Toelichting bij JOIN(2017)31 - Bouwstenen voor een eu-strategie ten aanzien van afghanistan - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | JOIN(2017)31 - Bouwstenen voor een eu-strategie ten aanzien van afghanistan. |
|---|---|
| bron | JOIN(2017)31   |
| datum | 24-07-2017 |
Inhoudsopgave
- Brussel, 24.7.2017
- BOUWSTENEN VOOR EEN EU-STRATEGIE TEN AANZIEN VAN AFGHANISTAN
- 1. Politieke context
- 2. Doelstellingen
- 2.1. Bevordering van vrede, stabiliteit en regionale stabiliteit
- 2.2. Versterking van de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten en bevordering van behoorlijk bestuur en ondersteuning van de positie van de vrouw
- 2.3. Ondersteuning van economische en menselijke ontwikkeling
- 2.4 Aanpak van migratievraagstukken
- 3. Conclusie
JOIN(2017) 31 final
GEZAMENLIJKE MEDEDELING AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
BOUWSTENEN VOOR EEN EU-STRATEGIE TEN AANZIEN VAN AFGHANISTAN
Doel
Sinds 2001 werken de Europese Unie (EU) en haar lidstaten samen met Afghanistan en de bredere internationale gemeenschap aan een gemeenschappelijk strategisch belang door extremisme en terrorisme te bestrijden, waarbij tegelijkertijd de vrede en ontwikkeling in Afghanistan worden bevorderd.
In de voorbije jaren kreeg Afghanistan evenwel te kampen met een steeds verslechterende veiligheidssituatie en toenemende druk van opstandelingen en terroristen. Ondanks enkele verbeteringen vertonen de democratische instellingen en de kieswetgeving nog steeds tekortkomingen. De mensenrechtensituatie is precair, in het bijzonder met betrekking tot vrouwen en kinderen. Afghanistan boekte vooruitgang op het vlak van economische en sociale ontwikkeling, maar een fragiel economisch kader, ontoereikende infrastructuur en het grote aantal Afghanen dat terugkeert uit buurlanden, brengen deze vooruitgang in het gedrang. Voorts heeft de toenemende onveiligheid, in combinatie met een gebrek aan economische vooruitzichten, vele Afghanen ertoe aangezet het land te verlaten, hetgeen een grotere irreguliere migratiestroom op gang heeft gebracht, in het bijzonder richting Europa.
Als respons op de huidige uitdagingen waarmee Afghanistan wordt geconfronteerd en overeenkomstig de conclusies van de Raad Buitenlandse Zaken van 18 juli 2016 1 moeten de EU en haar lidstaten beschikken over een daadwerkelijk alomvattende strategie om de totstandkoming van een zelfstandige en duurzame staat in Afghanistan te ondersteunen.
De nieuwe strategie is erop gericht de noodzakelijke voorwaarden te scheppen voor een politiek proces dat de weg kan effenen voor een politieke oplossing voor het conflict, waarbij ook de instellingen en de economie van het land verder worden ontwikkeld om Afghanistan weerbaarder en minder fragiel te maken. Ook migratiegerelateerde vraagstukken zullen hierbij aan de orde komen.
Afghanistan heeft de afgelopen vijftien jaar vooruitgang geboekt op het vlak van economische en sociale ontwikkeling, waarbij aanzienlijke resultaten werden bereikt op het vlak van de toegang tot basisgezondheidszorg, basisonderwijs en de emancipatie en de vertegenwoordiging van vrouwen. Het bbp per hoofd van de bevolking is vervijfvoudigd en de levensverwachting is met bijna 15 jaar toegenomen.
Er zijn evenwel duidelijke risico's die erop wijzen dat deze vooruitgang wordt ondergraven. De drievoudige transitie - op veiligheids-, politiek en economisch vlak - die in Afghanistan in 2015 2 is doorgevoerd, heeft voor extra druk op de staat gezorgd, waarbij het vredesproces vertraging opliep en de tot nu toe geboekte vooruitgang in het gedrang kwam. Afghanistan wordt geconfronteerd met een steeds volatielere veiligheidssituatie 3 en heeft tegelijkertijd te kampen met een fragiele economie en zwak bestuur. In deze context speelt de regionale dynamiek een belangrijke rol met betrekking tot de veiligheid alsook op economisch vlak.
Tegelijkertijd wordt Afghanistan geconfronteerd met een ongekende toename van terugkerende Afghanen met en zonder papieren, hoofdzakelijk uit Pakistan en Iran, hetgeen de Afghaanse maatschappij onder zware druk zet. Bovendien hebben de verslechterende veiligheidssituatie, de politieke instabiliteit en een economische crisis geleid tot toenemende migratie naar Europa.
