiten heeft die in aanmerking komen voor herplaatsing).


Afwijzingen moeten beter worden gemotiveerd om aan de vereisten van de besluiten van de Raad te voldoen. Het uitwisselen van informatie is essentieel voor de veiligheid van de Europese Unie. De lidstaten moeten bij het afwijzen van bepaalde aanvragen derhalve niet slechts in algemene termen verwijzen naar veiligheidskwesties. Het is van het allergrootste belang om deze kwestie op alomvattende wijze aan te pakken, zowel tussen Italië/Griekenland en de lidstaat van herplaatsing als op EU-niveau. Om de bezorgdheid van diverse lidstaten met betrekking tot de uitwisseling van informatie inzake veiligheid aan te pakken, heeft Europol een specifiek beveiligd communicatiekanaal ter beschikking gesteld door middel waarvan de lidstaten de afwijzing van herplaatsingsverzoeken op veilige wijze kunnen motiveren. Dit kanaal is sinds 1 december 2016 operationeel. De politie in Griekenland heeft een correspondentie inzake nationale veiligheid ingesteld voor het doorgeven van afwijzingsgronden. De Commissie benadrukt nogmaals dat vingerafdrukken kunnen worden uitgewisseld via de kanalen voor politiesamenwerking voor veiligheidsverificatie op nationaal niveau, met name in gevallen waarin de verzoeker niet over een identiteitskaart of reisdocumenten beschikt.


Maatregelen voor de aanpak van problemen in verband met de herplaatsing van kwetsbare verzoekers, met inbegrip van niet-begeleide minderjarigen: De herplaatsing van niet-begeleide minderjarigen is in de verslagperiode trager verlopen. Dit komt door de aanvullende garanties die vereist zijn voor de overdracht van niet-begeleide minderjarigen die leiden tot een procedure die vaak langer duurt dan de twee maanden als bedoeld in de besluiten van de Raad. Op 5 december waren 24 niet-begeleide minderjarigen (16 alleen reizende niet-begeleide minderjarigen en 8 'van hun familie gescheiden kinderen') herplaatst vanuit Griekenland (naar Luxemburg, Nederland, Noorwegen en Finland), waarmee het totale aantal herplaatste niet-begeleide minderjarigen uitkomt op 172. De meeste niet-begeleide minderjarigen zijn herplaatst vanuit Griekenland, aangezien slechts één kind vanuit Italië is herplaatst naar Nederland, terwijl er geen enkele alleen reizende niet-begeleide minderjarige vanuit Italië is herplaatst.


Maatregelen om de overdracht van verzoekers te versnellen: Hoewel de verhouding tussen aanvaardingen en overdrachten de afgelopen maanden zeer hoog is (ongeveer 97 %), naarmate meer lidstaten actief deelnemen aan de regeling, zit er nu meer tijd tussen de aanvaarding door de lidstaat van herplaatsing en de daadwerkelijke overdracht. Hoewel deze termijnen in sommige gevallen te wijten zijn aan extra controles die de lidstaten uitvoeren na aanvaardingen, worden andere vertragingen veroorzaakt door operationele en logistieke problemen. Landen met meer toegewezen plaatsen, zoals Duitsland en Frankrijk, geven de voorkeur aan het sturen van aanvaardingen voor grote groepen verzoekers (400 of 500) en aan één enkele grote overdracht op een chartervlucht, terwijl de lidstaten met een klein of middelgroot aantal toegewezen plaatsen de voorkeur geven aan kleinere overdrachten verspreid over de maand. Bovendien verzoeken sommige lidstaten om vluchten op zeer specifieke doordeweekse dagen en op specifieke tijdstippen. Deze verschillen en eisen zijn met name in Griekenland van invloed op de laatste fasen van de herplaatsingsprocedure, van de kennisgeving door de Griekse autoriteiten tot de organisatie van gezondheidscontroles door de IOM en de culturele oriëntatie en de verstrekking van informatie voorafgaand aan het vertrek. Zij bemoeilijken tevens de logistiek voor het organiseren van overdrachten. Meer flexibiliteit van de lidstaten van herplaatsing zou derhalve wenselijk zijn, van het sturen van de aanvaarde verzoeken in kleinere groepen tot het organiseren van de vluchten.


Bovendien moest de IOM sommige overdrachten uitstellen toen bleek dat sommige lidstaten niet over de capaciteit beschikten om de aanvaarde herplaatsingskandidaten snel onder te brengen. De lidstaten moeten ervoor zorgen dat hun opvangcapaciteit groot genoeg is om herplaatste verzoekers onder te brengen.


Maatregelen ter versterking van de capaciteit van het EASO om Italië en Griekenland te steunen: Op 8 november heeft de raad van bestuur van het EASO de regels gewijzigd inzake de vergoeding van kosten voor deskundigen en tolken/vertalers die deelnemen aan de operationele ondersteunende activiteiten van het EASO (Besluit 16 van de raad van bestuur van het EASO). De wijzigingen beogen het uitzendingsproces van de deskundigen in de lidstaten verder te vergemakkelijken. Voor de operationele ondersteunende activiteiten van het EASO is een doeltreffender forfaitair systeem ingevoerd waarbij specifieke kosten in categorieën worden ingedeeld, waardoor individuele deskundigen kunnen worden ingezet die niet rechtstreeks in dienst van de nationale overheden in de lidstaten zijn, maar wel over relevante beroepservaring beschikken.


Voor Griekenland heeft het EASO op 11 november 2016 de achtste oproep om deskundigen gedaan in het kader van zijn operationeel plan inzake hotspots voor Griekenland. De totale behoefte aan deskundigen ter ondersteuning van de herplaatsingsregeling is 28 gebleven. In de oproep zijn echter meer gediversifieerde profielen opgenomen, zoals deskundigen op het gebied van uitsluiting, Dublindeskundigen en leidinggevende ambtenaren/ambtenaren die aanvragen behandelen, om als escalatiedesk binnen de registratieprocedure te fungeren, samen met deskundigen voor het opsporen van valse documenten. De Commissie en het EASO zijn zeer ingenomen met het feit dat sommige lidstaten uit eigen beweging de taak op zich hebben genomen om bepaalde posten op de langere termijn in te vullen en automatisch naar vervanging te zoeken wanneer de uitzending van een van hun deskundigen afloopt. In totaal waren er in Griekenland op 5 december 23 asieldeskundigen en 26 tolken actief. In overeenstemming met de huidige planning zal er een tekort van 10 deskundigen voor de week van 19 december zijn, dat verder zal oplopen tot een tekort van 17 deskundigen voor de week van 26 december.


