Toelichting bij COM(2003)756 - Door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek voor Euratom uit te voeren aanvullend onderzoekprogramma

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. Op 24 januari 2000 heeft de Raad een vierjarig door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek voor de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie uit te voeren aanvullend onderzoekprogramma (2000-2003) aangenomen dat betrekking had op de exploitatie van de hogefluxreactor (HFR) in Petten. Dit programma loopt dan ook op 31 december 2003 af.

2. In deze mededeling wordt een nieuw driejarenprogramma (2004 - 2006) voorgesteld.

3. Op 25 juli 1961 hebben Euratom en Nederland een overeenkomst gesloten in verband met de hogefluxreactor (HFR) in Petten. Met het oog op de uitvoering ervan hebben beide partijen op 31 oktober 1962 een erfpachtovereenkomst met een looptijd van 99 jaar gesloten.

4. De HFR speelt in de Europese Unie een belangrijke rol bij de ondersteuning van veilige nucleaire technologieƫn en op het gebied van materiaalonderzoek voor kernfusie, fundamenteel onderzoek en medisch onderzoek en toepassingen.

- De HFR is zeer actief op het gebied van de verbetering van de veiligheid van bestaande reactoren. De HFR levert een bijdrage aan de volgende programma's: management van veroudering en levensduur van reactoren, transmutatie van nucleair afval om de veiligheid van de opslag van afval te verbeteren en verhoging van de veiligheid van splijtstof. Er wordt onderzoek verricht aan plutoniumhoudende splijtstof (gemengde oxiden van U en Pu en splijtstof voor hoge temperatuurreactoren) met het oog op het wegwerken van plutonium voor militaire toepassingen.

- De HFR wordt ook gebruikt door een associatie van Europese centra die werken aan een nieuwe behandeling van hersentumoren door gebruik te maken van BNCT (Boron Neutron Capture Therapy)-technieken. Tevens ondersteunt de HFR ander medisch onderzoek, bijvoorbeeld de productie van nieuwe isotopen en de ontwikkeling van andere technische BNCT-toepassingen voor bijvoorbeeld melanomen en andere aandoeningen.

- In verband met kernfusie zijn in de HFR verschillende projecten uitgevoerd om constructie- en kweekmaterialen voor toekomstige fusiereactoren te testen. Bij de ontwikkeling van materialen ligt de nadruk op materialen met een lage activering bij hoge temperaturen, aangezien hierdoor zowel de milieu-eigenschappen als het thermisch rendement van toekomstige fusiecentrales kunnen worden verbeterd. Deze experimenten worden uitgevoerd ter ondersteuning van het Europese langetermijnprogramma voor de ontwikkeling van fusiematerialen.

- De neutronenbundels worden gebruikt voor fundamenteel onderzoek van materiaalstructuren. Deze activiteit, die permanent in ontwikkeling is, verschaft meer inzicht in de mechanismen van de aantasting van materialen en de manier waarop deze kunnen worden tegengegaan, hetgeen van belang is voor de veiligheid van bestaande nucleaire installaties. Er worden niet-destructieve onderzoekmethodes onderzocht waarbij gebruik wordt gemaakt van neutronenbundels en neutroneneigenschappen. De coƶrdinatie van de werkzaamheden, de verspreiding van de resultaten en de ondersteuning van harmonisatie vinden plaats in een Europees netwerk.

- Tevens produceert de reactor isotopen voor meer dan 60% van de 10 miljoen medische diagnoses die jaarlijks in Europa worden verricht. Door zijn kwaliteiten en betrouwbaarheid is het een onmisbaar instrument voor alle Europese farmaceutische bedrijven die op dit gebied actief zijn. Bovendien kunnen de producten van de reactor, doordat deze in Europa is gevestigd, snel naar de medische centra in Europa worden getransporteerd. Dit is essentieel voor de kortlevende isotopen die het meest worden gebruikt en is van cruciaal belang voor de Europese zelfvoorziening.

- De HFR is ook een opleidingsfaciliteit voor promovendi en gepromoveerden en voor gepromoveerde bursalen die hun onderzoeksactiviteiten verrichten in het kader van een nationaal of Europees programma.

5. In het financieel memorandum bij het bijgevoegde voorstel voor het nieuwe aanvullende programma is alleen de bijdrage van twee deelnemende lidstaten, Nederland en Frankrijk, vermeld. De bijdrage van de twee deelnemende lidstaten aan het nieuwe programma is ongeveer 30,6 miljoen euro. In dit bedrag zijn voorzieningen voor de ontmanteling opgenomen. In het kader van de procedure voor de verlenging van de vergunningen van de HFR, die in 2001 is gestart, is gepland dat de huidige vergunning van het GCO medio 2004 afloopt en dat er een nieuwe exploitatievergunning wordt verleend aan een derde partij die tot dusverre met de exploitatie van de reactor was belast in het kader van een contract met het GCO. Het GCO en de partners voeren gezamenlijk een analyse uit waarin de opties voor de toekomstige exploitatie van de HFR op langere termijn worden verkend. In verband hiermee zal de periode 2004-2006 actief worden benut om dit proces af te ronden en desgewenst een nieuw juridisch kader uit te werken voor de exploitatie van de HFR na 2006.