Om deze uitdagingen aan te pakken, heeft de internationale gemeenschap in 2016 opnieuw bevestigd dat zij Afghanistan blijft steunen. Op de NAVO-top in Warschau van juli 2016 is de internationale steun voor vrede en stabiliteit bevestigd met financiële toezeggingen voor de veiligheidssector tot 2020. Op de conferentie van Brussel van oktober 2016 over Afghanistan heeft de internationale gemeenschap zich ertoe verbonden politieke steun te blijven verlenen en heeft zij 13,6 miljard EUR aan financiële steun toegezegd voor de ontwikkelingsagenda van Afghanistan voor dezelfde periode. De EU bevestigde op de conferentie van Brussel haar gezamenlijke toezegging van 5 miljard EUR, waarmee de EU als geheel de belangrijkste partner van Afghanistan op het vlak van ontwikkelingssamenwerking is. De regionale belanghebbenden en de internationale gemeenschap herhaalden ook hun inzet voor een politiek proces op weg naar duurzame vrede en verzoening.
Voorts is in de op 18 februari 2017 ondertekende samenwerkingsovereenkomst inzake partnerschap en ontwikkeling tussen de EU en Afghanistan de inzet van de EU bevestigd voor de ontwikkeling van Afghanistan tijdens het decennium voor verandering (2015-2024) 4 . De overeenkomst biedt een kader voor de steunverlening van de EU en maakt het mogelijk officiële dialogen op een aantal werkterreinen 5 in te stellen.
De Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling (de "Agenda 2030") met haar 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling voorziet in een nieuw referentiekader van gemeenschappelijke doelen voor ontwikkelingslanden en ontwikkelde landen, hetgeen een impact heeft op zowel het Afghaanse ontwikkelingspad als de Europese steun die ervoor wordt uitgetrokken. In de nieuwe Europese consensus inzake ontwikkeling wordt ook voortgebouwd op de prioriteiten van de Agenda 2030 en wordt een nieuwe gemeenschappelijke visie op ontwikkelingsbeleid uitgetekend voor de EU en haar lidstaten die relevant is voor Afghanistan.
De EU blijft Afghanistan ondersteunen op veiligheids-, politiek en financieel vlak. Vrede, veiligheid en ontwikkeling blijven de belangrijkste en onderling samenhangende uitdagingen en vormen de grondslag voor de nieuwe strategie.
Gezien de hierboven beschreven uitdagingen en rekening houdende met de reeds geboekte resultaten, met inbegrip van de vorige EU-strategie, moet de EU zich richten op elkaar wederzijds versterkende doelstellingen op terreinen waar zij de meest toegevoegde waarde kan bieden, namelijk:
1.Bevordering van vrede, stabiliteit en regionale stabiliteit;
2.Versterking van de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten en bevordering van behoorlijk bestuur en ondersteuning van de positie van de vrouw;
3.Ondersteuning van economische en menselijke ontwikkeling; en
4.Aanpak van migratievraagstukken.
Bepleiten van een inclusief politiek proces dat resulteert in een vredesregeling die via onderhandelingen tot stand komt; bestrijden van de bedreigingen die uitgaan van de drugsindustrie, illegale mijnbouw en andere illegale economische activiteiten; ondersteunen van de corruptiebestrijding; opbouwen van een regionale omgeving die gunstig is voor een vredesproces onder leiding en eigen verantwoordelijkheid van Afghanistan door het aanmoedigen van de consensus tussen de belangrijkste regionale overheidsactoren en door steun te verlenen aan de regering en het maatschappelijk middenveld.
De vrede in Afghanistan blijft moeilijk te realiseren. Afghanistan worstelt reeds tientallen jaren met een ernstig conflict. De inmenging van buitenlandse strijdkrachten, die gepaard ging met interne conflicten, heeft geleid tot een complexe conflictsituatie, die alleen via politieke weg kan worden opgelost. Vrede is onmisbaar voor economische groei: zonder vrede is er geen duurzame ontwikkeling.
Met het oog hierop hebben in de voorbije jaren een aantal regionale en internationale vredesinitiatieven plaatsgevonden. Hierbij gaat het onder meer over 'het proces van Kabul voor samenwerking op het gebied van vrede en veiligheid', dat de Afghaanse regering in juni 2017 heeft opgestart. In het kader van dit proces komen een aantal belanghebbende regionale en internationale partijen bijeen en wordt een nieuwe impuls gegeven aan de inspanningen voor een vreedzame regeling van het conflict.
Om succes te kunnen boeken, moet een vredesproces inclusief zijn en door de Afghanen zelf worden geleid en vormgegeven. Het vredesproces moet alle burgers en hun legitieme belangen vertegenwoordigen, waarbij ernaar wordt gestreefd de eenheid van het land, de soevereiniteit, de territoriale integriteit en de gelijke rechten voor iedereen onder de grondwet van het land te handhaven. Een dergelijk proces moet resulteren in het afzien van geweld, het verbreken van alle banden met het internationale terrorisme, eerbiediging van de grondwet, met inbegrip van de grondwettelijke mensenrechtenbepalingen en in het bijzonder de rechten van vrouwen en kinderen.
