Toelichting bij COM(2017)610 - Actieplan ter verbetering van de paraatheid bij veiligheidsrisico's op chemisch, biologisch, radiologisch en nucleair gebied - Hoofdinhoud

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier	COM(2017)610 - Actieplan ter verbetering van de paraatheid bij veiligheidsrisico's op chemisch, biologisch, radiologisch en nucleair gebied.
bron	COM(2017)610
datum	18-10-2017

EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 18.10.2017

COM(2017) 610 final

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

Actieplan ter verbetering van de paraatheid bij veiligheidsrisico's op chemisch, biologisch, radiologisch en nucleair gebied

1. Inleiding

DE EVOLUERENDE DREIGING

De EU wordt momenteel geconfronteerd met netwerken en “lone wolves” die terreurdreiging veroorzaken en gewelddadige aanslagen plegen. Terreurgroepen en geradicaliseerde individuen hebben geprobeerd om in de EU zware aanslagen te plegen met als doel zo veel mogelijk slachtoffers te maken en psychologische en economische schade aan te richten.

Daarbij is in Europa geen gebruik gemaakt van chemisch, biologisch, radiologisch en nucleair (CBRN) materiaal. Er zijn echter geloofwaardige aanwijzingen dat terreurgroepen mogelijk van plan zijn CBRN-materialen of -wapens te verwerven en kennis en capaciteit ontwikkelen om deze te gebruiken ¹ . Da’esh heeft chemische wapens gebruikt in Syrië en Irak en wordt in staat geacht dergelijke wapens te produceren en te gebruiken ² . Uit kleine incidenten blijkt dat Da’esh belangstelling heeft voor het innoveren en ontwikkelen van biologische en radiologische wapens ³ . Hoewel in dit document de term “CBRN” wordt gebruikt, moet worden opgemerkt dat een nucleaire aanval door een niet-overheidsactor minder waarschijnlijk wordt geacht dan een aanval met chemisch, biologisch of radiologisch materiaal.

Het voorgaande moet worden beschouwd tegen de achtergrond van de technologische ontwikkelingen waar terroristen gebruik van kunnen maken voor kwaadwillige doeleinden. Da’esh heeft al onbemande luchtvaartuigen (UAS) gebruikt voor surveillance en sturing, maar ook voor het plegen van aanslagen met explosieven ⁴ .

Het potentieel van CBRN-aanvallen komt ruim aan bod in terroristische propaganda: jihadistische media maken openlijk melding van plannen voor CBRN-aanvallen en delen via verschillende sociale media informatie over mogelijke tactieken en doelwitten ⁵ . De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties erkent de CBNR-dreigingen ⁶ en heeft haar bezorgdheid geuit over het evoluerende risico van proliferatie, onder meer over het gebruik van CBNR-materiaal door niet-overheidsactoren.

Gezien het bovenstaande is het klaar en duidelijk dat de Europese Unie haar weerbaarheid moet verhogen en zich beter moet voorbereiden om een antwoord te bieden op CBNR-dreigingen in de komende jaren.

DE NOODZAAK VAN NAUWERE EU-SAMENWERKING

In de context van de evoluerende dreiging moet worden onderzocht hoe we kwetsbare punten kunnen aanpakken en ons beter kunnen beschermen tegen mogelijke terreuraanslagen met CBNR-materiaal. Tot op heden wordt aangenomen dat een CBNR-aanslag weinig waarschijnlijk is, maar wel zeer zware gevolgen zou hebben. Zelfs een kleinschalige CBNR-aanslag zou een aanzienlijke impact kunnen hebben op de samenleving en economie, significante en langdurige gevolgen kunnen hebben en tot wijdverbreide angst en onzekerheid kunnen leiden. De humane en financiële gevolgen bij, bijvoorbeeld, een aanslag met een systeem voor radiologische straling (een “vuile bom”) ⁷ of met onbemand luchtvaartuig dat antrax verspreidt, zouden bijzonder zwaar kunnen zijn.

Om beter bestand te zijn tegen CBRN-dreigingen wat preventie, paraatheid en respons betreft, moeten de lidstaten aanzienlijke investeringen doen. Daarom wordt opgeroepen tot nauwere samenwerking op EU-niveau, zodat de lidstaten van elkaar kunnen leren, hun expertise en middelen kunnen bundelen en grensoverschrijdende synergie benutten. In de brede beoordeling van het veiligheidsbeleid van de EU ⁸ wordt gewezen op de noodzaak van intensievere samenwerking op EU-niveau, op basis van een beter begrip van de CBRN-dreigingen en het bundelen van middelen, met het oog op een betere paraatheid bij mogelijke CBRN-aanslagen.

De richtlijn inzake terrorismebestrĳding ⁹ omvat voor het eerst bepalingen over alle aspecten van CBRN-terrorisme. De richtlijn legt lidstaten verplichtingen op inzake de respons op een terreuraanslag, waaronder de verplichting medische zorg te bieden aan alle slachtoffers. De initiatieven die in deze mededeling worden voorgesteld, zullen de lidstaten helpen aan deze verplichtingen te voldoen in het geval van een aanslag met CBRN-materiaal.

Dit actieplan heeft ten doel de Europese samenwerking te bevorderen om tot betere CBRN-beveiliging te komen, met focus op preventie, paraatheid en respons met betrekking tot CBRN-dreigingen en -aanslagen. De maatregelen in deze mededeling zullen de lidstaten helpen hun burgers en infrastructuur beter te beschermen. Een groot deel van de voorgestelde maatregelen draagt bij tot een op alle gevaren gerichte aanpak en zal ook zorgen voor een betere paraatheid bij grootschalige CBRN-incidenten die geen verband houden met terrorisme.

VOORTBOUWEN OP HET CBRN-ACTIEPLAN VOOR 2010-2015

Dit actieplan bouwt voort op het werk dat in de EU van start is gegaan met het CBRN-actieplan voor 2010-2015 ¹⁰ . Het nieuwe actieplan pakt de lacunes in de uitvoering van het vorige actieplan aan en houdt rekening met nieuwe dreigingen. Op EU-niveau heeft het actieplan voor de periode 2010-2015 onder meer gezorgd voor een beter begrip van de dreiging, meer informatie-uitwisseling (ontwikkeling van een CBRN-E-glossarium en opname van CBRN-incidenten in het Europese datasysteem inzake bommen) en de ontwikkeling van opleidingsinfrastructuur op EU-niveau (Europees opleidingscentrum voor nucleaire beveiliging – EUSECTRA). Met betrekking tot biologisch materiaal was er een belangrijke ontwikkeling op wetgevend vlak, met de goedkeuring van Besluit nr. 1082/2013/EU over ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid, dat bepalingen omvat die de paraatheids- en reactieplanning in de EU moeten verbeteren.