Voor Italië heeft het EASO verzocht om in totaal 74 deskundigen (van wie er 26 dringend moeten worden ingezet voor de periode tot het eind van 2016). Op 5 december 2016 waren 50 asieldeskundigen en 42 culturele bemiddelaars actief in Italië. Ondanks deze recente positieve stijging van het aantal ingezette deskundigen, is dit cijfer nog steeds onvoldoende om het grote aantal arriverende personen dat voor herplaatsing in aanmerking komt en de aanzienlijke hoeveelheid personen die in afwachting van registratie in Italië verblijven, op te vangen en veel minder dan het aantal deskundigen dat nodig is in het kader van het noodplan. Op 5 december had het EASO 15 nieuwe aanstellingen ontvangen van de lidstaten in antwoord op de oproep om deskundigen van 11 november 2016.

Belangrijkste aanbevelingen aan de lidstaten van herplaatsing


• Vanaf december 2016 moeten alle lidstaten:


omaandelijks toezeggingen doen en herplaatsingen uitvoeren voor zowel Italië als Griekenland om per maand ten minste 2 000 herplaatsingsoverdrachten vanuit Griekenland en ten minste 1 000 herplaatsingsoverdrachten vanuit Italië uit te voeren;

oindien nodig hun capaciteit voor de verwerking van verzoeken tot herplaatsing verhogen en sneller reageren op verzoeken tot herplaatsing om het streefdoel van 10 werkdagen als vastgesteld in de herplaatsingsprotocollen te verwezenlijken, alsook hun opvangcapaciteit verhogen om de herplaatsingskandidaten, met inbegrip van niet-begeleide minderjarigen, onder te brengen in overeenstemming met hun toewijzing;

oaanvaardingen sturen in groepen van maximaal 50 personen, blijk geven van flexibiliteit met betrekking tot de organisatie van vluchten, vertragingen voorkomen in de overdrachten van herplaatsingskandidaten die door de lidstaten zijn aanvaard, en de verbindingsofficieren meer betrekken bij activiteiten op het gebied van culturele oriëntatie en informatievoorziening;

oafwijzingen naar behoren motiveren en informatie over de redenen voor afwijzingen delen via het door Europol ter beschikking gestelde beveiligde kanaal of via de door de Griekse politie aangeboden correspondentie inzake de nationale veiligheid;

odeskundigen aanwijzen naar aanleiding van de verschillende oproepen van het EASO, met langere uitzendingstermijnen en meer leidinggevende en gespecialiseerde profielen.


• Alle lidstaten moeten na februari 2017 maandelijks meer herplaatsingstoezeggingen doen en meer herplaatsingsoverdrachten vanuit Italië en Griekenland uitvoeren in verhouding tot hun toewijzing om vóór april 2017 per maand ten minste 3 000 herplaatsingsoverdrachten vanuit Griekenland en ten minste 1 500 herplaatsingsoverdrachten vanuit Italië uit te voeren.



2.3Maatregelen van Griekenland en Italië, met inbegrip van de belangrijkste punten van de stappenplannen


• Griekenland


Acties ter versnelling van de registratie en verwerking van migranten en de registratiecapaciteit van de Griekse asieldienst: na de grootschalige preregistratieoperatie, waarover de Commissie eerder al verslag heeft uitgebracht, heeft de Griekse asieldienst de afspraken voor de volledige indiening van asielaanvragen gepland. Tegen eind januari 2017 zal 87 % van de vooraf geregistreerde verzoekers volledig geregistreerd zijn en in april 2017 zullen alle dossiers geregistreerd zijn. Op 5 december waren 19 260 personen volledig geregistreerd. Personen die de preregistratieoperatie hebben gemist, kunnen nog steeds toegang tot de asielprocedure krijgen door een afspraak te maken via het Skype-systeem.


De registratiecapaciteit van de Griekse asieldienst voor verzoekers met nationaliteiten die voor herplaatsing in aanmerking komen, bedraagt 175 per dag. De herplaatsingseenheid in Athene heeft in totaal momenteel 75 personen in dienst, waarmee op bevredigende wijze in de behoeften voor de herplaatsingsprocedure wordt voorzien. De regionale kantoren in Thessaloniki en Alexandroupoli behandelen eveneens herplaatsingsverzoeken. Het EASO ondersteunt het registratieproces, met behulp van zowel deskundigen die de registratie voor hun rekening nemen in samenwerking met het personeel van de Griekse asieldienst, als deskundigen die als escalatiedesk fungeren. Op 5 december bestonden de teams voor gezamenlijke registratie van het EASO uit 8 deskundigen in Thessaloniki en 3 in Alexandroupoli en bestond het EASO-team voor de escalatiedesk uit 4 deskundigen in Athene.


Het verschil tussen het aantal door Griekenland ingediende verzoeken tot herplaatsing en het aantal door de lidstaten aanvaarde verzoeken is tijdens de verslagperiode licht toegenomen (Griekenland heeft tussen 4 november en 5 december ongeveer 1 508 verzoeken ingediend, terwijl er slechts 1 296 antwoorden zijn ontvangen). Belangrijker is echter het verschil tussen het aantal registraties door de Griekse asieldienst en het totale aantal toezeggingen (Griekenland heeft in dezelfde periode 2 815 herplaatsingsaanvragen geregistreerd, terwijl er sprake was van 1 431 extra toezeggingen. In totaal had Griekenland op 5 december 19 260 aanvragen geregistreerd, terwijl er in totaal sprake was van 12 676 toezeggingen). Het is van prioritair belang om te zorgen voor hogere en regelmatigere toezeggingen en om vaart te zetten achter de herplaatsingsprocedure (met name door sneller te reageren) om een onhoudbare toename van het aantal dossiers te voorkomen.


Maatregelen om de opvangcapaciteit in Griekenland te verhogen: De totale Griekse opvangcapaciteit omvat op 5 december meer dan 71 539 tijdelijke en permanente opvangplaatsen 23 op het vasteland voor zowel irreguliere migranten als personen die mogelijk internationale bescherming behoeven en hebben aangegeven een asielaanvraag te willen indienen of dat al hebben gedaan. Volgens de door de Griekse autoriteiten verstrekte informatie hebben de 40 permanente locaties op het vasteland een totale geplande capaciteit van ongeveer 33 186 plaatsen.


