Artikelen bij COM(2024)76 - Uitvoering van Richtlijn 98/41/EG inzake de registratie van de opvarenden van passagiersschepen die vanuit of naar havens in de lidstaten van de EG varen - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2024)76 - Uitvoering van Richtlijn 98/41/EG inzake de registratie van de opvarenden van passagiersschepen die vanuit of naar havens in ... |
|---|---|
| document | COM(2024)76 |
| datum | 20 februari 2024 |
Inhoud
1. Inleiding 2
2. Doelstellingen van de richtlijn en maatregelen om die te verwezenlijken 2
2.1. Oorspronkelijke richtlijn 2
2.2. In 2017 ingevoerde wijzigingen van de richtlijn 3
3. Omzetting van de richtlijn in nationaal recht 3
4. Uitvoering van de richtlijn 5
4.1. Passagiersschepen die onder de meldingsplicht vallen 5
4.2. Vrijstellingen en ontheffingen 6
4.3. Melding via het Europees maritiem éénloketsysteem 7
5. Conclusie 9
1. Inleiding
Dit is een tussentijds verslag over de uitvoering van Richtlijn 98/41/EG inzake de registratie van de opvarenden van passagiersschepen die vanuit of naar havens in de lidstaten van de EU varen1 (de richtlijn). Het verslag wordt goedgekeurd overeenkomstig het vereiste van artikel 14 bis van de richtlijn, zoals gewijzigd bij Richtlijn (EU) 2017/21092.
Het verslag bevat een korte beschrijving van de doelstellingen van de richtlijn en de maatregelen die zijn genomen om die te verwezenlijken, met bijzondere aandacht voor de wijzigingen die in 2017 zijn ingevoerd na de geschiktheidscontrole van de wetgeving voor de veiligheid van passagiersschepen.
Vervolgens wordt de huidige situatie bij de uitvoering door de lidstaten beschreven op basis van de informatie die zij op verzoek van de Commissie hebben verstrekt.
Er moet op gewezen worden dat eind 2026 een evaluatieverslag over de uitvoering van de richtlijn wordt verwacht.
2. Doelstellingen van de richtlijn en maatregelen om die te verwezenlijken
1. Oorspronkelijke richtlijn
De richtlijn werd op 18 juni 1998 vastgesteld naar aanleiding van een voorstel van de Commissie dat op 25 november 1996 werd aangenomen. Het oorspronkelijke voorstel was het gevolg van ongevallen met passagiersschepen die tot verlies van mensenlevens leidden, met name die waarbij de Herald of Free Enterprise en de Estonia betrokken waren.
De richtlijn is van toepassing op alle passagiersschepen en hogesnelheidspassagiersvaartuigen die zowel binnenlandse als internationale diensten verrichten naar havens in de EU.
Volgens de richtlijn moet het aantal opvarenden vóór vertrek worden geteld en gemeld om te verzekeren dat dit het maximaal toegestane aantal waarvoor het schip en de veiligheidsuitrusting zijn gecertificeerd, niet overschrijdt.
Voor reizen waarvan de gevaren afstand tussen de haven van vertrek en de volgende haven meer dan 20 zeemijl bedraagt, moet ook de identiteit van de passagiers en de bemanningsleden worden geregistreerd. Die gegevens zijn bedoeld als hulpmiddel bij opsporings- en reddingsoperaties en bij het omgaan met de nasleep van een ongeval of incident.
Volgens de oorspronkelijk vastgestelde richtlijn moesten de passagiersgegevens worden verzameld en ter beschikking worden gesteld van de passagiersregistratiebeambte van een maatschappij of een systeem aan de wal van een maatschappij, en van de aangewezen instanties van elke lidstaat. Met andere woorden, de nationale bevoegde instantie die verantwoordelijk is voor opsporing en redding of een instantie die betrokken is bij de nasleep van een ongeval.
