Toelichting bij COM(2013)96 - Wijziging van Verordening (EG) nr. 562/2006 in verband met het gebruik van het inreis-uitreissysteem (EES) en het programma voor geregistreerde reizigers (RTP)

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Motivering en doel van het voorstel



Dit voorstel dient tot wijziging van Verordening (EG) nr. 562/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 15 maart 2006 tot vaststelling van een communautaire code betreffende de overschrijding van de grenzen door personen (Schengengrenscode). De voorgestelde wijzigingen vloeien voort uit het voorstel voor een inreis-/uitreissysteem (EES) en het voorstel voor een programma voor geregistreerde reizigers (RTP), die tegelijk met dit voorstel worden ingediend.

Algemene context



De algemene achtergrond wordt geschetst in de toelichting bij de voorstellen tot instelling van een EES en een RTP en in de bijbehorende effectbeoordelingen.

Bestaande bepalingen



Verordening (EG) nr. 562/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 15 maart 2006 tot vaststelling van een communautaire code betreffende de overschrijding van de grenzen door personen (Schengengrenscode), en de Overeenkomst ter uitvoering van het Akkoord van Schengen van 14 juni 1985.

1.

Uitkomsten van de raadpleging van belanghebbenden en de effectbeoordelingen



De raadpleging van belanghebbenden en de effectbeoordelingen worden beschreven in de toelichting bij de voorstellen tot invoering van een EES en een RTP en in de bijbehorende effectbeoordelingen.

2.

Juridische elementen van het voorstel



Samenvatting



De belangrijkste wijzigingen hebben betrekking op het volgende:

– bijkomende definities van “inreis-uitreissysteem” (EES), “programma voor geregistreerde reizigers” (RTP), “geregistreerde reiziger” en “automatische grenscontrole” (artikel 2);

– invoering van gegevens over onderdanen van derde landen in het EES en uitzonderingen daarop (artikel 5bis);

– controle van de echtheid van de chip in reisdocumenten met een elektronische gegevensdrager (artikel 7, lid 2);

– overschakeling van het afstempelen van reisdocumenten op het elektronisch opslaan en controleren van gegevens in het EES (artikel 5bis en artikel 7, lid 3, onder a) en b)); invoering van de verplichting om te controleren of iemand is toegelaten tot het RTP (artikel 7, lid 3, onder a bis a));

– controle van de identiteit van een geregistreerde reiziger (artikel 7, lid 3, onder b), punt v));

– informatie aan de reiziger over de resterende toegestane verblijfsduur (artikel 7, lid 8);

– vrijstelling van de grondige controle voor geregistreerde reizigers (artikel 7bis);

– verplichte invoering van gegevens in het EES, ook in het geval van versoepelde grenscontroles (artikel 8, lid 3);

– uitbreiding van het gebruik van de doorgangen die worden aangegeven met de in deel A en deel B van bijlage III bedoelde borden (doorgang voor EU-burgers) (artikel 9, lid 2, onder a));

– bewegwijzering/pictogram voor doorgangen met automatische grenscontrole (artikel 9, lid 6);

– schrapping van artikel 10 (verplichte afstempeling van reisdocumenten);

– vermoeden van onregelmatig verblijf bij het ontbreken van de vereiste gegevens (artikel 11);

– wijziging van bijlage III;

– schrapping van bijlage II, punt f), bijlage IV en bijlage VIII.

Rechtsgrondslag



Artikel 77, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie: het voorstel bevat immers bepalingen inzake grenscontroles van personen die de buitengrenzen overschrijden.

Dit voorstel wijzigt Verordening (EG) nr. 562/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 15 maart 2006 tot vaststelling van een communautaire code betreffende de overschrijding van de grenzen door personen (Schengengrenscode), die was gebaseerd op de desbetreffende bepalingen van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap: artikel 62, punt 1, en punt 2, onder a).

Subsidiariteitsbeginsel



Krachtens artikel 77 is de Unie bevoegd een beleid te ontwikkelen dat tot doel heeft te 'voorkomen dat personen, ongeacht hun nationaliteit, bij het overschrijden van de binnengrenzen aan enige controle worden onderworpen' en te 'zorgen voor personencontrole en efficiënte bewaking bij het overschrijden van de buitengrenzen'.

