Toelichting bij COM(2007)46 - Gemeenschappelijke statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1) CONTEXT VAN HET VOORSTEL

Motivering en doel van het voorstel



Dit voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende communautaire statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk, heeft tot doel een kader te scheppen voor de systematische productie van communautaire statistieken op deze twee gebieden, in de vorm van een minimale gegevensverzameling door het Europees statistisch systeem, d.w.z. Eurostat, de nationale bureaus voor de statistiek en alle andere nationale instanties die bevoegd zijn voor het verstrekken van officiële statistieken op deze gebieden. Daarom heeft deze verordening alleen betrekking op statistische activiteiten die worden verricht op grond van artikel 285 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap. Zij is niet gericht op beleidsontwikkeling op het gebied van volksgezondheid of de gezondheid en veiligheid op het werk, die respectievelijk onder artikel 152 en artikel 137 van het Verdrag vallen. Voor de productie van communautaire statistieken gelden de regels die zijn neergelegd in Verordening (EG) nr. 322/97 van de Raad van 17 februari 1997, gewijzigd bij Verordening (EG) nr. 1882/2003 van het Europees Parlement en de Raad.

Richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, en Verordening (EG) nr. 45/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2000, die die richtlijn van toepassing verklaart op de communautaire instellingen en organen, staan de verwerking van persoonsgegevens over de gezondheid om redenen van zwaarwegend algemeen belang toe, mits er passende garanties worden geboden. De politieke maatregelen en strategieën van de Gemeenschap en van de lidstaten op het gebied van de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk vormen een zwaarwegend algemeen belang, en de bepalingen van de Verordeningen (EG) nr. 322/97 en (Euratom, EEG) nr. 1588/90 van 11 juni 1990 van de Raad betreffende de toezending van onder de statistische geheimhoudingsplicht vallende gegevens aan het Bureau voor de Statistiek van de Europese Gemeenschappen (Eurostat) verschaffen passende garanties voor de bescherming van natuurlijke personen bij de productie van communautaire statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk.

Algemene context



De ontwikkeling van de methoden voor de statistische activiteiten van Eurostat op het gebied van de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk is begonnen in de eerste helft van de jaren negentig, met de eerste verzameling van gegevens over de referentiejaren 1993-1994. Voor het Europese beleid terzake is duidelijk behoefte aan duurzaamheid en een betere kwaliteit van de reeds bestaande gegevensverzamelingen en aan een succesvolle verzameling van nieuwe statistische gegevens, waarvoor op beide gebieden methoden zijn of worden ontwikkeld. Beschikking nr. 1786/2002/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 september 2002 tot vaststelling van een communautair actieprogramma op het gebied van de volksgezondheid (2003-2008), Resolutie 2002/C 161/01 van de Raad van 3 juni 2002 over een nieuwe communautaire strategie inzake de gezondheid en de veiligheid op het werk (2002-2006) en de Mededeling van van de Commissie van 20 april 2004 - Modernisering van de sociale bescherming voor de ontwikkeling van hoogwaardige, toegankelijke en duurzame gezondheidszorg en langdurige zorg: steun aan de nationale strategieën door middel van de “open coördinatiemethode”, vereisen een statistisch informatiesysteem van hoge kwaliteit om de resultaten van het beleid te beoordelen en verdere maatregelen op beide gebieden te ontwikkelen en te volgen. Dit zal worden voortgezet en ontwikkeld in het kader van latere programma’s en strategieën.

Tot nu toe werden de statistische gegevens verzameld op basis van “gentlemen’s agreements” met de lidstaten in het kader van de vijfjarige communautaire statistische programma’s (thans Beschikking 2367/2002/EG van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 2002 betreffende het communautair statistisch programma voor de periode 2003-2007) en de jaarlijkse werkprogramma’s. Met name op het gebied van de volksgezondheidsstatistiek worden de ontwikkeling en de tenuitvoerlegging voor de drie onderdelen (doodsoorzaken; gezondheidszorg en gezondheidsonderzoek; handicaps en morbiditeit) geleid en georganiseerd volgens een partnerschapsstructuur tussen Eurostat, samen met leidende landen (thans het Verenigd Koninkrijk als algemeen coördinator en de leiders van de drie onderdelen uit Estland, Luxemburg en Denemarken), en de lidstaten. In dit kader is er al veel methodologisch werk, inclusief de voorbereiding van richtsnoeren, voltooid en is er begonnen met het verzamelen van de gegevens.

