Toelichting bij COM(2010)117 - Europese statistieken over toerisme - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2010)117 - Europese statistieken over toerisme. |
|---|---|
| bron | COM(2010)117   |
| datum | 29-03-2010 |
Motivering en doel van het voorstel
Het belang van de toeristische sector voor de economische, sociale en culturele ontwikkeling van Europa wordt algemeen erkend. Richtlijn 95/57/EG van de Raad van 23 november 1995 betreffende de verzameling van statistische informatie op het gebied van het toerisme[1] voorzag in de invoering van een informatiesysteem voor statistieken over toerisme op EU-niveau. De richtlijn heeft bijgedragen aan de oprichting van nationale gegevensverzamelingssystemen met gegevens over de capaciteit en de bezetting van logiesverstrekkende bedrijven uit het perspectief van het bedrijfsleven en over de vraag in de toeristische sector uit het perspectief van de toeristen. Zonder de richtlijn zou een systeem voor toerismestatistieken in de Europese Unie, zoals het nu bestaat, niet mogelijk zijn geweest. Hoewel dit systeem een succes is gebleken, hebben zowel de gebruikers als de verstrekkers van de gegevens te kennen gegeven dat er behoefte was aan een nieuwe versie. In de eerste plaats hebben de snelle ontwikkelingen in de toeristische markt sinds de inwerkingtreding van de richtlijn tot nieuwe of andere gebruikersbehoeften geleid, namelijk nieuwe variabelen en onderverdelingen en actuelere gegevens. In de tweede plaats is er nog steeds ruimte om de vergelijkbaarheid en de volledigheid van het kader te verbeteren door meer te doen om de variabelen en begrippen te harmoniseren. Eén te verwachten neveneffect zal zijn dat er meer basisstatistieken over toerisme komen die nodig zijn om satellietrekeningen voor het toerisme op te stellen.
Algemene context
Het voorstel heeft als doel het huidige rechtskader voor Europese statistieken over toerisme, namelijk Richtlijn 95/57/EG, te actualiseren en te optimaliseren. De afgelopen tien jaar is in mededelingen van de Commissie en door het Europees Parlement aangenomen resoluties aangedrongen op wijzigingen van de rechtsgrondslag van toerismestatistieken. Sinds de inwerkingtreding van de richtlijn zijn de toeristische sector en de toeristische vraag aanzienlijk veranderd. In overeenstemming met het voorschrift dat statistieken relevant moeten zijn, d.w.z. dat zij aan bestaande en potentiële gebruikersbehoeften moeten voldoen, worden in het voorstel variabelen zoals toeristische uitgaven herzien en wordt rekening gehouden met nieuwe ontwikkelingen zoals meer korte reizen van minder dan vier overnachtingen en het gebruik van internet om reizen te boeken. Wat de aanbodzijde betreft, gaat het voorstel in op veranderende gebruikersbehoeften, bijvoorbeeld met gegevens over de bezetting van slaapkamers. Ook worden de indieningstermijnen aangepast. Voorts harmoniseert het voorstel de variabelen en begrippen nader en verbetert het ook de volledigheid van de toerismestatistieken aanzienlijk, doordat bijvoorbeeld alle gehuurde accommodatie in aanmerking wordt genomen en statistische gegevens over dagjesmensen en over personen die niet met vakantie gaan, waarnaar een sterke vraag bestaat, worden opgenomen. In het voorstel wordt ook rekening gehouden met de noodzakelijke afweging tussen enerzijds de gebruikersbehoeften en anderzijds de last voor respondenten en nationale bureaus voor de statistiek. De toevoeging van nieuwe variabelen en onderverdelingen wordt gecompenseerd door het wegvallen van enkele bestaande eisen. Het niveau van aanvullende voorschriften, vooral de bij ondernemingen te verzamelen informatie, is zodanig dat de algemene last relatief stabiel blijft. Wat de bij huishoudens en toeristen te verzamelen informatie betreft, worden de efficiëntie van de verzameling van gegevens en de last voor de respondenten in aanmerking genomen door roterende vragen in te voeren voor variabelen die naar verwachting min of meer structureel zijn en door de verstrekking van microgegevens voor statistieken over toeristische reizen voor te schrijven. Dit moet de nationale opstellers van gegevens in staat stellen om spiegelstatistieken over de basis van een geharmoniseerde opstelling van toerismestatistieken te delen en een convergentie van begrippen, definities en rapportageformaten voor de verstrekte gegevens te bereiken. Als de actualisering van het rechtskader niet mogelijk blijkt, kan de relevantie van de Europese statistieken over toerisme verminderen en wordt gedegen besluitvorming in de aan het toerisme gerelateerde beleidsgebieden daardoor wellicht bemoeilijkt.
