Toelichting bij COM(2016)50 - Actieplan ter versterking van de strijd tegen terrorismefinanciering - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2016)50 - Actieplan ter versterking van de strijd tegen terrorismefinanciering. |
|---|---|
| bron | COM(2016)50   |
| datum | 02-02-2016 |
Inhoudsopgave
- Straatsburg, 2.2.2016
- 1. Voorkomen dat geldsommen worden overgemaakt en terrorismefinanciering opsporen
- 1.1 Onmiddellijke maatregelen die krachtens het huidige rechtskader kunnen worden genomen
- 1.2 Nieuwe maatregelen om een einde te maken aan het misbruik van het financiële stelsel voor de financiering van terrorisme
- Nauwere samenwerking op het gebied van financiële inlichtingen
- Samenwerking om terrorismefinanciering te traceren en te bevriezen
- 1.3 Andere initiatieven ter aanvulling van het huidige rechtskader
- Illegaal contantenverkeer aanpakken
- Het EU-kader voor het traceren en bevriezen van vermogensbestanddelen van terroristen voltooien
- 2. De financieringsbronnen aanpakken
- 3. De externe dimensie
- 4. Het vervolg
COM(2016) 50 final
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
inzake een actieplan ter versterking van de strijd tegen terrorismefinanciering
De recente terroristische aanslagen binnen en buiten de Europese Unie maakten nog eens duidelijk dat de EU zich op alle beleidsterreinen moet inspannen om terrorisme te voorkomen en te bestrijden. Terroristische organisaties en individuele terroristen hebben geld nodig voor het onderhoud van hun netwerken, rekrutering, bevoorrading en het plegen van de eigenlijke terreurdaden. Er kan dan ook een krachtige bijdrage worden geleverd aan de strijd tegen terrorisme door de toegang tot financieringsbronnen af te snijden, het lastiger te maken om de betrokken middelen onopgemerkt te gebruiken, en alle informatie over het financieringsproces zo goed mogelijk te benutten.
De strijd tegen de financiering van terrorisme is geen nieuwe uitdaging. Het is al jaren bekend dat er een nauw verband is met criminele netwerken en er is in de EU al veel bereikt via het strafrecht, politiële samenwerking en de wetgeving ter voorkoming en bestrijding van het witwassen van geld. Er tekenen zich echter nieuwe trends af, met name wat betreft criminele organisaties als Da'esh en terugkerende buitenlandse terroristische strijders.
De huidige uitdagingen op veiligheidsgebied vereisen een kordaat, snel en coherent optreden om de betrokken wetgeving te moderniseren, de volledige tenuitvoerlegging van deze wetgeving te waarborgen, de samenwerking te verbeteren en essentiële gegevens uit te wisselen. Dit vraagt om maatregelen, en niet alleen op het niveau van de EU.
In de Europese veiligheidsagenda 1 is benadrukt dat er maatregelen nodig zijn om de financiering van terrorisme op een meer doeltreffende en alomvattende wijze aan te pakken. In de desbetreffende mededeling werd de nadruk gelegd op de verbanden met de georganiseerde criminaliteit, die terrorisme onder meer mogelijk maakt door de levering van wapens, de opbrengst van drugssmokkel en de infiltratie van de financiële markten. De Europese veiligheidsagenda viel in goede aarde bij het Europees Parlement 2 . Ook uit de conclusies van de Raden JBZ en Ecofin en de conclusies van de Europese Raad van 18 december 2015 sprak steun voor een intensivering van de werkzaamheden. Op 14 december 2015 sprak ook de Raad Buitenlandse Zaken zich uit over deze kwestie en eerder die maand presenteerde de Commissie een voorstel voor een richtlijn over terrorismebestrijding, met daarin een ruime omschrijving van terrorismefinanciering als strafbaar feit 3 .
Op internationaal niveau zijn de lopende werkzaamheden, met name die van de Verenigde Naties en de Financiële-actiegroep (Financial Action Task Force – FATF) 4 , een goede basis om op voort te bouwen. De VN-Veiligheidsraad heeft uiting gegeven aan een brede mondiale consensus om op te treden tegen de financiering van terrorisme. In 2014 heeft de Veiligheidsraad nadere verplichtingen opgelegd wat betreft de strafbaarstelling van terrorismefinanciering 5 , naar aanleiding waarvan een Aanvullend Protocol bij het Verdrag van de Raad van Europa ter voorkoming van terrorisme is aangenomen, dat de Commissie in oktober 2015 heeft ondertekend. In december 2015 nam de Veiligheidsraad nog een resolutie aan om specifiek de financiering van Da'esh aan te pakken en de voormalige 'Al Qaeda'-sanctieregeling uit te breiden.
Deze mededeling is een actieplan om de financiering van terrorisme nog intensiever te bestrijden door bestaande EU-regels aan nieuwe bedreigingen aan te passen en ons beleid en onze praktijken in overeenstemming te brengen met de internationale normen. Ook nu kunnen de lidstaten het bestaande kader al op tal van manieren beter benutten.
Er zijn twee belangrijke doelen geformuleerd:
• nog meer werk maken van detectie en voorkoming van het verschuiven van geld en andere vermogensbestanddelen door terroristische organisaties en hun geldschieters en waarborgen dat rechtshandhavingsinstanties terroristen waar mogelijk aan de hand van financiële transacties kunnen traceren en kunnen beletten dat zij strafbare feiten plegen;
• de bronnen van inkomsten van terroristische organisaties verder droogleggen door hun capaciteit om geld bijeen te brengen op de korrel te nemen.
Een doeltreffende aanpak beperkt zich niet tot de terroristische organisaties zelf. Het gaat ook om gelieerde actoren, zoals buitenlandse terroristische strijders, geldschieters en fondsenwervers, en eenieder die bewust terroristische activiteiten ondersteunt. Zowel binnen de EU als op het gebied van de buitenlandse betrekkingen is optreden geboden; daarbij is met name het werk van de FATF een belangrijk uitgangspunt.
De bestrijding van terrorismefinanciering is cruciaal voor de veiligheid van de burgers. Verdere stappen om een einde te maken aan de mogelijkheden om terrorisme te financieren, kunnen echter ook gevolgen hebben voor de burgers en bedrijven in de Unie. Overeenkomstig de beginselen voor betere regelgeving zal de Commissie effectbeoordelingen uitvoeren bij het voorbereiden van de wetgevingshandelingen van dit actieplan. De Commissie zal uitgaan van een balans tussen enerzijds het bevorderen van de veiligheid en anderzijds het beschermen van de grondrechten, waaronder het recht van gegevensbescherming, en de economische vrijheden.
