Toelichting bij COM(2011)369 - Ondertekening van een FLEGT-partnerschapsovereenkomst met Liberia (illegale houtkap)

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

Het door de Raad in 2003[1] goedgekeurde actieplan voor wetshandhaving, governance en handel in de bosbouw (FLEGT)[2] omvat onder meer steun voor de houtproducerende landen, multilaterale samenwerking om de handel in illegaal hout te bestrijden, steun voor initiatieven van de particuliere sector en maatregelen voor het tegengaan van investeringen in activiteiten die illegaal kappen aanmoedigen. De hoeksteen van het actieplan is de sluiting van FLEGT-partnerschappen tussen de EU en de houtproducerende landen om een einde te maken aan de illegale houtkap. In 2005 heeft de Raad zijn goedkeuring gehecht aan Verordening (EG) nr. 2173/2005[3], waarbij een vergunningensysteem en een mechanisme worden ingesteld om te controleren of de houtproducten die in de Unie worden ingevoerd, aan de wettelijke eisen voldoen.

In december 2005 heeft de Raad de Commissie gemachtigd om met houtproducerende landen te onderhandelen over FLEGT-partnerschapsovereenkomsten tot uitvoering van het EU-actieplan voor wetshandhaving, governance en handel in de bosbouw (FLEGT), en met name om de handel en de invoer in de Unie van hout dat aan de wettelijke eisen voldoet, uit de partnerlanden te stimuleren[4]. Na de overeenkomsten met Ghana, Congo, Kameroen, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Indonesië is de overeenkomst met Liberia de zesde overeenkomst van dit type.

De onderhandelingen tussen de Commissie en Liberia zijn in maart 2009 begonnen. De onderhandelingen duurden twee jaar en omvatten zes rechtstreekse onderhandelingsronden en 14 technische discussies per videoconferentie, naast technische werkvergaderingen. Tijdens de onderhandelingen werd de Commissie bijgestaan door de lidstaten, met name het Verenigd Koninkrijk, dat in dit geval middelen ter beschikking stelde om het proces te vergemakkelijken. De Commissie heeft de Raad voortdurend op de hoogte gehouden van de vorderingen door middel van verslagen aan de werkgroep bosbouw en aan de missiehoofden en vertegenwoordigers in Liberia. Na elke onderhandelingssessie zijn openbare bijeenkomsten gehouden om alle belanghebbenden te informeren over de voortgang van de besprekingen. Daarnaast heeft Liberia voor het opstellen van de overeenkomst gekozen voor een aanpak met grote participatie van de maatschappelijke organisaties, vertegenwoordigers van de gemeenschappen, de particuliere sector en een vertegenwoordiger van het parlement van Liberia.

De overeenkomst bevat alle elementen die in de onderhandelingsrichtsnoeren van de Raad worden genoemd. In de overeenkomst worden met name het kader, de instellingen en de systemen voor het FLEGT-vergunningensysteem vastgelegd. In de bijlagen wordt beschreven hoe de toeleveringsketen zal worden gecontroleerd en wordt het kader voor toezicht op de naleving van de wetgeving vastgesteld, evenals de eisen inzake onafhankelijke controle van het systeem. Dit vormt een gedetailleerde beschrijving van de structuren waarmee de wettelijkheid van hout wordt gewaarborgd dat wordt ingevoerd met een FLEGT-vergunning.

De vrijwillige partnerschapsovereenkomst richt zich bijzonder op governance en wetshandhaving en biedt via het vergunningensysteem de garantie dat het hout in Liberia wettelijk wordt geproduceerd. De overeenkomst illustreert het engagement van Liberia om de verantwoordingsplicht en transparantie te verbeteren. Ten gevolge van de vroegere slechte praktijken heeft hout uit Liberia geen goede reputatie op de internationale markten. De FLEGT-vergunning zal een geruststelling zijn voor de internationale markten dat de houtproducten uit Liberia afkomstig zijn van bronnen die aan de wettelijke eisen voldoen.