In de huidige sutuatie is echter sprake van de volgende beperkingen. In de eerste plaats moet de lidstaten voor de nu al uitgevoerde verzameling van gegevens een gedegen grondslag worden geboden, hoewel er al een zekere vooruitgang in de kwaliteit en de vergelijkbaarheid van de gegevens is gerealiseerd. Een wettelijk kader zal een consolidatie van de vorderingen wat betreft betere kwaliteits- en vergelijkbaarheidsstandaarden voor alle verwante routine-enquêtes mogelijk maken. Het zal de duurzaamheid en stabiliteit van de Europese vereisten op de middellange termijn verbeteren en duidelijke doelen aangeven in de vorm van na te streven normen voor vergelijkbaarheid op EU-niveau. Bovendien heeft een grote meerderheid van de nieuwe lidstaten verklaard dat zij, wat de tenuitvoerlegging van het volledige statistische “acquis communautaire” en de in de nabije toekomst uit te voeren enquêtes betreft, zonder een Europees wettelijk kader niet kunnen voldoen aan de EU-vereisten op het gebied van voor de statistiek van de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk. Tot slot willen alle lidstaten een beter inzicht in het tijdschema en de mijlpalen voor de tenuitvoerlegging van de nieuwe statistische instrumenten die thans worden ontwikkeld, en van de maatregelen die worden voorbereid met het oog op kwaliteitsverbetering. De voorgestelde verordening zal een passend kader zijn om gedetailleerde routekaarten voor de verschillende gebieden van de gezondheids- en veiligheidsstatistiek op te stellen.

Daarom acht de Commissie (Eurostat) het nu noodzakelijk om een stevige basis te leggen door een basisverordening voor de statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk te verschaffen. De onder dit voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad vallende gebieden betreffen lopende activiteiten en ontwikkelingen die samen met de lidstaten in de desbetreffende Eurostat-groepen of, wat de volksgezondheid betreft, in het kader van het partnerschap voor de volksgezondheidsstatistieken worden uitgevoerd. Het hoofddoel is, een geconsolideerde en stevige basis te bieden voor de gegevensverzamelingen die al worden uitgevoerd of waarvan de methoden thans worden ontwikkeld of de uitvoering wordt voorbereid.

Bestaande bepalingen op het door het voorstel bestreken gebied



Er bestaan nog geen bepalingen op het door het voorstel bestreken gebied.

Samenhang met andere beleidsgebieden en doelstellingen van de EU



Volgens het communautair actieprogramma op het gebied van de volksgezondheid (2003-2008) wordt het statistisch element van het volksgezondheidsinformatiesysteem uitgewerkt in samenwerking met de lidstaten, zo nodig aan de hand van het communautair statistisch programma, teneinde synergie te bevorderen en doublures te voorkomen. Volgens het gewijzigd voorstel voor een Besluit van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een tweede communautair actieprogramma op het gebied van gezondheid en consumentenbescherming (2007-2013) (COM(2006) 234 definitief) moet het bestaande werk om een EU-gezondheismonitoringsysteem te ontwikkelen worden uitgebreid, zo nodig met gebruikmaking van het communautair statistisch programma. In de communautaire strategie inzake de gezondheid en de veiligheid op het werk (2002-2006) wordt de Commissie en de lidstaten verzocht om de lopende besprekingen over de harmonisatie van de arbeidsongevallen- en beroepsziektestatistieken te intensiveren, teneinde te beschikken over vergelijkbare gegevens waarmee een objectieve evaluatie kan worden gemaakt van de invloed en de doeltreffendheid van de maatregelen die in het kader van de communautaire strategie worden genomen.

2)

1.

Raadpleging van belanghebbende partijen en effectbeoordeling



Raadpleging van belanghebbende partijen



Wijze van raadpleging, belangrijkste geraadpleegde sectoren en algemeen profiel van de respondenten



- Bijeenkomsten met de kerngroepen die zijn belast met de aansturing van ontwikkelings- en uitvoeringactiviteiten op elk van de drie gebieden van het partnerschap voor volksgezondheidsstatistieken – eerste kwartaal 2005.