Voorts worden de stabiliteit en de duurzaamheid op lange termijn van de staat nog steeds in het gedrang gebracht door corruptie en de illegale economie, in de eerste plaats de drugsindustrie en illegale mijnbouw, die ervoor zorgen dat anti-regeringstroepen en criminele netwerken over aanzienlijke financiële middelen kunnen beschikken.
De EU en haar lidstaten zijn bereid om het vredesproces in Afghanistan krachtig te ondersteunen 6 . Hiertoe zullen zij het nauwe partnerschap met de desbetreffende internationale belanghebbende partijen - in het bijzonder de VN en de NAVO - voortzetten.
Derhalve moeten EU-initiatieven op dit terrein betrekking hebben op:
·Ondersteuning van een vredes- en verzoeningsproces dat door de Afghanen zelf wordt geleid en vormgegeven, hetgeen moet resulteren in een politieke regeling waarbij wordt afgezien van geweld, elke band met het terrorisme wordt verbroken en de mensenrechten worden nageleefd, in het bijzonder de rechten van de slachtoffers van het conflict, met name vrouwen en kinderen.
·Bevordering van een internationale en regionale consensus over een dergelijk vredesproces dat door de Afghanen zelf wordt geleid en vormgegeven.
·EU-betrokkenheid op hoog niveau bij regionale/internationale vredesinitiatieven, met inbegrip van het proces van Kabul voor samenwerking op het gebied van vrede en veiligheid.
·Capaciteitsopbouw van de Afghaanse regering om alle betrokken partijen te kunnen bereiken in onderhandelingen waarbij oprecht gestreefd wordt naar vrede en verzoening, inclusief steun aan de hoge raad voor de vrede en de uitvoering van de vredesovereenkomst tussen de Afghaanse regering en de strijdgroep Hezb-e-Islami.
·Intensivering van de regionale (economische) samenwerking tussen Afghanistan en zijn buren.
·Versterking van de Afghaanse en regionale inspanningen om de georganiseerde misdaad te bestrijden en ondersteuning van de uitvoering van het Afghaanse nationale drugsactieplan.
·Versterking van de Afghaanse inspanningen op het vlak van de bestrijding van witwaspraktijken en terrorismefinanciering, overeenkomstig de internationale normen, in het bijzonder die van de Financiële-actiegroep (FATF) voor de bestrijding van het witwassen van geld.
·Ondersteuning van de inspanningen om de illegale mijnbouw te bestrijden.
·Ondersteuning van de civiele aspecten van de hervorming van de veiligheidssector overeenkomstig het stappenplan van de regering, inclusief de professionalisering van de politie en de versterking van de inspanningen op het vlak van corruptiebestrijding, inclusief op dit werkterrein.
2.2. Versterking van de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten en bevordering van behoorlijk bestuur en ondersteuning van de positie van de vrouw
Versterken van het democratisch toezicht op nationaal, provinciaal en districtsniveau; ondersteunen van geloofwaardige, inclusieve en transparante verkiezingen; verbeteren van de capaciteitsopbouw in essentiële instellingen en bestuursstelsels; versterken van de rechtsstaat en de justitiële sector; en de bescherming en bevordering van de mensenrechten, in het bijzonder de rechten van vrouwen en kinderen, met name in het kader van het vredesproces.
Ondanks een aantal positieve stappen en een toezegging van de autoriteiten om verdere maatregelen te nemen voor de bevordering van de mensenrechten, is de mensenrechtensituatie nog steeds precair, in het bijzonder voor vrouwen en kinderen en mensenrechtenactivisten. Voorts doen er zich nog steeds tekortkomingen voor op het vlak van de naleving van de democratische beginselen en het democratisch toezicht. De democratische instellingen zijn vaak zwak en hebben te lijden onder corruptie en ondoorzichtige besluitvorming.
De naleving van de democratische beginselen, de versterking van de rechtsstaat en een betere bescherming van de mensenrechten zijn essentieel om deze tekortkomingen aan te pakken.
Afghanistan moet zijn democratische instellingen en zijn democratisch toezicht versterken en de kwaliteit van zijn openbare diensten verbeteren. Overheidsinstellingen moeten verantwoording afleggen aan pluriforme en onafhankelijke media en een pluralistisch en actief maatschappelijk middenveld, die het overheidsoptreden ook moeten aanvullen. Een grotere participatie en vertegenwoordiging van vrouwen in alle overheidsfuncties zijn essentieel. Er moeten verdere stappen worden gezet op het vlak van de eerbiediging van de rechtsstaat, met inbegrip van een goed functionerend formeel rechtsstelsel met minder corruptie en meer verantwoording. Geloofwaardige, inclusieve en transparante verkiezingen waarvan de resultaten door de Afghanen in brede kring worden aanvaard, zijn noodzakelijk om de democratische praktijken en waarden te versterken. Met behulp van electorale hervormingen, inclusief versterkte mechanismen voor fraudebeperking, kan het vertrouwen in de bredere democratische processen worden hersteld.
