Toelichting bij COM(2015)274 - Hervormingsprogramma 2015 en stabiliteitsprogramma 2015 van Slowakije - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2015)274 - Hervormingsprogramma 2015 en stabiliteitsprogramma 2015 van Slowakije. |
|---|---|
| bron | COM(2015)274   |
| datum | 13-05-2015 |
AANBEVELING VAN DE RAAD
over het nationale hervormingsprogramma 2015 van Slowakije
en met een advies van de Raad over het stabiliteitsprogramma 2015 van Slowakije
DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,
Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 121, lid 2, en artikel 148, lid 4,
Gezien Verordening (EG) nr. 1466/97 van de Raad van 7 juli 1997 over versterking van het toezicht op begrotingssituaties en het toezicht op en de coördinatie van het economisch beleid1, en met name artikel 5, lid 2,
Gezien de aanbeveling van de Europese Commissie2,
Gezien de resoluties van het Europees Parlement3,
Gezien de conclusies van de Europese Raad,
Gezien het advies van het Comité voor de werkgelegenheid,
Gezien het advies van het Economisch en Financieel Comité,
Gezien het advies van het Comité voor sociale bescherming,
Gezien het advies van het Comité voor de economische politiek,
Inhoudsopgave
1. Op 26 maart 2010 heeft de Europese Raad zijn goedkeuring gehecht aan het voorstel van de Commissie voor een nieuwe groei- en werkgelegenheidsstrategie; deze Europa 2020-strategie berust op een versterkte coördinatie van het economische beleid. De strategie spitst zich toe op de sleutelgebieden waarop Europa's potentieel voor duurzame groei en concurrentievermogen een krachtige impuls nodig heeft.
2. Op voorstel van de Commissie heeft de Raad op 13 juli 2010 een aanbeveling inzake de globale richtsnoeren voor het economisch beleid van de lidstaten en de Unie (2010-2014), en op 21 oktober 2010 een besluit betreffende de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten vastgesteld. Deze vormen samen de 'geïntegreerde richtsnoeren' en de lidstaten werd verzocht in hun nationaal economisch en werkgelegenheidsbeleid rekening daarmee te houden.
3. Op 8 juli 2014 heeft de Raad een aanbeveling over het nationale hervormingsprogramma voor 2014 van Slowakije aangenomen en een advies over het geactualiseerde stabiliteitsprogramma voor 2014 van Slowakije uitgebracht. In overeenstemming met Verordening (EU) nr. 473/20134 heeft de Commissie op 28 november 2014 haar advies over het ontwerpbegrotingsplan voor 2015 van Slowakije5 gepresenteerd.
4. Op 28 november 2014 heeft de Commissie haar goedkeuring gehecht aan de jaarlijkse groeianalyse6 en daarmee de aanzet gegeven tot het Europees semester 2015 voor coördinatie van het economisch beleid. Tevens heeft de Commissie op die datum op grond van Verordening (EU) nr. 1176/2011 het waarschuwingsmechanismeverslag7 aangenomen, waarin Slowakije niet werd genoemd als een van de lidstaten die aan een diepgaande evaluatie zouden worden onderworpen.
5. Op 18 december 2014 heeft de Europese Raad de volgende prioriteiten goedgekeurd: stimuleren van investeringen, vaart zetten achter structurele hervormingen en nastreven van een verantwoorde, groeivriendelijke begrotingsconsolidatie.
6. Op 26 februari 2015 heeft de Commissie haar landenverslag 2015 voor Slowakije gepubliceerd 8. Daarin werden de vorderingen beoordeeld die Slowakije bij de tenuitvoerlegging van de op 8 juli 2014 vastgestelde landspecifieke aanbevelingen heeft gemaakt.
7. Op 29 april 2015 heeft Slowakije zijn nationale hervormingsprogramma 2015 en zijn stabiliteitsprogramma 2015 ingediend. Om met de onderlinge verbanden tussen beide programma's rekening te houden, zijn deze tegelijkertijd geëvalueerd.
8. Slowakije valt momenteel onder het preventieve deel van het stabiliteits- en groeipact. Volgens haar stabiliteitsprogramma 2015 is de regering van plan het nominale tekort geleidelijk terug te dringen naar 2,5 % van het bbp in 2015 en dan verder naar 0,5 % van het bbp in 2018. Volgens het stabiliteitsprogramma wordt de middellangetermijndoelstelling – een structureel tekort van 0,5 % van het bbp – vanaf 2017 bereikt. De overheidsschuldquote zal naar verwachting in 2015 licht afnemen tot 53,4 % van het bbp en blijven dalen tot 50,3 % van het bbp in 2018. Het macro-economische scenario dat aan deze begrotingsprognoses ten grondslag ligt is plausibel. De maatregelen om vanaf 2016 de geplande tekortdoelstellingen te ondersteunen zijn echter nog niet voldoende gespecificeerd. Op basis van de voorjaarsprognoses 2015 van de Commissie ligt de groei van de netto-uitgaven zowel in 2015 als 2016 onder de benchmark, zodat wordt voldaan aan de vereisten van het stabiliteits- en groeipact. Op basis van zijn beoordeling van het stabiliteitsprogramma en rekening houdend met de voorjaarsprognoses 2015 van de Commissie is de Raad van mening dat Slowakije waarschijnlijk aan de bepalingen van het stabiliteits- en groeipact zal voldoen.