Voor terroristische netwerken, die in meerdere landen actief zijn, is het bijzonder belangrijk dat zij terreurdaden in het ene land kunnen financieren vanuit een basis in het andere land. Door financiële activiteiten aan banden te leggen en te traceren, kunnen de middelen die zij nodig hebben om hun activiteiten te financieren, worden geblokkeerd. Ook kan deze aanpak de opsporing van terroristische netwerken en het onderzoek na aanslagen vergemakkelijken met het oog op de aanhouding van de terroristen en hun geldschieters.
Innovaties op het gebied van financiële dienstverlening en technologische veranderingen leiden tot tal van voordelen, maar kunnen ook worden misbruikt om terrorismefinanciering te verbergen. Nieuwe financiële instrumenten zoals virtuele valuta's brengen nieuwe uitdagingen mee voor de bestrijding van terrorismefinanciering. Gewiekste criminelen schakelen snel over op nieuwe kanalen als de bestaande te riskant worden. Bij innovatieve financiële instrumenten is het van kritiek belang dat de risico's die samenhangen met de anonimiteit ervan, kunnen worden beheerd, zoals in het geval van virtuele valuta's. Cruciaal daarbij is niet zozeer de betalingswijze, als wel de mogelijkheid dat er anoniem gebruik van kan worden gemaakt. Daarom is de Commissie al begonnen met periodieke beoordelingen van zowel bekende als nieuwe risico's in verband met het witwassen van geld en terrorismefinanciering 6 . Hierdoor kan de EU nieuwe risico's die niet alleen de interne markt, maar ook de veiligheid van de EU schaden, voortdurend beoordelen en beperken.
Bij werkzaamheden op het niveau van de EU en binnen internationale fora als de Financiële-actiegroep zijn mogelijke mazen en tekortkomingen aan het licht gekomen. Ook informatie die rechercheurs na aanslagen verzamelen, blijkt van essentieel belang bij het vaststellen van de gebieden waarop recentelijk potentiële risico's ontstaan.
Als het gaat om de detectie van geldverkeer door middel van financiële transacties of de identificatie van terroristische netwerken en gelieerde actoren, zijn financiële-inlichtingeneenheden (FIE's) en traceringssystemen als het EU-VS-programma voor het traceren van terrorismefinanciering de belangrijkste instrumenten. De huidige capaciteit kan echter worden versterkt en zou moeten worden ingezet in verband met zowel complexe en grootschalige financieringsoperaties als 'goedkope' terroristische operaties, die nog altijd een vernietigend effect kunnen hebben, en waarvoor gebruik wordt gemaakt van nieuwe betalingswijzen die lastig te traceren zijn. De reactiesnelheid is ook van wezenlijk belang, aangezien terroristen dankzij de huidige financiële diensten middelen bijzonder snel kunnen verplaatsen. Zowel de samenwerking als de uitwisseling van financiële en rechtshandhavingsinlichtingen moet dan ook worden verbeterd.
Er zijn verschillende manieren waarop terrorismefinanciering onmiddellijk intensiever zou kunnen worden bestreden binnen het bestaande rechtskader:
• Op 20 mei 2015 werd de vierde antiwitwasrichtlijn vastgesteld. Deze richtlijn heeft in de eerste plaats ten doel het gebruik van het financiële stelsel van de Unie voor het witwassen van geld of terrorismefinanciering te voorkomen. Het is dan ook zaak dat de richtlijn snel wordt omgezet en uitgevoerd. De Commissie dringt er daarom bij de lidstaten op aan om gezamenlijk te besluiten de datum voor de daadwerkelijke omzetting en inwerkingtreding minstens tot eind 2016 te vervroegen. De Commissie is bereid om de lidstaten te ondersteunen bij de omzetting en bij het integreren van internationale normen in het nationale recht.
• De Commissie zal haar werk uit hoofde van de antiwitwasrichtlijn versnellen om te voorzien in de identificatie van derde landen waar de bestrijding van terrorismefinanciering en van het witwassen van geld in strategisch opzicht te wensen overlaat 7 . Overeenkomstig de antiwitwasrichtlijn zouden de lidstaten de cliëntenonderzoeksmaatregelen moeten verscherpen met betrekking tot geldstromen van en naar de vermelde landen. De Commissie zal de betrokken lijst in juni bekendmaken 8 .
• De lidstaten zouden de uitwisseling van financiële inlichtingen tussen FIE's van de EU en van derde landen en tussen FIE's en de particuliere sector moeten verbeteren, overeenkomstig de aanbevelingen en beste praktijken van de Financiële-actiegroep. De Europese Commissie zal overleggen met de Egmontgroep van financiële inlichtingeneenheden om aan te sturen op nauwere internationale samenwerking op dit gebied.
1.2 Nieuwe maatregelen om een einde te maken aan het misbruik van het financiële stelsel voor de financiering van terrorisme
De Commissie zal voorstellen de volgende wijzigingen aan te brengen in de vierde antiwitwasrichtlijn:
• Concrete toepassing geven aan de EU-lijst van landen met een hoog risico:
De vierde antiwitwasrichtlijn bepaalt al dat als een land eenmaal is opgenomen op de lijst van landen met strategische tekortkomingen op het gebied van de bestrijding van het witwassen van geld of van het financieren van terrorisme, meldingsplichtige entiteiten in de EU het toezicht op financiële transacties met economische actoren uit dat land qua intensiteit en aard moeten verscherpen (d.w.z. verscherpte cliëntenonderzoeksmaatregelen moeten toepassen). Vooralsnog is de exacte aard van deze maatregelen echter niet uitdrukkelijk vastgelegd in de wettekst. Ter verduidelijking van deze verplichting stelt de Commissie voor om gedetailleerde bepalingen op te nemen die op basis van FATF-normen voorzien in een concrete beschrijving van de verscherpte cliëntenonderzoeksmaatregelen en tegenmaatregelen die moeten worden toegepast. Deze toelichting zal ervoor zorgen dat voornoemde maatregelen op EU-niveau zullen worden gecoördineerd en geharmoniseerd om gelijke voorwaarden te waarborgen.
• Fora voor het wisselen van virtuele valuta's 9 : het risico bestaat dat terroristische organisaties gebruikmaken van virtuele valuta's om overmakingen aan het zicht te onttrekken, aangezien transacties met virtuele valuta's wel worden geregistreerd, maar er geen rapportagemechanisme bestaat zoals dat binnen het reguliere bankstelsel beschikbaar is voor het opsporen van verdachte activiteit 10 . Momenteel zijn virtuele valuta's nog niet op EU-niveau geregeld. Om te beginnen zal de Commissie voorstellen om anonieme wisseloperaties tussen valuta's aan controle door bevoegde autoriteiten te onderwerpen door het toepassingsgebied van de antiwitwasrichtlijn uit te breiden tot fora voor het wisselen van virtuele valuta's 11 en om toezicht op deze fora te laten uitoefenen uit hoofde van de wetgeving inzake terrorismefinanciering op nationaal niveau. Daarnaast zou het de controle en het begrip van de markt ten goede komen als de regels inzake vergunningen en toezicht van de richtlijn betalingsdiensten 12 zouden worden toegepast op fora voor het wisselen van virtuele valuta's. De Commissie zal deze optie nader onderzoeken. Ook zal de Commissie de mogelijkheid onderzoeken om de aanbieders van portemonnees voor virtuele valuta hieronder te laten vallen 13 .