- Bijeenkomsten met de technische groepen van Eurostat voor de statistieken over gezondheid en veiligheid op het werk (een groep voor arbeidsongevallen en een voor beroepsziekten) – februari en april 2005.

- Schriftelijke raadpleging van alle lidstaten in het kader van de twee Eurostat-werkgroepen voor respectievelijk volksgezondheidsstatistieken en statistieken over gezondheid en veiligheid op het werk – mei tot september 2005.

- Bijeenkomst van de directeuren sociale statistiek van de nationale bureaus voor statistiek op 28-29 september 2005.

- Bijeenkomst van het Comité statistisch programma op 29-30 november 2005.

Bovendien is er informatie verschaft aan de volgende groepen:

- Bijeenkomsten van de technische groepen voor elk van de drie gebieden van het partnerschap voor volksgezondheidsstatistieken – mei tot september 2005.

- Bijeenkomst van het Netwerk van bevoegde instanties voor gezondheidsvoorlichting in het kader van de communautaire maatregelen op het gebied van de volksgezondheid 2003-2008 – 5-6 juli 2005.

- Werkgroep volksgezondheid van de Raad – 7 november 2005.

- Drieledig samengesteld Raadgevend Comité inzake veiligheid en gezondheid op het werk – 25 november 2005.

- Comité van hoge ambtenaren voor gezondheidszorg – 14-15 december 2005.

Samenvatting van de reacties en hoe daarmee rekening is gehouden



In de werkgroepen van het partnerschap voor volksgezondheidsstatistieken hebben de deskundigen het voorstel ondersteund en gedetailleerd commentaar gegeven voor verbeteringen waarmee rekening is gehouden in het eindontwerp. In het kader van de andere bijeenkomsten en een schriftelijke raadpleging van de Eurostat-werkgroepen heeft de meerderheid van de lidstaten het voorstel ook gesteund. Sommige lidstaten achtten de gentlemen’s agreements echter flexibeler voor dit gebied, andere wilden zich concentreren op de vaststelling van een minimale gegevensverzameling op deze gebieden (waarmee rekening is gehouden in het eindontwerp), terwijl weer andere wilden dat de groepen aan de vraagkant worden geraadpleegd (er is inderdaad informatie verstrekt aan verschillende groepen, waaronder de werkgroep voor volksgezondheid van de Raad). Tot slot waren er lidstaten die verzochten om een effectbeoordeling op het moment dat het voorstel door de Commissie wordt goedgekeurd. Eurostat bereidt de “analyse van de gevolgen” van het voorstel voor. Tot slot is er rekening gehouden met de uitvoerige opmerkingen van lidstaten en diensten van de Commissie.

Bijeenbrengen en benutten van deskundigheid



Betrokken wetenschaps- en kennisgebieden



Voor de volksgezondheid: partnerschap voor volksgezondheidsstatistieken, algemeen coördinator, leiders van de onderdelen en kerngroepleden.

Voor de gezondheid en veiligheid op het werk: leden van de technische groepen van Eurostat voor de Europese statistieken inzake arbeidsongevallen (ESAO) en de Europese statistieken inzake beroepsziekten (EODS).

Gebruikte methode



Discussie tijdens de bijeenkomsten.

Belangrijkste geraadpleegde organisaties en deskundigen



Voor de volksgezondheid: Office for National statistics van het Verenigd Koninkrijk, Inspection Générale de la Sécurité Sociale van Luxemburg, Central Statistical Office van Ierland tot juni 2005, en sindsdien het nationaal statistisch instituut van Estland en het nationaal instituut voor volksgezondheid van Denemarken.

Voor de gezondheid en veiligheid op het werk: leden van de respectieve technische groepen (alle lidstaten).

Samenvatting van ontvangen en gebruikte adviezen

Er zijn geen mogelijk ernstige risico's met onomkeerbare gevolgen genoemd.

Zij verleenden ondersteuning bij het ontwerpen van bepaalde artikelen van het voorstel en de gedetailleerde inhoud van de vijf bijlagen.