Voor de 20 000 plaatsen die zijn toegezegd voor verzoekers die in aanmerking komen voor herplaatsing in het kader van de huurregeling van de UNHCR 24 , was op 5 december het streefdoel behaald en zelfs overschreden met 20 145 beschikbare plaatsen, waarvan 6 344 in hotels/volledige gebouwen, 11 711 in appartementen, 484 bij gastgezinnen en 646 in speciale voorzieningen voor niet-begeleide minderjarigen. De volgende uitdaging voor de UNHCR is de verhoging van de bezettingsgraad van zijn huurregeling, die op dit ogenblik ongeveer 60-70 % is. De UNHCR is al aan het zoeken naar manieren om dat te doen.


Bovendien was op 5 december slechts een van de drie door de Griekse autoriteiten beloofde herplaatsingscentra (Lagadikia) daadwerkelijk opgericht met 960 beschikbare plaatsen. Als gevolg van de verslechtering van de weersomstandigheden in het noorden van Griekenland en het feit dat de locatie nog niet volledig winterklaar is gemaakt, wordt momenteel slechts minder dan de helft van de officiële capaciteit ondergebracht. De bezettingsgraad op de locatie zal aan het eind van het jaar naar verwachting de officiële capaciteit bereiken. Voor de andere twee centra hebben de Griekse autoriteiten nog geen gepaste locaties aangewezen. Er zijn nog steeds besprekingen gaande tussen de UNHCR en de Griekse autoriteiten over het beschikbaar stellen van meer locaties voor de bouw van speciale herplaatsingscentra, met name een herplaatsingscentrum in de regio Attica waar 3 000 personen kunnen worden ondergebracht. Zoals aangegeven in voorgaande verslagen, dringt de Commissie er bij Griekenland op aan deze locaties met spoed aan te duiden ter voorkoming van knelpunten in de uitvoering van de laatste fasen van de herplaatsingsprocedure na de grootschalige preregistratieoperatie, en om kostenefficiëntie in de herplaatsingsprocedure mogelijk te maken.


• Italië


Maatregelen om het aantal hotspots te verhogen en deze volledig operationeel te maken: Op 24 november 2016 lag het aantal migranten dat sinds 1 januari 2016 aan de kusten van Italië is aangekomen boven het totale aantal aankomsten in het recordjaar 2014 (170 100 aan de kust aangekomen migranten, een ongekend hoog aantal). Dit resulteert in een constante druk op de vier operationele hotspots (Pozzallo, Lampedusa, Trapani en Taranto) waarvan de capaciteit van 1 600 plaatsen ontoereikend is. Twee derde van de aankomsten aan de kust vindt thans plaats in echte hotspots en in nog eens zes aankomsthavens die de operationele standaardprocedures voor de hotspots toepassen 25 . Italië moet de opening van de reeds aangekondigde extra hotspots en de opwaardering van andere aankomsthavens versnellen. De zes extra aankomsthavens waar de operationele standaardprocedures voor de hotspots worden toegepast, kunnen na enkele aanpassingen echte hotspots worden, met name als er voor passende structuren voor opvang wordt gezorgd. Bovendien hebben de Italiaanse autoriteiten hun voornemen kenbaar gemaakt om binnenkort de operationele standaardprocedures voor de hotspots toe te passen op alle aankomsten aan de kust in Italië. Hiertoe is een circulaire opgesteld om alle prefecturen en questura's op het terrein instructies te geven. Zoals vermeld in het voorgaande verslag en gezien het toenemende aantal niet-begeleide minderjarigen dat in Italië aan de kust arriveert, moet in alle hotspots worden voorzien in speciale ruimten en specifieke ondersteuning, moeten de overdrachten naar de eerste- of tweedelijnsopvang zo snel mogelijk plaatsvinden, en moeten migranten zo snel mogelijk en uiterlijk binnen 72 uur worden verwerkt.


Maatregelen voor betere coördinatie: De laatste vergadering van de groep die toezicht houdt op de uitvoering van de operationele standaardprocedures voor de hotspots heeft op 14 november 2016 plaatsgevonden. Een besluit over een eventuele bijlage over minderjarigen bij de operationele standaardprocedures voor de hotspots werd uitgesteld, aangezien het ministerie van Binnenlandse Zaken opheldering geeft over de vraag of de juridische situatie een overdracht van (niet-begeleide) minderjarigen in de hotspots toestaat. In elk geval wordt alleen tot wijzigingen van de operationele standaardprocedures voor de hotspots besloten indien de toepasselijkheid van de huidige operationele standaardprocedures voor de hotspots formeel is uitgebreid tot alle aankomsthavens in Zuid-Italië. Om beter te kunnen bepalen wat de mogelijke sterke en zwakke punten in de hotspots en de aankomstplaatsen zijn, zullen de groepen die toezicht houden op de activiteiten groter worden gemaakt. Daartoe zal een door het team van de Commissie in Italië voorgestelde vorm, die al door de IOM en de UNHCR wordt gebruikt in hun werk, als uitgangspunt dienen. Er is nog geen besluit genomen over verdere opleidingsactiviteiten in verband met de operationele standaardprocedures voor de hotspots, met inbegrip van een specifieke opleiding waarbij het Bureau voor de grondrechten wordt betrokken. Het is de bedoeling dat de groep vóór het einde van het jaar twee keer bijeenkomt.


Wat betreft de herplaatsing is er tijdens de bijeenkomst van de lokale verbindingsofficieren op 25 november 2016 een nieuwe start gemaakt met het proces van regelmatige multilaterale coördinatievergaderingen in Italië en zijn de regelingen besproken die tussen de Italiaanse autoriteiten en Europol zijn overeengekomen over de extra, buitengewone veiligheidscontroles. Deze zijn ook opgenomen in het herplaatsingsprotocol voor Italië dat moet worden toegezonden aan de EU-lidstaten, de geassocieerde landen en andere partners, teneinde het proces te verduidelijken en volledig transparant te maken voor alle belanghebbenden.