De handhaving van het recht op vrijheid van vergadering, de versterking van de vrijheid van meningsuiting en de ondersteuning van de mediavrijheid zijn andere terreinen die op ondersteuning moeten kunnen rekenen. Voorts is het in het kader van het vredesproces essentieel dat er een einde komt aan de cultuur van straffeloosheid met betrekking tot ernstige oorlogsmisdrijven en schendingen van de mensenrechten. Dergelijke maatregelen zullen bijdragen tot een versterking van de democratische instellingen van Afghanistan en een bredere en betere dienstverlening aan de Afghaanse bevolking.
Het EU-optreden in Afghanistan is in het bijzonder toegespitst op de ontwikkeling van de rechtsstaat, mensenrechten, de versterking van de democratie en de bevordering van behoorlijk bestuur. De EU volgt de desbetreffende ontwikkelingen op deze terreinen op de voet en verleent steun en bijstand. Over deze terreinen vindt breed overleg plaats in het kader van de jaarlijkse plaatselijke mensenrechtendialogen, die verder zullen worden ontwikkeld om te komen tot een gestructureerde dialoog in het kader van de samenwerkingsovereenkomst inzake partnerschap en ontwikkeling. Deze prioritaire terreinen zijn opgenomen in de ontwikkelingshulp van de EU.
EU-initiatieven op dit terrein moeten zijn toegespitst op:
·Ondersteuning van de uitvoering van het nationale actieplan voor Resolutie 1325 van de VN-Veiligheidsraad over vrouwen, vrede en veiligheid, het programma voor de versterking van de economische positie van de vrouw en het handvest voor de burger in geheel Afghanistan.
·Ondersteuning van de opname van de wet inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen in de strafwetgeving en de oprichting van een speciale strafkamer voor behandeling van zaken die verband houden met geweld tegen vrouwen en de uitvaardiging van maatregelen ter bestrijding van seksuele intimidatie.
·Ondersteuning van een betere kinderbescherming, onder meer door het opstellen en goedkeuren van brede kinderwetgeving en een nationaal actieplan voor kinderbescherming.
·Ondersteuning van de algemene strijd tegen corruptie en de nationale strategie voor corruptiebestrijding.
·Versterking van de samenwerking bij de bestrijding van fraude met aan Afghanistan uitbetaalde EU-middelen.
·Bewustmaking van de Afghanen van het belang van verkiezingen en andere verkiezingsgerelateerde burgerschapvormingsinitiatieven.
·Verhoging van de kiezersopkomst, en met name van vrouwelijke kiezers en kwetsbare groepen.
·Ondersteuning van de belangrijkste verkiezingsinstanties (onafhankelijke verkiezingscommissie, electorale klachtencommissie) en het opstellen van kieswetgeving en verkiezingsreglementen; beperking van fraude en versterking van de integriteit van het verkiezingsproces, onafhankelijk toezicht op de verkiezingen door binnenlandse en internationale waarnemers; versterking van het systeem voor de beslechting van verkiezingsgeschillen.
·Aanhoudende steun voor een doeltreffende justitie en handhaving van de openbare orde. Hierbij gaat het om de ondersteuning van op de rechtsstaat gebaseerde sectorale hervormingen binnen het rechtsstelsel, de ontwikkeling van een door de Afghanen aangestuurd proces van overgangsjustitie dat onder meer voorziet in de bestrijding van straffeloosheid en waarin de rechten van slachtoffers bijzondere aandacht krijgen.
·Aanhoudende steun voor een meer doeltreffende, adequaat reagerende en transparante civiele politiemacht, inclusief door het bevorderen van institutionele hervormingen en capaciteitsopbouw, waarbij wordt voortgebouwd op ervaring die is opgedaan met de EUPOL-missie die in 2016 is beëindigd.
·Verdere ontwikkeling van de plaatselijke mensenrechtendialogen EU-Afghanistan om te komen tot een gestructureerde dialoog in het kader van de samenwerkingsovereenkomst inzake partnerschap en ontwikkeling.
·Ondersteuning van Afghaanse onafhankelijke mensenrechtencommissie.
·Ondersteuning bij het opstellen van de desbetreffende mensenrechtenwetgeving.
·Grotere bewustmaking bij de Afghaanse instellingen van het belang van de vrijheid van vergadering en de vrijheid van meningsuiting.
·Bepleiten van een moratorium op de doodstraf en van de ratificatie van de desbetreffende internationale overeenkomsten.
·Aanhoudende steun voor de bestrijding van foltering en mishandeling en krachtige pleitbezorging voor de ratificatie van het Facultatief Protocol bij het Verdrag tegen foltering.