De lidstaten die zijn geraadpleegd over de uitvoering van het actieplan voor de periode 2010-2015 maken melding van een groot aantal activiteiten op nationaal niveau, waaronder opleidingen en oefeningen. Voorts melden zij een aantal problemen met betrekking tot het coördineren van verschillende actoren. Belanghebbenden benadrukken bijvoorbeeld dat de kennis van CBRN-risico’s verder moet worden verdiept, sectoroverschrijdende samenwerking moet worden gestimuleerd en verder in opleidingen en oefeningen moet worden geïnvesteerd ¹¹ . Een van de gebieden waarop de EU volgens belanghebbenden een toegevoegde waarde kan hebben, betreft grens- en/of sectoroverschrijdende opleidingen en oefeningen, die idealiter op gestructureerde wijze en volgens een vooraf overeengekomen curriculum worden opgezet. De lidstaten geven ook aan dat er volgens hen te weinig informatie wordt gedeeld over CBRN-incidenten, -dreigingen en -uitrusting en over technologieën om CBRN-dreigingen aan te pakken. Zij benadrukken ook dat samenwerking moet worden aangegaan met andere partners die niet onder het vorige CBRN-actieplan vielen, zoals militaire actoren en belangrijke derde landen.

EEN MEER GERICHTE EN GECOÖRDINEERDE AANPAK

Voortbouwend op de reeds geboekte resultaten volgt het nieuwe actieplan een gerichte aanpak, overeenkomstig de CBRN-E-agenda van de EU van 2012. Daarin riep de Raad de Commissie ertoe op een meer gericht beleid uit te werken dat zich toespitst op een beperkt aantal prioritaire gebieden waarop de EU een grote toegevoegde waarde heeft en tastbare resultaten kunnen worden geboekt.

Het actieplan biedt de lidstaten de mogelijkheid vrijwillig deel te nemen aan een reeks initiatieven van het actieplan, om in het licht van de evoluerende bedreigingen hun paraatheid te verhogen.

Het actieplan steunt op de vaste overtuiging dat het aanpakken van CBRN-risico’s een horizontale benadering vereist, waarbij verschillende gebieden en actoren betrokken zijn, onder meer op het gebied van rechtshandhaving, beheer van noodsituaties, bescherming van kritieke infrastructuur en openbare ruimten, volksgezondheid en de particuliere sector. Een aantal van de voorgestelde acties zal ook de weerbaarheid van kritieke infrastructuur in de EU verhogen, met name van kerncentrales en chemische inrichtingen.

Er is ook duidelijk behoefte aan meer acties op het gebied van beveiliging op zowel intern als extern niveau. De desbetreffende werkzaamheden zouden met name moeten worden gestuurd via het EU-initiatief betreffende CBRN-kenniscentra. Een van de belangrijkste prioriteiten bestaat erin voldoende grensbeveiliging en detectiecapaciteit te garanderen om te verhinderen dat CBRN-materiaal op illegale wijze de EU wordt binnengebracht. Douanebeambten spelen een belangrijke rol bij het beveiligen van de buitengrens en de toeleveringsketen. Het is van essentieel belang de systemen voor vrachtinformatie aan te passen om betere monitoring en op risico’s gebaseerde controles van internationale toeleveringsketens te verzekeren, zodat illegale invoer van CBRN-materiaal in de EU niet mogelijk is. Voorts moeten er ook maatregelen worden genomen om de uitvoercontroles van goederen voor tweeërlei gebruik te versterken. Samenwerking en coördinatie met strategische en regionale partners van de EU is essentieel en er zal synergie worden nagestreefd met alle relevante belanghebbenden, met inbegrip van militaire actoren, het Europees Defensieagentschap, de NAVO en de particuliere sector.

Het actieplan omvat in deze context vier doelstellingen:

de toegankelijkheid van CBRN-materiaal beperken,

een betere paraatheid bij en respons op veiligheidsincidenten met CBRN-materiaal garanderen,

op intern en extern niveau zorgen voor sterkere banden op het gebied van CBRN-beveiliging met belangrijke regionale en internationale EU-partners, en

de kennis van CBRN-risico’s vergroten.

Door aan deze drie pijlers te werken, kan de EU voor een sterker kader zorgen voor het beperken van CBRN-dreigingen, het verhogen van de veiligheidsmaatregelen en het vergroten van de weerbaarheid en paraatheid met het oog op een doeltreffende respons in geval van een aanslag.

De voorgestelde maatregelen zullen worden ondersteund met financiering in het kader van de verschillende bestaande instrumenten van de Commissie, waaronder Horizon 2020, ISFPolitie en het mechanisme voor civiele bescherming van de Europese Unie, of in het kader van de talrijke externe financieringsinstrumenten (bv. het Instrument voor ontwikkelingssamenwerking, het Europees nabuurschapsinstrument en het Instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede).

2. Doel

STELLING 1: DE TOEGANKELIJKHEID VAN CBRN-MATERIAAL BEPERKEN

Terroristen kunnen een CBRN-aanslag alleen plegen wanneer zij toegang hebben tot de middelen, stoffen en materialen die nodig zijn om CBRN-wapens te vervaardigen. Net als voor explosieven en vuurwapens zou de EU de toegang tot CBRN-materiaal dat een hoog risico inhoudt, beter moeten controleren en beperken en ervoor moeten zorgen dat dergelijk materiaal zo snel mogelijk kan worden opgespoord. Ook de belangrijke kwestie van dreigingen van binnenuit ten aanzien van kritieke infrastructuur en faciliteiten waar CBRN-materiaal aanwezig is, moet worden aangepakt. Voorts erkennen de EU-lidstaten dat er duidelijk behoefte is aan een verdere verbetering van de uitwisseling van informatie inzake CBRN-materiaal, onder meer over dreigingen en veiligheidsincidenten zoals diefstal en smokkel van dergelijk materiaal. Daartoe moet ten volle gebruik worden gemaakt van de bestaande instrumenten en systemen voor het delen van informatie.

De Commissie stelt in dit verband de onderstaande prioritaire maatregelen vast, die in nauwe samenwerking met de lidstaten en andere belanghebbenden moeten worden uitgevoerd.

