Toelichting bij COM(2011)281 - Sluiting van de Overeenkomst met Australië over verwerking en doorgifte van persoonsgegevens van luchtreizigers (PNR) aan de Australische dienst Douane en grensbescherming

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

Op grond van de Australische wetgeving kan de Australische douane van alle luchtvaartmaatschappijen die passagiersvluchten van en naar Australië verzorgen, elektronische toegang eisen tot persoonsgegevens van passagiers (PNR-gegevens) voordat de passagiers in Australië aankomen c.q. Australië verlaten. De eisen van de Australische autoriteiten zijn gebaseerd op artikel 64AF van de Australische Customs Act 1901 of the Commonwealth (Cth), de Customs Administration Act 1985 (Cth), de Migration Act 1958 (Cth), de Crimes Act 1914 (Cth), de Privacy Act 1988 (Cth) en de Freedom of Information Act 1982 (Cth)

Deze wetgeving beoogt de PNR-gegevens reeds vóór de aankomst van een vlucht in elektronische vorm te verkrijgen en verbetert aldus aanzienlijk de mogelijkheden waarover de Australische douane beschikt om vooraf daadwerkelijk en efficiënt een risicoanalyse van de passagiers uit te voeren en zo bonafide passagiers het reizen te vergemakkelijken en tegelijk de veiligheid in Australië te vergroten. De Europese Unie werkt met Australië samen bij het bestrijden van terrorisme en andere ernstige grensoverschrijdende criminaliteit en beschouwt de doorgifte van gegevens aan Australië als bevorderlijk voor de internationale politiële en justitiële samenwerking, hetgeen wordt bereikt door de doorgifte van de analytische informatie die door Australië uit de PNR-gegevens wordt gehaald, aan de bevoegde autoriteiten van de lidstaten, alsmede aan Europol en Eurojust, binnen de grenzen van hun respectieve bevoegdheid.

Het Passenger Name Record (PNR) is een bestand met alle reisgegevens van iedere passagier, die de luchtvaartmaatschappijen nodig hebben om boekingen te kunnen verwerken en controleren.

Luchtvaartmaatschappijen moeten de Australische douane toegang verlenen tot bepaalde PNR-gegevens voor zover die in de geautomatiseerde boekings- en vertrekcontrolesystemen van de luchtvaartmaatschappij worden verzameld en bewaard.

De EU-wetgeving inzake gegevensbescherming staat niet toe dat Europese en andere luchtvaartmaatschappijen die vanuit de EU vliegen de PNR-gegevens van hun passagiers doorgeven aan derde landen waar het niveau van bescherming van persoonsgegevens ontoereikend is, zonder dat passende waarborgen worden gegeven. Er is een regeling nodig die een wettelijke grondslag biedt voor de doorgifte van PNR-gegevens vanuit de EU aan Australië, waarbij de noodzaak en het belang worden erkend van het gebruik van PNR-gegevens bij de bestrijding van terrorisme en andere ernstige grensoverschrijdende criminaliteit en tegelijk rechtsonzekerheid voor de luchtvaartmaatschappijen wordt vermeden. Wil men rechtszekerheid voor de luchtvaartmaatschappijen en eerbiediging van het recht van individuele burgers op bescherming van zowel hun persoonsgegevens als hun fysieke veiligheid waarborgen, dan moet deze regeling bovendien voor de gehele Europese Unie zonder onderscheid gelden.

In 2008 heeft de Europese Unie met Australië een overeenkomst inzake de doorgifte en verwerking van PNR-gegevens ondertekend op basis van een reeks verbintenissen die de Australische douane is aangegaan in verband met de toepassing van zijn PNR-programma[1].

Na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon en in afwachting van de sluiting van de in lid 2 bedoelde overeenkomst heeft de Raad de overeenkomst van 2008 met Australië aan het Europees Parlement toegezonden om diens instemming met de sluiting ervan te krijgen. Het Europees Parlement heeft een resolutie[2] aangenomen waarin het besloot om de stemming over het verzoek om goedkeuring uit te stellen en te vragen om nieuwe onderhandelingen over de overeenkomst op basis van bepaalde criteria. In afwachting van die nieuwe onderhandelingen zou de overeenkomst van 2008 voorlopig van toepassing blijven.

Op 23 september 2010 heeft de Raad drie aanbevelingen van de Commissie ontvangen om machtiging te verlenen voor het openen van onderhandelingen over een overeenkomst tussen de Europese Unie en Australië inzake de doorgifte en het gebruik van PNR-gegevens met het oog op het voorkomen en bestrijden van terrorisme en andere ernstige grensoverschrijdende criminaliteit.

Op 11 november 2010 nam het Europees Parlement een resolutie aan betreffende de aanbeveling van de Commissie aan de Raad houdende machtiging tot opening van de onderhandelingen.

Op 2 december 2010 stelde de Raad een besluit vast, samen met onderhandelingsrichtsnoeren, waarbij hij de Commissie machtigt tot opening van onderhandelingen namens de Europese Unie. Na onderhandelingen tussen de partijen werd de overeenkomst geparafeerd op 6 mei 2011. 1 mei 2011.

Deze overeenkomst houdt rekening met en is in overeenstemming met de algemene criteria die zijn vastgelegd in de mededeling van de Commissie over de algemene aanpak van de doorgifte van passagiersgegevens (Passenger Name Record - PNR) aan derde landen[3] en de door de Raad gegeven onderhandelingsrichtsnoeren.

Het is bewezen dat PNR-gegevens een zeer belangrijk instrument zijn voor de bestrijding van terrorisme en zware criminaliteit. In de overeenkomst zijn verscheidene belangrijke waarborgen opgenomen voor de personen van wie de gegevens worden doorgegeven en verwerkt. Met name wordt het doel van de verwerking van PNR-gegevens strikt beperkt tot het voorkomen, opsporen, onderzoeken en vervolgen van terroristische misdrijven en ernstige grensoverschrijdende criminaliteit. Eenieder krijgt het recht op toegang, correctie, beroep en informatie. De gegevens worden uitsluitend volgens de 'push'-methode doorgegeven en het gebruik van gevoelige gegevens is verboden. De bewaringstermijn voor PNR-gegevens wordt in de tijd beperkt en de gegevens worden na een bepaalde tijd geanonimiseerd. De naleving van deze voorschriften is onderworpen aan onafhankelijk toezicht door de Australische Information Commissioner.

Volgens artikel 218, lid 6, onder a), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie sluit de Raad internationale overeenkomsten.

De Commissie stelt derhalve voor dat de Raad een besluit vaststelt tot sluiting van de Overeenkomst tussen de Europese Unie en Australië inzake de verwerking en doorgifte van persoonsgegevens van passagiers (PNR) door luchtvaartmaatschappijen aan de Australische dienst Douane en grensbescherming.