• Vooraf betaalde instrumenten (zoals prepaidkaarten): terroristen hebben gebruikgemaakt van prepaidkaarten om de logistiek van hun aanslagen anoniem te financieren 14 . Deze kwestie vraagt om een passende en evenwichtige reactie, aangezien prepaid-instrumenten ook van maatschappelijk belang zijn. Prepaidkaarten zijn voor economisch kwetsbare of financieel uitgesloten mensen een betaalmiddel dat zij offline kunnen gebruiken (als contanten), maar waarmee zij vooral online goederen en diensten kunnen kopen. Sommige mensen gebruiken prepaidkaarten om het risico van fraude bij online aankopen te beperken tot het bedrag aan elektronisch geld dat op de kaart staat. Bepaalde lidstaten gebruiken dit middel voor het uitbetalen van sociale uitkeringen. Ook zijn er mensen die hechten aan de anonimiteit die bepaalde prepaidkaarten de houder bieden, ter bescherming van hun privacy – een aspect van online-transacties dat aan belang wint – hoewel anonimiteit ook wordt nagestreefd of misbruikt voor illegale activiteiten.
Het risico dat prepaidkaarten worden gebruikt voor de financiering van terrorisme, doet zich vooral voor bij (al dan niet oplaadbare) anonieme prepaidkaarten in het kader van binnenlandse of internationale regelingen. De belangrijkste vraag is hoe de zorgen in verband met de anonimiteit van zulke algemene kaarten kunnen worden weggenomen zonder de voordelen teniet te doen die deze instrumenten bij normaal gebruik bieden.
Instellingen die vooraf betaalde instrumenten uitgeven, vallen al onder EU-wetgeving, waaronder die ter bestrijding van witwassen. Om de genoemde problemen aan te pakken, zal de Commissie nadere wijzigingen van de antiwitwasrichtlijn voorstellen. Deze zouden met name gericht kunnen zijn op het beperken van bestaande vrijstellingen, zoals de drempels waaronder geen identificatie nodig is, met name voor kaarten die face-to-face worden gebruikt, en op het vereisen van cliëntidentificatie en -verificatie bij de online activering van prepaidkaarten. De Commissie onderzoekt thans de precieze vorm die zulke maatregelen moeten krijgen, rekening houdend met de impact ervan en het feit dat zij evenredig moeten zijn.
• Centrale registers van bank- en betaalrekeningen en centrale systemen voor gegevensontsluiting: rechtshandhavingsinstanties wijzen er vaak op dat centrale registers op nationaal niveau, met alle nationale bankrekeningen op naam van één persoon, of andere flexibele mechanismen zoals centrale systemen voor gegevensontsluiting, financieel onderzoek eenvoudiger maken, ook op het gebied van terrorismefinanciering. Momenteel beschikken niet alle lidstaten over een dergelijk register en de lidstaten zijn daartoe op grond van EU-wetgeving ook niet verplicht 15 . Als alle lidstaten over een dergelijk centraal register of centrale systemen voor gegevensontsluiting zouden beschikken, zou dit de FIE's rechtstreekse operationele ondersteuning bieden. Deze mogelijkheid is in veel lidstaten al eens besproken in verband met bredere kwesties op het gebied van gegevensverzameling en -opslag, maar recente raadplegingen wijzen erop dat er thans meer animo is voor een dergelijk instrument.
De Commissie wil derhalve voorstellen om centrale registers van bank- en betaalrekeningen en centrale elektronische systemen voor gegevensontsluiting op te zetten door de antiwitwasrichtlijn te wijzigen, zodat financiële inlichtingeneenheden en andere bevoegde instanties toegang krijgen tot informatie over bank- en betaalrekeningen.
Tegelijkertijd zal de Commissie de mogelijkheid onderzoeken van een afzonderlijk, op zichzelf staand instrument dat de toegang tot deze centrale registers van bank- en betaalrekeningen verruimt. Met name zouden deze registers met behulp van een dergelijk instrument voor andere onderzoeken kunnen worden geraadpleegd (zoals rechtshandhavingsonderzoek, bv. inzake de ontneming van vermogensbestanddelen, belastingdelicten) en door andere instanties (zoals belastingdiensten, nationale bureaus voor de ontneming van vermogensbestanddelen, andere rechtshandhavingsdiensten en corruptiebestrijdingsinstanties). Elk initiatief zou vergezeld moeten gaan van passende waarborgen, met name wat betreft gegevensbescherming en de toegangsvoorwaarden.
De Europese veiligheidsagenda bevat een aantal maatregelen om de samenwerking tussen de FIE's te vergemakkelijken. Deze maatregelen zouden op verschillende gebieden sneller kunnen worden uitgevoerd.
• In de eerste plaats zouden de regels inzake de toegang van de FIE's tot informatie in overeenstemming kunnen worden gebracht met de meest recente internationale normen: FIE's spelen een belangrijke rol bij het identificeren van de grensoverschrijdende financiële operaties van terroristische netwerken en het opsporen van hun geldschieters. De internationale normen sturen er thans op aan het toepassingsgebied van en de toegang tot de informatie die beschikbaar is voor de FIE's uit te breiden (in bepaalde lidstaten moet eerst melding van een verdachte transactie worden gemaakt). Voornoemd doel zal worden verwezenlijkt door de antiwitwasrichtlijn te wijzigen.
• Ten tweede zouden de obstakels voor de toegang tot relevante informatie, uitwisseling en gebruik van informatie, en operationele samenwerking kunnen worden geïdentificeerd en uit de weg geruimd: er wordt binnen het FIE-platform gewerkt aan een inventarisatie van de praktische obstakels voor de toegang tot en uitwisseling en gebruik van informatie en voor de operationele samenwerking; de resultaten worden voor het einde van 2016 verwacht. De FIE's moeten ook worden geacht nauw te overleggen met andere rechtshandhavingsinstanties. In dit kader zal de Commissie zich ook dieper buigen over middelen voor het ondersteunen van gezamenlijke analyse van grensoverschrijdende zaken door FIE's en zich bezinnen op oplossingen om het financiële-inlichtingenwerk te bevorderen. Zoals momenteel wordt besproken op internationaal niveau, zullen de FIE's wellicht van het systeem waarbij informatie op basis van verdenkingen met hen wordt gedeeld, moeten evolueren naar een systeem waarbij dit veeleer op basis van inlichtingen gebeurt. Afhankelijk van de resultaten van deze inventarisatie zal de Commissie besluiten of er maatregelen nodig zijn – en zo ja, welke – om de verschillen in de organisatorische statuur van de FIE's weg te nemen en de obstakels voor doeltreffende samenwerking en gegevensuitwisseling uit de weg te ruimen.
