Toelichting bij COM(2007)365 - Verlenging gedurende één jaar van het lopende aanvullende onderzoeksprogramma, voor Euratom ten uitvoer te leggen door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. Op 19 februari 2004 heeft de Raad een door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie uit te voeren aanvullend onderzoeksprogramma met een looptijd van drie jaar (2004-2006) aangenomen met het oog op de exploitatie van de hogefluxreactor (HFR) in Petten (Nederland). Dit programma is derhalve afgelopen op 31 december 2006. De Commissie en de voornaamste bij de werking van de HFR betrokken partners hadden de intentie om dieper in te gaan op de langetermijnopties voor de toekomstige HFR-exploitatie. Met dit voor ogen is in de periode 2004-2006 op actieve wijze gewerkt aan het ontwerp voor een nieuw juridisch kader voor de exploitatie van de HFR na 2006. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan een ontwerpvoorstel voor een gemeenschappelijke onderneming. Dit voorstel is echter nog niet volledig afgerond en daarom moet het lopende aanvullende programma nog voor enige tijd worden verlengd.

2. Dit voorstel heeft betrekking op de verlenging gedurende één jaar (2007) van het lopende driejarenprogramma (2004 - 2006).

3. De hogefluxreactor (HFR) in Petten wordt door de Commissie gebruikt in het kader van de overeenkomst Euratom-Nederland van 25 juli 1961. Krachtens deze overeenkomst heeft de Commissie zich namens de Gemeenschap ertoe verbonden om de nodige faciliteiten te bouwen en aanvullende apparatuur aan te kopen teneinde een 'optimaal gebruik' van deze faciliteiten (inclusief de HFR) te maken. Deze overeenkomst is ondertekend voor een periode van 99 jaar. Met het oog op de uitvoering ervan hebben beide partijen op 31 oktober 1962 een erfpachtovereenkomst met een looptijd van 99 jaar gesloten.

4. De HFR speelt een belangrijke rol in de Europese Unie bij de ondersteuning van onderzoek naar veilige nucleaire technologieën, onderzoek naar nieuwe materialen voor kernfusie, fundamenteel onderzoek en onderzoek naar medische en andere toepassingen.

• Ondanks de vermindering van de O&O-middelen voor onderzoek op nucleair gebied blijft de HFR zeer belangrijk bij het onderzoek naar de veiligheid van bestaande reactoren. De HFR levert een bijdrage aan de volgende programma's: veroudering van reactoren en het beheer daarvan, transmutatie van nucleaire afvalstoffen met het oog op een grotere veiligheid van opgeslagen afval en verbetering van de splijtstofbeveiliging. Voorts wordt er onderzoek gedaan in verband met plutoniumhoudende splijtstof (gemengde oxiden van U en Pu en splijtstof voor hoge temperatuurreactoren) met het oog op het wegwerken van plutonium voor militaire toepassingen.

• De HFR wordt ook gebruikt door een associatie van Europese centra die werken aan een nieuwe behandeling van hersentumoren door gebruik te maken van BNCT-technieken (Boron Neutron Capture Therapy). Deze ziekte veroorzaakt jaarlijks ongeveer 15 000 doden in Europa. Alleen Japan en de Verenigde Staten hebben BNCT-apparatuur ontwikkeld die de vergelijking met die van de HFR doorstaat. Tevens ondersteunt de HFR ander medisch onderzoek, bijvoorbeeld de

productie van nieuwe isotopen en de ontwikkeling van andere technische BNCT-toepassingen zoals voor de behandeling van melanomen en andere ziekten.

• De neutronenbundels worden gebruikt voor fundamenteel materiaalonderzoek. Deze activiteit, die permanent in ontwikkeling is, verschaft meer inzicht in de mechanismen van de aantasting van materialen en de manier waarop deze aantasting kan worden tegengegaan, hetgeen van belang is voor de veiligheid van bestaande installaties. Er worden niet-destructieve onderzoeksmethoden ontwikkeld waarbij gebruik wordt gemaakt van neutronenbundels en neutroneneigenschappen. Een Europees netwerk zorgt voor de coördinatie van dit onderzoek, de verspreiding van de resultaten en de ondersteuning van de harmonisatie-inspanningen.

• De reactor produceert de isotopen die nodig zijn voor meer dan 60% van de 10 miljoen medische diagnoses die elk jaar in Europa worden uitgevoerd. De kwaliteiten en betrouwbaarheid van de reactor maken er een onmisbaar instrument van voor alle Europese farmaceutische ondernemingen op dit gebied. Aangezien de reactor zich in Europa bevindt, kan de productie ervan snel worden afgestemd op de behoeften van de Europese medische centra. Dit is essentieel voor de meestgebruikte kortlevende isotopen en is cruciaal voor Europa's strategische onafhankelijkheid en autonomie van de voorziening.

5. In het hierbij gevoegde financiële memorandum met betrekking tot de verlenging van het nieuwe aanvullende programma wordt aangegeven dat de financiële bijdrage uitsluitend afkomstig is van twee deelnemende lidstaten, namelijk Nederland en Frankrijk. Formele contracten met externe partners kunnen slechts worden gesloten als de passende rechtsgrond bestaat. Door de beschikking van de Raad wordt deze rechtsgrond gelegd. De bijdrage van de twee deelnemende lidstaten voor het nieuwe programma bedraagt ongeveer 8,5 miljoen euro. Zodra de gemeenschappelijke onderneming voor de HFR goedgekeurd is, zal de verlenging van het aanvullend programma worden beëindigd en zal het restant van de financiële bijdrage worden overgeboekt naar de gemeenschappelijke onderneming.

6. De Commissie bevestigt haar verklaring, als opgenomen in de notulen van de vergadering van de Raad van 27 juni 1996, waarbij zij bevestigt dat "deelname in programma's van de Gemeenschap" inhoudt dat de HFR kan bijdragen, op basis van een adequate financiering, aan de uitvoering van programma's van de Gemeenschap. Deze deelname vindt plaats hetzij op basis van mededinging, hetzij via de levering van bestralingsdiensten ten behoeve van GCO-instellingen in het kader van de tenuitvoerlegging van hun respectieve activiteiten.