Dit voorstel valt binnen de grenzen die door deze bepalingen worden gesteld. Doel van dit voorstel is de wijzigingen in de Schengengrenscode aan te brengen die nodig zijn voor de invoering van een EES en een RTP. Dit kan niet door de lidstaten afzonderlijk worden gedaan, omdat een bestaand besluit van de Unie (de Schengengrenscode) alleen door de Unie zelf kan worden gewijzigd.

Evenredigheidsbeginsel



Krachtens artikel 5, lid 4, van het Verdrag betreffende de Europese Unie mogen de inhoud en de vorm van het optreden van de Unie niet verder gaan dan wat nodig is om de doelstellingen van de Verdragen te verwezenlijken. De vorm die voor dit optreden wordt gekozen, moet het mogelijk maken de doelstellingen van het voorstel te verwezenlijken en het voorstel zo doeltreffend mogelijk ten uitvoer te leggen.

De Schengengrenscode moest in 2006 worden vastgesteld in de vorm van een verordening om ervoor te zorgen dat de grenscode in alle lidstaten die het Schengenacquis toepassen, op dezelfde manier zou worden toegepast. Het voorgestelde initiatief – wijziging van de Schengengrenscode – omvat een wijziging van een bestaande verordening en kan dus alleen door middel van een verordening worden verwezenlijkt. Inhoudelijk blijft dit initiatief beperkt tot een verbetering van de bestaande verordening en is het gebaseerd op de beleidslijnen die daarin zijn vervat. Het voorstel is derhalve in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel.

Keuze van instrumenten



Voorgesteld instrument: verordening.

3.

Gevolgen voor de begroting



De voorgestelde wijziging heeft geen gevolgen voor de EU-begroting.

4.

Aanvullende informatie



Gevolgen van de verschillende aan de Verdragen gehechte protocollen en van de associatieovereenkomsten met derde landen

Dit voorstel bouwt in die zin voort op het Schengenacquis dat het betrekking heeft op de overschrijding van de buitengrenzen. Er moet dan ook worden nagegaan welke gevolgen het voorstel heeft voor de protocollen en associatieovereenkomsten met Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk, Bulgarije, Roemenië en Cyprus, IJsland en Noorwegen, en Zwitserland en Liechtenstein. De situatie van elk van deze landen wordt beschreven in de overwegingen 10-17 van dit voorstel en nader verduidelijkt in de toelichting bij de wetgevingsvoorstellen tot instelling van een EES en een RTP.

Beknopt overzicht van de voorgestelde wijzigingen van de Schengengrenscode.

Artikel 2 - Definities

Bijkomende definities

Punt 20: definitie van het nieuwe inreis-uitreissysteem (EES);

Punt 21: definitie van het nieuwe programma voor geregistreerde reizigers (RTP);

Punt 22: definitie van “geregistreerde reiziger”;

Punt 23: definitie van “automatische grenscontrole".

Nieuw artikel 5 bis - Gegevens die moeten worden ingevoerd in het EES

In artikel 5 bis is de algemene verplichting vervat dat onderdanen van derde landen die het Schengengebied binnenkomen, moeten worden geregistreerd in het EES; daarnaast zijn uitzonderingen opgenomen voor onderdanen van derde landen die zijn vrijgesteld van grenscontroles of van de verplichting om de buitengrenzen via een grensdoorlaatpost of tijdens de vastgestelde openingsuren te overschrijden.

Artikel 7 - Grenscontrole op personen

In lid 2 is de verplichting toegevoegd om de echtheid van reisdocumenten met een elektronische gegevensdrager te controleren aan de hand van geldige certificaten.

In lid 3, onder a), punt iii), wordt de verplichting om aan de hand van de in- en uitreisstempels in het reisdocument na te gaan of de betrokken onderdaan van een derde land de toegestane verblijfsduur nog niet heeft overschreden, vervangen door de verplichting om het EES te raadplegen.

In het nieuwe punt a bis a) van lid 3, worden grenswachters verplicht te controleren of een onderdaan van een derde land al in het EES is geregistreerd.

In lid 3, onder b), punt iv), wordt verduidelijkt dat grenswachters bij de uitreiscontrole het EES moeten raadplegen om te verifiëren of een onderdaan van een derde land de toegestane verblijfsduur heeft overschreden.

