Toelichting bij JOIN(2016)32 - Ondertekening van de Overeenkomst tot oprichting van de internationale EU-LAC-Stichting - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | JOIN(2016)32 - Ondertekening van de Overeenkomst tot oprichting van de internationale EU-LAC-Stichting. |
|---|---|
| bron | JOIN(2016)32   |
| datum | 14-07-2016 |
Achtergrond
De Europese Unie (EU) en de Latijns-Amerikaanse landen en de landen van het Caribische gebied (LAC) onderhouden speciale banden sinds een strategisch partnerschap is tot stand gekomen op de eerste biregionale topconferentie van hun staatshoofden en regeringsleiders in Rio de Janeiro in 1999. In de periode tussen 1999 en 2012 was de belangrijkste gesprekspartner van de EU binnen LAC de groep van Rio. Met ingang van 2012 is de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten (Celac) door haar lidstaten aangewezen om de groep van Rio te vervangen als de tegenhanger van de EU voor biregionale topontmoetingen en het strategische partnerschap.
Sinds 1999 hebben beide regio's samengewerkt om gedeelde belangen en waarden te bevorderen, zoals is bevestigd op de topontmoetingen in Madrid (2002), Guadalajara (2004), Wenen (2006), Lima (2008), Madrid (2010), Santiago de Chile (2013) en Brussel (2015). De opeenvolgende topontmoetingen hebben geresulteerd in een gestage intensivering van de politieke dialoog en vooruitgang bij de gezamenlijke aanpak van een brede waaier van vraagstukken, met inbegrip van klimaatverandering, migratie, drugsbestrijding, de bevordering van mensenrechten en gendergelijkheid, onderwijs en culturele aangelegenheden, en op het vlak van wetenschap en technologie.
Doelstellingen van de internationale EU-LAC-Stichting en samenhang met de desbetreffende beleidsmaatregelen
Op de vijfde EU-LAC topontmoeting (Lima, 2008) hebben de leiders van beide regio's besloten om de oprichting te overwegen van een biregionale stichting met het oog op de bevordering van zowel het overleg over gemeenschappelijke strategieën als maatregelen om het partnerschap te versterken en de zichtbaarheid ervan te verhogen. Op de zesde topontmoeting (Madrid, 2010) hebben de staatshoofden en regeringsleiders besloten een EU-LAC-Stichting op te richten, met de volgende doelstellingen:
• bijdragen tot de versterking van het EU-Celac partnerschap waarbij gezorgd wordt voor de deelname en inbreng van het maatschappelijk middenveld en andere sociale actoren;
• bevorderen van een grotere wederzijdse kennis en begrip tussen beide regio's; en
• versterken van de wederzijdse zichtbaarheid tussen de regio's en de zichtbaarheid van het partnerschap zelf.
Dit besluit moet worden gezien in het kader van de bestaande EU-stichtingen om de betrekkingen met Azië (Stichting Azië-Europa - ASEF) en de Euro-mediterrane regio (de Anna Lindh-stichting voor de dialoog tussen culturen) te bevorderen. De EU-LAC-Stichting is opgezet als een instrument om de biregionale betrekkingen te versterken tussen de EU en LAC overeenkomstig de prioriteiten en strategieën die zijn opgenomen in de desbetreffende verklaringen naar aanleiding van topontmoetingen en opeenvolgende mededelingen van de Commissie, zoals Een nauwer partnerschap tussen de Europese Unie en Latijns-Amerika (2005) 1 en De Europese Unie en Latijns-Amerika: een partnerschap van wereldspelers (2009) 2 . Zowel het Europees Parlement (april 2006) als de Euro-Latijns-Amerikaanse Parlementaire Vergadering (december 2007) heeft resoluties aangenomen waarin werd gepleit voor de oprichting van de Stichting.