Bestaande bepalingen op het door het voorstel bestreken gebied
Aangezien met dit voorstel wordt beoogd de huidige bepalingen te actualiseren en deze aan te passen aan de nieuwe behoeften, moet de bestaande rechtsgrondslag – namelijk Richtlijn 95/57/EG van de Raad – worden ingetrokken.
Samenhang met andere beleidsgebieden en doelstellingen van de EU
De cruciale rol die toerisme speelt bij de totstandbrenging van groei en werkgelegenheid in de EU is benadrukt door de Europese Raad in de conclusies van het voorzitterschap van 14 december 2007. Door het groeiende belang van toerisme en de invloed ervan op andere beleidsgebieden – van het regionaal beleid en de diversificatie van plattelandseconomieën via het maritieme beleid, werkgelegenheid, duurzaamheid en concurrentiekracht tot sociaal beleid en sociale integratie ("toerisme voor iedereen") – moet het statistisch systeem worden aangepast.
Inhoudsopgave
Raadpleging van belanghebbende partijen
Wijze van raadpleging, belangrijkste geraadpleegde sectoren en algemeen profiel van de respondenten
In de periode 2004-2009 heeft in het kader van het Europees statistisch systeem intensief technisch overleg plaatsgevonden in de relevante taskforces en werkgroepen met de verstrekkers van de gegevens. Verscheidene malen is de nationale gegevensverstrekkers verzocht de nationale belanghebbenden in de discussies te betrekken. Ook vond er overleg plaats binnen de Commissie (de DG's ENTR, AGRI, MARE, REGIO, REGIO, SANCO, ENV, EAC, TREN, EMPL) en met belanghebbenden uit de sector.
Samenvatting van de reacties en hoe daarmee rekening is gehouden
Het voorstel is het resultaat van intensieve onderhandelingen tussen alle betrokken partijen; hierin wordt rekening gehouden met de prioriteiten bij de bijkomende gebruikersbehoeften en worden zij afgewogen tegen de extra last die de verzameling en opstelling met zich mee kan brengen.
Bijeenbrengen en benutten van deskundigheid
Betrokken wetenschaps- en kennisgebieden
De nationale vertegenwoordigers in de werkgroep toerismestatistiek van Eurostat zijn deskundigen met kennis van de bestaande wetgeving en van de nationale systemen voor de verzameling en opstelling van toerismestatistieken. De deskundigen op het gebied van toerisme of aan het toerisme gerelateerde beleidsanalyse in de betrokken diensten van de Commissie zijn geraadpleegd.
Gebruikte methode
Tussen 2004 en 2008 zijn de voorstellen van Eurostat besproken door taskforces, met vertegenwoordigers van de nationale bureaus voor de statistiek of onderzoeksafdelingen van de nationale autoriteiten op het gebied van toerisme en met andere diensten van de Commissie en externe belanghebbenden. Deze voorstellen zijn vervolgens ingediend bij de plenaire werkgroep, waar zij besproken zijn. Bovendien heeft Eurostat in de eerste helft van 2007 bilaterale gesprekken gevoerd met andere diensten van de Commissie waarvoor het toerisme relevant kan zijn.
Belangrijkste geraadpleegde organisaties en deskundigen
Nationale bureaus voor de statistiek, nationale autoriteiten op het gebied van toerisme, diensten van de Commissie, belanghebbenden uit de sector (bv. HOTREC en EFFAT).
Ontvangen en gebruikte adviezen
Er is geen melding gemaakt van mogelijk ernstige risico's met onomkeerbare gevolgen. Er bestond bij de deskundigen algemene overeenstemming over dat de rechtsgrondslag voor toerismestatistieken moest worden geactualiseerd.
Het van de deskundigen ontvangen advies tijdens de vele vergaderingen en overlegrondes heeft geleid tot een evenwichtig voorstel dat voldoet aan de gebruikersbehoeften, bijvoorbeeld op het gebied van het maritiem beleid of de sociale dimensie van het toerisme, waarbij ook is toegezien op de efficiëntie van de gegevensverzameling en een minimale extra last voor de respondenten.
Wijze waarop het deskundigenadvies beschikbaar is gemaakt voor het publiek
Documenten en notulen van de taskforce en de werkgroep zijn verkrijgbaar via CIRCA.
