Toelichting bij COM(2010)543 - Slimme regelgeving in de EU - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2010)543 - Slimme regelgeving in de EU. |
|---|---|
| bron | COM(2010)543   |
| datum | 08-10-2010 |
/* COM/2010/0543 def. */ MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S Slimme regelgeving in de Europese Unie
[afbeelding - zie origineel document] EUROPESE COMMISSIE
Inhoudsopgave
- Brussel, 8.10.2010
- 1. DE CIRKEL ROND MAKEN: VAN BETERE NAAR SLIMME REGELGEVING
- 2. BEHEER VAN DE KWALITEIT VAN DE REGELGEVING IN DE HELE BELEIDSCYCLUS
- 2.1. De kwaliteit van de EU-wetgeving verbeteren
- Evaluatie van de kosten en de baten van bestaande wetgeving
- 2.2. Ervoor zorgen dat nieuwe wetgeving de best mogelijke is
- 2.3. De uitvoering van EU-wetgeving verbeteren
- 2.4. Wetgeving duidelijker en toegankelijker maken
- 3. EEN GEDEELDE VERANTWOORDELIJKHEID
- 3.1. Het Europees Parlement, de Raad en adviesorganen
- 3.2. De lidstaten
- 4. DE INSPRAAK VAN BURGERS EN BELANGHEBBENDEN VERSTERKEN
- 5. CONCLUSIES
COM(2010) 543 definitief
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S
Slimme regelgeving in de Europese Unie
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S
Slimme regelgeving in de Europese Unie
Uit de economische en financiële problemen van de laatste twee jaar kunnen belangrijke lessen worden getrokken voor het regelgevingsbeleid. De belangrijkste les is dat markten niet in een isolement bestaan. Zij bestaan met een bepaald doel, met name voor iedereen duurzame welvaart creëren en dat doen zij niet steeds uit eigen beweging. Regelgeving heeft daarbij een positieve en noodzakelijke rol te spelen. De crisis heeft aangetoond dat onvolledige, ondoeltreffende en ondermaatse regelgeving moet worden aangepakt en in veel gevallen dringend moet worden aangepakt.
Onze regelgevingsaanpak moet de belangen van de burgers ten goede komen en betrekking hebben op alle overheidsbeleidsdoelstellingen, gaande van het garanderen van financiële stabiliteit tot de aanpak van de klimaatverandering. De EU-regelgeving draagt ook bij aan het concurrentievermogen van bedrijven door de eengemaakte markt te onderbouwen en de dure fragmentatie van de interne markt weg te werken die wordt veroorzaakt door verschillen tussen nationale regels. Tegelijkertijd moeten we, aangezien we afhankelijk zijn van bedrijven, en met name kleine en middelgrote bedrijven, om ons terug op het pad naar duurzame groei te brengen, de lasten voor hen beperken tot wat strikt noodzakelijk is en ervoor zorgen dat zij effectief kunnen werken en de concurrentie aangaan.
Kortom, goede wetgeving is van essentieel belang willen we de ambitieuze doelstellingen van de strategie Europa 2020 voor slimme, duurzame en inclusieve groei bereiken i.
De agenda voor betere regelgeving heeft al geleid tot aanzienlijke veranderingen in de manier waarop de Commissie beleid maakt en regelgeving voorstelt. Raadplegingen van belanghebbenden en effectbeoordelingen zijn thans essentiële onderdelen van het beleidsvormingsproces. Dat heeft geleid tot een grotere transparantie en meer verantwoordingsplicht en empirisch onderbouwde beleidsvorming bevorderd. Dit systeem wordt als een goede werkwijze in de EU beschouwd en ondersteunt de besluitvorming in de instellingen van de EU i. De Commissie heeft heel wat bestaande wetgeving vereenvoudigd en heeft belangrijke vooruitgang geboekt bij het terugdringen van de administratieve lasten.
De Commissie vindt dat de tijd is gekomen om een versnelling hoger te schakelen. Betere regelgeving moet slimme regelgeving worden en verder worden verankerd in de werkcultuur van de Commissie. De voorzitter van de Commissie heeft de rechtstreekse verantwoordelijkheid voor slimme regelgeving opgenomen en in deze mededeling wordt aangegeven wat dat in de praktijk zal betekenen. Zij is gebaseerd op een aantal inputs waaronder een recente resolutie van het Europees Parlement over 'De wetgeving verbeteren' i; een openbare raadpleging i; het verslag van de Europese Rekenkamer over de effectbeoordeling in de instellingen van de EU i; en de verslagen van de Raad voor effectbeoordeling i. Op basis daarvan heeft de Commissie een aantal essentiële boodschappen naar voren geschoven.
