Toelichting bij COM(2006)11 - Europees systeem van geïntegreerde statistieken voor de sociale bescherming (ESSOBS) - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2006)11 - Europees systeem van geïntegreerde statistieken voor de sociale bescherming (ESSOBS). |
|---|---|
| bron | COM(2006)11   |
| datum | 20-01-2006 |
Motivering en doel van het voorstel
De Europese Raad van Lissabon van 23 en 24 maart 2000 heeft een impuls gegeven aan een proces van beleidsuitwisseling tussen de lidstaten van de EU op het gebied van de modernisering van socialebeschermingsregelingen. In mededeling (2003) 261 van de Commissie van mei 2003 getiteld “De sociale dimensie van de strategie van Lissabon versterken: de open coördinatie stroomlijnen op het gebied van de sociale bescherming" is een verklaring over de behoefte aan indicatoren opgenomen. ESSOBS wordt als kerninstrument genoemd. Het voorstel voor een rechtskader voor ESSOBS (Europees systeem van geïntegreerde statistieken voor de sociale bescherming) zal de bruikbaarheid van de huidige gegevensverzamelingen verbeteren wat actualiteit, dekking en vergelijkbaarheid betreft.
Algemene context
Zoals overeengekomen tijdens de Europese Raad van oktober 2003 in de context van de stroomlijning van de open coördinatiemethode, wordt een jaarlijks gezamenlijk verslag inzake sociale integratie en sociale bescherming het belangrijkste rapportage-instrument. Voor de open coördinatiemethode op de gebieden van sociale integratie en pensioenen zijn gegevens van ESSOBS noodzakelijk. Er bestaat dus behoefte aan vergelijkbare, actuele en betrouwbare statistieken op het gebied van sociaal beleid. De huidige gegevens van ESSOBS worden beschouwd als de kleinste gemene deler op statistisch gebied waartoe de nationale socialezekerheidsregelingen kunnen worden herleid. De huidige jaarlijkse gegevensverzameling over sociale bescherming gebeurt op vrijwillige basis (gentlemen’s agreement) en is nu gebaseerd op een gemeenschappelijke omvattende methodiek (ESSPROS Manual 1996). De verzameling was voorheen gebaseerd op een methode uit 1981, die weer in de plaats was gekomen van de in 1963 ingevoerde sociale rekeningen voor zes lidstaten. De gegevensverzamelingen moeten actueler worden. Dit is alleen mogelijk door het creëren van netwerken van nationale gegevensverstrekkers, die de gegevens uit velerlei bronnen verzamelen. De uitbreiding tot kwalitatieve gegevens om de kwantitatieve gegevens over uitgaven en ontvangsten naar regeling te vervolledigen en te verbeteren, leidt tot veelomvattende kennis over de verschillende systemen, hetgeen vergelijkende analyses mogelijk maakt. Door naast bruto-uitkeringen ook netto-uitkeringen op te nemen en de uitwerking van het belastingstelsel op de sociale bescherming te analyseren, zijn meer vergelijkbare gegevens over de lidstaten beschikbaar, met name wat de daadwerkelijk door de rechthebbenden ontvangen uitkeringsbedragen betreft. De open coördinatiemethode betreffende pensioenen vereist informatie over deze rechthebbenden. Als enige gegevensbron verschaft de module over pensioengerechtigden een beeld van de ontwikkeling van de pensioensystemen.
Bestaande bepalingen op het door het voorstel bestreken gebied
Aanbeveling van de Raad van 27 juli 1992 betreffende de convergentie van de doelstellingen en het beleid op het gebied van de sociale bescherming (92/442/EEG)
Samenhang met andere beleidsgebieden en doelen van de EU Niet van toepassing.
Inhoudsopgave
Raadpleging van belanghebbende partijen
Niet relevant.
Bijeenbrengen en benutten van deskundigheid
Betrokken wetenschaps- en kennisgebieden
De geraadpleegde deskundigen van de nationale statistische systemen waren vertegenwoordigers van de nationale bureaus voor de statistiek, ministeries van sociale zaken en andere bij de productie van ESSOBS-gegevens betrokken instellingen.