Effectbeoordeling
Optie 1 (de basisoptie, d.w.z. geen nieuw optreden van de Europese Unie). Zonder nieuw optreden van de Europese Unie zouden de vergelijkbaarheid en de harmonisatie van toerismestatistieken in Europa worden aangetast en zouden de kansen om efficiënt gebruik te maken van door partnerlanden opgestelde toerismestatistieken op basis van gemeenschappelijke begrippen en rapportageformaten niet volledig worden benut, en dat terwijl het grootste deel van het toerisme zich binnen de EU afspeelt. Wanneer toerismestatistieken uit officiële bronnen niet geharmoniseerd of niet beschikbaar zijn, of slechts gedeeltelijk beschikbaar zijn omdat zij vrijwillig worden ingediend, moeten commerciële bronnen worden gebruikt. Dit kan ten koste gaan van de kwaliteit van de gegevens; de bruikbaarheid voor de reeds genoemde beleidsontwikkeling kan zelfs gevaar lopen. Optie 2 (optreden van de Europese Unie zoals voorgesteld). Het voorgestelde kader voor Europese statistieken maakt de gegevens beter vergelijkbaar en daardoor relevanter voor gebruikers op Europees en nationaal niveau. Bovendien kan het gebruik van gemeenschappelijke begrippen en rapportageformaten bijdragen aan een efficiëntere verzameling en een efficiënter gebruik van toerismestatistieken, bijvoorbeeld doordat de informatie over dezelfde reis niet zowel in het land van ingezetenschap als in de bezochte lidstaat wordt verzameld.
Samenvatting van de voorgestelde maatregel
Deze verordening heeft als doel, een gemeenschappelijk kader vast te stellen voor de systematische productie van Europese toerismestatistieken door middel van de verzameling, opstelling, verwerking en verstrekking van geharmoniseerde Europese statistieken over vraag en aanbod door de lidstaten.
Rechtsgrondslag
De rechtsgrondslag voor de Europese statistiek is artikel 338 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Als eisen waaraan bij de productie van Europese statistieken moet worden voldaan, noemt dit artikel onpartijdigheid, betrouwbaarheid, objectiviteit, wetenschappelijke onafhankelijkheid, kosteneffectiviteit en statistische geheimhouding.
Subsidiariteitsbeginsel
Het subsidiariteitsbeginsel is van toepassing voor zover het voorstel geen gebieden bestrijkt die onder de exclusieve bevoegdheid van de Europese Unie vallen.
De doelstellingen van het voorstel kunnen om de volgende reden niet voldoende door de lidstaten worden verwezenlijkt.
Vergelijkbaarheid is een belangrijk kwaliteitscriterium voor alle statistische gegevens. De lidstaten kunnen vergelijkbaarheid niet in voldoende mate bereiken zonder een duidelijk Europees kader, d.w.z. Europese wetgeving waarin gemeenschappelijke statistische begrippen, rapportageformaten en kwaliteitsvoorschriften worden vastgelegd. Daarom bestaat er sinds 1995 Europese wetgeving op het gebied van toerismestatistieken. De gebruikers en de verstrekkers hadden echter behoefte aan een geactualiseerde versie.
Maatregelen van individuele lidstaten zouden om de volgende reden in strijd zijn met het belang van de lidstaten. Aangezien toerisme naast de binnenlandse dimensie ook een belangrijke internationale dimensie heeft in de vorm van het inkomende en het uitgaande toerisme, willen de toerisme-autoriteiten van de lidstaten beschikken over internationaal vergelijkbare statistische informatie. Zonder deze statistieken, die worden verzameld en opgesteld met behulp van een gemeenschappelijk kader op EU-niveau, zouden de relevantie en de doelmatigheid van de (nationale) systemen van toerismestatistieken afnemen. Bovendien zou het door het ontbreken van een gemeenschappelijk kader met gemeenschappelijke begrippen en rapportageformaten minder goed of zelfs niet mogelijk zijn om spiegelstatistieken uit te wisselen.
De doelstellingen van het voorstel kunnen om de volgende reden(en) beter door een optreden van de Europese Unie worden verwezenlijkt.
De doelstellingen kunnen beter op EU-niveau worden verwezenlijkt op basis van Europese wetgeving, omdat alleen de Commissie de noodzakelijke harmonisatie van statistische informatie op EU-niveau kan coördineren; anderzijds kan het verzamelen van gegevens en de opstelling van vergelijkbare toerismestatistieken door de lidstaten worden georganiseerd. De Europese Unie kan derhalve maatregelen nemen overeenkomstig het in artikel 5 van het VWEU vervatte subsidiariteitsbeginsel.
Met betrekking tot het gebruik van kwalitatieve indicatoren, die aantonen dat de doelen beter door een maatregel van de Unie kunnen worden bereikt, moet worden opgemerkt dat het doel van het voorstel, namelijk de verstrekking van geharmoniseerde Europese toerismestatistieken, alleen op EU-niveau kan worden bereikt. Het voorstel zal tot beter vergelijkbare en daardoor relevantere gegevens leiden.