Ten eerste heeft slimme regelgeving betrekking op de hele beleidscyclus – vanaf het ontwerp van een wetgevingsstuk, tot de uitvoering, handhaving, evaluatie en herziening. We moeten voortbouwen op de sterke punten van het effectbeoordelingssysteem voor nieuwe wetgeving. We moeten die investering echter koppelen aan soortgelijke inspanningen om de bestaande wetgeving te beheren en uit te voeren teneinde ervoor te zorgen dat deze de beoogde voordelen oplevert. Daartoe moeten alle actoren zich meer bewust zijn van het feit dat het naar behoren uitvoeren van bestaande wetgeving en het wijzigen ervan op basis van ervaring even belangrijk zijn als de nieuwe wetgeving die wordt voorgesteld.
Ten tweede moet slimme regelgeving een gedeelde verantwoordelijkheid van de Europese instellingen en de lidstaten blijven. Deze actoren hebben uiteenlopende vorderingen gemaakt en de Commissie zal met hen blijven samenwerken om ervoor te zorgen dat de agenda door alle actoren actief wordt uitgevoerd. Dit moet vergezeld gaan van een beter besef dat slimme regelgeving geen doel op zich is. Slimme regelgeving moet integraal deel uitmaken van onze collectieve inspanningen op alle beleidsgebieden.
Ten derde moeten degenen op wie de regelgeving de meeste invloed heeft, een belangrijke rol spelen in slimme regelgeving. De Commissie heeft grote vooruitgang geboekt in het openstellen van haar beleidsvorming voor belanghebbenden. Daarin kan nog een stap verder worden gegaan en de Commissie zal de termijn voor haar raadplegingen verlengen en haar raadplegingsprocedures evalueren om na te gaan hoe de inspraak van burgers en belanghebbenden verder kan worden versterkt. Dit zal helpen de bepalingen van het Verdrag van Lissabon op het stuk van de participatiedemocratie in de praktijk te brengen i.
In de volgende punten worden de voorgenomen maatregelen om deze kwesties aan te pakken, voorgesteld.
Slimme regelgeving heeft als doel regelgeving te ontwerpen en aan te nemen die in overeenstemming is met het subsidiariteitsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel en die van optimale kwaliteit is i. Dat moet voor de hele beleidscyclus gelden, vanaf het opstellen van een wetgevingsstuk tot de herziening ervan. De investeringen van de Commissie in effectbeoordelingen lonen in de vorm van betere kwaliteit van nieuwe wetgeving. Aangezien het echter de bestaande wetgeving is die de meeste kosten en baten meebrengt, moeten we een soortgelijke inspanning leveren om die meer systematisch te beheren. Het beleid inzake slimme regelgeving zal daarom meer dan vroeger belang hechten aan de evaluatie van de werking en de doeltreffendheid van bestaande wetgeving.
De EU-wetgeving vereenvoudigen en de administratieve lasten beperken
De vorige Commissie heeft twee acties opgezet om bestaande wetgeving te verbeteren. Ten eerste heeft het vereenvoudigingsprogramma voor burgers en bedrijven aanzienlijke voordelen opgeleverd i. Er werden 155 voorstellen aangenomen en het in 2010 geactualiseerde programma omvat 46 nieuwe initiatieven. Ten tweede zal het Actieprogramma ter vermindering van de administratieve lasten i de geplande doelstelling om de bureaucratie tegen 2012 met 25% terug te dringen, ruim halen. De Commissie is met voorstellen gekomen die, indien zij worden aangenomen, voor Europese bedrijven een jaarlijkse besparing van 38 miljard euro zouden opleveren ten opzichte van de geschatte totale lasten van 124 miljard euro – een vermindering van 31%. Het Europees Parlement en de Raad hebben recentelijk een voorstel aangenomen betreffende de belasting over de toegevoegde waarde dat ongeveer 18,4 miljard euro van die besparingen zou opleveren en bespreken een ander voorstel waardoor meer dan vijf miljoen micro-ondernemingen zouden worden vrijgesteld van de EU-regels inzake financiële verslaglegging i.