Maatregelen om de verwerkingscapaciteit in Italië te vergroten: Italië moet zijn capaciteit om asielaanvragen te verwerken in het algemeen vergroten door gegronde verzoeken sneller te identificeren en de verzoeken die dat niet zijn af te wijzen. Bespoediging van de algehele hervorming van het asielkader zou bijdragen tot een algemene verbetering van de verwerking van asielaanvragen in Italië.


Meer specifiek voor wat betreft de herplaatsing en in overeenstemming met de recente toename van het aantal toezeggingen dat door de lidstaten en de geassocieerde landen is gedaan, moet de capaciteit van de Italiaanse autoriteiten en dus van de Dublineenheid om verzoeken te registreren en te verwerken zoals eerder vermeld worden verhoogd ter bespoediging van de registratie van personen met een nationaliteit die in aanmerking komt voor herplaatsing en om nieuwe toegezegde plaatsen in te vullen. Dit moet tevens het risico op onderduiken verminderen, aangezien verzoeken tot herplaatsing sneller zullen worden verwerkt. In dit kader moeten de teams die de aanvragen registreren, worden versterkt en moet de aanwezigheid van het EASO in de nieuwe registratiehubs worden gegarandeerd. De activiteiten van de rondreizende registratieteams van het EASO dragen bij tot een snelle registratie van verzoekers die buiten de registratiehubs zijn ondergebracht, waardoor het aantal kandidaten voor herplaatsing toeneemt (op 5 december 2016 hadden de rondreizende teams 24 verschillende locaties in heel Italië bezocht).


Maatregelen om de reactietijd op verzoeken tot herplaatsing te verkorten: Ingevolge de overeenkomst betreffende de extra, buitengewone veiligheidscontroles die met de steun van de Commissie zijn geformaliseerd door het Italiaanse ministerie van Binnenlandse Zaken en Europol, zijn de regelingen sinds 1 december 2016 van kracht voor de lidstaten van herplaatsing die Europol om deze controles kunnen verzoeken, op voorwaarde dat zij naar behoren gemotiveerd en in overeenstemming met het mandaat van Europol zijn.


Maatregelen voor de aanpak van problemen in verband met de herplaatsing van kwetsbare verzoekers en niet-begeleide minderjarigen: Er zijn nog geen alleen reizende niet-begeleide minderjarigen vanuit Italië herplaatst (slechts één van zijn familie gescheiden kind is herplaatst naar Nederland). Het inleiden van de herplaatsing van niet-begeleide minderjarigen blijft een prioriteit, aangezien ongeveer 4 300 niet-begeleide minderjarigen die mogelijk in aanmerking komen voor herplaatsing (vooral vanuit Eritrea) sinds het begin van 2016 aan de kust van Italië zijn aangekomen. Met het oog op de beschikbaarheid van de lidstaten om aanvragen voor de herplaatsing van niet-begeleide minderjarigen te ontvangen, werkt de Commissie samen met de Italiaanse autoriteiten om helderheid te verschaffen over de procedures, met name wat betreft de rol van voogden en de gerechtelijke autoriteiten in Italië, en om de herplaatsing van niet-begeleide minderjarigen mogelijk te maken. De Italiaanse autoriteiten zullen tevens een speciaal daarvoor bedoeld herplaatsingscentrum voor niet-begeleide minderjarigen opzetten teneinde deze procedures te versnellen en te stroomlijnen. De Commissie verwacht naar aanleiding van deze verduidelijkingen dat de herplaatsingen weldra van start zullen gaan.


Maatregelen ter beperking van secundaire bewegingen: Als onderdeel van de maatregelen die de Italiaanse autoriteiten hebben genomen om secundaire bewegingen te beperken, blijft de Italiaanse politie regelmatig migranten die irregulier van het zuiden naar het noorden van het land zijn getrokken, terugbrengen naar de opvangfaciliteiten in Zuid-Italië. Zoals hierboven aangegeven, heeft het EASO de werkzaamheden opgevoerd van het rondreizende team dat kandidaten voor herplaatsing registreert op hun verschillende verblijfplaatsen (op basis van de behoeften zoals aangegeven door de Italiaanse autoriteiten) buiten de registratiehubs. De aanwezigheid en de bewegingen van irreguliere migranten op het Italiaanse grondgebied zouden nauwlettend moeten worden gemonitord en irreguliere secundaire bewegingen zouden moeten worden voorkomen.

Belangrijkste aanbevelingen aan Italië en Griekenland


• In december 2016 moet Italië de procedures hebben afgerond die de herplaatsing van niet-begeleide minderjarigen mogelijk maken en de capaciteit van de hotspots verder verhogen.

• Vóór januari 2017:

omoet Griekenland in de regio Attica een geschikt herplaatsingscentrum aanwijzen waar 3 000 personen kunnen worden ondergebracht;

omoet Italië meer personeel voor de Dublineenheid aanwerven zodat er 1 000 verzoeken tot herplaatsing per maand kunnen worden geregistreerd, de eerste herplaatsing van niet-begeleide minderjarigen kan worden uitgevoerd en het herplaatsingscentrum voor niet-begeleide minderjarigen kan worden opgezet.

• Italië moet vóór april 2017 meer personeel voor de Dublineenheid aanwerven om 1 500 verzoeken tot herplaatsing per maand te kunnen registreren.


2.4Maatregelen van de Commissie en de EU-agentschappen


• Europese Commissie


In het hele verslag is de nadruk gelegd op de belangrijkste activiteiten van de Commissie, met inbegrip van de follow-upbesprekingen in Griekenland en Italië tijdens de door de Commissie georganiseerde regelmatige bijeenkomsten van de verbindingsofficieren. De Commissie heeft onverminderd dagelijkse ondersteuning op het terrein geboden aan Italië en Griekenland door de coördinatie tussen de verschillende belanghebbenden te bevorderen en de Griekse en Italiaanse autoriteiten bij te staan met het in kaart brengen van knelpunten, het vinden van oplossingen voor problemen in nauwe samenwerking met alle belanghebbenden, en het ontwikkelen van specifieke procedures. In het kader van deze ondersteuning heeft de Commissie de totstandkoming van de bovengenoemde regelingen voor extra, buitengewone veiligheidscontroles tussen Italië en Europol vergemakkelijkt, wat een van de belangrijkste knelpunten was waardoor herplaatsingen vanuit Italië werden vertraagd. Daarnaast is de Commissie nu goede praktijken in kaart aan het brengen voor het verbeteren van de informatievoorziening tijdens de herplaatsingsprocedure, met inbegrip van de verstrekking van informatie voorafgaand aan het vertrek en culturele oriëntatie, met als doel de verwachtingen beter te beheersen en aldus secundaire bewegingen te voorkomen, ervoor te zorgen dat migranten niet uit de procedure stappen, en het vertrouwen van verzoekers ten aanzien van de herplaatsingsregeling te vergroten. Deze kwestie moet verder worden besproken in speciale zittingen van de aanstaande bijeenkomst van de verbindingsofficieren in Griekenland (december 2016) en Italië (januari 2017).