De EU-LAC-Stichting is formeel opgericht in Hamburg in 2011 als een orgaan naar Duits burgerlijk recht, in afwachting van het eventuele besluit van een internationale oprichtingsakte om de stichting om te vormen tot een internationale organisatie. De stichting werd belast met volgende opdrachten:
• bevordering en coördinatie van resultaatgerichte activiteiten ter ondersteuning van biregionale betrekkingen, toegespitst op de uitvoering van de prioriteiten die op Celac-EU-topconferenties zijn vastgesteld;
• aanmoediging van het overleg over gemeenschappelijke strategieën om deze prioriteiten tot stand te brengen door onderzoek en studies te bevorderen; en
• bevordering van vruchtbare uitwisselingen en nieuwe netwerkmogelijkheden voor het maatschappelijk middenveld en andere sociale actoren die betrokken zijn bij het biregionale partnerschap of hiervoor potentieel belangstelling hebben.
De stichting kan initiatieven nemen in samenwerking met openbare en particuliere instellingen, regeringen van Latijns-Amerikaanse en Caribische staten en EU-lidstaten, de Europese Commissie en andere EU-instellingen en agentschappen, en internationale en regionale instellingen. In de eerste vier jaren na haar oprichting heeft de stichting een aantal activiteiten in dit kader ondernomen.
Bij Besluit 2012/493/EU van de Raad werd de Commissie gemachtigd om onderhandelingen te openen voor de sluiting van een internationale overeenkomst tot oprichting van de EU-LAC-Stichting als een internationale organisatie, met als leden de EU, de EU-lidstaten en de LAC-landen. De onderhandelingen zijn in december 2012 gestart en werden aan EU-zijde namens de Commissie gevoerd door de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO). Tijdens het onderhandelingsproces zijn de lidstaten geraadpleegd op de bijeenkomsten van de Groep Latijns-Amerika en Caribisch gebied van de Raad (COLAC). Het Europees Parlement werd tijdens de onderhandelingen regelmatig op de hoogte gehouden. Op de zevende EU LAC bijeenkomst, die tegelijkertijd de eerste EU-Celac topconferentie was (Santiago de Chile, 2013), hebben de staatshoofden en regeringsleiders opgeroepen om de onderhandelingen zo spoedig mogelijk af te ronden. Zij werden dan ook in januari 2015 afgesloten.
Op de tweede EU-Celac topconferentie (Brussel, juni 2015) waren de staatshoofden en regeringsleiders verheugd over de parafering van de overeenkomst tot oprichting van de internationale EU-LAC-Stichting en zagen zij uit naar 'de snelle ondertekening en spoedige inwerkingtreding van de overeenkomst'. De hoge vertegenwoordiger en de Commissie zijn van oordeel dat de door de Raad in zijn onderhandelingsrichtsnoeren voor de overeenkomst vastgestelde doelstellingen zijn bereikt en dat de ontwerpovereenkomst kan worden ingediend voor ondertekening en sluiting. Zowel CELAC als de EU wenst dat de overeenkomst wordt ondertekend tijdens een bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van beide regio's op 25-26 oktober in de Dominicaanse Republiek. Hiermee wordt de kroon gezet op een tien jaar geleden aangevat proces waarin de leiders van desbetreffende 61 landen zich hebben ingespannen om de EU-LAC-Stichting op te richten en te consolideren als een internationale organisatie die kan bijdragen tot het versterken van het partnerschap en het verbeteren van het wederzijds begrip en de zichtbaarheid.
Doel van het voorstel
Bijgaand gezamenlijk voorstel is het rechtsinstrument dat machtigt tot ondertekening van de overeenkomst namens de EU. Door de stichting om te vormen tot een internationale organisatie zal zij vlotter een beroep kunnen doen op financiering door haar lidstaten, aangezien talrijke lidstaten momenteel geen financiële bijdragen kunnen verstrekken aan de stichting zolang zij een orgaan naar Duits burgerlijk recht blijft. Door te beschikken over de status van een internationale organisatie zal de stichting ook bepaalde kosten kunnen verminderen, uit hoofde van het internationaal recht immuniteiten en voorrechten genieten en beter gebruik kunnen maken van haar financiële en menselijke hulpbronnen. Hierdoor kan de stichting haar activiteiten ter ondersteuning van het partnerschap handhaven en verder ontwikkelen.