2. In 2017 ingevoerde wijzigingen van de richtlijn
De richtlijn werd gewijzigd bij Richtlijn (EU) 2017/2109, die in november 2017 is vastgesteld. Uit de geschiktheidscontrole van de veiligheidswetgeving voor passagiersschepen die in 2015 werd uitgevoerd3, was gebleken dat de ondersteuning voor opsporings- en reddingsoperaties was achterhaald. De ervaring had geleerd dat een doeltreffende opsporings- en reddingsoperatie onmiddellijke toegang tot nauwkeurige gegevens over de opvarenden vereiste, wat niet altijd het geval was. Zoals hierboven is uiteengezet, moesten die gegevens worden opgeslagen in het systeem van de maatschappij en te allen tijde onmiddellijk beschikbaar zijn voor verzending naar de nationale bevoegde instantie die verantwoordelijk is voor opsporing en redding.
Dit voorschrift, dat dateerde van 1998, verplichtte de nationale bevoegde instantie ertoe in noodgevallen contact op te nemen met de scheepvaartmaatschappij. Er werd geen rekening gehouden met de ontwikkeling van systemen zoals SafeSeaNet4 en het nationaal éénloketsysteem. Bovendien waren exploitanten die dergelijke gegevens al naar SafeSeaNet of het nationale éénloketsysteem doorzonden, onderworpen aan een dubbele meldingsregeling.
Daarom bevatten de in 2017 ingevoerde wijzigingen de verplichting om passagiersgegevens in digitaal formaat te registreren en die te melden met gebruikmaking van geharmoniseerde administratieve procedures, namelijk het Europees maritiem éénloketsysteem (EMSW). Zie punt 4.3 hieronder voor meer details.
De termijn voor het melden van gegevens over opvarenden werd verkort van 30 tot 15 minuten na het vertrek van het schip.
De richtlijn voorziet in een overgangsperiode van zes jaar voor de invoering van het melden van passagiersgegevens via de nationale éénloketsystemen van de lidstaten. De overgangsperiode eindigde op 19 december 2023.
3. Omzetting van de richtlijn in nationaal recht
De richtlijn is volledig in nationaal recht omgezet, hoewel dat in sommige lidstaten vertraging opliep. Oostenrijk, Tsjechië, Hongarije en Slowakije hebben de in artikel 3, lid 2, bepaalde ontheffing toegepast voor lidstaten zonder zeehavens of passagiersschepen die onder het toepassingsgebied van de richtlijn vallen en onder hun vlag varen. Tabel 1 toont de datum waarop de lidstaten verklaarden dat de richtlijn volledig is omgezet.
IJsland en Noorwegen voerden de richtlijn uit sinds 18 juni 1999, nadat ze was opgenomen in de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (EER). Richtlijn (EU) 2017/2109 is nog niet volledig in de EER-overeenkomst opgenomen.
Tabel 1: Datum waarop de richtlijn volledig is omgezet
| Lidstaat | Datum van kennisgeving van volledige omzetting |
| België | 8.6.2020 |
| Bulgarije | 6.8.2020 |
| Tsjechië | - |
| Denemarken | 1.4.2020 |
| Duitsland | 9.3.2020 |
| Estland | 23.12.2019 |
| Ierland | 9.1.2020 |
| Griekenland | 17.3.2020 |
| Spanje | 3.6.2020 |
| Frankrijk | 23.6.2020 |
| Kroatië | 22.5.2020 |
| Italië | 12.6.2020 |
| Cyprus | 22.12.2020 |
| Letland | 21.2.2020 |
| Litouwen | 9.3.2022 |
| Luxemburg | 21.8.2018 |
| Hongarije | - |
| Malta | 15.6.2020 |
| Nederland | 19.12.2019 |
| Oostenrijk | - |
| Polen | 17.3.2020 |
| Portugal | 3.11.2020 |
| Roemenië | 4.6.2020 |
| Slovenië | 12.2.2021 |
| Slowakije | - |
| Finland | 26.3.2019 |
| Zweden | 11.12.2019 |
4. Uitvoering van de richtlijn
1. Passagiersschepen die onder de meldingsplicht vallen
Tabel 2 geeft een overzicht van het aantal passagiersschepen die onder de rapportageverplichting vallen. De tabel is ingevuld op basis van de gegevens die de lidstaten aan de Commissie hebben verstrekt na een specifiek verzoek om dit verslag op te stellen. Er moet op gewezen worden dat het toepassingsgebied van de richtlijn ruimer is dan dat van Richtlijn 2009/45/EG5 inzake de veiligheid van passagiersschepen. Richtlijn 2009/45/EG heeft betrekking op passagiersschepen met een lengte van meer dan 24 m die zijn gebouwd van staal of gelijkwaardig materiaal en op hogesnelheidspassagiersvaartuigen die binnenlandse diensten verrichten, terwijl de richtlijn van toepassing is op alle passagiersschepen (ongeacht hun lengte en bouwmateriaal) en op alle hogesnelheidspassagiersvaartuigen, zowel op binnenlandse als internationale diensten.