·Een betere dialoog en samenwerking met het Internationaal Strafhof, waarbij ernaar gestreefd wordt dat het Strafhof effectief kan functioneren, overeenkomstig de gezamenlijke verbintenis van de EU en Afghanistan uit het hoofde van artikel 8 van de samenwerkingsovereenkomst inzake partnerschap en ontwikkeling.
·Aanhoudende steun voor de capaciteitsopbouw voor het Afghaanse maatschappelijk middenveld.
·Intensivering van de strijd tegen corruptie en fraude, inclusief ondersteuning van fraudebestrijding en instellingen die belast zijn met fraudebestrijding.
Opzetten van een transparant economisch kader om investeringen te bevorderen, inkomsten te genereren en financiële middelen toe te wijzen, de weerbaarheid te versterken en de toegang tot gezondheidszorg, onderwijs en betaalbare, duurzame energie te verbeteren - ook voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen - en de regionale connectiviteit te verbeteren.
Afghanistan behaalt nog steeds een van de laagste scores ter wereld voor de indicatoren van de menselijke ontwikkeling: 36% van de Afghanen leven in armoede. Bijna twee derde van Afghanen is analfabeet en geraamd wordt dat 40% van de Afghaanse bevolking werkloos is. En dit ondanks de recente vooruitgang die is geboekt bij de economische hervormingen, hetgeen heeft geresulteerd in een stijging van de overheidsontvangsten en een beter economisch kader met de toetreding van Afghanistan tot de Wereldhandelsorganisatie in 2016. Het armoederisico nam toe als gevolg van het hoge aantal repatrianten uit de buurlanden, door conflicten veroorzaakte ontheemding, de gevolgen van klimaatverandering en natuurrampen.
Om deze problemen aan te pakken, heeft de Afghaanse regering op de conferentie van Brussel over het land toegezegd een breed hervormingsprogramma uit te voeren. De kern van het partnerschap wordt gevormd door het nationale vredes- en ontwikkelingskader voor Afghanistan (ANPDF), dat een aanvulling is op het kader voor zelfredzaamheid door wederzijdse verantwoording (SMAF). In de recentelijk opgezette nationale prioritaire programma's 7 wordt dit kader omgezet in sectorale doelstellingen en beleidsmaatregelen die toegespitst zijn op essentiële problemen zoals dienstverlening via het handvest voor de burger, de versterking van de economische positie van de vrouw, landbouw, stadsontwikkeling en nationale infrastructuur 8 .
De versterking van de particuliere sector is essentieel voor de ontwikkeling van de Afghaanse economie. Het is belangrijk een gunstig regelgevingskader te scheppen om een sterkere groei van de particuliere sector te bevorderen en het ondernemersvertrouwen te verbeteren. De landbouwsector speelt een centrale rol in de economische ontwikkeling. Een grotere weerbaarheid, onder meer ten opzichte van de gevolgen van klimaatverandering voor de plattelandseconomie, is essentieel om groeipercentages te kunnen realiseren die nodig zijn om voldoende werkgelegenheid te creëren en de binnenlandse ontvangsten te doen stijgen. Vooruitgang op deze terreinen zou bijdragen tot de terugdringing van armoede, betere levensomstandigheden en basisdienstverlening, in het bijzonder op het vlak van gezondheidszorg en onderwijs, en snellere sociale en menselijke ontwikkeling - die nog altijd ruim onder het regionale niveau ligt. De aanpak van de genderongelijkheid en de versterking van de vrouwenrechten moeten centraal staan bij alle inspanningen om duurzame ontwikkeling te bevorderen.
Naast de plattelandseconomie beschikt Afghanistan over aanzienlijke mogelijkheden voor de ontwikkeling van de winningsindustrieën. Deze natuurlijke hulpbronnen moeten ook bijdragen tot de opbouw van een inclusieve economie en moeten op een billijke wijze bijdragen tot nationale ontwikkeling. Een beter bestuur van de mijnbouw en volledige transparantie bij het beheer van de winningsindustrieën zijn dus belangrijk om ervoor te zorgen dat de exploitatie van deze minerale hulpbronnen volledig ten goede komt aan de bevolking.
Een versterkte regionale en internationale samenwerking op economisch en handelsgebied zou ook een belangrijke rol kunnen spellen bij het stimuleren van de Afghaanse economie en het bevorderen van de stabiliteit. Initiatieven die de regionale connectiviteit verbeteren en bijdragen tot een toename van de handel in de regio, door het bevorderen van transit-, vervoers- en energiecorridors, zijn daarom van vitaal belang.
De EU moet ijveren voor:
·Uitvoering van het nationale vredes- en ontwikkelingskader voor Afghanistan, waarin de strategische beleidsprioriteiten van de regering en andere streefdoelen van de conferentie van Brussel over Afghanistan zijn beschreven, met inbegrip van vredesopbouw.