Gebruikte methode
Schriftelijke raadpleging en bespreking tijdens werkgroepvergaderingen.
Belangrijkste geraadpleegde organisaties en deskundigen
Een eerste ontwerp van de voorgestelde tekst is ingediend op 12 en 13 april 2005 tijdens de vergadering van de werkgroep inzake statistieken voor de sociale bescherming. Daarin werd de lidstaten verzocht om uitgebreide opmerkingen over het ontwerp-voorstel naar Eurostat te sturen. Vervolgens is een tweede ontwerp opgesteld dat op 20 juni 2005 is verstuurd voor een tweede ronde van schriftelijke opmerkingen. Een herzien voorstel is tijdens de vergadering van de directeuren van sociale statistieken op 28 en 29 september 2005 voor commentaar voorgelegd.
Samenvatting van ontvangen en gebruikte adviezen Er zijn geen mogelijk ernstige risico's met onomkeerbare gevolgen genoemd.
Aan de meeste tijdens het proces ontvangen opmerkingen is gevolg gegeven. Zij hebben bijgedragen aan het verhelderen, bijschaven en vereenvoudigen van de voorgestelde tekst.
Wijze waarop het deskundigenadvies beschikbaar is gemaakt voor het publiek
De resultaten van de eerste discussies van de deskundigen zijn opgenomen in de notulen van de vergaderingen van de werkgroep statistieken voor de sociale bescherming en in de notulen van de vergadering van de directeuren van sociale statistieken.
Effectbeoordeling
Bij wijze van alternatief kan worden doorgegaan met het opstellen van de statistieken van sociale bescherming op basis van een gentlemen’s agreement. Daarmee zou echter de beschikbaarheid van alle voor het beleid op EU-niveau noodzakelijke statistieken en indicatoren niet zijn gegarandeerd. Als tweede alternatief kan in het voorstel worden afgezien van modules. Dit zou betekenen dat voor de invoering van elke module een of meer aparte verordeningen van de Raad en het Europees Parlement noodzakelijk zouden zijn.
Samenvatting van de voorgestelde maatregel
Deze verordening heeft tot doel voor nu en voor de toekomst een kader te scheppen voor activiteiten op het gebied van statistieken van sociale bescherming. De huidige jaarlijkse gegevensverzameling over sociale bescherming (gentlemen’s agreement) omvat gegevens over uitgaven en ontvangsten van de socialebeschermingsregeling (het zogenaamde ESSOBS-kernsysteem), en vanaf 2004 gegevens over pensioengerechtigden. Voor de netto sociale uitkeringen worden proefverzamelingen van gegevens voorbereid. De voorgestelde verordening wordt aangevuld met uitvoeringsverordeningen van de Commissie. In de eerste plaats omvat het kernsysteem zowel kwantitatieve als kwalitatieve informatie; in de tweede plaats komt er een module over pensioengerechtigden. Indien de haalbaarheidsstudies en de proefverzamelingen van gegevens gunstig uitvallen, stelt de Commissie een verordening over de module over sociale uitkeringen vast.
Rechtsgrondslag
De rechtsgrondslag voor communautaire statistieken is artikel 285. De Raad neemt volgens de medebeslissingsprocedure maatregelen aan voor de opstelling van statistieken wanneer dat voor de vervulling van de taken van de Gemeenschap nodig is. Dit artikel bevat de eisen waaraan bij de productie van communautaire statistieken moet worden voldaan: onpartijdigheid, betrouwbaarheid, objectiviteit, wetenschappelijke onafhankelijkheid, kosteneffectiviteit en statistische geheimhouding.
Subsidiariteitsbeginsel
Het subsidiariteitsbeginsel is van toepassing voorzover het voorstel geen gebieden bestrijkt die onder de exclusieve bevoegdheid van de Gemeenschap vallen.
De doelstellingen van het voorstel kunnen om de volgende reden(en) niet voldoende alleen door de lidstaten worden verwezenlijkt.
In overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel van artikel 5 van het EG-Verdrag kan het doel van het overwogen optreden, namelijk de systematische indiening van geharmoniseerde gegevens over socialebeschermingsstatistieken van de Gemeenschap niet voldoende door de lidstaten afzonderlijk, maar beter door de Gemeenschap worden bereikt.
