Toelichting bij COM(2016)582 - Wijziging van Verordening (EG, Euratom) nr. 480/2009 tot instelling van een Garantiefonds - Hoofdinhoud

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier	COM(2016)582 - Wijziging van Verordening (EG, Euratom) nr. 480/2009 tot instelling van een Garantiefonds.
bron	COM(2016)582
datum	14-09-2016

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

• Motivering en doel van het voorstel

Dit voorstel maakt deel uit van het ambitieuze externe investeringsplan (hierna 'EIP' genoemd) dat is aangekondigd in de mededeling van de Commissie van 7 juni 2016 over een nieuw partnerschapskader met derde landen in het kader van de Europese migratieagenda ¹ . Het EIP-initiatief werd vervolgens op 28 juni 2016 door de Europese Raad bekrachtigd en is bedoeld om de onderliggende oorzaken van migratie aan te pakken en tegelijk bij te dragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling. Dit voorstel omvat twee wijzigingen van Verordening van de Raad (EG, Euratom) nr. 480/2009 van 25 mei 2009. In combinatie met een afzonderlijk wetgevingsvoorstel tot wijziging van Besluit nr. 466/2014/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 tot verlening van een EU-garantie voor verliezen van de Europese Investeringsbank (EIB) op financieringsverrichtingen van projecten buiten de Unie, zal dit voorstel de EIB in staat stellen het EIP te helpen uitvoeren door het EIB-mandaat voor externe leningen zowel kwantitatief als kwalitatief uit te breiden. Daardoor zal de EIB snel een bijdrage kunnen leveren aan de doelstellingen van het EIP, met name door het verstrekken van aanvullende financiering aan begunstigden uit de particuliere sector.

Als onderdeel van de inspanningen van de Commissie om de onderliggende oorzaken van migratie aan te pakken, wordt voorgesteld om de EIB een nieuw mandaat voor het verstrekken van leningen aan de particuliere sector toe te kennen. In het kader van dat nieuwe mandaat zal de Unie aanspraak kunnen maken op de inkomsten uit risicopremies die in het kader van de financieringsverrichtingen van de EIB worden gegenereerd. Deze inkomsten zouden moeten worden overgeheveld naar het Garantiefonds dat is geregeld bij Verordening van de Raad (EG, Euratom) nr. 480/2009 van 25 mei 2009.

Het surplusbedrag van het Garantiefonds dat meer dan 10 % van de totale uitstaande leningen bedraagt, zal naar de begroting worden teruggeboekt. Deze aanpassing heeft tot doel de begroting beter te beschermen tegen mogelijke extra risico's van wanbetaling van de EIB-verrichtingen die met de migratiecrisis verband houden.

Tot dusver werden de activa van het Garantiefonds beheerd door de EIB. De Commissie heeft veel ervaring met het beheer van soortgelijke financiële verrichtingen. Zij is goed in staat om het Garantiefonds onafhankelijk te beheren, waarbij zij zou streven naar stroomlijning en consolidatie van haar activabeheersactiviteiten, voortbouwend op bestaande structuren en goede prestaties. De Commissie is al belast met het beheer van het Garantiefonds van het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI). Het beheer van de activa van het Garantiefonds moet dus worden overgedragen aan de Europese Commissie.

• Samenhang met de huidige bepalingen op dit beleidsterrein en met ander beleid van de Unie

Dit voorstel maakt integraal deel uit van het EIP, een belangrijk beleidsinitiatief van de Unie. Het bevat aanvullende bepalingen die noodzakelijk zijn voor de werking van het EIP, met name het nieuwe mandaat van de EIB voor leningen aan de particuliere sector.

De Commissie stelt tegelijkertijd voor om Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad (hierna het 'Financieel Reglement' genoemd) aan te vullen met een nieuwe afdeling over begrotingsgaranties, die een gemeenschappelijk regelgevingskader zal vormen voor de garanties van de Unie met een voorwaardelijke verplichting, alsmede een door de Commissie beheerd gemeenschappelijk voorzieningsfonds. De bepalingen in dit voorstel stemmen overeen met de bepalingen in het voorstel voor de herziening van het Financieel Reglement.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

• Rechtsgrondslag

De artikelen 209 en 212 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.

• Evenredigheid

Het voorstel bevat aanvullende bepalingen en is dus noodzakelijk voor de werking van het EIP, met name het nieuwe EIB-mandaat voor leningen aan de particuliere sector.

• Subsidiariteit (voor niet-exclusieve bevoegdheden)

Overeenkomstig het subsidiariteits- en het evenredigheidsbeginsel van artikel 5 VEU kunnen de doelstellingen van het overwogen optreden niet voldoende door de lidstaten worden bereikt en kunnen deze derhalve beter door de EU worden verwezenlijkt. Wegens het verschil in handelingsbevoegdheid van de financiële instellingen van de lidstaten kunnen de nagestreefde doelstellingen beter door een optreden op Unieniveau worden verwezenlijkt gezien de omvang en de gevolgen ervan.