Daarom hebben sommige lidstaten moeilijkheden ondervonden bij het melden van het exacte aantal schepen dat onder de richtlijn valt. Zodra de meldingen volledig via het EMSW verlopen, zal een nauwkeurig beeld van de onder de richtlijn vallende vloot beschikbaar zijn.
Tabel 2: Aantal schepen dat onder de meldingsplicht valt
| Lidstaat | Onder de vlag van de lidstaat van melding | Onder de vlag van een andere lidstaat | Onder de vlag van een niet-EU-land | Totaal |
| België | 6 | 95 | 77 | 178 |
| Bulgarije | 3 | 0 | 0 | 3 |
| Tsjechië | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Denemarken | 79 | 14 | 51 | 144 |
| Duitsland | 93 | 18 | 18 | 129 |
| Estland | 12 | 22 | 33 | 67 |
| Ierland | 43 | 52 | 28 | 123 |
| Griekenland | 981 | 19 | 34 | 1034 |
| Spanje | 114 | 537 | 639 | 1290 |
| Frankrijk | 47 | 141 | 125 | 313 |
| Kroatië | 555 | 44 | 81 | 680 |
| Italië | Geen gegevens | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Cyprus | 1 | 13 | 32 | 46 |
| Letland | 0 | 18 | 21 | 39 |
| Litouwen | 6 | 0 | 0 | 6 |
| Luxemburg | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Hongarije | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Malta | 234 | 18 | 55 | 307 |
| Nederland | 34 | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Oostenrijk | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Polen | 0 | 21 | 55 | 76 |
| Portugal | Geen gegevens | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Roemenië | 0 | 0 | 0 | |
| Slovenië | 24 | 208 | 36 | 268 |
| Slowakije | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Finland | 14 | 5 | 0 | 19 |
| Zweden | 150 | 45 | 5 | 200 |
2. Vrijstellingen en ontheffingen
De richtlijn voorziet in vrijstellingen van de registratieverplichtingen als aan bepaalde voorwaarden is voldaan.
- Volgens artikel 9, lid 2, kunnen de lidstaten sommige schepen vrijstellen van het melden van het aantal opvarenden aan het éénloketsysteem en/of van het registreren van de identiteit van de opvarenden voor reizen in gebied D als nabijgelegen reddingsvoorzieningen beschikbaar zijn.
- Volgens artikel 9, lid 4, kunnen de lidstaten sommige schepen vrijstellen van de verplichting om de identiteit van personen te registreren op bepaalde routes die aan specifieke voorwaarden voldoen en wanneer registratie onpraktisch is gebleken.
Volgens artikel 9, lid 1, van de richtlijn mogen de lidstaten ook vereisen dat de identiteit van opvarenden wordt geregistreerd voor reizen van minder dan 20 zeemijl.
Tabel 3 geeft een overzicht van het aantal schepen waarop deze maatregelen invloed hebben.