·Versterking van sociale basisvoorzieningen, inclusief voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen, in het bijzonder op het vlak van onderwijs en gezondheidszorg.
·Versterking van de rol van plattelandseconomieën en landbouw als de belangrijkste bron op dit moment voor het scheppen van werkgelegenheid, inclusief waardeketens.
·Uitvoering van het beleid inzake voedsel- en voedingszekerheid met het oog op de versterking van de weerbaarheid van de plattelandsgemeenschap en het voorkomen van voedselcrises.
·Versterking van de koppeling van humanitaire en ontwikkelingsinspanningen.
·Aanmoediging van duurzame en klimaatbestendige praktijken en de bevordering van duurzaam bodemgebruik en waterbeheer.
·Ondersteuning van de Afghaanse inspanningen om de mogelijkheden te benutten die worden geboden door een duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen.
·Toename van de regionale connectiviteit, in het bijzonder in het kader van de conferentie inzake regionale economische samenwerking betreffende Afghanistan en vertrouwenscheppende maatregelen van het 'Heart of Asia'-proces, om de transit-, vervoers- en energiecorridors verder te verbeteren en bij te dragen tot een toename van de handel in de regio.
·Verhoging van de doeltreffendheid van de ontwikkelingshulp en herstel van de budgettaire houdbaarheid door een beter beheer van de overheidsfinanciën en een grotere mobilisering van binnenlandse inkomsten, overeenkomstig het regeringsbeleid. Verdere verkenning van de mogelijkheden om te voorzien in begrotingsgerelateerde bijstand die is afgestemd op resultaatgerichte nationale prioritaire programma's. Wederzijdse verantwoordingsplicht, onder meer door het monitoren van de uitvoering van het kader inzake Afghaanse zelfredzaamheid door middel van wederzijdse verantwoording en de daarbij horende indicatoren.
·Versterking van de aanwezigheid en betrokkenheid van internationale financiële instellingen zoals de Wereldbank, de Aziatische Ontwikkelingsbank, alsook de Europese Investeringsbank en de instellingen voor ontwikkelingsfinanciering van de lidstaten met het oog op de bevordering van infrastructuurontwikkeling, kmo's en in het bijzonder de hervorming van de mijnbouw, onder meer door het aantrekken van buitenlandse investeringen.
Vorm geven aan een mondiale aanpak die gebaseerd is op solidariteit en gedeelde verantwoordelijkheden door de voortzetting en versterking van de samenwerking binnen de desbetreffende internationale kaders en regionale structuren. Uitvoeren van de gezamenlijke koers van de EU en Afghanistan inzake migratievraagstukken. Ondersteunen van een werkbare oplossing voor de regionale dimensie van het vraagstuk van de Afghanen die onder dwang hun land hebben moeten verlaten, door te zorgen voor een geleidelijke, ordelijke, veilige en waardige terugkeer en een duurzame re-integratie vanuit de buurlanden naar Afghanistan.
Door de verslechterende veiligheidssituatie, de politieke instabiliteit en een economische crisis is het vertrouwen van de Afghaanse bevolking uitgehold. Meer mensen hebben het land verlaten en door de toegenomen activiteit van de netwerken van mensensmokkelaars had dit onmiddellijke gevolgen voor Europa. In 2015 en 2016 waren de Afghanen de op een na grootste groep irreguliere migranten in de EU. Tegelijkertijd kwam in 2016 op regionaal niveau de situatie van de ontheemde Afghanen in de buurlanden op de voorgrond te staan. Het jaar werd gekenmerkt door een ongekende toename van Afghanen die terugkeren naar Afghanistan, hoofdzakelijk uit Pakistan en Iran. De noodzakelijke opname en duurzame re-integratie van teruggekeerde Afghanen hebben geleid tot een aanzienlijke druk op het land. Het heeft ook de discussie opnieuw doen opleven over de noodzaak om op internationaal niveau de beste benadering te vinden om dit aanslepende vraagstuk op te lossen. Voorts zijn een aanzienlijk aantal Afghanen ontheemden in eigen land, grotendeels wegens de conflictsituatie, maar ook als gevolg van de natuurrampen en klimaatverandering.
De EU heeft op deze ontwikkelingen gereageerd door te pleiten voor een integrale benadering van migratie waarbij rekening wordt gehouden met zowel de behoeften op korte termijn als het langetermijnperspectief. De EU is voornemens steun te blijven verlenen aan Afghanistan voor het verwezenlijken van een goed aangestuurd migratiebeleid, waarbij ook de onderliggende oorzaken van irreguliere migratie en gedwongen ontheemding worden aangepakt door versterkte steun voor economische ontwikkeling en de duurzame re-integratie van teruggekeerde Afghanen. Hierbij gaat het om de bescherming en duurzame re-integratie van Afghanen die ontheemd zijn geraakt in hun regio, alsook van Afghanen die terugkeren uit Europa en de buurlanden, hoofdzakelijk Pakistan en Iran.