In lid 3, onder b), punt v), wordt beschreven hoe de identiteit van een geregistreerde reiziger en zijn deelname aan het RTP moeten worden gecontroleerd.

In het nieuwe lid 8 wordt vastgesteld dat grenswachters onderdanen van derde landen desgevraagd informatie moeten verstrekken over het maximumaantal dagen dat zij volgens het EES, en indien van toepassing volgens het VIS, nog in het Schengengebied mogen blijven.

Artikel 7 bis - Grenscontrole van geregistreerde reizigers en gebruik van automatische grenscontroles

In lid 1 van het nieuwe artikel 7 bis worden de volgende afwijkingen van de in artikel 7, lid 3, onder a), bedoelde grondige controles genoemd die bij inreis in het Schengengebied gelden voor geregistreerde reizigers:

- grondige controle van het reisdocument (artikel 7, lid 3, onder a), punt ii));

- verificatie van de plaats van vertrek en de plaats van bestemming, van het doel van het voorgenomen verblijf, en controle van de desbetreffende bewijsstukken (artikel 7, lid 3, onder a), punt iv));

- verificatie of de betrokkene over voldoende middelen van bestaan beschikt (artikel 7, lid 3, onder a), punt v)).

Ten slotte wordt in een procedure voorzien voor reizigers die bij een doorgang met automatische grenscontrole geen geregistreerde reizigers blijken te zijn en voor geregistreerde reizigers die niet aan alle inreisvoorwaarden voldoen. In dergelijke gevallen zijn de normale (door grenswachters uitgevoerde) procedures van artikel 7, lid 3, onder a), van toepassing.

Lid 2 maakt het mogelijk om automatische grenscontroles toe te passen in combinatie met een “zelfbedieningsloket”; dit geldt voor reizigers van wie de vingerafdrukken opgeslagen zijn in het VIS of op het reisdocument (biometrisch paspoort), mits deze vingerafdrukken toegankelijk zijn voor de grenscontroleautoriteiten. Aan de inreisvoorwaarden van artikel 7, lid 3, onder a), moet worden voldaan.

Lid 3 voorziet in de mogelijkheid om gebruik te maken van automatische grenscontroles bij de uitreis de in de leden 1 en 2 bedoelde personen. De in artikel 7, lid 3, onder b) en c), bedoelde controles blijven van toepassing, behalve de verificatie of het reisdocument geen tekenen van namaak of vervalsing vertoont (artikel 7, lid 3, onder b), punt ii)).

De leden 2 en 3 zijn geen technische wijzigingen in verband met de invoering van het EES en het RTP, maar bijkomende bepalingen om de grenscontroleprocedures verder te vergemakkelijken met behulp van de moderne technologie. De inreis- en uitreisvoorwaarden voor de betrokken reizigers blijven onveranderd.

Artikel 8 - Versoepeling van de grenscontroles

De bestaande tekst wordt aangepast aan de invoering van het EES en de afschaffing van de afstempeling van reisdocumenten. Er wordt beklemtoond dat van reizigers die het Schengengebied verlaten, altijd de gegevens in het EES moeten worden ingevoerd. Ook in geval van een versoepeling van de grenscontroles moeten de gegevens in het EES worden ingevoerd.

Artikel 9 - Gescheiden doorgangen en bewegwijzering

In lid 2, onder a), wordt verduidelijkt dat geregistreerde reizigers gebruik mogen maken van de doorgangen die zijn bedoeld voor EU-burgers.

Er wordt een nieuw lid 6 toegevoegd om rekening te houden met de invoering van automatische grenscontroles. Met het oog op een geharmoniseerde aanpak moeten de lidstaten voor doorgangen met automatische grenscontrole bij alle grensdoorlaatposten gebruikmaken van de in deel D van bijlage III opgenomen borden.

Artikel 11 - Vermoeden betreffende het voldoen aan voorwaarden inzake verblijfsduur

De bestaande tekst wordt aangepast aan de invoering van het EES. Het huidige artikel 11 heeft betrekking op de procedures en aannames bij het ontbreken van inreis- of uitreisstempels. Met het EES worden de stempels vervangen door een registratie in het EES.

Bijlage III - Modellen van de borden bij de diverse doorgangen aan de grensdoorlaatposten

De in bijlage III opgenomen borden worden aangevuld met nieuwe borden voor automatische grenscontroles.