De ervaring heeft aangetoond dat de lidstaten weliswaar gegevens over sociale bescherming verzamelen, maar daarbij uiteenlopende begrippen en definities hanteren, waardoor de gegevens op EU-niveau niet vergelijkbaar zijn en het nut van deze gegevens voor de analyse van socialebeschermingregelingen in de EU ernstig beperkt wordt.
De doelstellingen van het voorstel kunnen om de volgende redenen beter door een optreden van de Gemeenschap worden verwezenlijkt:
De verordening regelt de coördinatie en harmonisatie van gegevens over sociale bescherming op EU-niveau. Hoewel de Commissie de meest aangewezen instantie is om de verzameling van communautaire statistieken te organiseren, blijven de lidstaten verantwoordelijk voor de organisatie en werking van hun nationale statistische systemen. De statistieken zijn grotendeels gebaseerd op de jaarlijks door Eurostat verzamelde gegevens over sociale bescherming en de recentelijk verzamelde gegevens over pensioengerechtigden. De verordening biedt echter de mogelijkheid, ook andere bronnen te gebruiken en zo nodig aanvullende statistische instrumenten te ontwikkelen om in duidelijk omschreven nieuwe informatiebehoeften te voorzien.
Voor de ondersteuning van de open coördinatiemethode op de gebieden van sociale integratie en pensioenen is het van essentieel belang dat over de gehele EU gegevens beschikbaar zijn.
De socialebeschermingsstatistieken van de Gemeenschap moeten op EU-niveau worden geanalyseerd aan de hand van geharmoniseerde en vergelijkbare nationale gegevens.
Het voorstel is derhalve in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel.
Evenredigheidsbeginsel
Het voorstel is om de volgende redenen in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel:
Zoals bekend lopen de structuren van de socialebeschermingsregelingen van de lidstaten sterk uiteen, zodat de taken van de nationale instanties bij de verzameling en opstelling van statistische gegevens over sociale bescherming onderling verschillen. Om die reden mogen de nationale autoriteiten voor de verzameling van gegevens technieken gebruiken die op de structuur van hun regelingen zijn afgestemd. In overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan hetgeen nodig is om dit doel te bereiken.
De verordening creëert een welomschreven kader voor de productie van socialebeschermingsstatistieken van de Gemeenschap, en begunstigt op deze wijze de beschikbaarheid, planning en een doelmatiger gebruik van bronnen zowel op Gemeenschapsniveau als op de andere betrokken niveaus (nationaal, regionaal, plaatselijk).
Keuze van instrumenten
Voorgesteld instrument: verordening.
Andere instrumenten zouden om de volgende reden ongeschikt zijn: Voor welke vorm van besluit van het Europees Parlement en de Raad wordt gekozen, hangt af van het doel dat men met de wetgeving wil bereiken. Gezien de informatiebehoeften op Europees niveau wordt voor basisbesluiten over de communautaire statistiek gewoonlijk gekozen voor verordeningen in plaats van richtlijnen. Een verordening verdient de voorkeur omdat hierdoor in de gehele Gemeenschap dezelfde regels gelden en de lidstaten deze niet onvolledig of selectief kunnen toepassen; een verordening is rechtstreeks toepasselijk, hetgeen wil zeggen dat zij niet in intern recht hoeft te worden omgezet. Richtlijnen daarentegen hebben tot doel de nationale wetgevingen te harmoniseren; zij zijn voor de lidstaten bindend wat hun doelstellingen betreft, maar de nationale instanties kunnen zelf bepalen hoe en in welke vorm zij de op communautair niveau overeengekomen doelen willen bereiken; richtlijnen moeten wel in intern recht worden omgezet.
Het voorstel heeft geen gevolgen voor de begroting van de Gemeenschap.
Europese Economische Ruimte
De voorgestelde maatregel betreft een onderwerp dat onder de EER-overeenkomst valt en moet daarom worden uitgebreid tot de Europese Economische Ruimte.
1. 2006/0004 (COD)