Deze succesvolle inspanningen moeten op EU- en nationaal niveau worden voortgezet om tegen 2012 het programma te voltooien. De Commissie is er echter van overtuigd dat naast het uitvoeren van dit programma ook blijvend inspanningen moeten worden geleverd om de administratieve lasten te verminderen. Dit kan het best gebeuren als onderdeel van een bredere aanpak waarin rekening wordt gehouden met alle factoren die de efficiëntie en de doeltreffendheid van wetgeving bepalen.
Derhalve verbindt de Commissie haar inspanningen om de administratieve lasten terug te dringen met de inspanningen om de wetgeving te vereenvoudigen. Dit zal ertoe bijdragen tegemoet te komen aan de bezorgdheid van belanghebbenden dat bedrijven niet altijd het voordeel van verminderingen van administratieve lasten voelen, onder meer wegens verplichtingen die ergernis veroorzaken, ook al brengen die geringe kosten met zich mee. De Commissie heeft het mandaat van de Groep van onafhankelijke belanghebbenden op hoog niveau tot eind 2012 verlengd om over deze kwesties advies te geven; dan zullen de vereenvoudiging en de vermindering van de administratieve lasten zijn geïntegreerd in de aanpak van de Commissie voor het beheer van de bestaande wetgeving. Zoals in het verleden zal de Commissie ervoor zorgen dat de maatregelen tot vereenvoudiging of tot vermindering van de administratieve lasten de beleidsdoelstellingen van de wetgeving niet ondermijnen.
De ex post evaluatie van wetgeving zal een belangrijk instrument zijn bij deze nieuwe aanpak i. De Commissie heeft een lange traditie in het evalueren van uitgavenprogramma's. Zij is met het evalueren van wetgeving begonnen in bepaalde beleidsgebieden, zoals overheidsopdrachten, beroepskwalificaties en arbeidsvoorwaarden. Deze aanpak moet worden uitgebreid zodat de evaluatie van wetgeving integraal deel gaat uitmaken van slimme regelgeving. Het evalueren van de efficiëntie en de doeltreffendheid van EU-wetgeving zal de kwaliteit van de beleidsvorming verbeteren en nieuwe mogelijkheden helpen vinden om wetgeving te vereenvoudigen en om administratieve lasten te verminderen. Uit de openbare raadpleging is gebleken dat er voor dit soort evaluatie een groot draagvlak bestaat. Daaruit is ook gebleken dat weinig lidstaten dat doen. Gelet op het feit dat nationale administraties doorgaans echter een beter inzicht hebben in hoe wetgeving in de praktijk werkt, zal de Commissie nauw met hen moeten samenwerken bij de ontwikkeling van deze aanpak.
De evaluatie van individuele initiatieven kan niet altijd het volledige beeld geven. Dikwijls is een meer strategische visie vereist. Uitgebreide evaluaties van het gemeenschappelijk landbouw-, visserij- en structuurbeleid hebben aangetoond dat een dergelijke aanpak noodzakelijk is i. De Commissie zal voortbouwen op deze ervaring en de evaluatie van afzonderlijke wetgevingsstukken aanvullen met uitgebreidere beleidsevaluatie. Met deze “gezondheidstests” zal worden nagegaan of het regelgevende kader voor een beleidsgebied geschikt is voor het beoogde doel en als dat niet het geval is, wat er moet worden veranderd. Het doel zal zijn om zware lasten, inconsequenties en achterhaalde of ondoeltreffende maatregelen op te sporen en te helpen de cumulatieve gevolgen van wetgeving vast te stellen.
Zowel de evaluatie als de 'gezondheidstests' moeten nauw aansluiten bij bestaande activiteiten inzake uitvoering, handhaving en inbreuken, zoals uiteengezet in punt 2.3 hieronder. De informatie uit deze activiteiten samenbrengen zal bijdragen tot een helder beeld van de manier waarop wetgeving werkt en wat er eventueel moet worden veranderd.