Daarnaast verricht de Commissie een supranationale beoordeling van de risico's in verband met het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, overeenkomstig de antiwitwasrichtlijn. Regelmatige risicobeoordelingen bieden een passend algemeen kader om blinde vlekken te detecteren en de veranderlijke aard van terrorismefinanciering en de daarmee samenhangende risico's te beperken met maatregelen die zowel empirisch onderbouwd als op de feitelijke risico's toegesneden zijn. De risicobeperkende maatregelen kunnen zowel aanbevelingen aan de lidstaten (volgens het 'pas toe of leg uit'-beginsel) omvatten als de ontwikkeling van nieuwe beleidsinitiatieven op EU-niveau. De politieke inzet van de lidstaten zal met name belangrijk zijn voor de risicobeperkende maatregelen die hen aldus zullen worden aanbevolen.
Ook belangrijk voor terrorismebestrijding is het doeltreffender maken van de op de VN-lijsten gebaseerde bevriezingsmaatregelen. De VN-lijsten (zowel de algemene als die voor specifieke organisaties als Al Qaeda en Da'esh) moeten zo snel mogelijk worden toegepast om de impact te maximaliseren en het risico te minimaliseren dat personen en entiteiten die op de lijst staan, geld opnemen voordat de beperkende maatregelen van kracht worden. Aangezien het om EU-recht gaat, moeten beperkende maatregelen waartoe op VN-niveau is besloten, worden omgezet in EU-recht door middel van EU-rechtshandelingen, die bepaalde procedurele waarborgen voor de persoon op de lijst bieden alsook verplichtingen inzake de wijze waarop de Commissie haar besluiten neemt. De Commissie zet VN-lijsten uit hoofde van de regelingen in verband met Al Qaeda en Da'esh om in EU-recht door een wijziging van de vermeldingen uit hoofde van Verordening (EG) nr. 881/2002 van de Raad van 27 mei 2002 16 . Wanneer de Commissie eenmaal in kennis is gesteld van de nieuwe lijsten die Sanctiecomité 1267 heeft vastgesteld, en de nodige voorlopige controles zijn verricht om na te gaan of bepaalde wezenlijke procedurele waarborgen in acht zijn genomen, dient zij het verplichte proces te doorlopen van opstelling, intern overleg en vertaling in alle officiële talen van de EU, voordat de wijziging kan worden vastgesteld en in het Publicatieblad kan worden bekendgemaakt. Op dit punt zijn de vermeldingen uit hoofde van het EU-recht direct toepasselijk op EU-burgers, financiële instellingen en economische actoren. Momenteel neemt dit proces ongeveer vijf werkdagen in beslag. Hoewel de procedure al is gestroomlijnd, heeft de FATF kritiek geuit op de tijd die ermee gemoeid is. Nadere stappen op EU- en VN-niveau, waaronder betere coördinatie en intensievere gegevensuitwisseling, moeten de Commissie in staat stellen om onmiddellijk procedures in te leiden wanneer nieuwe lijsten zijn vastgesteld, en zullen het omzettingsproces verder versnellen.
In dit verband streeft de Commissie ernaar om te waarborgen dat nieuwe VN-lijsten onmiddellijk na de bekendmaking ervan, maar nog vóór de omzetting ervan op EU-niveau, ter beschikking worden gesteld van de financiële instellingen en economische actoren van de EU, en om nog vóór de EU-rechtshandelingen van kracht worden, de cliëntenonderzoeksprocedures uit hoofde van de antiwitwasrichtlijn te vereenvoudigen. Dit betekent dat nieuwe VN-lijsten worden opgenomen in de EU-gegevensbank voor financiële sancties, zodat zij onmiddellijk toegankelijk zijn voor de financiële instellingen en economische actoren van de EU 17 . Op de middellange tot lange termijn zullen diensten van de Commissie samen met belanghebbenden van de VN de ontwikkeling ondersteunen van een gemeenschappelijk gegevensuitwisselingssysteem, zodat de nieuwe lijsten kunnen worden bekendgemaakt in een te downloaden gemeenschappelijk formaat dat compatibel is met de EU-gegevensbank. Dit zal de financiële instellingen van de EU helpen om passende cliëntenonderzoeksprocedures toe te passen, overeenkomstig de vereisten van de antiwitwasrichtlijn, teneinde het risico te beperken dat tegoeden worden weggesluisd voordat de EU-rechtshandelingen van kracht worden.
Acties:
De lidstaten wordt verzocht om:
- de datum voor de daadwerkelijke omzetting en inwerkingtreding van de vierde antiwitwasrichtlijn minstens tot het vierde kwartaal van 2016 te vervroegen.
Overeenkomstig de antiwitwasrichtlijn zal de Commissie:
- een zwarte lijst van de EU vaststellen voor de identificatie van derde landen waar de bestrijding van terrorismefinanciering en van het witwassen van geld in strategisch opzicht tekortkomingen vertoont: uiterlijk in het tweede kwartaal van 2016;
- een verslag publiceren van een supranationale beoordeling van de risico's van terrorismefinanciering en het witwassen van geld, met daarbij aanbevelingen voor de lidstaten inzake passende maatregelen waarmee deze risico's zouden kunnen worden aangepakt: tweede kwartaal van 2017.
De Commissie zal uiterlijk in het tweede kwartaal van 2016 een wetgevingsvoorstel presenteren om de antiwitwasrichtlijn op de volgende punten te wijzigen:
- verscherpte cliëntenonderzoeksmaatregelen/tegenmaatregelen met betrekking tot derde landen met een hoog risico;
- fora voor het wisselen van virtuele valuta's;
- vooraf betaalde instrumenten;
- centrale registers van bank- en betaalrekeningen of elektronische systemen voor gegevensontsluiting;
- de toegang van FIE's tot gegevens en de uitwisseling van deze gegevens.
De Commissie zal werk maken van de volgende initiatieven:
- ervoor zorgen dat de EU de bevriezingsmaatregelen van de VN doeltreffender omzet, onder meer door de gegevensuitwisseling tussen de EU en VN te verbeteren: uiterlijk in het tweede kwartaal van 2016;
- de capaciteit versterken van de lidstaten, de Commissie, de EDEO en economische actoren om informatie te delen over de uitdagingen bij de uitvoering van beperkende maatregelen, bv. wat betreft de uitwisseling van informatie over nieuwe VN-lijsten, via de gegevensbank voor financiële sancties: uiterlijk in het tweede kwartaal van 2016;
- de mogelijkheid onderzoeken van een op zichzelf staand wetgevingsinstrument waarmee registers van bank- en betaalrekeningen breder kunnen worden geraadpleegd, voor andere onderzoeken en door andere instanties, en dat verder reikt dan het toepassingsgebied van de antiwitwasrichtlijn: uiterlijk in het tweede kwartaal van 2016;
- door middel van passende maatregelen zorgen voor nauwere samenwerking tussen FIE's: uiterlijk in het tweede kwartaal van 2017.