3. RESULTATEN VAN EX-POSTEVALUATIES, RAADPLEGINGEN VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELINGEN

In 2016 heeft een consultant een extern onderzoek uitgevoerd dat als hoofddoel had de voornaamste parameters van het Garantiefonds te beoordelen. In het verslag wordt geconcludeerd dat het in Verordening (EG, Euratom) nr. 480/2009 vastgestelde streefpercentage van 9 % nog steeds passend wordt geacht voor het huidige risiconiveau van de leningenportefeuille. Een volgende externe evaluatie van het streefpercentage zal waarschijnlijk in 2019 plaatsvinden. Bovendien zijn de mechanismen van het Garantiefonds doeltreffend gebleken voor de bescherming van de EU-begroting en voor de verwezenlijking van de doelstellingen van de externe verrichtingen van de EU.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

In het kader van het nieuwe mandaat voor leningen aan de particuliere sector dat door middel van een afzonderlijke wetgevingshandeling is ingesteld, zal de Unie aanspraak kunnen maken op de inkomsten uit risicopremies die uit de financieringsverrichtingen van de EIB worden gegenereerd. De inkomsten uit risicopremies zullen het hogere risico compenseren en gedurende de looptijd van het instrument bijdragen aan de financiering van de aanvullende voorzieningsbehoeften van het Garantiefonds. Het voorstel zal naar verwachting geen nettogevolgen voor de begroting hebben omdat de risicopremies een instroom in het Garantiefonds vormen. Ze zullen aan de EIB in rekening worden gebracht in ruil voor risico's die door de Uniebegroting worden gedekt.

Om de begroting beter te beschermen tegen mogelijke extra risico's van wanbetaling van de EIB-financieringsverrichtingen in verband met de migratiecrisis, zal het surplusbedrag van het Garantiefonds dat meer dan 10 % (in plaats van 9 %) van de uitstaande leningen bedraagt naar de begroting worden teruggeboekt.

5. OVERIGE ELEMENTEN

• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende monitoring, evaluatie en rapportage

Krachtens Verordening (EG, Euratom) nr. 480/2009 brengt de Commissie uiterlijk op 31 mei van elk jaar verslag uit aan het Europees Parlement, de Raad en de Rekenkamer over de stand van het garantiefonds en het beheer ervan. Nu wordt voorgesteld dat de Commissie uiterlijk op 31 maart verslag uitbrengt over de stand van het garantiefonds in het kader van de financiële staten van de Commissie. Het verslag over het beheer van het garantiefonds wordt uiterlijk op 31 mei van elk jaar aan het Europees Parlement, de Raad en de Rekenkamer gezonden.

EIB-financieringsverrichtingen onder de EU-garantie worden door de EIB beheerd en gemonitord in overeenstemming met de eigen regels en procedures van de EIB, die onder meer in passende audit-, controle- en monitoringmaatregelen voorzien. Bovendien moet de raad van bestuur van de EIB, waarin de Commissie is vertegenwoordigd door een bewindvoerder en een plaatsvervanger, elke EIB-financieringsverrichting goedkeuren en erop toezien dat het beheer van de EIB in overeenstemming is met de statuten ervan en met de algemene richtlijnen die door de raad van gouverneurs zijn vastgesteld.

In het bestaande tripartiete akkoord tussen de Commissie, de Rekenkamer en de EIB zijn de regels vastgelegd op grond waarvan de Rekenkamer haar audits van de financieringsverrichtingen van de EIB met EU-garantie moet uitvoeren.

In het kader van Besluit 466/2014/EU worden regelmatig verslagen opgesteld. De Commissie brengt jaarlijks verslag uit aan het Europees Parlement en de Raad over de uitvoering van het mandaat door de EIB.

De verslaglegging over de resultaten wordt gebaseerd op een passend geheel van indicatoren voor de hele portefeuille indien mogelijk, of voor een bepaalde sector. In het kader van het raamwerk voor resultaatmeting zullen die indicatoren gedurende de hele projectcyclus worden gemeten tijdens de beoordelingsfase en gedurende de monitoring totdat het project volledig is uitgevoerd. De indicatoren zullen worden gemeten zodra de eerste ontwikkelingsresultaten beschikbaar zijn, gewoonlijk tot drie jaar na de voltooiing van het project. Ze worden, voor zover mogelijk, ook gebruikt voor de eindrapportage in het kader van Besluit 466/2014/EU.

Voorts verschaft de EIB de Commissie alle statistische, financiële en boekhoudkundige gegevens over de financieringsverrichtingen onder EU-garantie die de Commissie nodig heeft om haar rapportageverplichtingen na te komen of om aan verzoeken van de Rekenkamer te voldoen, alsmede een accountantsverklaring betreffende de in het kader van de financieringsverrichtingen uitstaande bedragen.

• Toelichting bij de specifieke bepalingen van het voorstel

Momenteel ontvangt het Garantiefonds zijn middelen uit 1) één jaarlijkse overmaking uit de algemene begroting van de Unie, 2) rente over de belegging van de beschikbare middelen van het Garantiefonds en 3) nabetalingen door in gebreke gebleven debiteuren. De inkomsten uit risicopremies die worden gegenereerd in het kader van het nieuwe mandaat van de EIB voor leningen aan de particuliere sector zullen een vierde bron van inkomsten voor het Garantiefonds vormen. Er wordt voorgesteld om artikel 2 van Verordening (EG, Euratom) nr. 480/2009 dienovereenkomstig te wijzigen.

Tot dusver werden de activa van het Garantiefonds beheerd door de EIB. De Commissie heeft veel ervaring met het beheer van dergelijke financiële verrichtingen. Zij is goed in staat om het Garantiefonds onafhankelijk te beheren, waarbij zij zou streven naar stroomlijning en consolidatie van haar activabeheersactiviteiten, voortbouwend op bestaande structuren en goede prestaties. De Commissie is al belast met het beheer van het Garantiefonds van het EFSI. Het beheer van de activa van het Garantiefonds moet dus worden overgedragen aan de Europese Commissie.

Er wordt voorgesteld om artikel 7 van Verordening (EG, Euratom) nr. 480/2009 dienovereenkomstig te wijzigen.