In het licht van het voorgaande is de Commissie, teneinde meer inspanningen te leveren om de kwaliteit van de bestaande wetgeving te verbeteren, voornemens om:
(i) ervoor te zorgen dat alle belangrijke voorstellen voor nieuwe of gewijzigde wetgeving in beginsel gebaseerd zijn op een evaluatie van wat er al bestaat. Zij zal tijdens haar huidig mandaat tot deze aanpak overgaan en de evaluatierichtsnoeren herzien om te waarborgen dat bij evaluaties wordt vastgesteld of wetgeving de beoogde voordelen oplevert en wordt nagegaan welke kosten daarmee gepaard gaan;
(ii) voor transparantie te zorgen door geplande evaluaties van wetgeving aan te kondigen op een specifieke website zodat lidstaten en belanghebbenden in een vroeg stadium bijdragen kunnen voorbereiden;
(iii) de vier in 2010 geïntroduceerde “gezondheidstests” uit te voeren voor de gebieden milieu, vervoer, werkgelegenheid/sociaal beleid en industriebeleid en deze aanpak op basis van deze ervaringen in 2011 uit te breiden naar andere beleidsgebieden;
(iv) het programma ter vermindering van de administratieve lasten in 2012 af te ronden en de daarin en in de vereenvoudigingsactiviteiten opgedane ervaring te integreren in de evaluatie- en beleidsvormingsprocedures;
(v) de raadplegingswebsite te verbeteren zodat belanghebbenden gemakkelijker hun bezorgdheid over kwesties inzake administratieve lasten en vereenvoudiging kunnen uiten i;
(vi) de lidstaten te verzoeken om gebruik te maken van de mogelijkheden van de EU-wetgeving om bedrijven, zoals kmo's, vrij te stellen van verplichtingen. De Commissie heeft de Groep van onafhankelijke belanghebbenden op hoog niveau gevraagd om tegen november 2011 een verslag neer te leggen over beste praktijken van lidstaten bij de uitvoering van EU-wetgeving op een wijze die zo weinig mogelijk lasten met zich meebrengt. Daarnaast zal de Commissie de kwestie van gold-plating i verder analyseren en over belangrijke bevindingen verslag uitbrengen;
(vii) indien nodig de samenstelling van de Groep van onafhankelijke belanghebbenden op hoog niveau te wijzigen om zijn ruimere activiteiten inzake vereenvoudiging en vermindering van administratieve lasten tot uiting te laten komen door ervoor te zorgen dat zowel de kmo's als de non-profitsector vertegenwoordigd zijn.
Daarnaast zal de Commissie het Europees Parlement en de Raad blijven aanmoedigen om snel de reeds door haar ingediende voorstellen inzake vereenvoudiging en vermindering van lasten en de nieuwe voorstellen die zij volgend jaar zal indienen, goed te keuren. Zij roept de lidstaten op om deze snel uit te voeren.
De Commissie heeft een effectbeoordelingssysteem vastgesteld om bewijselementen te verzamelen voor politieke besluitvorming en transparantie te bieden over de kosten en baten van beleidskeuzes i. Een belangrijk onderdeel van dat systeem is de Raad voor effectbeoordeling, die een onafhankelijke kwaliteitscontrole uitvoert op de effectbeoordelingen van de Commissie. Sinds de oprichting ervan in 2006 heeft deze raad meer dan 400 adviezen gegeven, die voor het publiek toegankelijk zijn i.
De Rekenkamer heeft bevestigd dat een vergelijking met andere effectbeoordelingssystemen in de EU gunstig uitvalt voor dit effectbeoordelingssysteem en dat het in diverse opzichten terecht als een goede praktijk kan worden aangemerkt. De Rekenkamer heeft vastgesteld dat de Raad voor effectbeoordeling een waardevolle kwaliteitscontrole uitoefent, dat effectbeoordelingen integraal deel zijn gaan uitmaken van de beleidsontwikkeling in de Commissie en dat effectbeoordelingen het Europees Parlement en de Raad helpen bij het onderzoeken van de voorstellen van de Commissie. Zij heeft ook de geïntegreerde aanpak van de Commissie gevalideerd, die is gebaseerd op een analyse van de kosten en baten en rekening houdt met alle relevante economische, sociale en milieueffecten. Deze aanpak is ambitieus en staat in contrast met de minder verregaande aanpak in een aantal lidstaten die is toegespitst op kosten of administratieve lasten. De Commissie vindt het van essentieel belang ervoor te zorgen dat de maatregelen die zij voorstelt noodzakelijk, kostenefficiënt en van hoge kwaliteit zijn.