Harmoniseren van strafbare feiten en sancties in verband met het witwassen van geld
Dikwijls financieren terroristen hun activiteiten met opbrengsten van misdrijven en maken zij gebruik van witwaspraktijken om deze opbrengsten om te zetten, te verbergen of te verwerven. Een krachtiger EU-rechtskader voor de bestrijding van het witwassen van geld zou dan ook bijdragen tot een doeltreffender aanpak van terrorismefinanciering. Hoewel zowel de betrokken aanbeveling van de FATF als het Verdrag nr. 198 van de Raad van Europa inzake het witwassen, de opsporing, de inbeslagneming en de confiscatie van opbrengsten van misdrijven en terrorismefinanciering de vaststelling van strafbare feiten in verband met het witwassen van geld voorschrijft, heeft dit wat de EU-wetgeving betreft nog niet ten volle zijn beslag gekregen. Alle lidstaten hebben het witwassen van geld strafbaar gesteld, maar er zijn verschillen tussen de lidstaten wat betreft de definitie van witwassen en de opgelegde sancties. Deze verschillen belemmeren de grensoverschrijdende justitiële en politiële samenwerking bij de bestrijding van witwaspraktijken en zijn rechtstreeks van invloed op het optreden tegen terrorismefinanciering. Overeenkomstig artikel 83 VWEU zal de Commissie een richtlijn inzake strafbare feiten en sancties in verband met het witwassen van geld voorstellen. Deze richtlijn zal ten doel hebben minimumregels in te voeren inzake de strafrechtelijke definitie van witwassen (in verband met terroristische misdrijven en andere ernstige strafbare feiten) en de sancties onderling af te stemmen.
Voor de financiering van terroristische activiteiten wordt veel gebruikgemaakt van contante betalingen 18 . De EU-wetgeving voorziet in de controle van personen die de EU binnenkomen of verlaten en liquide middelen ter waarde van 10 000 EUR of meer vervoeren 19 . Een door de Commissie verrichte evaluatie 20 heeft uitgewezen dat het toepassingsgebied van de desbetreffende verordening moet worden uitgebreid, zodat ook per post of als vracht vervoerde contanten hieronder vallen en de autoriteiten ook met betrekking tot kleinere contante bedragen kunnen optreden als wordt vermoed dat er sprake is van illegale activiteit.
Ook zouden er maatregelen kunnen worden genomen om het toepassingsgebied uit te breiden met edele metalen en hoogwaardige grondstoffen met een hoge liquiditeit. In dit verband zou ook het belang van eventuele maxima voor contante betalingen kunnen worden onderzocht. In verscheidene lidstaten is het verboden bedragen boven een specifieke drempel in contanten te betalen.
Afgezien van het feit dat het gebruik van contanten in het algemeen als een risico geldt, wijzen rechtshandhavingsinstanties erop dat het gebruik van biljetten met een hoge waarde, en met name die van 500 EUR, een probleem vormt 21 . Vanwege de hoge waarde en het geringe volume zijn deze biljetten bijzonder in trek bij criminelen die zich bezighouden met het vervoer van contanten. De Commissie zal dit probleem samen met de Europese Centrale Bank, Europol en andere relevante partijen aanpakken.
Er zijn meerdere VN-regelingen van kracht voor het bevriezen van de vermogensbestanddelen van personen met terroristische banden. Binnen de EU worden dergelijke bevriezingsmaatregelen momenteel uitgevoerd uit hoofde van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid en artikel 215 VWEU. Artikel 75 VWEU voorziet, onder bepaalde voorwaarden, ook in de mogelijkheid om beheersmaatregelen te nemen om de doelstellingen van artikel 67 VWEU te verwezenlijken, wat betreft de preventie en de bestrijding van terrorisme. Dergelijke beheersmaatregelen zouden ten doel hebben de financiering van terrorisme te verstoren en medestanders, waaronder geldschieters, te ontmoedigen door middel van maatregelen met effect in de hele EU. Zulke maatregelen zouden de invoering inhouden van gemeenschappelijke normen inzake de te bevriezen vermogensbestanddelen, de te betrekken actoren en de toepasselijke rechtsmiddelen en waarborgen, met name met betrekking tot de grondrechten. Waar het gaat om personen met internationale terroristische banden, beschikt de EU al over doeltreffende regelingen voor het bevriezen van vermogensbestanddelen overeenkomstig het VN-systeem, maar artikel 75 VWEU voorziet in een rechtsgrondslag die ook betrekking zou hebben op personen met terroristische banden die losstaan van de internationale groepen op de VN-lijsten.
Bij het eerste werk in 2013 in het kader van een effectbeoordelingsonderzoek met betrekking tot de toepassing van artikel 75 zijn meerdere opties onderzocht, waaronder met name een EU-lijst en -bevriezingsregeling ter aanvulling van nationale regelingen, de mogelijkheid om de lidstaten ertoe te verplichten nationale bevriezingsregelingen vast te stellen, en verschillende manieren om de wederzijdse erkenning van dergelijke lijsten en bevriezingsregelingen te waarborgen. De Commissie zal deze beoordeling evalueren en daarbij rekening houden met de recente ontwikkelingen en uitdagingen, gelet op het toepassingsgebied van de huidige bevriezingsregelingen in het licht van recente resoluties van de VN-Veiligheidsraad, het toepassingsgebied en de meerwaarde van een EU-regeling krachtens artikel 75 en de complementariteit daarvan met bestaande regelingen op nationaal en EU-niveau, alsook met de noodzaak om een goede balans te vinden tussen waarborgen inzake de grondrechten en doeltreffendheid. In het kader van een beoordeling van een mogelijke EU-regeling voor het bevriezen van vermogensbestanddelen uit hoofde van artikel 75 VWEU onderzoekt de Commissie momenteel ook maatregelen tot wederzijdse erkenning van nationale bevriezingsbesluiten (bv. door middel van een Europees bevel tot bevriezing van vermogensbestanddelen).