Als onderdeel van haar toezicht op de uitvoering van de besluiten van de Raad inzake herplaatsing heeft de Commissie haar bezorgdheid kenbaar gemaakt aan de lidstaten die bij die uitvoering onvoldoende vorderingen maken, en zij zal dit blijven doen. De Commissie heeft onlangs brieven aan de lidstaten gezonden om hen te herinneren aan hun verplichtingen uit hoofde van de besluiten van de Raad betreffende herplaatsing. Als er de komende maanden geen tastbare vooruitgang wordt geboekt, zal de Commissie niet aarzelen haar bevoegdheden uit hoofde van de Verdragen te doen gelden.


De financiering voor herplaatsing die beschikbaar gesteld is voor Italië en Griekenland in het kader van hun nationale programma's voor het Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF), met name het vaste extra bedrag van 500 EUR per daadwerkelijk herplaatste persoon, kan ook worden gebruikt voor personen die herplaatst zijn naar de geassocieerde landen, indien deze herplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig Besluit (EU) 2015/1523 of Besluit (EU) 2015/1601 van de Raad.


Aangezien de huidige delegatieovereenkomst op 31 december 2016 afloopt, is de Commissie besprekingen met de UNHCR begonnen met als doel de regeling in 2017 te verlengen op basis van een geactualiseerde beoordeling van de opvangbehoeften van Griekenland.


• Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken


Maatregelen om in Griekenland en Italië het herplaatsingsproces te versnellen en de registratiecapaciteit te vergroten: Deskundigen worden ingezet in een aantal functies.


In Griekenland wordt het registratieproces momenteel ondersteund door 11 deskundigen, die de registraties gezamenlijk uitvoeren in Thessaloniki en Alexandroupoli. Voorts heeft het EASO 3 deskundigen ingezet voor de verstrekking van informatie in Athene en 2 in Thessaloniki. Het EASO beheert tevens de escalatiedesk ter ondersteuning van de registratieprocedure met 4 deskundigen in Athene en nog eens 2 deskundigen ter ondersteuning van de Dublineenheid. Zoals hierboven vermeld en volgend op de preregistratie heeft het EASO zijn steun voor de herplaatsingsprocedure gediversifieerd en gezorgd voor een grotere beschikbaarheid van deskundigen op het gebied van uitsluitingsindicatoren, de Dublinverordening, de eerbiediging van het familie- en gezinsleven, documentenfraude, en van leidinggevende registratieambtenaren. Het EASO heeft op 21 november 2016 in Athene een startbijeenkomst met de Griekse asieldienst en de Griekse politie gehouden voor de tenuitvoerlegging van het matchingsinstrument. Naar verwachting zal begin februari 2017 een eerste bruikbare interface van het matchingsinstrument gereed zijn.


In Italië zijn momenteel 50 van de 74 deskundigen uit de lidstaten en geassocieerde landen ingezet waarom het EASO heeft verzocht: 13 in de hotspots, 10 in twee mobiele teams (met als standplaatsen Rome en Catania), 10 in registratiehubs, 6 in het rondreizende registratieteam en 11 in de Dublineenheid in Rome. Het EASO zet ook 48 culturele bemiddelaars in (voor Arabisch, Tigrinya en Koerdisch) om het herplaatsingsproces te ondersteunen (sinds 5 december zijn er 42 culturele bemiddelaars op het terrein actief). Het EASO heeft tijdens de verslagperiode de werkzaamheden opgevoerd van het rondreizende team dat kandidaten voor herplaatsing registreert op hun verschillende verblijfplaatsen (op basis van de behoeften zoals aangegeven door de Italiaanse autoriteiten) buiten de registratiehubs 26 . Het rondreizende team biedt ook ondersteuning aan de lokale questura's door het opbouwen van de capaciteit van politieagenten om zelf registraties uit te voeren.


Het EASO werkt aan de bewerkstelliging van passende en efficiënte arbeidsomstandigheden in de hotspots voor zijn teams. Er zijn 5 mobiele kantoren (containers) in een aantal hotspots en hubs geplaatst (1 in de hotspot in Trapani, 2 in de hubs in respectievelijk Villa Sikania en Bari) en er zal er nog 1 worden geplaatst in de haven van Augusta, waar veel mensen aan de kust arriveren. Tevens is technische uitrusting (computers) ter beschikking van de Italiaanse autoriteiten gesteld ter ondersteuning van de werkzaamheden in verband met herplaatsing (er zijn 5 werkstations beschikbaar gesteld in elke registratiehub en in de questura's in Rome, en er zullen er 20 in de Dublineenheid worden geplaatst zodra een interne veiligheidsmachtiging is verkregen om ze op het bestaande systeem aan te sluiten).


Het EASO heeft in overeenstemming met de conclusies van de Europese Raad van 20 oktober 2016 een actieplan opgesteld om de asielinterventiepool volledig operationeel te maken en de aanstelling van deskundigen door de lidstaten te vergemakkelijken, onder meer door het aanbieden van een proefprogramma voor de introductieopleiding van beginnende deskundigen die in Griekenland moeten worden ingezet en door de uitzending mogelijk te maken van deskundigen die niet permanent in dienst zijn bij de overheidsdiensten van de deelnemende landen.

Belangrijkste aanbevelingen voor EU-agentschappen en uitvoerende partners


• Het EASO moet blijven werken aan het operationeel maken van de asielinterventiepool en nauw blijven samenwerken met de Commissie aan de verbetering van de informatieverstrekking (waaronder het maken van speciale filmpjes voor de betrokken lidstaten uiterlijk vóór januari 2017). Het EASO moet er vóór februari 2017 voor zorgen dat de eerste bruikbare interface van het matchingsinstrument gereed is.