Doelstelling	Maatregel	Uit te voeren acties en tijdschema
1.1	De informatie-uitwisseling inzake CBRN-materiaal optimali-seren	De lidstaten moeten technische informatie inzake CBRN-wapens en -incidenten meer systematisch opnemen in het door Europol beheerde Europese datasysteem inzake bommen (EBDS) ¹² . Er moet ook worden onderzocht of het haalbaar is een rapportagesysteem in te voeren zoals dat voor precursoren voor explosieven. Beter gebruikmaken van andere instrumenten voor het delen van informatie, zoals de database van incidenten en smokkel ¹³ van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) ¹⁴ . Koppelingen onderzoeken met andere informatiesystemen die informatie bevatten over voorwerpen en personen die mogelijk betrokken zijn bij schadelijke handel, bijvoorbeeld met DUeS, het elektronisch systeem producten voor tweeërlei gebruik ¹⁵ .	Regelmatige verslaglegging door Europol aan de EU-adviesgroep inzake CBRN-beveiliging wat het gebruik van het Europese datasysteem inzake bommen betreft (vanaf 2018). Samenwerking tussen de Commissie en de EU-lidstaten om de informatie-uitwisseling via dit systeem te verbeteren. In kaart brengen, door Europol en tegen medio 2018, van de informatiesystemen, behoeften en mogelijke tekortkomingen op het gebied van informatie-uitwisseling.
1.2	De op risico’s gebaseerde douane-controles versterken om gevaarlijk CBRN-materiaal aan de grens te onderschep-pen	De door de handel verstrekte vrachtinformatie verbeteren en de detectiecapaciteit van de douane versterken in samenwerking met andere agentschappen, om toezicht te houden op de internationale toeleveringsketens, met het oog op het detecteren en controleren van de illegale invoer van CBRN-materiaal. Douanediensten en rechtshandhavingsinstanties beter voorlichten over CBRN-dreigingen en de samenwerking tussen instanties en de informatie-uitwisseling tussen douane en andere autoriteiten verbeteren, overeenkomstig de EU-strategie en het actieplan voor douanerisicobeheer (COM(2014) 527).	Overeenkomst met de lidstaten over de vaststelling van een gemeenschappelijk register van vrachtinformatie (medio 2018). Onderzoek, door de projectgroep douanedetectie-technologie, van de detectiecapaciteit voor biologisch en chemisch materiaal in internationale toeleveringsketens. Tegen medio 2018 verslag uitbrengen. De opleiding inzake radiologisch/nucleair materiaal die in de EUSECTRA ¹⁶ -opleidingsfaciliteit wordt georganiseerd voor rechtshandhavings-functionarissen, douanebeambten en andere functionarissen in de eerste lijn, uitbreiden.
1.3	De EU-uitvoer-controles verstrengen	Voorkomen dat externe statelijke en niet-statelijke actoren via de handel toegang krijgen tot producten voor tweeërlei gebruik/CBRN-materiaal	De EU-lijst van CBRN-materiaal dat een hoog risico inhoudt, in 2018 bijwerken, en de omvang en de aard van de technische interactie tussen CBRN-materiaal en producten voor tweeërlei gebruik onderzoeken
1.4	De dreiging van binnenuit aanpakken	Beste praktijken uitwisselen over doorlichting en achtergrondcontroles in faciliteiten waar CBRN-materiaal aanwezig is, zoals biologische laboratoria en kerncentrales.	Tegen eind 2017 de bestaande doorlichtings-praktijken in kaart brengen.

3. Doel

STELLING 2: EEN BETERE PARAATHEID BIJ EN RESPONS OP VEILIGHEIDSINCIDENTEN MET CBRN-MATERIAAL GARANDEREN

Operationele paraatheid is van cruciaal belang om de impact van een CBRN-aanslag of incident doeltreffend te beperken. Gezien de inherent grensoverschrijdende en transnationale aard van de CBRN-dreiging kan samenwerking op EU-niveau waarde toevoegen door capaciteitsopbouwende maatregelen te stimuleren. Mogelijke maatregelen zijn grensoverschrijdende samenwerking bij opleiding, oefeningen en respons, het faciliteren van wederzijdse bijstand, het verstrekken van richtsnoeren, het bevorderen van minimumnormen in de Unie en, indien nodig, het financieren van transnationale projecten op dit gebied.

De Commissie heeft al tal van opleidingssessies en oefeningen op EU-niveau georganiseerd over sectoroverschrijdende samenwerking bij CBRN-aanslagen. De oefening ARETE 2014 betrof bijvoorbeeld samenwerking tussen rechtshandhavingsinstanties en de civiele bescherming bij een complexe chemische en terroristische aanslag met gijzeling. Voorts heeft de Commissie een reeks cursussen gefinancierd die samen met de autoriteiten van de lidstaten zijn georganiseerd, inzake grensoverschrijdende respons op een aanslag met radiologische wapens. Deze initiatieven zijn aangevuld met oefeningen op het gebied van civiele bescherming en Europol- en Cepol-opleidingen.

Verdere maatregelen zullen voortbouwen op deze ervaringen en de verschillende initiatieven voor een betere paraatheid en respons bijeenbrengen in een coherent programma, om de opleidings- en oefeningsmogelijkheden voor de lidstaten te optimaliseren en de verschillende benaderingen van de lidstaten consistenter te maken.

Na de EU-workshop van oktober 2017 over samenwerking tussen eerstehulpverleners op de plaats van een aanslag zullen extra maatregelen ter bevordering van de samenwerking tussen instanties worden geïdentificeerd. Bij de respons op ernstige CBRN-incidenten zullen verschillende belanghebbenden moeten worden betrokken, met inbegrip van private actoren, bijvoorbeeld om de beschikbaarheid van medische tegenmaatregelen te garanderen.

De Commissie stelt in dit verband de volgende prioritaire maatregelen vast, die in nauwe samenwerking met de lidstaten en andere belanghebbenden moeten worden uitgevoerd.