2. RECHTSGRONDSLAG
Het gezamenlijk voorstel is het rechtsinstrument voor de ondertekening van de overeenkomst.
De keuze van de rechtsgrondslag voor de ondertekening van de overeenkomst moet berusten op objectieve gegevens die voor rechterlijke toetsing vatbaar zijn, waaronder het doel en de inhoud van de maatregel.
Het doel van deze overeenkomst is de EU-LAC-Stichting op te richten als een internationale organisatie met rechtspersoonlijkheid krachtens internationaal publiekrecht. De stichting zal bijdragen tot de intensivering van het EU-Celac partnerschap, de bevordering van het wederzijds begrip en de versterking van de onderlinge zichtbaarheid tussen de regio's. De stichting kan worden beschouwd als een instrument van het gemeenschappelijk buitenlands beleid van de EU omdat haar activiteiten bijdragen tot de convergentie van het optreden van de lidstaten ten aanzien van Latijns-Amerika en het Caribische gebied, waarbij ervoor gezorgd wordt dat de EU haar belangen en haar waarden kan doen gelden in het kader van het partnerschap tussen beide regio's. De specifieke activiteiten van de stichting dragen bij tot de politieke dialoog tussen de EU en CELAC op terreinen zoals mondiaal bestuur en de bevordering van democratie, mensenrechten en de rechtsstaat. Relevante activiteiten die de Stichting in het verleden heeft uitgevoerd, omvatten onder meer studies en conferenties over het strategische partnerschap zelf en over de samenwerking tussen de EU en LAC als partners in mondiaal bestuur (bv. studie over 'The EU and CELAC: Reinvigorating a strategic partnership' (De EU en Celac: stimulansen voor een strategisch partnerschap) en 'Summit Diplomacy: Challenges and opportunities of the new regionalisms' (Diplomatie op het hoogste niveau: uitdagingen en mogelijkheden van de nieuwe regionalismen)); een panel over 'The EU and LAC: Powers in a Multipolar World or partners in Global Governance?' (De EU en LAC: machten in een multipolaire wereld of partners in mondiaal bestuur?); en een seminarie over “China, Latin America and the Caribbean, and the European Union: A Triangular Relationship?” (China, Latijns-Amerika en het Caribische gebied, en de Europese Unie: een driehoeksverhouding?). Soortgelijke activiteiten zullen worden georganiseerd zodra de stichting is omgevormd tot een internationale organisatie. Aldus worden met de overeenkomst GBVB-gerelateerde doelstellingen nagestreefd.
De stichting zal ook de samenwerking tussen de EU en LAC-regio's versterken, interculturele uitwisseling te ondersteunen, onder meer door het vergemakkelijken en bevorderen van de betrokkenheid en de inbreng van het maatschappelijk middenveld en andere sociale actoren. Rekening houdend met het feit dat sommige LAC-lidstaten niet langer op ontwikkelingshulp zijn aangewezen, terwijl andere LAC-lidstaten hiervoor nog in aanmerking komen, behoort het tot de taken van de stichting om:
• ondersteuning te verstrekken aan de beleidsdialoog tussen de EU en CELAC alsook aan de samenwerking - waarbij sommige of alle LAC-lidstaten zijn betrokken - op essentiële terreinen van gemeenschappelijk belang, zoals onderzoek, duurzame ontwikkeling, klimaatverandering, concurrentievermogen, werkgelegenheid en groei, en gendergelijkheid;
• analyse en onderzoek uit te voeren of te ondersteunen met betrekking tot vraagstukken die van belang zijn voor het partnerschap; en
• biregionale netwerken te ontwikkelen en te ondersteunen en uitwisselingen van deskundigheid en beste praktijken tussen beide regio's te bevorderen.