9. De arbeidsmarkt liet in 2014 tekenen van herstel zien, maar de werkloosheid blijft hoog. De negatieve prikkels in het sociale-zekerheidstelsel zijn verminderd en er is enige vooruitgang geboekt bij het terugdringen van de jeugdwerkloosheid, maar de langdurige werkloosheid blijft een groot probleem en de werkgelegenheid onder Roma en laaggeschoolden is gering. Hoewel er een aantal eerste stappen zijn genomen om de openbare diensten voor arbeidsvoorziening te verbeteren, hebben deze maar een beperkte capaciteit om gepersonaliseerde diensten te leveren, met name voor diegenen die zich het verst van de arbeidsmarkt bevinden. De arbeidsparticipatie van vrouwen blijft ruim onder het EU-gemiddelde, wat met het onvoldoende aanbod van hoogwaardige en betaalbare kinderopvang en de relatief lange duur van het ouderschapsverlof samenhangt.
10. Slowakije heeft enige vooruitgang geboekt op het gebied van werkplekleren: in 2015 zal een nieuwe wet inzake beroepsonderwijs en -opleiding in werking treden. Er is echter beperkte vooruitgang geboekt met de verbetering van de onderwijsomstandigheden, met de bevordering van de invoering van meer loopbaangerichte bachelor-programma's en met het vergroten van het percentage Roma-kinderen dat onderwijs en opvang voor jonge kinderen geniet. Er zijn geen maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat Roma op grotere schaal beroepsopleiding en hoger onderwijs volgen. Er is slechts geringe vooruitgang geboekt bij de aanpak van leemtes in het Slowaakse stelsel voor onderzoek en innovatie. In dit opzicht is het vooral noodzakelijk de kwaliteit en de relevantie van de wetenschappelijke basis te verbeteren en de samenwerking te bevorderen tussen de academische wereld, de onderzoekswereld en het bedrijfsleven.
11. De slechte kwaliteit van het ondernemingsklimaat in Slowakije doet afbreuk aan de aantrekkelijkheid van het land voor zowel buitenlandse als binnenlandse investeringen. Vooral de ontoereikende efficiëntie en kwaliteit van de openbare dienst en het justitieapparaat zijn nadelig voor het ondernemingsklimaat. Het ambtelijk apparaat gaat gebukt onder een sterk personeelsverloop en een ondoeltreffend beheer van personele middelen. Tot op heden zijn de inspanningen om corruptie aan te pakken beperkt gebleven. Meer in het bijzonder is aan de noodzaak de analytische capaciteit en de controlecapaciteit van de belastingdienst te versterken, geen gevolg gegeven. Bij overheidsopdrachten is sprake van diepgewortelde tekortkomingen, die de toewijzing van openbare middelen nadelig beïnvloeden.
12. Ofschoon de recente wijzigingen in het fiscale stelsel hebben bijgedragen tot een verbetering van de overheidsfinanciën, zullen de kosten in verband met de vergrijzing in de toekomst drukken op de thans betrekkelijk gezonde schuldpositie van Slowakije. De houdbaarheid van de overheidsfinanciën op lange termijn hangt af van de mogelijkheden die de regering heeft om de kosteneffectiviteit van de gezondheidssector te vergroten. Het algehele efficiëntieniveau van het Slowaakse gezondheidstelsel is zwak en de resultaten die het oplevert zijn zwak in vergelijking met de rest van de EU. De regering stelde een nieuwe gezondheidsstrategie vast voor de periode 2014-2020, in een poging de tekortkomingen van de nationale gezondheidszorg aan te pakken. De strategie wordt uitgevoerd, maar de meeste maatregelen zijn nog niet van kracht. Er blijft ook sprake van ondoelmatigheden bij de belastinginning en -administratie.