Tabel 3: Aantal schepen waarvoor uit hoofde van de richtlijn een vrijstelling of een meldingsafstand van minder dan 20 mijl geldt
| Lidstaat | Artikel 9, lid 1 | Artikel 9, lid 2 | Artikel 9, lid 4 | Opmerkingen |
| België | Geen gegevens | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Bulgarije | Geen | Geen | Geen | |
| Tsjechië | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Denemarken | Geen | Geen | 7* | * Maximumaantal schepen |
| Duitsland | Geen | 7 | 2 | |
| Estland | Geen gegevens | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Ierland | Geen | Geen | Geen | |
| Griekenland | Geen gegevens | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Spanje | Geen gegevens | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Frankrijk | Geen | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Kroatië | Geen | 43 | 40* | * Dit cijfer is een indicatie, omdat het betrekking heeft op alle schepen op bepaalde routes. |
| Italië | Geen | Geen | Niet bepaald* | * De toegepaste vrijstellingen gelden voor alle schepen die bepaalde routes varen. |
| Cyprus | Geen | Geen | Geen | |
| Letland | Geen gegevens | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Litouwen | Geen | Geen | Geen | |
| Luxemburg | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Hongarije | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Malta | Geen | Geen | Geen | |
| Nederland | Geen | Geen | Geen | |
| Oostenrijk | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Polen | Geen | Geen | Geen | |
| Portugal | Geen gegevens | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Roemenië | Geen | Geen | Geen | |
| Slovenië | Geen | Geen | Geen | |
| Slowakije | n.v.t. | n.v.t. | n.v.t. | |
| Finland | Geen gegevens | Geen gegevens | Geen gegevens | |
| Zweden | Geen | 311* + 11 | Geen | * Dit cijfer geldt voor gebied E zoals gedefinieerd in de nationale wetgeving. |
3. Melding via het Europees maritiem éénloketsysteem
Om het delen van gegevens te vergemakkelijken, moeten de lidstaten volgens de richtlijn gebruikmaken van de geharmoniseerde meldingsformaliteiten die zijn vastgesteld bij Richtlijn 2010/65/EU6. Bij een ongeval met gevolgen voor meer dan één lidstaat moeten de lidstaten de beschikbare gegevens met andere lidstaten delen via het SafeSeaNet-systeem.
Om de lidstaten voldoende tijd te geven om nieuwe functies aan de nationale éénloketsystemen toe te voegen, voorziet de richtlijn in een overgangsperiode van zes jaar na de inwerkingtreding (tot december 2023) waarin de lidstaten gegevens over opvarenden verder mogen bewaren bij de registratiebeambte van de maatschappij. Tabel 4 toont de uitvoeringsstatus van meldingen via het EMSW.
Tabel 4: Melding door de lidstaten via het EMSW en datum van aansluiting
| Lidstaat | SSN v57 uitvoeringsstatus van de richtlijn eind 2023 | Datum |
| België | Uitgevoerd | 5.12.2023 |
| Bulgarije | Niet uitgevoerd | -- |
| Tsjechië | n.v.t. | |
| Denemarken | Niet uitgevoerd | -- |
| Duitsland | Uitgevoerd | 4.12.2023 |
| Estland | Uitgevoerd | 26.10.2022 |
| Ierland | Uitgevoerd | 9.8.2022 |
| Griekenland | Uitgevoerd | 18.12.2023 |
| Spanje | Uitgevoerd | 24.5.2022 |
| Frankrijk | Uitgevoerd (sommige havens nog niet aangesloten) | 13.11.2023 |
| Kroatië | Uitgevoerd | 27.1.2022 |
| Italië | Uitgevoerd | 26.5.2022 |
| Cyprus | Uitgevoerd | 12.12.2022 |
| Letland | Uitgevoerd | 7.11.2023 |
| Litouwen | Uitgevoerd | 18.5.2022 |
| Luxemburg | n.v.t. | -- |
| Hongarije | n.v.t. | -- |
| Malta | Uitgevoerd | 1.2.2022 |
| Nederland | Uitgevoerd | 13.11.2023 |
| Oostenrijk | n.v.t. | -- |
| Polen | Uitgevoerd | 23.5.2023 |
| Portugal | Uitgevoerd (één haven nog niet aangesloten) | 10.5.2023 |
| Roemenië | Uitgevoerd | 13.3.2022 |
| Slovenië | Uitgevoerd | 21.8.2023 |
| Slowakije | n.v.t. | -- |
| Finland | Uitgevoerd | 10.1.2023 |
| Zweden | Uitgevoerd | 18.12.2023 |
5. Conclusie
Ondanks enkele vertragingen hebben alle lidstaten Richtlijn (EU) 2017/2109 nu volledig omgezet.