Tegen deze achtergrond zal de Commissie het huidige systeem consolideren en prioritair zal daarbij zijn ervoor te zorgen dat het zijn potentieel volledig verwezenlijkt. Op basis van de door de Rekenkamer naar voren geschoven verbeteringen, waarvan er veel overeenkomen met de suggesties van de Raad voor effectbeoordeling of van belanghebbenden in de openbare raadpleging, stelt de Commissie de volgende belangrijke thema's aan de orde.
(i) Hoewel de Rekenkamer heeft bevestigd dat de Raad voor effectbeoordeling doeltreffend is, heeft de voorzitter de rol ervan verder versterkt zodat in beginsel een positief advies van de raad voor effectbeoordeling nodig is alvorens een voorstel het voorwerp van een besluit van de Commissie kan zijn i. De onafhankelijkheid van de Raad voor effectbeoordeling blijkt uit de openhartige standpunten in zijn adviezen i en uit het feit dat hij niet aarzelt om de diensten van de Commissie te vragen hun analyse opnieuw te maken wanneer hij dat nodig vindt. Daarom is de Commissie van mening dat het niet nodig is om, zoals sommige belanghebbenden voorstellen, haar effectbeoordelingen te laten controleren door een extern orgaan. Zij is ook van mening dat een extern orgaan niet zou stroken met het initiatiefrecht van de Commissie of met de institutionele functies van het Parlement en de Raad, die de bevoegde organen zijn voor het beoordelen, amenderen en uiteindelijk aannemen van de voorstellen van de Commissie. Effectbeoordelingen zijn een onderdeel van het interne besluitvormingsproces van de Commissie en het zou niet opportuun zijn om een specifieke groep van externe deskundigen of belanghebbenden daartoe een bevoorrechte toegang te geven.
(ii) Het is essentieel dat de planning van effectbeoordelingsactiviteiten transparant is zodat belanghebbenden zo vroeg mogelijk bij de procedure kunnen worden betrokken. Vanaf 2010 publiceert de Commissie routekaarten voor alle voorstellen die belangrijke effecten kunnen hebben, onder meer gedelegeerde en uitvoeringshandelingen, waarin wordt uiteengezet of een effectbeoordeling is gepland of niet en waarom i. De diensten van de Commissie raadplegen en informeren belanghebbenden op uiteenlopende manieren in verschillende stadia van de effectbeoordelingsactiviteiten om te waarborgen dat de analyse volledig, consistent en accuraat is. In punt 4 wordt uiteengezet hoe de raadplegingsprocedure verder kan worden verbeterd. Tegen deze achtergrond vindt de Commissie het niet nodig raadplegingen te houden over ontwerp-effectbeoordelingen, zoals sommige belanghebbenden vroegen.
(iii) Om de geïntegreerde effectbeoordeling te versterken heeft de Commissie specifieke richtsnoeren ontwikkeld voor de beoordeling van sociale effecten i en een helpdesk over administratieve lasten opgezet.
(iv) Om de nieuwe juridische status van het EU-Handvest van de grondrechten tot uitdrukking te brengen, zal de Commissie de beoordeling van de effecten op het gebied van de grondrechten versterken en daarvoor specifieke richtsnoeren opstellen.
(v) Indien mogelijk moeten effectbeoordelingen de kosten en baten kwantificeren. De Commissie zal inspanningen blijven leveren voor verbetering op dit gebied met dien verstande dat er beperkingen zijn inzake de kwantificeerbaarheid op het niveau van de 27 lidstaten: er zijn dikwijls weinig gegevens en de gevolgen van EU-wetgeving hangen dikwijls af van de manier waarop de nationale administraties deze uitvoeren. Dit betekent ook dat het groeperen van cijfers voor kosten en baten van EU-wetgeving in de tijd, zoals sommige belanghebbenden hebben gevraagd, niet zinvol zou zijn. Betere raadplegingen (zie punt 4) zouden echter moeten helpen om betere gegevens te verschaffen en de Commissie zal zoeken naar praktische manieren om de beschikbaarheid van gegevens te verbeteren, bijvoorbeeld via het Comité van de Regio's en zijn netwerk voor het raadplegen van lokale en regionale autoriteiten.