Doelstelling	Maatregel	Uit te voeren acties en tijdschema
2.1	De paraatheid bij en respons op CBRN-aanslagen in de EU verbeteren via sectorover-schrijdende opleiding en oefeningen	De Commissie zal in samenwerking met de lidstaten zorgen voor betere opleiding en oefeningen voor eerstehulpverleners van rechtshandhavingsinstanties, de civiele bescherming en gezondheidsstructuren en, indien relevant, grens- en douaneautoriteiten en militaire partners. De opleidingen en oefeningen zullen worden uitgevoerd via de bestaande financiële instrumenten en operationele tools, in het bijzonder het mechanisme voor civiele bescherming van de Unie (UCPM), Cepol en ISF-Politie. De ontwikkeling van een gemeenschappelijk EU-CBRN-opleidingscurriculum zal in nauwe samenwerking met deskundigen van de lidstaten worden bevorderd.	Tegen januari 2018 de bestaande EU-opleidingsactiviteiten in kaart brengen Onderzoek door de EU-adviesgroep wat aanvullende behoeften betreft, tegen het 2e kwartaal van 2018 Start van de nieuwe opleiding en oefeningen in het 4e kwartaal van 2018 Verdere oefeningen op EU-niveau in 2019 (naar het voorbeeld van ARETE in 2014)
2.2	De respons-capaciteit van de EU bij CBRN-incidenten versterken in het kader van het mechanisme voor civiele bescherming van de EU	Met het oog op een betere ondersteuning van de lidstaten bij ernstige CBRN-incidenten, zullen de Commissie en de lidstaten de bestaande Europese responscapaciteit voor noodsituaties (EERC) van het mechanisme voor civiele bescherming van de Europese Unie, met inbegrip van het medisch corps van de EU, blijven versterken. De lidstaten moeten worden aangemoedigd nieuwe CBRN-capaciteit te blijven toezeggen voor de EERC De lidstaten helpen bij het proces van registratie en certificering van CBRN-modules en andere capaciteit in de EERC. De initiële capaciteitsdoelstellingen inzake CBRN-rampen herzien. De sectoroverschrijdende paraatheid en respons bij pandemieën testen.	De lacunes in de respons op CBRN-rampen inventariseren (in 2018). Voorzien in aanpassingssubsidies voor de registratie/ certificering van modules Sector-overschrijdende simulatie-oefeningen inzake continuïteitsplanning tijdens pandemieën (in 2018) Workshop inzake paraatheid en de uitvoering van de internationale gezondheidsregelingen en inzake beste praktijken op het gebied van screening bij invoer en uitvoer. Gepland voor 2017-2018.
2.3	Een analyse uitvoeren van de lacunes op het gebied van de detectie van CBRN-materiaal	In nauwe samenwerking met de CBRN-adviesgroep zal de Commissie de doeltreffendheid onderzoeken van de huidige uitrusting voor het detecteren van CBRN-materiaal. De resultaten zullen in aanmerking worden genomen bij de activiteiten van de detectiegroep en bij de standaardiseringswerkzaamheden.	Het initiële verslag over de bestaande lacunes met aanbevelingen uiterlijk in het 3e kwartaal van 2018 publiceren
2.4	De vroegtijdige waarschuwing en respons en de informatie-uitwisseling inzake ernstige grensover-schrijdende bedreigingen van de gezondheid ¹⁷ , bevorderen	Het systeem voor vroegtijdige waarschuwing aanpassen om het situatiebeeld en het incidentenbeheer voor ernstige grensoverschrijdende dreigingen van de gezondheid te verbeteren en om het systeem aan andere EU-systemen voor snelle waarschuwing en informatie te koppelen.	Afwerken van het nieuwe platform tegen medio 2018
2.5	De paraatheid van laboratoria in de EU bij ernstige grensover-schrijdende bedreigingen van de gezondheid, versterken	Voorzien in mechanismen voor snelle identificatie en typering en het snel delen van monsters; voorzien in steun voor minder goed uitgeruste lidstaten.	2015-2018 Uitvoering door de lidstaten, met steun van de Commissie, in het kader van de gezamenlijke actie EMERGE ¹⁸ inzake een efficiënte respons op zeer gevaarlijke en nieuwe ziekteverwekkers op EU-niveau.
2.6	De lidstaten beter voorbereiden op grensover-schrijdende bedreigingen van de gezondheid	De lidstaten beter voorbereiden op grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid via de gezamenlijke aankoop van medische tegenmaatregelen (op grond van artikel 5 van Besluit 1082/2013/EU over ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid). De paraatheid en de maatregelen aan de punten van binnenkomst (luchtgrens, zeegrens en landgrens) verbeteren. De lidstaten en de Commissie moeten komen tot een gedeelde visie op EU-niveau wat betreft het verbeteren van de vaccinatiegraad en moeten maatregelen nemen om de vaccinvoorraad en het voorraadbeheer te verbeteren, de interoperabiliteit en interactie van informatiesystemen inzake immunisatie te bevorderen, het vertrouwen in vaccins te versterken en twijfels weg te nemen en de doeltreffendheid van het onderzoek naar en de ontwikkeling van vaccins te bevorderen op EU-niveau.	Gezamenlijke aankoop van vaccins, samen met de betrokken lidstaten. 2018 (in voorbereiding) 2017-2020 (gezamenlijke actie in voorbereiding) 2017-2020 (gezamenlijke actie in voorbereiding)
2.7	De voorlichting, paraatheid en respons bevorderen met betrekking tot biologische risico’s, met inbegrip van nieuwe dreigingen	Het grensoverschrijdende bewustzijn in de EU inzake biologische risico’s ten gevolge van accidentele of opzettelijke verspreiding versterken door middel van opleiding, bijvoorbeeld via de gemeenschappelijke opleiding van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) en Europol inzake sectoroverschrijdend bewustzijn van biologische risico’s en risicobeperking. Deze opleiding is bestemd voor diensten die dringende medische hulp verlenen, rechtshandhavingsinstanties en de civiele bescherming. De lidstaten helpen bij het bestrijden van bioterrorisme door onder meer nationale strategieën voor paraatheid bij bioterrorisme uit te werken door in samenwerking met een netwerk van deskundigen van de lidstaten een EU-handleiding inzake bioterrorisme-dreigingen op te stellen. Het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) zal de lidstaten steun bieden bij de voorlichting en uitwisseling van beste praktijken met betrekking tot “doe-het-zelf”-biologie, zoals amateurexperimenten, het gebruik van biologische agentia en gentechnieken buiten laboratoria en door niet-opgeleide individuen, en risico’s voor bioveiligheid en -beveiliging ¹⁹ .	Volgende editie van de opleiding in het 2e kwartaal van 2018 (naargelang de behoeften worden nog meer sessies georganiseerd) Ontwikkeling van de handleiding tegen het 3e kwartaal van 2018 Voorlichtings-materiaal inzake de risico’s van nieuwe biotechnologieën Start van de activiteiten in het 3e kwartaal van 2017 en uitvoering in het 4e kwartaal van 2017 en het 1e kwartaal van 2018
2.8	Pool van deskundigen van de lidstaten voor de detectie van CBRN-materiaal	De detectiegroep inzake explosieven ²⁰ uitbreiden met CBRN-deskundigen, met het oog op bijstand aan lidstaten bij bv. de beveiliging van grote evenementen. De werkzaamheden van de detectiegroep zullen onder meer worden gebaseerd op de richtsnoeren voor de bescherming van openbare ruimten.	Opleiding van deskundigen van de detectiegroep in het 3e kwartaal van 2018, met het oog op operationaliteit in 2019
2.9	De capaciteit en netwerken voor nucleaire veiligheid versterken	Volledige benutting aanmoedigen van het Europees opleidingscentrum voor nucleaire veiligheid (EUSECTRA) voor gezamenlijke opleidingen over radiologische en nucleaire detectie.	Tweede fase van de opleiding voor douanebeambten bij EUSECTRA in het 4e kwartaal van 2017
2.10	De samenwerking op het gebied van nucleair forensisch onderzoek bevorderen	De capaciteit van de lidstaten op het gebied van forensisch onderzoek loopt sterk uiteen wat omvang en volledigheid betreft. Slechts enkele lidstaten zijn in staat nucleair en radioactief materiaal grondig te onderzoeken. De meeste lidstaten beschikken enkel over basiscapaciteit, die wordt aangevuld met de meer geavanceerde capaciteit van bijvoorbeeld het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek van de Commissie. De Commissie zal werk maken van de verdere ontwikkeling van het rechtskader (overeenkomsten met lidstaten) voor het gebruik van de diensten van de Commissie op dit gebied en om de lidstaten zowel algemene als gespecialiseerde opleiding over deze kwestie aan te bieden.	Het rechtskader voor het gebruik van de diensten van de Commissie op het gebied van nucleair forensisch onderzoek tegen eind 2018 verder ontwikkelen