Om de politieke samenwerking inzake een aantal kwesties van gezamenlijk belang te versterken, zijn de EU en Afghanistan het in oktober 2016 eens geworden over een 'gezamenlijke koers inzake migratievraagstukken' 9 . De gezamenlijke koers heeft betrekking op de terugkeer, overname en re-integratie van irreguliere migranten, voorlichting en bewustmaking, alsook de strijd tegen migrantensmokkel en mensenhandel. Deze benadering wordt aangevuld met bilaterale memoranda van overeenstemming die op hetzelfde moment zijn gesloten door verscheidene EU-lidstaten. Een gezamenlijke werkgroep EU-Afghanistan ziet toe op de uitvoering van de gezamenlijke koers.
In december 2016 heeft Afghanistan een beleidskader aangenomen voor repatrianten en binnenlandse ontheemden, waarbij de belangrijkste stappen worden aangegeven die moeten worden gezet voor hun duurzame integratie.
De EU-initiatieven inzake migratie bouwen voort op de bestaande acties en maatregelen en moeten volgende punten omvatten:
Op bilateraal niveau:
·Volledige uitvoering van de gezamenlijke koers van de EU en Afghanistan inzake migratievraagstukken en de bilaterale memoranda van overeenstemming tussen de EU-lidstaten en Afghanistan.
·Op basis van de resultaten van de uitvoering van de gezamenlijke koers en overeenkomstig de bepalingen van de samenwerkingsovereenkomst inzake partnerschap en ontwikkeling zullen de EU en Afghanistan onderzoeken of het mogelijk is om te onderhandelen over een overname-overeenkomst.
·Ondersteuning bij de aanpak van de onderliggende oorzaken van irreguliere migratie en gedwongen ontheemding om een klimaat te creëren dat de Afghaanse bevolking een alternatief biedt voor irreguliere migratie.
·Ondersteuning en duurzame re-integratie van repatrianten uit de EU en landen buiten de EU (bv. Pakistan en Iran) door middel van een op de gemeenschap gebaseerde aanpak, met aandacht voor de sociale cohesie en politieke geschillen in de gastgemeenschappen, waarbij wordt voorzien in beroepsopleiding en maatregelen voor het scheppen van werkgelegenheid en markttoegang, ook in de landbouwsector, de ambachtelijke activiteiten en de ambachtelijke productie, steun voor startende bedrijven en de inzet van de in het buitenland verworven vaardigheden en kwalificaties om teruggekeerde Afghanen te integreren in een kwetsbare economie die kampt met een hoge werkloosheid.
·Ondersteuning van de strijd tegen migrantensmokkel en mensenhandel, met inbegrip van strengere grenscontroles.
Op regionaal niveau:
·Voortzetting van de politieke dialoog op zowel bilateraal als regionaal niveau als onderdeel van een brede benadering die gebaseerd is op dialoog en eerbiediging van het humanitair recht en die gericht is op een ordelijke, veilige en waardige terugkeer en een duurzame re-integratie.
·Ondersteuning van een geleidelijke, waardige en beheersbare terugkeer van migranten uit de buurlanden naar Afghanistan. Uitvoering van een regionaal kader voor Afghaanse ontheemden in samenwerking met de desbetreffende belanghebbende partijen, inclusief lokale autoriteiten en internationale organisaties zoals de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de vluchtelingen en de Internationale Organisatie voor Migratie met het oog op de duurzame re-integratie van teruggekeerde Afghanen.
Op multilateraal niveau:
·Coördinatie met het oog op de toekomstige mondiale pacten inzake migratie en vluchtelingen en hun uitvoering; bevordering van een intensievere/gerichte dialoog in het kader van het proces van Boedapest en het zijderoute-partnerschap voor migratie, alsook binnen het kader van het 'Heart of Asia'-proces en de Zuid-Aziatische Associatie voor Regionale Samenwerking (SAARC).
Ondanks aanzienlijke internationale inspanningen gedurende een lange periode wordt Afghanistan nog steeds geconfronteerd met een ernstige conflictsituatie die de economische en sociale ontwikkeling van het land in sterke mate hindert.
Derhalve hebben zowel de EU als de internationale gemeenschap op de conferentie van Brussel over Afghanistan benadrukt dat zij samen vastbesloten zijn om hun samenwerking te verdiepen en te versterken en om Afghanistan te helpen om een politiek, sociaal en economisch klimaat tot stand te brengen waarin Afghanistan vrede, veiligheid, duurzame ontwikkeling en welvaart kan consolideren. De bedoeling is dat Afghanistan na een tienjarige transformatieperiode (2015-2024) op eigen benen kan staan.