Wijze waarop het deskundigenadvies beschikbaar is gemaakt voor het publiek



Werkdocumenten en notulen van de onderstaande bijeenkomsten, beschikbaar op de respectieve Circa-sites van Eurostat:

- Directeuren sociale statistiek 28 - 29.9.2005;

- Eurostat-werkgroep volksgezondheidsstatistieken 28 - 29.11.2005;

- Technische groepen van Eurostat voor de statistieken over arbeidsongevallen 25.2.2005 en over beroepsziekten 26/4/2005 en Eurostat-werkgroep voor gezondheid en veiligheid op het werk 6 – 7.10.2005.

Effectbeoordeling



Er is een “Analyse van de gevolgen” (effectbeoordeling in het geval van communautaire statistiekwetgeving) uitgevoerd. De drie mogelijkheden zijn:

- geen maatregelen, d.w.z. doorgaan met het opstellen van statistieken op het gebied van de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op basis van een gentlemen's agreement met de lidstaten in het kader van de vijfjarige communautaire statistische programma’s;

- uitwerking en goedkeuring van verscheidene voorstellen voor verordeningen van het Europees Parlement en de Raad betreffende hetzij de volksgezondheidsstatistieken en de gezondheid en veiligheid op het werk afzonderlijk, hetzij elk gebied en daarmee samenhangend statistisch instrument afzonderlijk;

- uitwerking en goedkeuring van het huidige voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende communautaire statistieken over de volksgezondheid en de de gezondheid en veiligheid op het werk.

3)

2.

Juridische elementen van het voorstel



Samenvatting van de voorgestelde maatregel



Het voorstel voor een Verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende communautaire statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk beoogt het kader te scheppen voor alle huidige en voorzienbare activiteiten op het gebied van de statistiek van de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk, uitgevoerd door het Europees statistisch systeem. Voorgesteld wordt, een algemene verordening te formuleren over alle betrokken gebieden samen, teneinde aldus een globale en samenhangende benadering te verkrijgen om te reageren op de beleidsbehoeften en synergieën te bevorderen, aangezien de gezondheid op het werk en daarbuiten, en de verschillende elementen ervan, onderling samenhangen; indien relevant kan het nuttig zijn om gegevens voor beide gebieden te verzamelen, samen, met gebruikmaking van dezelfde instrumenten, zoals bevolkingsonderzoeken. De voorgestelde verordening stelt de algemene beginselen vast en beschrijft in de bijlagen I tot en met V de belangrijkste inhoud van de betrokken gegevensverzamelingen voor de vijf betrokken gebieden, namelijk statistieken over gezondheidstoestand en gezondheidsdeterminanten, gezondheidszorg, doodsoorzaken, arbeidsongevallen en beroepsziekten en andere arbeidsgerelateerde gezondheidsproblemen en ziekten. De elementen betreffende de statistische methoden en de verzameling van de gegevens zullen worden ingevoerd bij uitvoeringsmaatregelen van de Commissie en gedetailleerd in handboeken en richtsnoeren worden uitgewerkt.

Rechtsgrondslag



De rechtsgrondslag voor de communautaire statistiek is artikel 285 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap. Krachtens dit artikel moet de Raad volgens de medebeslissingsprocedure maatregelen voor de opstelling van statistieken nemen wanneer dit voor de vervulling van de taken van de Gemeenschap nodig is. Dit artikel bevat de eisen waaraan bij de productie van communautaire statistieken moet worden voldaan: onpartijdigheid, betrouwbaarheid, objectiviteit, wetenschappelijke onafhankelijkheid, kosteneffectiviteit en statistische geheimhouding. Dat artikel impliceerdt dat de bevoegdheid voor maatregelen voor de productie van statistieken uitsluitend bij de Gemeenschap ligt.

Subsidiariteitsbeginsel



De doelstellingen van de voorgestelde maatregel, namelijk de productie van communautaire statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk kunnen niet voldoende door de lidstaten worden verwezenlijkt; dit kan beter gebeuren op Gemeenschapsniveau op basis van een wetgevingsbesluit van de Gemeenschap omdat alleen de Commissie de noodzakelijke harmonisering van statistische informatie op gemeenschapsniveau kan coördineren, terwijl het verzamelen van gegevens en de opstelling van vergelijkbare statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk door de lidstaten kan worden georganiseerd. Daarom kan de Gemeenschap overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel dat is neergelegd in artikel 5 van het Verdrag maatregelen vaststellen .