EU-wetgeving moet correct worden uitgevoerd wil zij haar doelstellingen bereiken. Hoewel de lidstaten daarvoor primair verantwoordelijk zijn, werkt de Commissie nauw met hen samen. Zij heeft daartoe een aantal maatregelen genomen i. Het gaat onder meer om preventief optreden – meer aandacht schenken aan de uitvoering en handhaving in effectbeoordelingen bij het ontwerpen van nieuwe wetgeving i; ondersteuning van de lidstaten bij de uitvoering om problemen te ondervangen en om later inbreukprocedures te vermijden; omzettingsworkshops voor nieuwe richtlijnen zoals voor gereglementeerde beroepen, verzekeringen, banken, financiële verslaglegging en accountantscontrole; en richtsnoeren om de lidstaten te helpen nieuwe wetgeving uit te voeren, zoals voor REACH. Zij verbetert ook de handhaving door voorrang te geven aan inbreukprocedures en deze te bespoedigen. De Commissie stelt jaarlijkse verslagen op over de toepassing van het EU-recht waarin deze kwesties worden behandeld i.
Om de omzetting, uitvoering en handhaving van EU-wetgeving verder te verbeteren, zal de Commissie:
(i) de analyse van deze kwesties in ex post evaluaties van wetgeving versterken en ervoor zorgen dat de resultaten worden gebruikt in effectbeoordelingen voor nieuwe of herziene voorstellen;
(ii) het gebruik van uitvoeringsplannen voor nieuwe EU-wetgeving verder ontwikkelen en de lidstaten blijven vragen om concordantietabellen op te stellen teneinde transparantie te krijgen over de manier waarop verplichtingen uit EU-richtlijnen in het nationale recht worden omgezet. De Commissie zal de prestaties van de lidstaten controleren en daarover informatie bekendmaken i;
(iii) de doeltreffendheid van het project 'EU Pilot', dat als doel heeft vragen van burgers en bedrijven over het EU-recht snel en volledig te beantwoorden, verder verbeteren en meer lidstaten aanmoedigen om eraan deel te nemen i;
(iv) nagaan hoe SOLVIT kan worden verbeterd en het blijven promoten bij kmo's i.
De kwaliteit van de wetgeving beheren, betekent ook ervoor zorgen dat deze zo duidelijk en toegankelijk mogelijk is. De Commissie onderzoekt alle nieuwe wetgevingsvoorstellen om ervoor te zorgen dat de daaruit voortvloeiende rechten en verplichtingen in eenvoudige taal worden verwoord om de uitvoering en handhaving te vergemakkelijken. Wat bestaande wetgeving betreft, zal de Commissie doorgaan met het codificeren, herzien en consolideren van regelgeving. Zij zal de hoeveelheid wetgeving ook blijven beperken door achterhaalde bepalingen in te trekken. Ten slotte wordt met het oog op een betere toegang tot het volledige corpus van de EU-wetgeving samen met de andere instellingen een nieuwe EUR-Lex portaalsite ontwikkeld. De Commissie moedigt de lidstaten aan om nationale wetgeving tot omzetting van EU-wetgeving te consolideren en elektronisch beschikbaar te maken, onder meer via de EUR-Lex portaalsite.
Het Europees Parlement en de Raad hebben een belangrijke rol te spelen bij de totstandkoming van slimme regelgeving. Veel belanghebbenden hebben de bezorgdheid geuit dat hangende voorstellen over administratieve lasten en vereenvoudiging sneller moeten worden aangenomen en verzoeken deze instellingen de verbintenissen na te komen die zij hebben aangegaan in het interinstitutioneel akkoord 'Beter wetgeven'. Beide instellingen hebben er weliswaar mee ingestemd om belangrijke amendementen die zij aanbrengen in de voorstellen van de Commissie aan een effectbeoordeling te onderwerpen, maar zij hebben dat slechts zelden gedaan. De Commissie verzoekt het Parlement en de Raad om op dat gebied verder vooruitgang te boeken. Zij zal ook op constructieve wijze en geval per geval blijven ingaan op verzoeken van de Raad en van het Parlement om bepaalde aspecten van haar oorspronkelijke effectbeoordelingen nader toe te lichten.