4. Doel

STELLING 3: OP INTERN EN EXTERN NIVEAU ZORGEN VOOR STERKERE BANDEN MET BELANGRIJKE REGIONALE EN INTERNATIONALE EU-PARTNERS EN VOOR MEER ENGAGEMENT OP HET GEBIED VAN CBRN-BEVEILIGING

CBRN-dreigingen kunnen afkomstig zijn van binnen de EU, maar ook van daarbuiten. Werkzaamheden die het kader van de Unie overstijgen en de ontwikkeling van sterkere partnerschappen en nauwere banden op intern en extern niveau met betrekking tot beveiliging maken inherent deel uit van de EU-strategie om terrorisme en CBRN-risico's aan te pakken. De oproep voor een meer geïntegreerde Unie met een sterkere vervlechting van de interne en externe dimensie van het veiligheidsbeleid is een essentieel onderdeel van de mondiale strategie voor de EU ²¹ en in de context van de gezamenlijke verklaring van de EU en de NAVO van 2016.

CBRN-beveiliging moet een vast onderdeel worden van het buitenlandse optreden van de EU, via de ontwikkeling van de capaciteit in derde landen (met name buurlanden), betere samenwerking met strategische partners en gespecialiseerde internationale organisaties (zoals Interpol, IAEA en de OPCW), voortbouwend op het hernieuwd engagement van de VN-Veiligheidsraad om te voorkomen dat terroristen massavernietigingswapens in handen krijgen. Voorts moeten gezorgd worden voor een sterker onderling verband tussen de activiteiten die plaatsvinden in het kader van het EU-initiatief betreffende CBRN-kenniscentra. Hierbij moet voorrang worden gegeven aan de nabuurschapslanden van de EU.

De Commissie stelt op dit gebied de volgende prioritaire maatregelen vast die in nauwe samenwerking met de lidstaten en andere belanghebbenden moeten worden uitgevoerd.

Doelstelling	Maatregel	Uit te voeren acties en tijdschema
3.1	De samen-werking inzake CBRN-beveiliging met belangrijke internationale partners tot ontwikkeling brengen, onder meer in de context van de dialogen over terrorisme-bestrijding/ beveiliging	De samenwerking met strategische partners die ervaring hebben op CBRN-gebied, verdiepen: informatie delen over CBRN-dreiging en risico’s; beste praktijken uitwisselen; gezamenlijke opleiding en oefeningen organiseren. De kwestie van CBRN-beveiliging regelmatig met relevante derde landen bespreken in het kader van de dialogen over terorrismebestrijding/beveiliging, om de mogelijkheden voor samenwerking en capaciteitsopbouw te onderzoeken.	In het kader van de huidige CBRN-dialoog met de VS een workshop organiseren over de beveiliging van radioactieve bronnen – 2e kwartaal van 2018 Workshop van de EU en de VS over gezamenlijk strafrechtelijk-epidemiologisch onderzoek – 4e kwartaal van 2018 Strategische partners uitnodigen op specifieke sessies van de EU-adviesgroep inzake CBRN-beveiliging, indien relevant.
3.2	De samen-werking met de NAVO inzake CBRN-kwesties ontwikkelen	Toewerken naar nauwere samenwerking met de NAVO met betrekking tot derde landen, met name op de volgende gebieden: informatie-uitwisseling; capaciteitsopbouw; opleiding; oefeningen. Synergie met de NAVO ontwikkelen inzake de vraag hoe de ontwikkeling van de defensiecapaciteit kan bijdragen aan terrorismebestrijding, bijvoorbeeld op het gebied van onbemande luchtvaartuigen en chemische, biologische, radiologische en nucleaire wapens (CBRN-wapens). In samenwerking met het door de NAVO geaccrediteerde CBRN-kenniscentrum opleidingsmodules op maat uitwerken voor partners van het CBRN-kenniscentrum van de EU.	Workshop EU-NAVO – 1e en 2e kwartaal van 2018. Gemeenschappelijke opleiding, bv. in het door de NAVO geaccrediteerde kenniscentrum (4e kwartaal van 2017) en planning voor 2018/2019/2020. 2018, op basis van de lessen die zijn getrokken uit de eerste reeks gemeenschappelijke opleidingen.
3.	Samen-werking met gespeciali-seerde internationale organisaties ontwikkelen	De EDEO en de Commissie zullen met gespecialiseerde multilaterale organisaties (Interpol, IAEA, OPCW ²² , BWC, ISU ²³ en UNODA ²⁴ ) overleggen om beste praktijken te delen en naar synergie te zoeken, met name op het gebied van informatie-uitwisseling en capaciteitsopbouw in derde landen.	Deze organisaties regelmatig uitnodigen op de EU-adviesgroep inzake CBRN-beveiliging en op opleidingen en oefeningen.

5. Doel

STELLING 4: DE KENNIS VAN CBRN-RISICO’S VERGROTEN

CBRN-vraagstukken zijn technisch complex en evolueren snel, en moeten daarom van nabij worden gevolgd. De CBRN-expertise is op dit moment ongelijk verdeeld over de Europese Unie en verspreid over veel verschillende overheids-, academische en particuliere actoren. Er is een EU-breed kader nodig om de relevante actoren bijeen te brengen, partnerschappen te creëren tussen deze sectoren, samen verdere behoeften vast te stellen en de voordelen van EU-onderzoek te benutten.