• De UNHCR moet in januari 2017 blijven werken aan de geleidelijke verwezenlijking van een bezettingsgraad van bijna 100 %.

• De IOM moet vóór februari 2017 zijn capaciteit verhogen om het streefdoel van 1 500 vanuit Italië herplaatste personen per maand en 3 000 personen vanuit Griekenland te behalen.

3Hervestiging

Op basis van de informatie die is ontvangen van de deelnemende landen is meer dan de helft van de 22 504 hervestigingen die in het kader van de conclusies van 20 juli 2015 zijn overeengekomen halverwege de uitvoering van de hervestigingsregeling voltooid. Op 5 december 2016 waren 13 887 personen hervestigd naar 21 landen van hervestiging (België, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Ierland, IJsland, Italië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland). Finland, het Verenigd Koninkrijk en Zweden, alsook de geassocieerde landen IJsland, Liechtenstein en Zwitserland hebben hun toezeggingen reeds volledig gestand gedaan.


De meeste landen die aan de regeling deelnemen, hebben aangegeven dat hun inspanningen op het gebied van hervestiging voornamelijk, maar niet uitsluitend, waren gericht op Syriërs die in Jordanië, Libanon en Turkije verblijven. Daartoe behoren onder meer de inspanningen van de lidstaten om Syriërs vanuit Turkije te hervestigen in het kader van de verklaring EU-Turkije van 18 maart.


Naarmate de lidstaten de dossiers beoordelen die zij via de UNHCR van Turkije hebben ontvangen, blijft het aantal hervestigingen vanuit Turkije toenemen. De lidstaten zijn ook verdere hervestigingsoperaties en missies naar Turkije aan het voorbereiden om hervestigingskandidaten te ondervragen. De Turkse autoriteiten werken aan de volgende lijsten van verwijzingen van 3 000 personen die in december moeten worden ingediend.


Sinds 4 april 2016 zijn er in het kader van de 1:1-regeling van de verklaring EU-Turkije 2 761 27 Syriërs vanuit Turkije hervestigd. Nog eens 340 personen zijn goedgekeurd en wachten nog op hervestiging. In totaal zijn er sinds het vorige verslag 544 personen hervestigd in het kader van dit mechanisme, waarmee de hervestiging in hetzelfde tempo verloopt als in de voorgaande maanden (506 in oktober, 431 in september en 418 in augustus), en het resterende aantal toezeggingen komt uit op 10 889.


Tot dusver hebben hervestigingen in het kader van de 1:1-regeling plaatsgevonden naar België, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Portugal, Spanje en Zweden.


Zoals eerder vermeld is Besluit (EU) 2016/1754 van de Raad 28 tot wijziging van het tweede besluit van de Raad betreffende herplaatsing goedgekeurd. De wijziging staat de lidstaten toe hun respectieve verplichtingen op grond van de 54 000 toegewezen plaatsen na te komen door in Turkije verblijvende Syrische onderdanen ofwel te herplaatsen ofwel legale toegang te verschaffen. De wijziging vereist een aanpassing van de nationale programma's in het kader van het AMIF. De Commissie heeft bij wijze van onmiddellijke follow-up naar aanleiding van de goedkeuring van Besluit (EU) 2016/1754 en in het kader van de wijziging van de nationale programma's in het kader van het AMIF de eerste bekendmakingen van de lidstaten ontvangen over het aantal in Turkije verblijvende Syriërs aan wie de lidstaten voornemens zijn legale toegang te verschaffen op grond van dit besluit. Op basis van deze bekendmakingen zijn de lidstaten voornemens ongeveer 33 000 Syriërs vanuit Turkije legaal toe te laten.


Het op 13 juli 2016 aangenomen voorstel van de Commissie voor een verordening tot vaststelling van een Uniekader voor hervestiging 29 wordt momenteel door de medewetgevers bestudeerd.

4Toekomstige stappen

De staatshoofden en regeringsleiders hebben herhaaldelijk de dringende noodzaak om de migratiesituatie in Europa aan te pakken onderkend en hebben erop aangedrongen dat meer werk zou worden gemaakt van een versnelde uitvoering van de herplaatsingsregeling als essentiële blijk van solidariteit ten aanzien van de lidstaten in de frontlinie. In oktober heeft de Europese Raad nogmaals herhaald dat de lidstaten meer moeten doen om de herplaatsing in een sneller tempo te laten verlopen.


Om de herplaatsingsprocedure op het terrein te ondersteunen en te verbeteren werkt de Commissie voortdurend samen met de Italiaanse en de Griekse autoriteiten, de lidstaten en het EASO, Frontex en Europol, alsook met de UNHCR en de IOM. De regelingen met Europol zijn nu van kracht. Het EASO, Frontex, Europol, de UNHCR en de IOM voeren hun steun aan Italië en Griekenland op om de herplaatsingsprocedure te versnellen en efficiënter te maken. Italië en Griekenland zijn hun capaciteit blijven verhogen. Bepaalde lidstaten hebben ernstig werk gemaakt van de herplaatsingen en hebben in aanzienlijke mate bijgedragen tot de positieve ontwikkelingen in de laatste maanden wat betreft toezeggingen en daadwerkelijk uitgevoerde herplaatsingen.


Als gevolg van deze gezamenlijke inspanning is veel vooruitgang geboekt. De herplaatsingen vanuit Italië laten een positieve trend zien (na maanden te hebben stilgestaan) en de herplaatsingen vanuit Griekenland hebben zich gestabiliseerd op 1 000 overdrachten per maand. Op basis van de beschikbare informatie over het aantal personen dat in aanmerking komt voor herplaatsing in Italië en Griekenland, zou het haalbaar moeten zijn om alle verzoekers die aan de voorwaarden voldoen vóór september 2017 over te dragen. Teneinde dit streefdoel te behalen en een vlot en duurzaam herplaatsingsproces te waarborgen, is de Commissie van mening dat er vanaf december 2016 ten minste 2 000 herplaatsingsoverdrachten per maand vanuit Griekenland en ten minste 1 000 herplaatsingsoverdrachten per maand vanuit Italië zouden moeten plaatsvinden, en dat het aantal herplaatsingsoverdrachten vanaf april 2017 op ten minste 3 000 per maand vanuit Griekenland en ten minste 1 500 vanuit Italië zou moeten liggen.