13. Het zwakke rendement van investeringen in de laatste jaren kan de groeivooruitzichten op lange termijn van Slowakije schaden. Tussen 2008 en 2013 liepen de particuliere investeringen bijzonder sterk terug, waarbij 90 % van de daling van de totale investeringen als gevolg van de afname van de instroom van buitenlandse directe investeringen aan niet-financiële vennootschappen kon worden toegeschreven. In 2013 lagen de investeringen in kapitaalgoederen nog steeds ongeveer 13 % lager in reële termen dan in 2008. Hoewel de overheidsinvesteringen veel minder krompen, heeft de daling toch nog aanzienlijke gevolgen, gelet op de grootschalige vervoersinfrastructuurprojecten die van wezenlijk belang zijn om het groeipotentieel van de centrale en oostelijke regio's van Slowakije te kunnen benutten. Zowel de belemmeringen van administratieve en regelgevende aard in verband met de planning van investeringen als het gebrek aan transparantie en de lange duur van de procedures voor het verkrijgen van bouwvergunningen en vergunningen voor grondgebruik, staan overheidsinvesteringen in de weg. In vergelijking met andere lidstaten in de buurt van Slowakije bestaat een zeer hoog percentage van de totale overheidsinvesteringen in het land uit EU-middelen. De absorptie van EU-middelen wordt voorts belemmerd door een zwak beheer van planningsprocedures en een slechte opzet en selectie van projecten en door het feit dat niet wordt voldaan aan de vereisten in verband met de milieueffectbeoordeling. Het gebruik van op maat gesneden specificaties bij openbare aanbestedingen beperkt de mededinging en heeft hoge eindprijzen tot gevolg. Een beter toezicht en grotere expertise binnen de overheidsdiensten die bij aanbestedingen zijn betrokken, zouden aan een oplossing van deze problemen kunnen bijdragen. Vooral de ontoereikende efficiëntie en kwaliteit van het openbaar bestuur en het justitieapparaat zijn nadelig voor het ondernemingsklimaat, en kwesties als de hervorming van de burgerlijke rechtsvordering en de ongelijke verdeling van de werklast bij rechtbanken zijn nog niet aangepakt.
14. In de context van het Europees semester heeft de Commissie een uitgebreide analyse van het economische beleid van Slowakije verricht. Deze analyse is gepubliceerd in het landenverslag 2015. Ook heeft de Commissie het stabiliteitsprogramma en het nationale hervormingsprogramma doorgelicht en onderzocht welk gevolg is gegeven aan de aanbevelingen die in eerdere jaren tot Slowakije zijn gericht. Daarbij heeft zij niet alleen gekeken naar de relevantie ervan voor een houdbaar budgettair en sociaaleconomisch beleid in Slowakije, maar is zij ook nagegaan of de EU-regels en -richtsnoeren in acht zijn genomen, gezien de noodzaak de algehele economische governance van de Europese Unie te versterken door middel van een inbreng op EU-niveau in toekomstige nationale besluiten. Haar aanbevelingen in het kader van het Europees semester worden in de onderstaande aanbevelingen 1 tot en met 4 weergegeven.
15. In het licht van deze beoordeling heeft de Raad het stabiliteitsprogramma van Slowakije onderzocht en is de Raad van mening9 dat Slowakije aan het stabiliteits- en groeipact voldoet.
16. In de context van het Europees semester heeft de Commissie tevens een analyse van het economisch beleid van de eurozone als geheel verricht. Op basis van deze analyse heeft de Raad specifieke aanbevelingen gedaan voor de lidstaten die de euro als munt hebben. Slowakije dient er ook voor te zorgen dat aan deze aanbevelingen volledig en tijdig uitvoering wordt gegeven,
1. De kosteneffectiviteit van de gezondheidssector verbeteren, onder meer door het verbeteren van het beheer van de ziekenhuiszorg en het versterken van de primaire gezondheidszorg. Maatregelen nemen om meer belasting te innen.
2. Extra maatregelen nemen om de werkloosheid op lange termijn aan te pakken door het invoeren van activeringsmaatregelen, tweedekansonderwijs en hoogwaardige, op individuele behoeften afgestemde opleidingen. Betere maatregelen nemen om vrouwen te stimuleren aan het werk te blijven of opnieuw aan het werk te gaan, door het aanbod van kinderopvangfaciliteiten te verbeteren.
3. De opleiding van leerkrachten en de aantrekkelijkheid van het beroep van leerkracht verbeteren om de achteruitgang van onderwijsresultaten te stuiten. De deelname van Roma-kinderen aan het regulier onderwijs en hoogwaardig onderwijs voor jonge kinderen vergroten.
4. De administratieve procedures voor het verkrijgen van vergunningen voor grondgebruik en bouwvergunningen verbeteren en stroomlijnen teneinde investeringen in infrastructuur te bevorderen. De concurrentie bij openbare aanbestedingen vergroten en de toezichtsmechanismen bij openbare aanbestedingen verbeteren.
Gedaan te Brussel,
Voor de Raad
De voorzitter
1PB L 209 van 2.8.1997, blz. 1.
2COM(2015) 274.
3P8_TA(2015)0067, P8_TA(2015)0068, P8_TA(2015)0069.
4PB L 140 van 27.5.2013, blz. 11.
5C(2014) 8814 final.
6COM(2014) 902.
7COM(2014) 904.
8SWD(2015) 44 final/2.
9Op grond van artikel 5, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1466/97.
NL NL