Evenredigheidsbeginsel



Het voorstel is om de volgende reden(en) in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel.

In het kader van de voorgestelde verordening mogen alleen maatregelen met aanzienlijke gevolgen voor de uitvoering en de kwaliteit van het verzamelen van statistische gegevens, zoals de definitie van variabelen, indelingen, uitvoeringsdata, frequentie, enz., in met de lidstaten te kiezen prioritaire gebieden of deelgebieden, worden opgenomen in uitvoeringsmaatregelen. Ook kunnen algemene bepalingen over de bronnen worden opgenomen, maar er wordt veel ruimte overgelaten voor beslissingen op nationaal niveau. Evenzo zullen kwesties van technische of zeer gedetailleerd aard, zoals richtsnoeren, gedetailleerde classificaties enz. alleen in methodologische handleidingen worden opgenomen om een flexibele en evenredige uitvoering in de lidstaten mogelijk te maken.

Wat bijvoorbeeld de enquêtes betreft: het toekomstige Europese gezondheidsonderzoek d.m.v. interviews zal elke vijf jaar tegelijkertijd in alle lidstaten worden gehouden. De onderwerpen en indelingen, waarvoor op EU-niveau vragen worden ontwikkeld die in alle officiële EU-talen worden vertaald (om linguïstische en culturele verschillen zoveel mogelijk te voorkomen), worden vastgesteld in een uitvoeringsverordening. Toch krijgen de lidstaten de keuze om hetzij een nieuw onderzoek enquête op te zetten, hetzij de vragen van het Europese gezondheidsonederzoek op te nemen in de nationale gezondheids- of bevolkingsonderzoeken die zij passend achten.

De Commissie (Eurostat) is niet van plan om nieuwe algemene vereisten toe te voegen aan de reeds bereikte akkoorden, maar zij wil de kwaliteit, vergelijkbaarheid en actualiteit bevorderen.

Keuze van instrumenten



Voorgesteld instrument: verordening

Andere instrumenten zouden om de volgende reden(en) ongeschikt zijn.

Bij procedures op basis van een gentlemen’s agreement zijn de vergelijkbaarheid, de dekking en de actualiteit ontoereikend. Zij bieden niet voldoende prioriteit en middelen voor de voorbereiding en uitvoering van enquêtes over gezondheid en veiligheid. Met name is de financiering niet verzekerd. Daarom is een Europees wettelijk kader noodzakelijk. Een verordening van het Europees Parlement en de Raad is het meest geëigende rechtsinstrument voor statistische maatregelen die een gedetailleerde en eenvormige toepassing in de hele Gemeenschap vereisen.

4)

3.

Gevolgen voor de begroting



De financiering van maatregelen betreffende statistieken op het gebied van de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk wordt grotendeeld gedekt door het communautair statistisch programma 2003-2007 (Beschikking 2367/2002/EG van het Europees Parlement en de Raad) en het toekomstig communautaire statistisch programma 2008-2012.

Aanvullende financiering zal worden verstrekt uit operationele middelen die beschikbaar worden gesteld door de directoraten-generaal Gezondheid en consumentenbescherming en Werkgelegenheid en sociale zaken in het kader van het:

- tweede communautaire actieprogramma op het gebied van gezondheid 2007-2013 (COM(2006) 234 definitief, gewijzigd voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad);

- communautaire programma voor werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit - PROGRESS (COM(2005) 536 definitief, gewijzigd voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad).

5)

4.

Aanvullende informatie



Europese Economische Ruimte



De voorgestelde maatregel betreft een onderwerp dat onder de EER-overeenkomst valt en moet daarom worden uitgebreid tot de Europese Economische Ruimte.

Nadere uitleg van het voorstel, per hoofdstuk of per artikel



De tekst is opgesteld volgens het model voor statistische verordeningen van het Europees Parlement en de Raad.