Deze streefdoelen kunnen worden verwezenlijkt als alle lidstaten zo spoedig mogelijk maandelijks plaatsen toezeggen en herplaatsingen uitvoeren in overeenstemming met de bovengenoemde streefdoelen. Enkele lidstaten en geassocieerde landen geven het goede voorbeeld. De andere lidstaten zouden nu moeten volgen, aangezien het alleen door middel van onze gemeenschappelijke inspanningen mogelijk is om de druk op Italië en Griekenland te verlichten. Tevens zouden de lidstaten regelmatig deskundigen moeten blijven aanstellen om op regelmatige basis op de verschillende oproepen van het EASO te reageren en voor langere uitzendingstermijnen en meer leidinggevende en gespecialiseerde profielen te zorgen.


Bovendien vereist de verwezenlijking van deze streefdoelen ook dat Italië zijn capaciteit voor het registreren van herplaatsingskandidaten geleidelijk verhoogt om uit te komen op ongeveer 1 000 geregistreerde herplaatsingskandidaten per maand vóór januari 2017 en 1 500 vóór april 2017. Gezien het grote aantal niet-begeleide minderjarigen in Italië, moet Italië bovendien een speciaal herplaatsingscentrum voor niet-begeleide minderjarigen opzetten en de eerste herplaatsing van deze categorie kwetsbare verzoekers vóór januari 2017 uitvoeren. Griekenland moet in de regio Attica het aangewezen herplaatsingscentrum opzetten waar tegen januari 2017 3 000 personen kunnen worden ondergebracht, zodat de laatste fasen van de herplaatsingsprocedure verder kunnen worden versneld en de maandelijkse streefdoelen voor het aantal herplaatsingen kunnen worden gehaald.


De herhaalde oproepen van de staatshoofden en regeringsleiders moeten gepaard gaan met vastberaden optreden van de bevoegde nationale diensten. De lidstaten van herplaatsing moeten voortbouwen op wat tot dusver is bereikt door deze oproepen ten volle te beantwoorden en te reageren op de aanbevelingen van de Commissie en zo hun wettelijke verplichtingen na te komen en solidariteit in de praktijk te brengen.


De Commissie zal de situatie nauwlettend in de gaten blijven houden en zo nodig de streefdoelen aanpassen. De Commissie zal tevens regelmatig verslag uitbrengen over de tenuitvoerlegging van de twee besluiten van de Raad betreffende herplaatsing en in februari 2017 haar negende verslag presenteren. De Commissie behoudt zich het recht voor om maatregelen te treffen tegen lidstaten die hun verplichtingen niet nakomen.


Tegelijkertijd moeten de lidstaten hun verbintenissen inzake hervestiging blijven nakomen, ook in het kader van de uitvoering van de verklaring EU-Turkije 30 .

(1)

     COM(2016) 720 definitief.

(2)

     Conclusies van de Europese Raad van 20 oktober 2016 http://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2016/10/21-european-council-conclusions/ .

(3)

     Het door Griekenland gemelde aantal vastgestelde illegale grensoverschrijdingen tussen de grensdoorlaatposten vanuit Turkije via zee- en landgrenzen tussen 7 november en 4 december, zoals meegedeeld in de Joint Operations Reporting Application.

(4)

     Bron: Griekse autoriteiten.

(5)

     Bron: Het Italiaanse ministerie van Binnenlandse Zaken tussen 7 november en 4 december.

(6)

     Conclusies van de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, betreffende het hervestigen middels multilaterale en nationale regelingen van 20 000 personen die duidelijk internationale bescherming behoeven (11130/15).

(7)

     SN 38/16 van 18.3.2016.

(8)

     In artikel 2, onder l), van de kwalificatierichtlijn (Richtlijn 2011/95/EU) wordt een 'niet-begeleide minderjarige' gedefinieerd als een minderjarige (jonger dan 18 jaar) die zonder begeleiding van een 'voor hem hetzij wettelijk, hetzij volgens de praktijk van de betrokken lidstaat verantwoordelijke volwassene op het grondgebied van de lidstaten aankomt' [onderstreping toegevoegd]. Als gevolg van de verschillen in wetgeving en praktijken tussen de lidstaten, varieert de definitie van niet-begeleide minderjarigen van lidstaat tot lidstaat, waardoor van hun familie gescheiden kinderen, met inbegrip van met volwassenen getrouwde minderjarigen, in sommige lidstaten wel als niet-begeleid worden beschouwd en in andere lidstaten niet. Dit brengt ook inconsistenties teweeg in de verslaglegging over het totale aantal herplaatste niet-begeleide minderjarigen, aangezien sommige lidstaten enkel kinderen die er alleen voor staan als zodanig beschouwen en herplaatste, van hun familie gescheiden kinderen uitsluiten van de verslaglegging.

(9)

     Alleen nationaliteiten die mogelijk in aanmerking komen voor herplaatsing zijn vermeld.

(10)

      http://asylo.gov.gr/en/wp-content/uploads/2016/08/Preregistration-data_template_5_EN_EXTERNAL.pdf .

(11)

     De grootste groep niet-begeleide minderjarigen in Griekenland zijn Afghanen en zij komen niet in aanmerking voor herplaatsing. De Griekse regering heeft echter met meerdere lidstaten contact opgenomen om te onderhandelen over een mogelijke vrijwillige overdracht van deze minderjarigen met een andere status dan die van verzoekers om internationale bescherming.

(12)

     Op moet worden opgemerkt dat de Griekse autoriteiten en de IOM niet dezelfde definitie van niet-begeleide minderjarigen hanteren; dientengevolge verschillen de door de Griekse autoriteiten en de IOM gemelde cijfers van elkaar. Volgens de gegevens van de IOM zijn er tijdens de verslagperiode in totaal 23 minderjarigen herplaatst. De cijfers in dit verslag zijn de cijfers van de Griekse autoriteiten.

(13)

     212 naar Duitsland, 2 naar Finland, 167 naar Frankrijk, 38 naar Litouwen, 32 naar Luxemburg, 10 naar Malta, 138 naar Nederland, 20 naar Noorwegen, 14 naar Portugal, 156 naar Roemenië, 41 naar Slovenië en 6 naar Slowakije. Er moet worden opgemerkt dat 2 mensen die als herplaatst naar Roemenië waren opgegeven, Dublinoverdrachten waren.