Alle lidstaten hebben ervoor gekozen de melding van identiteitsgegevens via het EMSW uit te stellen zoals volgens de richtlijn is toegestaan. Zoals blijkt uit tabel 4 hebben de meeste lidstaten hun nationaal éénloketsysteem bijgewerkt tot SafeSeaNet v5.0. Daardoor kunnen passagiersgegevens naar SafeSeaNet worden verzonden overeenkomstig de vereisten van Richtlijn (EU) 2017/2109.
In enkele gevallen gebeurde de omzetting echter niet volledig en staat de Commissie met de desbetreffende lidstaten in contact om de technische problemen in verband met meldingen via het EMSW op te lossen.
De Commissie ziet op de uitvoering van de EU-wetgeving voor de veiligheid van passagiersschepen toe met de hulp van het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (EMSA), dat met betrekking tot dit onderwerp een cyclus van bezoeken aan de lidstaten uitvoert. De bezoeken hebben tot doel vast te stellen of de huidige systemen voldoen aan de eisen van de richtlijnen voor de veiligheid van passagiersschepen8. De bezoeken hebben daarom betrekking op de richtlijn die in dit verslag aan bod komt en geven een algemeen overzicht van de kwaliteit en de doeltreffendheid van die systemen. Als de bezoekcyclus is afgerond, zal de Commissie een algemeen overzicht hebben van de praktische uitvoering van de richtlijn.
Zodra alle lidstaten hun verplichting nakomen om opvarenden te melden via het EMSW, zal de Commissie bovendien een gedetailleerd kwantitatief overzicht van het passagiersvervoer over zee in de EU kunnen opstellen.
De Commissie moet vóór 22 december 2026 de richtlijn evalueren en verslag uitbrengen aan het Europees Parlement en de Raad. De statistische gegevens die worden geproduceerd op basis van meldingen via het EMSW en de resultaten van de EMSA-bezoekcyclus zullen als input dienen voor het evaluatieverslag.
1 Richtlijn 98/41/EG van de Raad van 18 juni 1998 inzake de registratie van de opvarenden van passagiersschepen die vanuit of naar havens in de lidstaten van de Gemeenschap varen.
2 Richtlijn (EU) 2017/2109 van het Europees Parlement en de Raad van 15 november 2017 tot wijziging van Richtlijn 98/41/EG van de Raad inzake de registratie van de opvarenden van passagiersschepen die vanuit of naar havens in de lidstaten van de Gemeenschap varen en Richtlijn 2010/65/EU van het Europees Parlement en de Raad betreffende meldingsformaliteiten voor schepen die aankomen in en/of vertrekken uit havens van de lidstaten (PB L 315 van 30.11.2017, blz. 52, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2017/2109/oj).
3 REFIT– Een nieuwe koers: geschiktheidscontrole van de EU-regelgeving inzake de veiligheid van passagiersschepen (COM(2015) 508 final).
4 https://www.emsa.europa.eu/ssn-main.html
5 Richtlijn 2009/45/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 mei 2009 inzake veiligheidsvoorschriften en -normen voor passagiersschepen (Herschikking): http://data.europa.eu/eli/dir/2009/45/oj.
6 Richtlijn 2010/65/EU van het Europees Parlement en de Raad van 20 oktober 2010 betreffende meldingsformaliteiten voor schepen die aankomen in en/of vertrekken uit havens van de lidstaten en tot intrekking van Richtlijn 2002/6/EG: http://data.europa.eu/eli/dir/2010/65/2019-12-21.
7 SSN v5: SafeSeaNet versie 5.
8 Richtlijn 2009/45/EG inzake de veiligheid van passagiersschepen, Richtlijn 2003/25/EG betreffende specifieke stabiliteitsvereisten voor ro-ro-passagiersschepen, Richtlijn (EU) 2017/2110 betreffende een inspectiesysteem voor ro-ro-passagiersschepen en hogesnelheidspassagiersvaartuigen op geregelde diensten en Richtlijn 98/41/EG inzake de registratie van de opvarenden van passagiersschepen.
NL NL