Gelet op het voorwerp en de inhoud van de overeenkomst valt zij binnen het toepassingsgebied van artikel 37 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en van de artikelen 209 en 212 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). De procedurele rechtsgrondslagen voor de ondertekening van de Overeenkomst zijn de artikelen 218, leden 5 en 8, twee alinea, VWEU.
3. RESULTATEN VAN EX-POSTEVALUATIES, RAADPLEGINGEN VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELINGEN
Talrijke voorbereidende documenten en statuten zijn vanaf 2008 opgesteld, toen het idee van een EU-LAC-Stichting werd overwogen en de doelstellingen en de structuur van de stichting werden vastgesteld. Op opeenvolgende bijeenkomsten van de COLAC en hoge EU-ambtenaren en biregionale bijeenkomsten van hoge ambtenaren werden deze oorspronkelijke documenten besproken en op successieve topontmoetingen werd het breder politiek kader vastgesteld. Er werd rekening gehouden met de relevante ervaring die was opgedaan met soortgelijke projecten in andere regio's (bv. in het kader van de ASEF en de Anna Lindh-stichting). Sedert de oprichting van de EU-LAC-Stichting als een orgaan naar Duits burgerlijk recht, is de raad van bestuur van de stichting op gezette tijden bijeenkomen en heeft hij rapporten ontvangen over de activiteiten van de stichting.
Raadpleging van belanghebbenden
Het besluit om de stichting op te richten en te onderhandelen over een overeenkomst om haar om te vormen tot een internationale organisatie is reeds enkele jaren algemeen bekend. Het besluit kwam aan de orde in de verklaringen van de staatshoofden en regeringsleiders op opeenvolgende topontmoetingen, werd vermeld op de websites van de EDEO en andere EU-instellingen en kreeg in beide regio's media-aandacht. Maatschappelijke organisaties in beide regio's, waarvan sommige actief bij het partnerschap zijn betrokken en voorbereidende activiteiten in aanloop naar de opeenvolgende topontmoetingen hebben georganiseerd of hieraan hebben deelgenomen, hebben bij hun activiteiten naar de stichting verwezen en hebben hun gegevens vermeld in de databank van de stichting voor maatschappelijke organisaties.
Effectbeoordeling
Voor dit voorstel werd het niet noodzakelijk geacht een effectbeoordeling uit te voeren, omdat het besluit tot ondertekening van de overeenkomst geen significante economische, ecologische of sociale gevolgen op EU of haar burgers zal hebben. De raad van bestuur van de stichting houdt toezicht op de specifieke gevolgen van de inwerkingtreding van de overeenkomst op zijn halfjaarlijkse bijeenkomsten.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
De ondertekening van de overeenkomst heeft geen directe gevolgen voor de begroting, aangezien de EU of andere ondertekende partijen niet verplicht financiële bijdragen aan de Stichting ter beschikking te stellen. Deze bijdragen zijn vrijwillig. Als gastland dat voorrechten en immuniteiten verleent op basis van een zetelovereenkomst, verstrekt Duitsland (op eigen kosten) naar behoren gemeubileerde panden die geschikt zijn om door de Stichting te worden gebruikt, met de bijbehorende onderhoudswerkzaamheden, nutsvoorzieningen en beveiliging.
Sedert de oprichting van de stichting als een orgaan naar Duits burgerlijk recht in 2011 heeft de Commissie financiële bijdragen aan de stichting verstrekt, recentelijk (via het partnerschapsinstrument) een bedrag van 3 miljoen EUR voor de twee jaren vanaf oktober 2015. Sommige LAC-landen en EU-lidstaten, onder meer Duitsland als gastland, hebben een of meerdere keren financieel bijgedragen. Andere landen kunnen financieel niet bijdragen totdat de stichting is omgevormd tot een internationale organisatie. De ondertekening en inwerkingtreding van de overeenkomst zullen dus bijdragen tot de financiële duurzaamheid van de stichting.