Toelichting bij COM(2010)199 - Ondertekening van de overeenkomst met Georgië inzake de overname van personen die zonder vergunning op het grondgebied verblijven

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

I. Politiek en juridisch kader

Na het conflict in Georgië van augustus 2008 heeft de buitengewone Europese Raad van 1 september 2008 in Brussel besloten 'de betrekkingen met Georgië aan te halen, onder meer door een versoepeling van de visumverstrekking'. Overeenkomstig de gemeenschappelijke aanpak voor de ontwikkeling van het EU-beleid inzake de versoepeling van de visumplicht, die in december 2005 door de Coreper is vastgesteld, wordt in principe geen visumversoepelingsovereenkomst gesloten als er geen overnameovereenkomst is.

Op 27 november 2008 machtigde de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken de Commissie te onderhandelen over een overnameovereenkomst tussen de Europese Gemeenschap en Georgië. In februari 2009 stuurde de Commissie een ontwerptekst aan de Georgische autoriteiten en op 2 april 2009 vond in Brussel de eerste formele onderhandelingsronde plaats. Daarna vonden nog twee formele onderhandelingsronden plaats, de laatste op 24-25 augustus 2009, in Brussel.

Nadat aan beide kanten een raadplegings- en goedkeuringsprocedure was doorlopen en enkele punten verder waren opgehelderd, werd de tekst op 25 november 2009 in Brussel geparafeerd door de hoofdonderhandelaars van beide partijen.

De lidstaten zijn gedurende alle (informele en formele) fasen van de onderhandelingen regelmatig op de hoogte gehouden en geraadpleegd over de overnameovereenkomst.

Voor de Unie is artikel 79, lid 3, juncto artikel 218 VWEU de rechtsgrondslag voor de overeenkomst.

Het bijgevoegde voorstel is het juridische instrument voor de ondertekening van de overnameovereenkomst. De Raad besluit met gekwalificeerde meerderheid van stemmen. Overeenkomstig artikel 218, lid 6, onder a), VWEU moet het Europees Parlement instemmen met de sluiting van de overeenkomst.

II. Onderhandelingsresultaten

De Commissie is van oordeel dat de door de Raad in zijn onderhandelingsrichtsnoeren vastgestelde doelstellingen zijn bereikt en dat de ontwerp-overnameovereenkomst aanvaardbaar is voor de Unie.

De overeenkomst houdt uiteindelijk het volgende in:

- de overeenkomst omvat 8 afdelingen met in totaal 24 artikelen. Zij telt tevens zes bijlagen, die een integrerend onderdeel ervan uitmaken, alsmede vier gemeenschappelijke verklaringen;

- de in de overeenkomst vervatte overnameverplichtingen (artikelen 2 tot en met 5) zijn op basis van volledige wederkerigheid opgesteld en hebben betrekking op eigen onderdanen (artikelen 2 en 4) alsook op onderdanen van derde landen en staatloze personen (artikelen 3 en 5);

- de verplichting tot overname van eigen onderdanen geldt ook ten aanzien van gewezen eigen onderdanen die afstand hebben gedaan van hun nationaliteit, die hun nationaliteit hebben verloren of wier nationaliteit hun is ontnomen, zonder dat zij de nationaliteit van een andere staat hebben verworven;

- de verplichting tot overname van eigen onderdanen geldt ook met betrekking tot gezinsleden (d.w.z. de echtgeno(o)t(e) en minderjarige ongehuwde kinderen), ongeacht hun nationaliteit, die geen zelfstandig verblijfsrecht in de verzoekende staat hebben;

- aan de verplichting tot overname van onderdanen van derde landen en staatloze personen (artikelen 3 en 5) zijn de volgende voorwaarden verbonden: a) de betrokken persoon moet op het moment van de overnameverzoek in het bezit zijn van een geldig visum of een geldige verblijfsvergunning, afgegeven door de aangezochte staat, of b) de betrokken persoon moet het grondgebied van de verzoekende staat rechtstreeks vanuit de aangezochte staat illegaal zijn binnengekomen. Vrijgesteld van deze verplichting zijn personen in luchthaventransit en alle personen aan wie de verzoekende staat een visum of verblijfsvergunning heeft afgegeven vóór of na binnenkomst op zijn grondgebied;

- zowel voor eigen onderdanen als voor onderdanen van derde landen of staatloze personen aanvaardt Georgië, ingeval een vastgestelde termijn is verstreken, het gebruik van het standaardreisdocument van de EU voor verwijderingsdoeleinden (artikel 2, lid 5, en artikel 3, lid 3);

- afdeling III van de overeenkomst (de artikelen 6 tot en met 12, junctis de bijlagen 1 tot en met 5) bevat de nodige technische bepalingen met betrekking tot de overnameprocedure (overnameverzoek, bewijsmiddelen, termijnen, wijze van overdracht en wijze van vervoer) en onterechte overname (artikel 12). De procedure vertoont enige soepelheid omdat er geen overnameverzoek vereist is wanneer de over te nemen persoon in het bezit is van een geldig reisdocument of een geldige identiteitskaart (artikel 6, lid 2);

- artikel 6, lid 3, van de overeenkomst regelt de zogeheten versnelde procedure, die wordt toegepast op personen die worden aangehouden in de grensregio, d.w.z. binnen een gebied van vijf kilometer van het grondgebied van zeehavens (met inbegrip van douanezones) en van internationale luchthavens van de lidstaten of van Georgië. In het kader van de versnelde procedure moet een overnameverzoek binnen twee dagen worden ingediend en binnen twee werkdagen worden beantwoord; bij de normale procedure bedraagt de termijn om een overnameverzoek te beantwoorden twaalf kalenderdagen;

- de overeenkomst bevat een afdeling over doorgeleiding (de artikelen 13 en 14, juncto bijlage 6);

- de artikelen 15, 16 en 17 bevatten de nodige regels inzake kosten, gegevensbescherming en de verhouding tot andere internationale verplichtingen;

- artikel 18 bepaalt op welke wijze het Gemengd Comité overname wordt samengesteld en welke zijn taken en bevoegdheden zijn;

- om de toepassing van deze overeenkomst te vergemakkelijken, biedt artikel 19 Georgië en de afzonderlijke lidstaten de mogelijkheid om bilaterale uitvoeringsprotocollen te sluiten. De verhouding tussen de bilaterale uitvoeringsprotocollen en deze overeenkomst wordt in artikel 20 nader omschreven;

- de slotbepalingen (de artikelen 21 tot en met 24) bevatten regels inzake de inwerkingtreding, de looptijd, eventuele wijzigingen en de beëindiging van de overeenkomst alsook inzake de juridische status van de bijlagen daarbij;

- de specifieke situatie van Denemarken komt tot uiting in de preambule, in artikel 1, onder d), in artikel 21, lid 2, en in een aan deze overeenkomst gehechte gemeenschappelijke verklaring. Ook de nauwe betrokkenheid van Noorwegen, IJsland en Zwitserland bij de uitvoering, de toepassing en de ontwikkeling van het Schengenacquis komt tot uiting in een aan de overeenkomst gehechte gemeenschappelijke verklaring.

III. Conclusies

Rekening houdend met de hierboven beschreven resultaten, stelt de Commissie voor dat de Raad:

- besluit dat de overeenkomst namens de Unie wordt ondertekend en de voorzitter van de Raad machtigt om de persoon (personen) aan te wijzen die gemachtigd wordt (worden) de overeenkomst namens de Unie te ondertekenen.