4.1 Een CBRN-beveiligingsnetwerk op EU-niveau creëren

Om de coördinatie op EU-niveau te verbeteren, zullen via een EU-CBRN-beveiligingsnetwerk alle CBRN-actoren op strategisch niveau (beleidsvorming) en operationeel niveau worden bijeengebracht, zodat de inspanningen niet langer versnipperd zijn. Het netwerk zal bestaan uit lidstaten, EU-instellingen en relevante instanties, en indien van toepassing ook belangrijke internationale partners en de particuliere sector. Het netwerk zal op drie pijlers steunen: (1) een adviesgroep met alle CBRN-beveiligingscoördinatoren van de lidstaten, (2) een ondersteuningsnetwerk van bestaande CBRN-centra in de EU en (3) een CBRN-kenniscentrum dat wordt ingesteld binnen het Europees Centrum voor terrorismebestrijding (ECTC) van Europol.

Het CBRN-beveiligingsnetwerk zal als doel hebben (1) een brede en actuele kennis van CBRN-risico’s afkomstig van binnen en van buiten de EU te garanderen en de ontwikkeling van beleid en initiatieven voor het aanpakken van de geconstateerde lacunes te ondersteunen; (2) samenwerking en coördinatie op operationeel niveau te ontwikkelen (bv. uitwisseling van informatie en beste praktijken); en (3) de civiel-militaire samenwerking op gebieden waarop dat wederzijds voordelig is, te faciliteren.

Doelstelling	Maatregel	Uit te voeren acties en tijdschema
4.1.1	Een adviesgroep inzake CBRN-beveiliging in de EU instellen	De lidstaten moeten nationale coördinatoren voor CBRN-beveiliging aanstellen als eerste contactpunt in de lidstaten voor de uitvoering van het EU-actieplan inzake CBRN-beveiliging. Voortbouwend op de vorige CBRN-adviesgroep, die werd opgericht in het kader van het actieplan voor 2010-2015 en de opdracht had toe te zien op de uitvoering van het actieplan, zal de Commissie een nieuwe adviesgroep inzake CBRN-beveiliging in de EU oprichten voor de uitvoering van het nieuwe actieplan. Deze adviesgroep zal de CBRN-beveiligingscoördinatoren van de lidstaten, de Commissie en de relevante EU-agentschappen, de Europese Dienst voor extern optreden en andere relevante publieke en particuliere CBRN-belanghebbenden bijeenbrengen en zal de volgende taken hebben: de evoluerende CBRN-dreigingen en risico’s regelmatig opnieuw beoordelen en analyseren (in samenwerking met Intcen en Europol); lacunes opsporen in de preventie-, detectie-, paraatheids- en responsmaatregelen op CBRN-gebied en advies uitbrengen over nieuwe beleidsmaatregelen om deze lacunes aan te pakken; de bestaande kenniscentra in kaart brengen en collaboratieve regelingen ter bevordering van synergie en complementariteit identificeren.	Een lijst met coördinatoren van alle lidstaten tegen december 2017. Een eerste vergadering van de adviesgroep in januari 2018 en daarna periodieke vergaderingen, 2-3 maal per jaar Een eerste analyse van de bestaande lacunes tegen april 2018 en daarna periodieke nieuwe analyses Een regelmatige en systematische uitwisseling van goede praktijken inzake de geïdentificeerde risico’s en lacunes Tegen mei 2018 een eerste inventarisatie van de bestaande kenniscentra.
4.1.2	Een CBRN-ondersteu-ningsnetwerk op EU-niveau creëren	Op operationeel niveau zal een EU-CBRN-ondersteuningsnetwerk dat is samengesteld uit bestaande CBRN-kenniscentra en netwerken, bijdragen aan de werkzaamheden van de EU-adviesgroep inzake CBRN-kwesties op het gebied van: de ontwikkeling van een EU-structuur voor ondersteuning van deskundigen (in nauwe samenwerking met Europol), die de lidstaten en EU-instellingen richtsnoeren en advies kan geven over onder meer technische en wetenschappelijke kwesties in verband met CBRN-beveiliging, ook tijdens incidenten; het bevorderen van de identificatie en verspreiding van goede praktijken en ervaring; het delen van gespecialiseerde kennis en het onderhouden van contacten met bestaande CBRN-kenniscentra binnen en buiten Europa. Lidstaten die hiervoor belangstelling hebben, zal worden gevraagd tegen december 2017 te bepalen welke structuren kunnen bijdragen aan het EU-CBRN-ondersteuningsnetwerk.	Tegen oktober 2017 publicatie door de Commissie van een oproep voor CBRN-projectvoorstellen in het kader van het ISF-Politie ²⁵ . Netwerk volledig operationeel tegen de zomer van 2018
4.1.3	Ontwikkeling van een CBRN-kennis-centrum door Europol (ECTC).	Europol (ECTC) moet zijn bestaande CBRN-team omvormen tot een kenniscentrum dat rechtshandhavingsinstanties steun biedt op het gebied van CBRN-beveiliging, onder meer met betrekking tot wapens en dreigingen. Het kenniscentrum zou de volgende taken hebben: voorzien in analytische producten met betrekking tot CBRN-dreigingen en incidenten; de samenwerking en informatie-uitwisseling bevorderen (in het bijzonder via het Europees datasysteem inzake bommen en netwerken zoals het EEODN ²⁶ ) tussen rechtshandhavingsinstanties en andere actoren (met inbegrip van militaire actoren) en met het netwerk van internationale partners; opleiding organiseren (in samenwerking met Cepol); operationele steun bieden en gebruikmaken van CBRN-expertise ter ondersteuning van het onderzoek van CBRN-incidenten	Het gebruik van de bestaande Europol-capaciteit maximaliseren om de collectieve kennis van CBRN-dreigingen te bevorderen Systematisch informatie op CBRN-gebied delen via het Europees datasysteem inzake bommen De CBRN-expertise benutten ten behoeve van onderzoek

4.2 De voordelen van EU-onderzoek inzake beveiliging benutten

Er moet beter gebruik worden gemaakt van de resultaten van EU-onderzoek inzake beveiliging, door onderzoeksresultaten beter te verspreiden en ervoor te zorgen dat de onderzoeksactiviteiten overeenstemmen met de operationele behoeften op CBRN-gebied. De Commissie zal ervoor zorgen dat uitrusting meer wordt getest, zal normharmonisatie aanmoedigen en zal de ontwikkeling van gedeelde capaciteiten bevorderen via haar verruimde groep detectiedeskundigen.