Het voorstel beoogt harmonisatie van de begrippen, de onderwerpen, de kenmerken van de vereiste informatie, de dekking, de kwaliteitscriteria en de indieningstermijnen en resultaten zodat relevante, actuele, vergelijkbare en coherente Europese statistieken kunnen worden opgesteld. Het is echter aan de lidstaten om de methode voor de verzameling van de gegevens te kiezen, aangezien de nationale opstellers van de gegevens het best kunnen beoordelen welke methode en gegevensbronnen het meest geschikt zijn. Daarom zal het EU-initiatief betreffende methodologische normen worden beperkt tot de productie – in nauwe samenwerking met de lidstaten – van een reeks aanbevolen richtsnoeren.
Het voorstel is derhalve in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel.
Evenredigheidsbeginsel
Het voorstel is om de volgende reden(en) in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel.
Overeenkomstig het evenredigheidsbeginsel beperkt de verordening zich tot het minimum dat nodig is om haar doel te verwezenlijken en gaat zij niet verder. Zij schrijft niet voor elke lidstaat de mechanismen voor het verzamelen van gegevens voor, maar stelt slechts de te verschaffen gegevens vast om zo een geharmoniseerde structuur en een geharmoniseerd tijdschema te verzekeren.
Door een lagere indieningsfrequentie voor bepaalde gegevens en door de mogelijkheid om meer gebruik te maken van andere bronnen dan enquêtes (bv. administratieve bronnen of geschikte statistische schattingstechnieken) moeten de financiële en administratieve lasten voor de nationale, regionale en plaatselijke autoriteiten, de economische actoren en de burgers worden verminderd.
Keuze van instrumenten
Voorgesteld instrument: verordening.
Andere instrumenten zouden om de volgende reden(en) ongeschikt zijn. Welk rechtsinstrument het meest geschikt is, hangt af van het doel van de wetgeving. Gezien de informatiebehoeften op Europees niveau wordt voor basisbesluiten over Europese statistieken gewoonlijk gekozen voor verordeningen in plaats van richtlijnen. Een verordening verdient de voorkeur omdat hierdoor in de gehele Europese Unie dezelfde regels gelden en de lidstaten deze niet onvolledig of selectief kunnen toepassen. Een verordening is rechtstreeks van toepassing en hoeft dus niet in nationaal recht te worden omgezet. Richtlijnen daarentegen hebben tot doel de nationale wetgevingen te harmoniseren. Zij zijn voor de lidstaten bindend wat hun doelstellingen betreft, maar de nationale instanties kunnen zelf bepalen in welke vorm zij deze willen bereiken. Richtlijnen moeten ook in nationaal recht worden omgezet. Een verordening is sinds 1997 de voor statistische besluiten gebruikelijke vorm.
Het voorstel op zichzelf heeft geen gevolgen voor de begroting van de Europese Unie. De lidstaten kunnen echter – voor zover hiervoor in de begroting van de Europese Unie opgenomen kredieten beschikbaar zijn –een financiële bijdrage van de Commissie ontvangen van maximaal 70% van de kosten die subsidiabel zijn op grond van de subsidievoorschriften in het Financieel Reglement, met betrekking tot mogelijke toekomstige speciale modules zoals bedoeld in artikel 3, lid 3, van het voorstel.
Vereenvoudiging
Het voorstel voorziet in vereenvoudiging van administratieve procedures voor overheidsinstanties (EU of nationaal) en voor private partijen.
De vermindering van de onderverdeling van gegevens over de aanbodzijde naar regio, de mogelijkheid om het waarnemingsgebied te beperken wat de grootte van de logiesverstrekkende bedrijven betreft en de afschaffing van de verstrekking van kwartaalgegevens voor statistieken over de vraagzijde zullen het werk voor de Europese en nationale autoriteiten vereenvoudigen.
De mogelijkheid om het waarnemingsgebied te beperken voor de gegevensverzameling over de capaciteit en bezetting van logiesverstrekkende bedrijven zal de last voor de respondenten, en met name de micro-ondernemingen, verminderen. De vrijheid van lidstaten om de noodzakelijke cijfers te verstrekken door bronnen te combineren (enquêtes, maar ook administratieve gegevens of schattingsprocedures) vermindert naar verwachting de last voor de respondenten – zowel ondernemingen als huishoudens.
Intrekking van bestaande wetgeving
De goedkeuring van het voorstel heeft de intrekking van bestaande wetgeving tot gevolg.
Europese Economische Ruimte
De voorgestelde maatregel betreft een onderwerp dat onder de EER-Overeenkomst valt en moet daarom worden uitgebreid tot de Europese Economische Ruimte.