De nieuwe EU-strategie zal hiertoe bijdragen door zich toe te spitsen op de volgende doelstellingen;
·bevordering van vrede, stabiliteit en regionale stabiliteit;
·versterking van de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten en bevordering van behoorlijk bestuur en ondersteuning van de positie van de vrouw;
·ondersteuning van economische en menselijke ontwikkeling en
·aanpak van migratievraagstukken.
Voorts kunnen de EU en haar lidstaten met de nieuwe strategie hun acties beter op elkaar afstemmen. In deze context heeft de Raad Buitenlandse Zaken van 12 mei 2016 in zijn conclusies gewezen op het belang van gezamenlijke programmering met het oog op een uitgebreidere strategische analyse, coördinatie van de op de conferentie van Brussel toegezegde middelen en mogelijkheden voor gezamenlijke uitvoering. Tegelijkertijd is de nieuwe strategie voldoende flexibel om zowel invloed te kunnen uitoefenen als op passende wijze te kunnen reageren op allerlei mogelijke scenario's in Afghanistan.
In 2016 heeft de Afghaanse regering zich uitdrukkelijk ertoe verbonden te streven naar zelfredzaamheid, verantwoordelijkheid en eigen inbreng bij het uitstippelen van de politieke koers en het ontwikkelingsbeleid van het land. Als deel van de bredere internationale gemeenschap blijft de EU vastbesloten om de Afghaanse regering en bevolking in dit streven te ondersteunen. De blijvende inzet en eigen verantwoordelijkheid van Afghanistan zijn essentieel voor een succesvolle afloop.
(1)
Raad Buitenlandse Zaken van18 juli 2016: Conclusies van de Raad over Afghanistan, doc. 11245/16.
(2)
Overdracht aan Afghanistan van de verantwoordelijkheid voor het garanderen van de veiligheid; geringere beschikbaarheid van financiële middelen als gevolg van bezuinigingen op het vlak van de internationale uitgaven in het kader van de troepenverminderingen bij de internationale strijdkrachten, die gepaard ging met de domino-effecten van de mondiale economische crisis; en een machtswisseling na de presidentsverkiezingen van 2014.
(3)
In 2016 maakte de Bijstandsmissie van de Verenigde Naties in Afghanistan (Unama) melding van 11 418 burgerslachtoffers (3 498 doden en 7920 gewonden). Onder de burgers steeg het aantal doden met 2% en het aantal gewonden met 6%. Ten opzichte van 2015 nam het totale aantal burgerslachtoffers met 3% toe. Sinds 2009 zijn er in het conflict 24 841 mensen omgekomen en vielen er 45 347 gewonden.
(4)
Besluit (EU) 2017/434 van de Raad van 13 februari 2017 betreffende de ondertekening namens de Unie en de voorlopige toepassing van de samenwerkingsovereenkomst inzake partnerschap en ontwikkeling tussen de Europese Unie en haar lidstaten, enerzijds, en de Islamitische Republiek Afghanistan, anderzijds (PB L 67 van 14.3.2017, blz. 1) en de tekst van de overeenkomst (blz.
3). In afwachting van de inwerkingtreding van de overeenkomst wordt zij voorlopig toegepast overeenkomstig artikel 3 van het besluit.
(5)
Mensenrechten, gendergelijkheid, behoorlijk bestuur, migratie en economische en sociale ontwikkeling, inclusief aspecten van handel en investeringen en regionale samenwerking.
(6)
In de integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie van juni 2016 wordt op een vergelijkbare wijze uiteengezet hoe de EU de huidige veiligheidsproblemen en politieke vraagstukken zal aanpakken, met de integrale benadering als operationele leidraad. Voor Afghanistan komt dit neer op een integrale benadering van het conflict, waarbij het optreden van EU in eerste instantie is toegespitst op veiligheid en ontwikkeling, behoorlijk bestuur en mensenrechten met het oog op de versterking van de weerbaarheid van de overheid en de samenleving.
(7)
Ontwikkeling van de particuliere sector, (2) Nationale infrastructuur en connectiviteit, (3) Doeltreffend bestuur, (4) Justitie en hervorming van het justitiële stelsel, (5) Handvest voor de burger, (6) Brede landbouwontwikkeling, (7) Stadsontwikkeling, (8) Nationale ontwikkeling van minerale hulpbronnen, (9) Ontwikkeling van menselijk kapitaal, (10) Versterking van de economische positie van de vrouw.
(8)
Voor de streefdoelen die zijn vastgesteld tijdens de conferentie van Brussel over Afghanistan in het algemeen en in de vijf nationale prioritaire plannen in het bijzonder: policymof.gov.af/bca/npps
(9)
De gezamenlijke koers van de EU en Afghanistan inzake migratievraagstukken, ondertekend op 4 oktober 2016, zie: https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/eu_afghanistan_joint_way_forward_on_migration_issues.pdf