(14)

     187 naar Duitsland, 37 naar Finland, 51 naar Frankrijk, 45 naar Nederland, 60 naar Noorwegen, en 21 naar Zwitserland.

(15)

     Een van de redenen voor het lagere aantal lidstaten dat actief is in Italië is het strikte beleid van Italië om de lidstaten van herplaatsing niet toe te staan extra, buitengewone veiligheidsgesprekken te voeren in Italië. Estland en Ierland hebben bijvoorbeeld eenmaal toezeggingen gedaan, maar omdat ze geen veiligheidsgesprekken mochten voeren, hebben ze tot op heden geen nieuwe toezeggingen gedaan. Bovendien heeft Tsjechië twee toezeggingen gedaan aan Italië. Aangezien Tsjechië de 10 aanvragen van Italië heeft afgewezen, heeft Italië geen nieuwe verzoeken gestuurd toen Tsjechië weer toezeggingen deed. Ook Litouwen heeft de eerste verzoeken van Italië geweigerd; hoewel Litouwen vrijwel elke maand toezeggingen doet, heeft Italië geen herplaatsingsverzoeken ingediend. De nieuwe regelingen met Europol zouden moeten helpen enkele van deze tekortkomingen aan te pakken.

(16)

     236 naar Duitsland, 323 naar Frankrijk, 131 naar Ierland, 20 naar Letland, 67 naar Nederland, 31 naar Portugal en 19 naar Roemenië.

(17)

     251 naar Duitsland, 20 naar Luxemburg, 151 naar Noorwegen en 195 naar Zwitserland.

(18)

     Malta en Finland liggen op schema met het nakomen van hun verplichtingen ten aanzien van zowel Griekenland als Italië; Estland, Letland en Litouwen liggen op schema met het nakomen van hun verplichtingen ten aanzien van Griekenland.

(19)

     Duitsland 500 aan Italië en 500 aan Griekenland, Estland 20 aan Griekenland, Frankrijk 400 aan Griekenland, Ierland 81 aan Griekenland, Letland 10 aan Griekenland, Nederland 50 aan Italië en 100 aan Griekenland, Portugal 100 aan Griekenland, en Slowakije 10 aan Griekenland.

(20)

     Noorwegen 135 aan Italië en 80 aan Griekenland en Zwitserland 200 aan Italië (er moet worden opgemerkt dat Noorwegen in de voorgaande verslagperiode 70 plaatsen heeft toegezegd die niet in aanmerking zijn genomen).

(21)

     Overeenkomstig Besluit 2016/408 van de Raad van 10 maart 2016 geldt voor Oostenrijk een tijdelijke opschorting van de herplaatsing van 30 % van de verzoekers die aan het land zijn toegewezen op grond van Besluit (EU) 2015/1601 van de Raad. Als gevolg daarvan is de herplaatsing naar Oostenrijk van 1 065 verzoekers opgeschort tot 11 maart 2017. Wat betreft de herplaatsingen in het kader van de overige toewijzingen blijven voor Oostenrijk echter de verplichtingen in het kader van Besluit 2015/1601 gelden; derhalve zijn nog steeds toezeggingen en herplaatsingen vereist.

(22)

     Begin april heeft Polen de verwerking opgeschort van 73 herplaatsingsverzoeken die de Griekse asielautoriteiten naar het land hadden gestuurd op basis van de toezegging die Polen op 16 december 2015 had ingediend; drie en een halve maand nadat het zijn toezegging heeft ingediend, heeft Polen de herplaatsingsprocedure dus de facto bevroren. Hetzelfde geldt voor verzoeken uit Italië.

(23)

     In dit cijfer zijn de plaatsen die door de UNHCR worden verschaft via de huurregeling en de door de Griekse autoriteiten verschafte georganiseerde opvangplaatsen op het Griekse vasteland en in de hotspots opgenomen. http://www.media.gov.gr/images/prosfygiko/REFUGEE_FLOWS-27-10-2016.pdf  

http://data.unhcr.org/mediterranean/documents.php?page=1&view=grid&Country[]=83

Deze tijdelijke en permanente faciliteiten zijn opgericht in de hotspots op de eilanden in de Egeïsche Zee en op het vasteland. Op 17 november 2016, en volgens de informatie waarover de Commissie beschikt, waren er 1 191 plaatsen beschikbaar in opvangcentra voor niet-begeleide minderjarigen, onafhankelijk van het feit of zij wel of niet asielzoekers zijn. Tegen eind 2016 zullen er nog eens 130 plaatsen voor niet-begeleide minderjarigen zijn bijgekomen.

(24)

     De delegatieovereenkomst van januari 2016 met de UNHCR inzake de huurregeling voor 20 000 plaatsen is met name bedoeld voor asielzoekers die in aanmerking komen voor herplaatsing. De overeenkomst is in juli 2016 herzien om te verduidelijken dat in het kader van de opvangregeling ook plaatsen kunnen worden gecreëerd in door de UNHCR beheerde herplaatsingscentra en dat de opvangregeling niet alleen bedoeld is voor herplaatsingskandidaten maar ook voor andere asielzoekers. De UNHCR heeft zich bereid getoond om 6 000 plaatsen in het kader van de huurregeling beschikbaar te stellen voor herplaatsingscentra, zodat alle volledig geregistreerde herplaatsingskandidaten daar kunnen worden ondergebracht.

(25)

      http://www.libertaciviliimmigrazione.dlci.interno.gov.it/sites/default/files/allegati/hotspots_sops_-_english_version.pdf .

(26)

     Tot op heden heeft het team de volgende locaties bezocht: Bologna, Cagliari, Chieti, Cosenza, Florence, Foggia, Genua, Grosseto, Latina, Milaan, Modena, Napels, Parma, Pisa, Potenza, Salerno, Teramo, Turijn, Treviso, Venetië, Verona en Vicenza.

(27)

     Dit aantal is inclusief hervestigingen in het kader van het 1:1-mechanisme naar de EU en Noorwegen.

(28)

     PB L 268 van 1.10.2016, blz. 82–84.

(29)

     COM(2016) 468 definitief.

(30)

     Vierde verslag over de vooruitgang bij de tenuitvoerlegging van de verklaring EU-Turkije (COM(2016) 792 definitief).