Voorts is de wederzijdse erkenning van vonnissen en rechterlijke beslissingen in strafzaken ook essentieel voor het veiligheidskader 22 . Voor de succesvolle aanpak van terrorismefinanciering zijn diverse elkaar aanvullende benaderingen nodig. Naast de beoordeling van een mogelijke EU-regeling voor het bevriezen van vermogensbestanddelen van terroristen uit hoofde van artikel 75 VVWEU zal de Commissie proberen te waarborgen dat de vermogensbestanddelen van criminelen die terrorisme financieren, worden afgenomen. Om de activiteiten van de georganiseerde criminaliteit waarmee terrorisme wordt gefinancierd, te verstoren, is het van wezenlijk belang om de betrokken criminelen de opbrengst van criminaliteit te ontnemen. De confiscatie van criminele vermogensbestanddelen is niet alleen een sanctie, maar ook een preventief instrument. Daarom wil de Commissie waarborgen dat er in de hele EU optimaal gebruik wordt gemaakt van alle beschikbare nationale soorten bevelen tot bevriezing en confiscatie op het gebied van zware criminaliteit, door toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning, overeenkomstig artikel 82 VWEU. Elk initiatief in verband met instrumenten voor wederzijdse erkenning zal terdege rekening houden met de grondrechten van de personen op wie de bevelen tot bevriezing en confiscatie betrekking hebben.
Het traceren van internationale transacties door middel van het EU-VS-programma voor het traceren van terrorismefinanciering (TFTP) lijkt doeltreffend te werken. Na een effectbeoordeling concludeerde de Commissie in een mededeling van november 2013 dat het niet evenredig zou zijn en evenmin een meerwaarde zou hebben om parallel aan het TFTP een Europees systeem voor het traceren van terrorismefinanciering (aangeduid als TFTS) op te zetten. Het strekt echter tot aanbeveling om uit te zoeken of er naast het TFTP behoefte is aan aanvullende mechanismen om mogelijke mazen te dichten (in verband met transacties die niet onder de TFTP-overeenkomst tussen de EU en de VS vallen, met name betalingen in euro binnen de EU, en die wellicht niet op andere wijze kunnen worden getraceerd).
Acties:
De Commissie zal werk maken van de volgende initiatieven:
- een wetgevingsvoorstel voor de harmonisering van strafbare feiten en sancties in verband met het witwassen van geld: uiterlijk in het vierde kwartaal van 2016;
- een wetgevingsvoorstel voor de aanpak van illegaal contantenverkeer: uiterlijk in het vierde kwartaal van 2016;
- EU-regeling voor het bevriezen van vermogensbestanddelen van terroristen uit hoofde van artikel 75 VWEU; een beoordeling afronden: uiterlijk in het vierde kwartaal van 2016;
- de wederzijdse erkenning van beslissingen tot bevriezing en confiscatie van criminele vermogensbestanddelen verbeteren: uiterlijk in het vierde kwartaal van 2016;
- een mogelijk Europees systeem dat de bestaande TFTP-overeenkomst tussen de EU en de VS zou aanvullen door het traceren van transacties die niet onder de overeenkomst vallen; een beoordeling afronden: uiterlijk in het vierde kwartaal van 2016.
Terrorisme kan op zeer uiteenlopende manieren worden gefinancierd. Er kan misbruik worden gemaakt van bonafide non-profitorganisaties 23 , zoals liefdadigheidsinstellingen, van legale bedrijven of van geldinzamelingen. Ook kan het geld afkomstig zijn uit criminele activiteit, van overheden en activiteiten in falende staten, en van misbruik van het internationale handelssysteem 24 . De huidige terroristische dreiging van Da'esh is niet nieuw, maar heeft wel de aandacht op een aantal specifieke kwesties gevestigd. Volgens de Financiële-actiegroep zijn illegale opbrengsten uit bezet grondgebied de primaire bron van inkomsten van Da'esh. Daarbij gaat het om het plunderen van banken, afpersing, de controle van olievelden en raffinaderijen, roof van economische vermogensbestanddelen, ontvoeringen om losgeld, contantensmokkel en publieksfinanciering.
Hoewel het op grond van het bestaande kader voor de bestrijding van terrorismefinanciering – zoals vastgesteld in de resoluties van de VN-Veiligheidsraad en vervat in het voorstel voor een richtlijn inzake terrorismebestrijding – verboden is om economische of financiële middelen ter beschikking te stellen van de individuen en entiteiten op de lijst, is het een tekortkoming dat de huidige EU-instrumenten niet toereikend zijn voor een doeltreffend optreden van de douaneautoriteiten zelf. Terroristen kunnen zowel langs illegale weg verdienen (bv. door handelstransacties te verhullen, een verkeerde waarde van goederen op te geven, fictieve facturen uit te schrijven, of te smokkelen) als aan bonafide handel. De Commissie zal een uitdrukkelijke rechtsgrondslag overwegen om er voor te zorgen dat goederen voorlopig kunnen worden tegengehouden en dat het nodige onderzoek kan worden verricht, met name door FIE's.
De verwoesting van archeologische locaties door Da'esh, waarvan keer op keer in de media beelden opduiken, wordt in brede kring beschouwd als een oorlogsmisdaad tegen het culturele erfgoed. Er zijn echter duidelijk aanwijzingen dat Da'esh niet alleen enorme schade aanricht, maar via illegale opgravingen op archeologische locaties ook de hand legt op culturele goederen 25 om inkomsten te genereren. Culturele goederen die illegaal uit Irak en Syrië zijn weggehaald, kunnen voor terroristen een belangrijke bron van inkomsten vormen. Voor zover deze inkomsten afhankelijk zijn van opbrengsten op Europese markten, zou het opsporen en stilleggen van de handel een echte impact kunnen hebben op een belangrijke financieringsbron voor terroristische activiteiten.
Momenteel zijn er twee verordeningen die handelsbeperkingen opleggen met betrekking tot illegaal uit Irak en Syrië weggehaalde cultuurgoederen 26 en die een rechtsgrondslag voor invoercontroles vormen. Deze hebben echter slechts een beperkt effect. De handelsbeperkingen zijn afhankelijk van de voortzetting van de specifieke sanctieregelingen en zijn slechts een deel van het antwoord. Daar komt bij dat de douane aan hoge eisen inzake bewijsvoering moet voldoen om de herkomst van dergelijke goederen vast te stellen. De Commissie zal overwegen om de bestrijding van terrorismefinanciering via de illegale handel in cultuurgoederen breder aan te pakken – ongeacht het land van herkomst – om een aantal van deze problemen op te lossen. De opties die zullen worden overwogen, gaan uit van de invoering van een certificeringssysteem voor de invoer van cultuurgoederen in de EU, gepaard aan richtsnoeren voor belanghebbende partijen zoals musea en de kunstmarkt.
De illegale handel in wilde dieren wordt steeds vaker aangemerkt als bron van financiering voor terroristische en aanverwante activiteiten. De Commissie zal binnenkort een EU-actieplan presenteren om de illegale financiële stromen in verband met de handel in wilde dieren aan te pakken.