Doelstelling	Maatregel	Uit te voeren acties en tijdschema
4.2.1	De verspreiding en het gebruik van onderzoeks-resultaten ondersteu-nen	Het platform van de gebruikersgemeenschap op het gebied van beveiligde, veilige en weerbare gemeenschappen verder tot ontwikkeling brengen. Het platform brengt onderzoekers, beleidsmakers, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven/kleine en middelgrote ondernemingen en beroepsbeoefenaars (o.a. eerstehulpverleners) bijeen om onderzoeksresultaten om te zetten in de praktijk. De verspreiding van onderzoeksresultaten en de informatie-uitwisseling bevorderen om te komen tot beter overleg tussen de verschillende actoren op CBRN-gebied, en regelmatig actuele informatie verstrekken over onderzoeksresultaten, onder meer in het kader van de EU-adviesgroep inzake CBRN-beveiliging en het ondersteuningsnetwerk ervan.	De planning van het platform van de gebruikers-gemeenschap voor 2018 in november 2017 presenteren. De planning moet 18 thematische workshops omvatten, onder meer over zes CBRN-thema’s zoals chemische risico's, waterveiligheid en waterzekerheid. Tijdens de workshops een jaarlijkse update geven van het lopende onderzoek en de lopende capaciteits-opbouwactiviteiten en de prioriteiten voor de toekomst bepalen Tegen december 2017 een inventaris opmaken van de Horizon 2020-projecten betreffende de oproepen voor de periode 2014-2016 De resultaten van CBRN-onderzoeksprojecten regelmatig publiceren via het EU-CBRN-beveiligingsnetwerk
4.2.2	Verdere onderzoeksbehoeften identifi-ceren en nieuwe CBRN-dreigingen aanpakken	Ervoor zorgen dat onderzoeksprojecten zijn afgestemd op de behoeften van eindgebruikers op CBRN-gebied Het onderzoek moeten worden toegespitst op: het bieden van oplossingen voor het beperken van nieuwe CBRN-dreigingen, bijvoorbeeld in verband met onbemande luchtvaartuigen en biohacking; het bevorderen van de capaciteit van de lidstaten om de risico’s van rampen te beperken, via maatregelen voor een betere voorbereiding/paraatheid, monitoring, respons en herstel.	Continue dialoog in het kader van verschillende EU-fora, zoals de CBRN-adviesgroep, nieuwe maatregelen in het kader van de Horizon 2020-oproep in 2017 Start van nieuwe CBRN-projecten in het kader van de oproep voor 2017 (1e kwartaal van 2018) Een oproep tot het indienen van voorstellen inzake CBRN-beveiliging publiceren (2e kwartaal van 2018)
4.2.3	Harmoni-satie aanmoedi-gen via normalisatie en certificering voor producten en systemen inzake CBRN-beveiliging	Het testen van uitrusting voor de detectie van CBRN-materiaal uitbreiden om gebieden voor normalisatie voor te stellen. Deze werkzaamheden zullen ook bijdragen tot de kennis van beroepsbeoefenaars over de mogelijkheden van de beschikbare uitrusting en tot de opleiding van de leden van de detectiegroep. Verder prenormatieve onderzoeksactiviteiten uitvoeren in het kader van het Europees referentienetwerk voor de bescherming van vitale infrastructuur (European Reference Network for Critical Infrastructure Protection) ²⁷ , met het oog op de ontwikkeling van CEN ²⁸ Workshop Agreements; nagaan op welke CBRN-gebieden opdrachten aan het CEN kunnen worden toegekend en nieuwe oproepen lanceren ter ondersteuning van CBRN-normalisatie in het kader van Horizon 2020.	De capaciteit in de lidstaten voor het testen van de prestaties van CBRN-detectie-uitrusting bevorderen en nagaan op welke gebieden normalisatie nodig is en daartoe aan het CEN een mandaat zou kunnen worden gegeven, tegen eind 2018. Oproepen voor onderzoeken met betrekking tot normalisatie in het 2e kwartaal van 2018 en 2e kwartaal van 2019

CONCLUSIES

In het licht van de evoluerende dreigingen moet Europa de middelen en expertise bundelen om tot innovatieve, duurzame en doeltreffende oplossingen te komen. Samenwerking in de EU volgens de in dit actieplan uitgezette lijnen kan tot aanzienlijke veiligheidswinst en concrete resultaten leiden.

De voorgestelde maatregelen zullen het pad effenen voor meer doeltreffende en gerichte EU-samenwerking op het gebied van bescherming, paraatheid en respons met betrekking tot chemische, biologische, radiologische en nucleaire dreigingen. De Commissie moedigt de lidstaten aan gebruik te maken van de verschillende mogelijkheden die in deze mededeling worden uiteengezet en roept het Europees Parlement en de Raad ertoe op dit actieplan te onderschrijven en zich actief in te zetten voor de uitvoering ervan, in nauwe samenwerking met alle relevante belanghebbenden. De Commissie zal na uiterlijk twee jaar de vorderingen evalueren.