De vrijwillige partnerschapsovereenkomst zal steun bieden aan de lopende hervormingen van de wet- en regelgeving ter versterking van het regelgevende kader, ter bevordering van duurzaam bosbeheer en tot grotere betrokkenheid van de lokale gemeenschappen in het besluitvormingsproces. In de overeenkomst worden de gebieden duidelijk aangegeven waarop hervormingen noodzakelijk zijn en er wordt een tijdschema voor opgesteld.

Liberia heeft een alomvattend kader opgezet voor toezicht op de naleving van de wettelijkheid voor alle soorten vergunninghouders, voor hout uit gemeenschapsbossen, grote concessies of particulier bosbezit op plantages, en dat alle aspecten van de houtproductie bestrijkt, met inbegrip van de toekenning van kaprechten, de toepassing van normen voor bosbeheer en het milieu, de deling van baten, de rechten van werknemers en belastingen. De naleving zal worden gecontroleerd door het nieuwe systeem ter garantie van de wettigheid, dat het bestaande toezichtssysteem tot basis heeft en daarop voortbouwt. Daarnaast zal Liberia samenwerken met een onafhankelijke auditor die regelmatige openbare verslagen zal opstellen over de doeltreffendheid van het systeem. De maatschappelijke organisaties zullen de vrijwillige partnerschapsovereenkomst als geheel in het oog houden, en met het oog op toezicht bevindingen uitwisselen met de regering, de nationale belanghebbenden en het gemengd comité voor de tenuitvoerlegging.

De overeenkomst gaat verder dan de lijst van producten van bijlage II bij de FLEGT-verordening (Verordening (EG) nr. 2173/2005). Zij bestrijkt de handel in alle houtproducten, met inbegrip van houtsnippers, een gewoon bijproduct van commerciële landbouwconcessies. Hiermee verbindt Liberia zich ertoe een systeem op te zetten waardoor de Unie de zekerheid heeft dat alle houtproducten uit Liberia legaal geproduceerd zijn en op positieve wijze bijdragen tot de groei van het land.

In de overeenkomst wordt bepaald dat de invoer aan de grenzen van de Unie zal worden gecontroleerd overeenkomstig de FLEGT-verordening (Verordening (EG) nr. 2173/2005) en de daarbij behorende uitvoeringsverordening (Verordening (EG) nr. 1024/2008). De overeenkomst bevat een beschrijving van de FLEGT-vergunning voor Liberia, die is opgesteld volgens de regels van voornoemde uitvoeringsverordening. FLEGT-vergunningen zullen ook worden afgegeven voor de uitvoer van houtproducten die bestemd zijn voor andere internationale markten en er zal een EU-specifieke nummering worden gebruikt om de houtproducten bestemd voor uitvoer naar de EU gemakkelijk te kunnen onderscheiden.

Bij de overeenkomst wordt een mechanisme voor dialoog en samenwerking met de Unie op het gebied van FLEGT ingesteld, het gemengd comité voor de tenuitvoerlegging van de overeenkomst. Ook worden de beginselen vastgelegd voor inspraak van belanghebbenden, sociale waarborgen, verantwoordingsplicht en transparantie en toezicht op en verslaglegging over de effecten.

Bij de overeenkomst worden een tijdschema en procedures vastgesteld voor de inwerkingtreding van de overeenkomst en de uitvoering van het vergunningenstelsel. Liberia zal zijn regelgeving voor deze sector verder herzien en vervolledigen, zijn regelgevings- en informatiebeheersysteem versterken, uitgebreidere controles van de toeleveringsketen opzetten ter controle van de verwerkingsbedrijven, evenals onafhankelijke controles op de naleving van de wettelijke vereisten. Daarom zal het enkele jaren duren voor de systemen zijn ontwikkeld en getest en de regering, de maatschappelijke organisaties en de particuliere sector voldoende capaciteit voor deze taken zullen hebben opgebouwd. Het FLEGT-vergunningenstelsel moet in 2014 volledig operationeel zijn. Het stelsel zal aan de hand van de in de overeenkomst vastgestelde criteria worden getoetst voordat de EU de FLEGT-vergunningen zal beginnen te aanvaarden.