Uit het verslag van de Rekenkamer blijkt dat gebruikers in beide instellingen effectbeoordelingen een nuttig hulpmiddel vinden bij de besprekingen van voorstellen van de Commissie, ook al werden deze zelden formeel gebruikt op bijeenkomsten. Dit is een vruchtbare basis om op voort te bouwen. Het Parlement en de Raad beslissen weliswaar over hun interne procedures, maar het lijkt duidelijk dat, om consistent slimme regelgeving tot stand te brengen, elke parlementaire commissie en raadsformatie bij besprekingen rekening zou moeten houden met effectbeoordelingen. Deze grotere betrokkenheid bij de procedure voor slimme regelgeving zou ook bevorderlijk zijn voor de snellere behandeling van voorstellen inzake vereenvoudiging en vermindering van administratieve lasten en van codificaties en herzieningen.
Het Europees Parlement heeft een aantal stappen in die richting gezet: de commissie interne markt en consumentenbescherming heeft aangegeven dat zij systematisch de effectbeoordelingen van de Commissie zal onderzoeken en de commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid heeft een effectbeoordeling laten uitvoeren over amendementen die zij voorstelt bij een ontwerp-richtlijn over zwangerschapsverlof i. De Commissie juicht deze ontwikkelingen toe.
Ten slotte blijven het Europees Economisch en Sociaal Comité[29] en het Comité van de Regio's i belangstelling tonen voor slimme regelgeving. De Commissie is van oordeel dat de deskundigheid en de netwerken die deze organen kunnen mobiliseren, een belangrijke informatiebron kunnen zijn voor de voorbereiding van effectbeoordelingen.
Optreden op EU-niveau alleen zal niet volstaan om de doelstellingen van slimme regelgeving te bereiken. Slimme regelgeving moet ook op nationaal niveau worden uitgevoerd omdat op bepaalde belangrijke gebieden, zoals vennootschapsrecht, fiscaliteit en sociale zekerheid, de meeste wetgeving nationaal is en omdat, zoals hierboven is uiteengezet, de verantwoordelijkheid voor de goede uitvoering van EU-wetgeving primair bij de lidstaten ligt. Op grond van het Verdrag van Lissabon zien de nationale parlementen erop toe dat het subsidiariteitsbeginsel wordt geëerbiedigd in voorstellen van de Commissie en op die manier kunnen zij bijdragen tot het garanderen van een betere kwaliteit van de EU-wetgeving.
Sommige lidstaten hebben veel vooruitgang geboekt over kwesties als vermindering van administratieve lasten, maar slechts enkele hebben een systeem voor betere regelgeving ingevoerd dat zo breed opgevat is als dat van de Commissie. De Commissie is zich ervan bewust dat er geen pasklare aanpak bestaat voor slimme regelgeving en moedigt de lidstaten aan om prioriteiten vast te stellen op grond van de beschikbare menselijke en institutionele capaciteiten. Niettemin moeten drie punten worden beklemtoond.
Ten eerste heeft de Rekenkamer gesuggereerd dat nationale effectbeoordelingen een nuttige aanvulling kunnen zijn op die van de Commissie, kunnen bijdragen tot de besprekingen in de Raad over wijzigingen van voorstellen van de Commissie en lidstaten kunnen helpen bij omzettings- en handhavingsproblemen. Zij kunnen ook de hierboven vermelde problemen in verband met gegevens verhelpen. De Commissie zal in haar groep van deskundigen inzake betere regelgeving op hoog niveau met de lidstaten blijven samenwerken om deze kwestie te onderzoeken en om van gedachten te wisselen en beste praktijken uit te wisselen over slimme regelgeving in het algemeen.
Ten tweede kunnen de lidstaten op grond van het Verdrag betreffende de werking de Europese Unie onder bepaalde voorwaarden op eigen initiatief voorstellen indienen op het gebied van justitiële samenwerking in strafzaken en politiële samenwerking i. De Commissie is van oordeel dat deze voorstellen vergezeld moeten gaan van effectbeoordelingen.
Ten slotte moedigt de Commissie de lidstaten aan om belanghebbenden te betrekken bij de besprekingen van maatregelen tot uitvoering of omzetting van EU-wetgeving. Dit zou er niet alleen voor zorgen dat rekening wordt gehouden met de bezorgdheid van de belanghebbenden maar ook dat zij zich meer bewust worden van de uit het EU-recht voortvloeiende rechten en verplichtingen.
