Toelichting bij COM(2017)83 - Aanvullend onderzoeksprogramma voor de exploitatie van de hogefluxreactor (HFR) in de periode 2016-2019

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Motivering en doel van het voorstel

De HFR wordt door de Commissie gebruikt op grond van de overeenkomst tussen Euratom en Nederland van 25 juli 1961. Deze overeenkomst is gesloten voor een periode van 99 jaar. Met het oog op de uitvoering van deze overeenkomst hebben beide partijen op 31 oktober 1962 een erfpachtovereenkomst met een looptijd van 99 jaar gesloten.

De HFR speelt een belangrijke rol in de Europese Unie. Het voornaamste doel van het aanvullend onderzoeksprogramma van de HFR is een constante en betrouwbare neutronenflux voor experimentele doeleinden te leveren. De onderzoeksgebieden zijn: onderzoek in verband met nucleaire materialen en kernbrandstoffen met het oog op een verbetering van de veiligheid van kernreactoren (zowel splijting als fusie), onderzoek naar de veroudering van reactoren en levensduurbeheer, onderzoek naar geavanceerde brandstofkringlopen en afvalbeheer. De HFR is ook een opleidingsfaciliteit voor promovendi en postdocs die er hun onderzoeksactiviteiten uitvoeren in het kader van nationale of Europese programma's.

De reactor wordt ten slotte ook gebruikt voor de commerciële productie van radio-isotopen en is goed voor 60 % van de 10 miljoen medische diagnoses die jaarlijks in Europa worden uitgevoerd. De HFR is op dit gebied een fundamentele leverancier voor de Europese producenten van radioactieve geneesmiddelen. Bovendien kunnen, door de ligging van de reactor in Europa, de geproduceerde radio-isotopen snel worden overgebracht naar de Europese medische centra. Dit is essentieel voor de meestgebruikte kortlevende isotopen.

De exploitatie van de hogefluxreactor (HFR) is ondersteund door een reeks aanvullende onderzoeksprogramma's.

Op 13 november 2012 heeft de Raad een over vier jaar (2012-2015) lopend, voor de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (Joint Research Centre — JRC) ten uitvoer te leggen aanvullend onderzoeksprogramma vastgesteld (Besluit 2012/709/Euratom van de Raad — PB L 321 van 20.11.2012, blz. 59) voor de exploitatie van de reactor van het JRC in Petten, Nederland. De bijdrage voor het aanvullend onderzoeksprogramma 2012-2015 kwam van drie deelnemende lidstaten: Nederland, Frankrijk en België, met een totaalbudget van 31,4 miljoen EUR over vier jaar. Dit bedrag dekte ook de reserves voor de jaarlijkse bijdragen voor het fonds ter ontmanteling van de reactor. Dit aanvullende onderzoekprogramma is afgelopen op 31 december 2015.

Dit voorstel voor een besluit van de Raad heeft betrekking op een nieuw vierjarenprogramma voor de exploitatie van de HFR (2016-2019) gebaseerd op de onderzoeksactiviteiten van de Nuclear Research and Consultancy Group — NRG (Nederland) en het Commissariat à l’énergie atomique et aux énergies alternatives — CEA (Frankrijk). De bijdrage voor het aanvullend onderzoeksprogramma 2016-2019 bedraagt 30,2 miljoen EUR over vier jaar, mits de HFR in normaal bedrijf blijft en regelmatig wordt onderhouden. Dit bedrag omvat ook de reserves voor de jaarlijkse bijdragen voor het fonds ter ontmanteling van de reactor. Indien de exploitant (NRG) de nationale veiligheidsinstanties tijdens de periode 2016-2019 officieel in kennis stelt van de definitieve stopzetting die voorafgaat aan de verklaring dat de installaties in een veilige toestand zijn geplaatst, worden de betalingen die nog moeten worden verricht en de verzoeken tot storting van de Commissie opgeschort.

Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein

N.v.t.

Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie

N.v.t.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

Rechtsgrondslag

Het voorstel is gebaseerd op artikel 7 van het Euratom-Verdrag.

Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)

N.v.t.

Evenredigheid

N.v.t.

Keuze van het instrument

N.v.t.

3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING

Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan

N.v.t.

Raadpleging van belanghebbenden

Onder de lidstaten die zijn geraadpleegd met het oog op hun onderzoeksactiviteiten op nucleair gebied hebben twee lidstaten (Nederland en Frankrijk) ermee ingestemd bij te dragen tot de financiering van de HFR.

Bijeenbrengen en gebruik van expertise

N.v.t.

Effectbeoordeling

N.v.t.

Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging

N.v.t.

Grondrechten

N.v.t.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

Uit het financieel memorandum van dit nieuwe aanvullende programma blijkt dat de bijdragen afkomstig zijn van twee deelnemende landen, namelijk Nederland en Frankrijk. De bijdragen van deze twee landen zijn goed voor een totaalbedrag van 30,2 miljoen EUR voor de periode 2016-2019. Dit bedrag, plus de verwachte commerciële inkomsten, waarborgt een afdoende operationele begroting om de kosten voor de exploitatie van de reactor in de periode 2016-2019 te dekken. Er moet worden opgemerkt dat de begroting een reserve omvat voor de ontmanteling van de reactor en voor de kosten die verband houden met algemene HFR-ondersteuning, nutsbedrijven, verzekeringen en beheer van verbruikte kernbrandstof.

De Commissie bevestigt haar in de notulen van de vergadering van de Raad van 27 juni 1996 opgenomen verklaring dat "de HFR op basis van toereikende financiering kan deelnemen aan de uitvoering van programma's van de Gemeenschap, al dan niet in het raam van de kaderprogramma's. Deze deelname kan plaatsvinden op concurrerende grondslag of door de verkoop van bestralingsdiensten aan JRC-instituten in verband met de uitvoering van hun activiteiten". Dit houdt in dat de Commissie niet zal bijdragen tot de dekking van de exploitatiekosten van de HFR met middelen uit haar institutionele begroting, waaronder begrepen de kosten voor onderhoud of herstelling van de reactor.

5. OVERIGE ELEMENTEN

Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage

N.v.t.

Artikelsgewijze toelichting

N.v.t.