Acties:
De Commissie zal werk maken van de volgende initiatieven:
- een wetgevingsvoorstel ter versterking van de bevoegdheden van en samenwerking tussen douanediensten en voor de aanpak van terrorismefinanciering die verband houdt met de handel in goederen: uiterlijk in het tweede kwartaal van 2017;
- een wetgevingsvoorstel voor de aanpak van illegale handel in cultuurgoederen: uiterlijk in het tweede kwartaal van 2017;
- een EU-actieplan inzake de illegale handel in wilde dieren: uiterlijk in het eerste kwartaal van 2016.
Het is eigen aan de huidige terroristische dreiging dat de scheidslijn tussen binnenlands terrorisme van eigen bodem en door internationale groepen georganiseerd terrorisme dikwijls vaag is, hoewel er nog steeds groepen zijn die uitsluitend in de EU actief zijn 27 . Er is met name vaak een internationale dimensie waar het gaat om financiering en om de aanschaf van wapens.
Het is dan ook van wezenlijk belang dat de EU op het wereldtoneel een actieve rol speelt in de strijd tegen terrorismefinanciering, met name in het kader van de relevante internationale organisaties. De EU verleent actieve steun aan de mondiale strategie voor terrorismebestrijding van de VN en aan de uitvoering van de betrokken resoluties van de VN-Veiligheidsraad. Ook neemt de EU actief deel aan het Mondiaal Forum Terrorismebestrijding (GCTF), dat zich onder meer buigt over terrorismefinanciering 28 , en moedigt zij de G20 aan te blijven pleiten voor het afsnijden van geldstromen die verband houden met terrorisme 29 .
De Commissie is lid van de Financiële-actiegroep (FATF) en draagt actief bij aan haar werkzaamheden alsook aan de tenuitvoerlegging van haar aanbevelingen in de EU. Het is uiteraard gunstig als Europa binnen de FATF met één stem spreekt. Relevante VN-resoluties en instrumenten van de Raad van Europa, zoals Verdrag nr. 198 van de Raad van Europa inzake het witwassen, de opsporing, de inbeslagneming en de confiscatie van opbrengsten van misdrijven en terrorismefinanciering 30 , spelen daarbij een belangrijke rol; de Commissie ondersteunt de EU-lidstaten bij de toepassing ervan. Zoals reeds uitgelegd, zal ook de uitwisseling van informatie tussen de EU en de VN over het bevriezen van vermogensbestanddelen verder worden ontwikkeld.
Voorts dient de EU beslist ondersteuning te geven aan haar partners, en met name aan buurlanden, die te maken hebben met dreiging van dezelfde groepen die ook aanslagen in de EU hebben gepleegd. De bestrijding van terrorismefinanciering zou deel kunnen uitmaken van bredere inspanningen om regeringen van derde landen te helpen bij het naleven van resoluties van de VN-veiligheidsraad en FATF-aanbevelingen, ter bevordering van hun capaciteit om deze strijd te voeren en met lidstaten en agentschappen van de EU samen te werken 31 . De EU kan partners ook steunen bij de bestrijding van vormen van zware criminaliteit, zoals drugs- of wapenhandel, die gebruikt worden om terrorisme te financieren.
In dit verband zullen de Commissie en de hoge vertegenwoordiger nauwer gaan samenwerken met derde landen bij het opstellen en bijhouden van de lijsten van terroristische entiteiten, waarbij de door de bevoegde nationale instanties van derde landen vastgestelde lijsten als basis dienen voor de EU-lijsten van terroristische entiteiten. Bovendien blijft er contact met derde landen met het oog op afstemming op de bestaande beperkende antiterrorismemaatregelen. Dialogen met partners over terrorismebestrijding zijn het meest doeltreffend als kader voor het bespreken van afstemming of uitvoering van beperkende maatregelen.
Derde landen zouden ook kunnen worden geholpen bij het bestrijden van de illegale handel in cultuurgoederen en de rol die deze handel speelt bij terrorismefinanciering. Daarvoor is het misschien nodig de huidige prioriteiten inzake steun bij te stellen ten gunste van capaciteitsopbouw (bijvoorbeeld in het Midden-Oosten en Noord-Afrika), teneinde specifieke aandacht te schenken aan de bescherming van het culturele erfgoed van deze landen en aan het opvoeren van de internationale politiële samenwerking bij de strijd tegen de handel in cultuurgoederen.
Ten slotte vergt optreden een mondiaal perspectief waarbij veiligheid als een van onze voornaamste externe prioriteiten geldt. Er is een brede mondiale consensus over de noodzaak van gezamenlijk optreden en de EU moet het voortouw nemen bij het streven om de wereldwijde initiatieven ter bestrijding van terrorismefinanciering doeltreffender te maken en ervoor zorgen dat haar eigen maatregelen rekening houden met de meest recente ontwikkelingen.
De Commissie en de hoge vertegenwoordiger zullen:
- projecten starten om landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika technische bijstand te verlenen bij de bestrijding van de handel in cultuurgoederen: uiterlijk in het vierde kwartaal van 2016;
- derde landen krachtiger ondersteunen bij het voldoen aan de wettelijke vereisten van VNVR-resoluties en het opvolgen van FATF-aanbevelingen; gaande;
- landen in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Zuidoost-Azië ondersteunen bij het monitoren, verstoren en afsnijden van terrorismefinanciering: uiterlijk in het vierde kwartaal van 2016.
- grondiger gegevens uitwisselen met partnerlanden buiten de EU om uit hoofde van autonome EU-maatregelen ter bestrijding van terrorisme lijsten op te stellen en bij te houden: gaande.
In de Europese veiligheidsagenda is benadrukt dat voor een hoog niveau van interne veiligheid in de EU een gezamenlijk optreden van alle actoren vereist is. Dit vergt maatregelen van de EU-instellingen, de lidstaten en de EU-agentschappen, maar ook betere samenwerking en met name gegevensuitwisseling tussen de relevante instanties. De lidstaten dienen gebruik te maken van alle beschikbare instrumenten en te waarborgen dat overeengekomen maatregelen snel worden uitgevoerd. De Commissie roept de medewetgevers ook op om vaart te zetten achter de behandeling van haar toekomstige voorstellen.
Bij hun samenwerking moeten de EU en de lidstaten nauwer overleg plegen met de financiële instellingen en economische actoren van de EU om de uitdagingen te begrijpen waarmee deze te maken hebben bij de uitvoering van internationale normen inzake de bestrijding van terrorismefinanciering, en om te beoordelen hoe het beleid en de praktijken kunnen worden versterkt om risico's in een snel evoluerende context aan te pakken.
De Commissie zal de voortgang die wordt geboekt bij de uitvoering van het actieplan bijhouden en het Europees Parlement en de Raad hier geregeld verslag van doen.
(1)
COM(2015) 185 final.
(2)
Resolutie van het Europees Parlement van 9 juli 2015 over de Europese veiligheidsagenda (2015/2697(RSP)).
(3)
COM(2015) 625 final.