Het raadplegen van burgers en andere belanghebbenden zowel bij het ontwikkelen van beleid als bij het evalueren van de vraag of dat beleid de verwachte resultaten oplevert, is een essentieel element van slimme regelgeving. De Commissie voert op verschillende manieren raadplegingen uit op grond van de sinds 2002 geldende minimumnormen i. Uit de reacties op de openbare raadpleging voor deze mededeling blijkt dat belanghebbenden de inspanningen van de Commissie op dit gebied op prijs stellen maar ook dat zij vinden dat verdere verbeteringen nodig zijn. Veel belanghebbenden vroegen om een verlenging van de raadplegingstermijn en om een meer toegankelijke raadplegingsprocedure, gelet op het feit dat burgers en andere belanghebbenden niet over dezelfde mogelijkheden beschikken om een bijdrage in te dienen en zij niet allen een online-verbinding hebben.
De Commissie beklemtoont dat deze bezorgdheid moet worden gezien tegen de achtergrond van het volledige scala aan mogelijkheden waarover burgers en andere belanghebbenden beschikken om bij te dragen aan het beleidsvormingsproces. De 8 weken durende openbare raadpleging is dikwijls slechts één onderdeel van een langere procedure waarin de diensten van de Commissie op andere manieren met belanghebbenden communiceren. Door de toegenomen beschikbaarheid van routekaarten (zie punt 2.2) en werkplannen voor ex post evaluatie zullen burgers en andere belanghebbenden hun bijdragen aan het beleidsproces kunnen plannen en in een veel vroeger stadium dan voorheen hun opvattingen naar voren kunnen brengen. Niettemin zal de Commissie in het kader van deze bezorgdheid:
(i) de raadplegingstermijn verlengen tot 12 weken. Deze verlenging zal vanaf 2012 van toepassing zijn zodat deze op passende wijze in de planning van toekomstige initiatieven kan worden geïntegreerd;
(ii) in 2011 haar raadplegingsbeleid evalueren i. Zij zal nagaan:
- hoe de kwaliteit van raadplegingsdocumenten en de beschikbaarheid van vroegtijdige planning van openbare raadplegingen kan worden verbeterd;
- hoe beter gebruik kan worden gemaakt van instrumenten als de informatieportaalsite 'Uw Europa',[34] het Europees toetsingspanel van het bedrijfsleven i, kmo-panels i, het Register van belangenvertegenwoordigers[37], het instrument voor interactieve beleidsvorming i en andere Web 2.0 toepassingen i;
- hoe optimaal gebruik kan worden gemaakt van de raadplegingskanalen van de lidstaten waarmee de belanghebbenden vertrouwd zijn om raadplegingen van de Commissie te verspreiden en reacties aan te moedigen;
- hoe de raadplegingsprocedure beter kan worden benut om gegevens en bewijsmateriaal voor effectbeoordelingen en evaluaties te verzamelen;
- hoe kan worden gezorgd voor een betere naleving van de minimumnormen.
Deze mededeling bevat een overzicht van de maatregelen die de Commissie wil nemen om de kwaliteit van de regelgeving te waarborgen in de hele beleidscyclus, vanaf het ontwerp tot aan de evaluatie en herziening van het beleid. Door een versnelling hoger te schakelen kan slimme regelgeving helpen de ambitieuze doelstellingen van de strategie Europa 2020 voor slimme, duurzame en inclusieve groei te bereiken. Slimme regelgeving is echter een gedeelde verantwoordelijkheid en het welslagen ervan zal afhangen van alle bij de beleidsformulering en -uitvoering betrokken instellingen en belanghebbenden die hun rol moeten spelen. In de tweede helft van 2012 zal de Commissie verslag uitbrengen over de uitvoering van de agenda voor slimme regelgeving.
ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener
ec.europa.eu/governance/impact/planned_ia
href="http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=760&langId=en&preview=cHJldmlld0VtcGxQb3J0YWwh" target="_blank">ec.europa.eu/social
– toepassing van het gemeenschapsrecht'.
[37] https://webgate.ec.europa.eu/transparency/regrin/welcome.do?locale=nl#nl