(1) Europol, Terrorism Situation and Trend report 2017 (TE-SAT, verslag over de stand van zaken en de tendensen in verband met terrorisme ), blz. 16, beschikbaar op: www.europol.europa.eu/sites/default/files">www.europol.europa.eu/sites/default/files . Zie ook de verklaringen van de directeur-generaal van de OPCW: www.globaltimes.cn/content/1044644.shtml">www.globaltimes.cn/content/1044644.shtml .
(2) Interpol – Assessment of ISIL chemical weapons threats outside of Iraq and Syria, 7 februari 2017.
(3) In 2016 is in Marokko een terreurcel tegengehouden die een aanval met een rudimentair biologisch wapen voorbereidde. Interpol - Biological Threats and Incidents Pose Increasing Threat to Critical Infrastructure and Public Health; 24 oktober 2016. Voorts bleek een ervaren functionaris uit de nucleaire sector in de gaten te worden gehouden door terroristen die in verband worden gebracht met de aanslagen in Parijs en Brussel. Europol, TE-SAT 2016; blz. 14. Secrétariat général de la défense et de la sécurité nationale (Frankrijk), Chocs futurs - Etude prospective à l'horizon 2030, mei 2017, blz. 88: www.sgdsn.gouv.fr/">www.sgdsn.gouv.fr/
(4) De dreiging van terreuraanslagen met gebruik van onbemande luchtvaartuigen wordt behandeld in het actieplan ter ondersteuning van de bescherming van openbare ruimten (COM(2017) xxx).
(5) Europol, TE-SAT 2017; blz. 16.
(6) Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, resolutie S/RES/2325 (2016), 14 december 2016.
(7) Zie bijvoorbeeld von Winterfeldt, Detlof en Rosoff, Heather, A Risk and Economic Analysis of Dirty Bomb Attacks on the Ports of Los Angeles and Long Beach (2007). Published Articles & Papers. Paper 39. research.create.usc.edu/published_papers/39 . De auteurs onderzochten wat de gevolgen zouden zijn van aanslag met een vuile bom in de haven van Los Angeles. Nog afgezien van de decontaminatiekosten zouden de kosten die bijvoorbeeld gepaard gaan met de sluiting van de haven en van aan de haven verbonden bedrijven, tot 100 miljard EUR kunnen oplopen. https://pdfs.semanticscholar.org/5cc0/3b4436d06165aac72041315c824fbef44d5b.pd f.
(8) COM(2017) 407, SWD(2017) 278 final. 26.7.2017.
(9) PB L88 van 31.3.2017, blz. 6.
(10) Raad van de Europese Unie, document 15505/1/09 REV 1, door de Raad goedgekeurd in december 2009 met als doel de CBRN-beveiliging in de hele EU te verhogen.
(11) De lidstaten werden ook specifieke vragen gesteld met betrekking tot toekomstige prioritaire samenwerkingsgebieden.
(12) Het Europese datasysteem inzake bommen (EBDS) is een IT-platform aan de hand waarvan de lidstaten tijdige en relevante informatie en inlichtingen inzake explosieven en CBRN-materiaal en daarmee verband houdende incidenten, kunnen delen. Omdat het systeem een verbinding met een hoger beveiligingsniveau vereist, heeft Europol een complementair online Europol-platform voor experts gecreëerd, waarop gebruikers in virtuele gemeenschappen met elkaar kunnen communiceren en samenwerken.
(13) De database van incidenten en smokkel (ITDB) is een informatiesysteem van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) inzake illegale handel en andere onwettige activiteiten en handelingen die verband houden met nucleair en ander radioactief materiaal dat niet onder regelgevingscontrole valt.
(14) Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA).
(15) DUeS is een beveiligd elektronisch systeem dat door de Commissie wordt beheerd en voor de uitwisseling van informatie tussen lidstaten wordt gebruikt. Het systeem is sinds 2012 volledig operationeel en heeft als doel de uitwisseling van informatie over weigeringen voor producten voor tweeërlei gebruik tussen de lidstaten, te bevorderen. De belangrijkste informatie die wordt gedeeld, betreft de beschrijving van de geweigerde goederen en de bij de weigering betrokken partijen, zoals de lidstaten, de exporteur, de makelaar, de geadresseerde en de eindgebruiker.
(16) Het Europees opleidingscentrum voor nucleaire veiligheid werd opgericht om tegemoet te komen aan bezorgdheden over diefstal van radioactieve stoffen voor criminele en terroristische doeleinden. Het centrum voorziet in praktische opleiding waarbij functionarissen in de eerste lijn, trainers en andere deskundigen met echt nucleair materiaal werken. Het centrum is gevestigd in het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek van de Europese Commissie in Karlsruhe en Ispra.
(17) Als gedefinieerd in artikel 2 van Besluit 1082/2013/EU over ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid: 1. Bedreigingen van biologische oorsprong (overdraagbare ziekten; antimicrobiële resistentie en zorginfecties die gerelateerd zijn aan overdraagbare ziekten (hierna “de gerelateerde bijzondere gezondheidsvraagstukken” genoemd); biotoxinen en andere schadelijke biologische agentia die niet gerelateerd zijn aan overdraagbare ziekten; 2. bedreigingen van chemische oorsprong; 3. bedreigingen van ecologische oorsprong; 4. bedreigingen van onbekende oorsprong; 5. gebeurtenissen die noodsituaties op het gebied van de volksgezondheid van internationaal belang kunnen vormen uit hoofde van de IHR, mits zij onder een van de categorieën van bedreigingen in de punten a) tot en met d) vallen.
(18) www.emerge.rki.eu/Emerge/EN/Home/Homepage_node">www.emerge.rki.eu/Emerge/EN/Home/Homepage_node .
(19) Met commercieel beschikbare “doe-het-zelf”-biokits kunnen gebruikers zelf genetisch gemodificeerde micro-organismen kweken. Ontwikkelingen op dit gebied zouden kunnen uitmonden in doelbewuste aanvallen of onopzettelijke besmetting met gemodificeerde virussen en bacteriën. Zie ook: Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding, snelle risicobeoordeling: Risk related to the use of ‘do-it-yourself’ CRISPR-associated gene engineering kit contaminated with pathogenic bacteria (risico in verband met het gebruik van de CRISPR “doe-het-zelf”-kit voor gentechnieken, die besmet is met pathogene bacteriën, https://ecdc.europa.eu/en/publications-data/rapid-risk-assessment-risk-related-use-do-it-yourself-crispr-associated-gene .
(20) De groep is in 2015 opgericht in het kader van het actieplan van de EU ter bestrijding van de illegale handel in en het gebruik van vuurwapens en explosieven (COM(2015) 624) met als doel de lidstaten operationele steun te bieden bij de detectie van explosieven.
(21)

22 Gedeelde visie, gemeenschappelijke actie: Een sterker Europa – Een mondiale strategie voor de Europese Unie op het gebied van het buitenlands en veiligheidsbeleid. eeas.europa.eu/archives/docs/top_stories/pdf

(22) Organisatie voor het verbod van chemische wapens (OPCW).
(23) Verdrag inzake biologische wapens – ondersteunende eenheid voor de uitvoering van het verdrag.
(24) Bureau van de Verenigde Naties voor ontwapeningszaken.
(25) De oproep tot het indienen van voorstellen dient ter ondersteuning van de uitvoering van dit actieplan en van het EU-actieplan inzake de bescherming van openbare ruimten en de aanbeveling van de Commissie inzake de uitvoering van Verordening (EU) nr. 98/2013. De oproep kan onder meer bijdragen tot de ontwikkeling van een EU-structuur voor de ondersteuning van deskundigen of de ontwikkeling van regionale netwerken, die later deel zullen uitmaken van het ondersteuningsnetwerk.
(26) Het European Explosive Ordnance Disposal Network (EEODN, het Europees netwerk voor explosievenopruiming) is een netwerk van technische explosievendeskundigen en CBRN-deskundigen dat door Europol wordt beheerd. Via het netwerk kunnen leden beste praktijken en ervaring delen en gemeenschappelijke opleidingen organiseren. Het EEODN organiseert jaarlijkse conferenties in combinatie met opleidingen.
(27) Het Europees referentienetwerk voor de bescherming van vitale infrastructuur is een project dat door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek wordt gecoördineerd en door de Commissie wordt medegefinancierd. Het project heeft ten doel experimentele faciliteiten en laboratoria een kader te bieden voor het delen van kennis en expertise met het oog op geharmoniseerde testprotocollen in Europa, zodat kritieke infrastructuur beter beschermd wordt tegen alle verschillende soorten dreigingen en gevaren en een eengemaakte markt voor beveiligingsoplossingen tot stand wordt gebracht. Drie werkgroepen houden zich bezig met CBRN-dreigingen: de werkgroep chemische en biologische risico’s voor drinkwater, de werkgroep detectie van via de lucht verspreide chemische en biologische agentia en de werkgroep radiologische en nucleaire dreigingen voor kritieke infrastructuur.
(28) European Committee for Standardisation (Europees Comité voor Normalisatie).