(4)
De Financiële-actiegroep (FATF) is een intergouvernementeel orgaan dat is opgericht om normen vast te stellen en de daadwerkelijke toepassing van wettelijke, regelgevende en operationele maatregelen ter bestrijding van het witwassen van geld, de financiering van terrorisme en andere, verwante bedreigingen van de integriteit van het internationaal financieel systeem te bevorderen. Verscheidene EU-lidstaten zijn lid van de FATF en ook de Commissie neemt eraan deel. Tot de belangrijkste normen behoren de veertig aanbevelingen inzake het bestrijden van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en proliferatie, te raadplegen op
www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents
(5)
Resolutie 2178/2014.
(6)
In het kader van de vierde antiwitwasrichtlijn: Richtlijn (EU) 2015/849 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2015 inzake de voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld of terrorismefinanciering, tot wijziging van Verordening (EU) nr. 648/2012 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad en Richtlijn 2006/70/EG van de Commissie (PB L 141 van 5.6.2015, blz. 73).
(7)
Hiertoe zal de Commissie op basis van de antiwitwasrichtlijn gedelegeerde handelingen vaststellen.
(8)
Een dergelijke zwarte lijst van de EU zou ook relevant kunnen zijn voor risicobeheer op andere beleidsterreinen, zoals de douanediensten.
(9)
Fora voor het wisselen van virtuele valuta's kunnen worden beschouwd als 'elektronische' wisselkantoren die virtuele valuta's wisselen voor fiduciair geld. Verleners van portemonneediensten voor virtuele valuta houden namens hun klanten rekeningen in virtuele valuta aan. In de wereld van de virtuele valuta fungeren zij als een bank die een lopende rekening aanbiedt waarop fiduciair geld kan worden gestort. Zij bewaren virtuele valuta's en maken overmakingen naar andere portemonnees of rekeningen voor virtuele valuta mogelijk.
(10)
IHS Consulting, Terrorism Financing Assessment, 15 september 2015; Europese Bankautoriteit, Opinion on ‘virtual currencies’, 4 juli 2014; FATF, Guidance for a Risk-Based Approach to Virtual Currencies, juni 2015.
(11)
Dienstverleners voor het wisselen van virtuele en fiduciaire valuta's.
(12)
Richtlijn (EU) 2015/2366 van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2015 betreffende betalingsdiensten in de interne markt, houdende wijziging van de Richtlijnen 2002/65/EG, 2009/110/EG, 2013/36/EU en Verordening (EU) nr. 1093/2010 en houdende intrekking van Richtlijn 2007/64/EG (PB L 337 van 23.12.2015, blz. 35).
(13)
Een verlener van portemonneediensten is een entiteit die de middelen (softwareapplicatie of ander mechanisme) aanbiedt voor het aanhouden, bewaren en overmaken van bitcoins of andere virtuele valuta (volgens een verslag over virtuele valuta's van de FATF).
(14)
Zo hebben de terroristen die op 13 november 2015 de aanslagen in Parijs pleegden, naar verluidt gebruikgemaakt van prepaidkaarten om hotelkamers te betalen.
(15)
Veel lidstaten hebben een dergelijk register ingevoerd, of zijn momenteel bezig dit soort centrale mechanismen vast te stellen.
(16)
Verordening (EG) nr. 881/2002 van de Raad van 27 mei 2002 tot vaststelling van bepaalde specifieke beperkende maatregelen tegen sommige personen en entiteiten die banden hebben met Usama bin Laden, het Al-Qa’ida-netwerk en de Taliban, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 467/2001 van de Raad tot instelling van een verbod op de uitvoer van bepaalde goederen en diensten naar Afghanistan, tot versterking van het verbod op vluchten en verlenging van de bevriezing van tegoeden en andere financiële middelen ten aanzien van de Taliban van Afghanistan (PB L 139 van 29.5.2002, blz.
9).
(17)
De Commissie zal de technische aspecten onderzoeken van de ontwikkeling van de gegevensbank voor financiële sancties ter verbetering van de uitwisseling tussen lidstaten en financiële instellingen van gegevens over nationale maatregelen voor de bevriezing van vermogensbestanddelen.
(18)
https://www.europol.europa.eu/content
(19)
Verordening (EG) nr. 1889/2005, PB L 309 van 25.11.2005.
(20)
De problemen met de huidige verordening en de belangrijkste opties voor een herziening zijn al geïnventariseerd in een evaluatiedocument en door middel van een openbare raadpleging is feedback verzameld: ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents
(21)
Volgens het reeds geciteerde verslag van Europol roept het feit dat biljetten van 500 EUR niet vaak worden gebruikt als betalingsinstrument, maar wel een derde van de waarde vertegenwoordigen van alle bankbiljetten die in omloop zijn, vragen op over het doeleinde waarvoor zij worden gebruikt.
(22)
COM(2015) 185 final.
(23)
www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports
(24)
www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports%20Based%20Money%20Laundering.pdf.
(25)
Zoals gedefinieerd uit hoofde van Verordening (EG) nr. 116/2009 van de Raad van 18 december 2008 betreffende de uitvoer van cultuurgoederen (PB L 39 van 10.2.2009, blz.1).
(26)
Verordening (EU) nr. 36/2012 van de Raad van 18 januari 2012 betreffende beperkende maatregelen in het licht van de situatie in Syrië en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 442/2011 (PB L 16 van 19.1.2011) en Verordening (EG) nr. 1210/2003 van de Raad van 7 juli 2003 betreffende bepaalde specifieke restricties op de economische en financiële betrekkingen met Irak en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 2465/96 (PB L 169 van 8.7.2003, blz.
6).
(27)
Zie met name: Europol, European Union Terrorism Situation and Trend Report 2015 (TE-SAT 2015): https://www.europol.europa.eu/content
(28)
https://www.thegctf.org/focus-areas.
(29)
www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases
(30)
www.coe.int/t/dghl/monitoring/cop198/.
(31)
Zo zou de EU kunnen helpen om de capaciteit van het strafrechtelijk systeem en van belanghebbenden uit de financiële sector op te voeren, partnerlanden kunnen bijstaan bij het wijzigen en bijwerken van wetgeving overeenkomstig de internationale beste praktijken en regionale samenwerking kunnen stimuleren. De EU heeft deze methode om terrorismefinanciering aan te pakken hoofdzakelijk toegepast in de Grote Hoorn van Afrika (Djibouti, Ethiopië, Eritrea, Kenia, Somalië, Zuid-Sudan, Sudan, Uganda en Jemen). De EU ontwikkelt momenteel uit hoofde van het instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede (IcSP) een mondiaal programma ter bestrijding van terrorismefinanciering en het witwassen van geld (geplande toewijzing: 16 miljoen EUR). Het geografische toepassingsgebied van de acties omvat het Midden-Oosten en Noord-Afrika en landen in Zuidoost-Azië.