Toelichting bij COM(2018)72 - Ondertekening van de Overeenkomst inzake wetenschappelijke en technologische samenwerking met Marokko inzake de voorwaarden voor deelname van Marokko aan het Prima-initiatief

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Motivering en doel van het voorstel

Naar aanleiding van het voorstel van de Commissie voor een Prima-initiatief 1 op grond van artikel 185 VWEU is Besluit (EU) 2017/1324 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de deelname van de Unie aan een door verscheidene lidstaten gezamenlijk opgezet partnerschap voor onderzoek en innovatie in het Middellandse Zeegebied (het Prima-initiatief) 2 vastgesteld.


Met het Prima-initiatief wordt beoogd een gezamenlijk programma op te zetten om onderzoeks- en innovatiecapaciteiten te versterken en kennis en gemeenschappelijke innovatieve oplossingen te ontwikkelen ter verbetering van de doelmatigheid, veiligheid, zekerheid en duurzaamheid van agrovoedselsystemen en van geïntegreerde watervoorziening en geïntegreerd waterbeheer in het Middellandse Zeegebied. Aan het Prima-initiatief neemt een aantal lidstaten en derde landen ("aan het Prima-initiatief deelnemende landen") die naar een sterke wetenschappelijke, bestuurlijke en financiële integratie streven, gezamenlijk deel onder dezelfde voorwaarden.


Het Koninkrijk Marokko ("Marokko") heeft op 26 september 2014 schriftelijk de wens geuit om zich als deelnemend land bij het Prima-initiatief aan te sluiten en heeft een totale financiële bijdrage van 40 miljoen EUR aan het initiatief toegezegd.


Om te waarborgen dat Marokko op voet van gelijkheid met de lidstaten en de met Horizon 2020 geassocieerde derde landen aan het Prima-initiatief kan deelnemen, moeten de Unie en Marokko door middel van het sluiten van een internationale overeenkomst de bij Besluit (EU) 2017/1324 ingestelde juridische regeling tot Marokko uitbreiden.


Op 30 mei 2017 heeft de Raad de Commissie gemachtigd om namens de Unie onderhandelingen met Marokko te openen over een internationale overeenkomst tussen de Unie en Marokko tot vaststelling van de voorwaarden voor de deelname van Marokko aan het Prima-initiatief, onder voorbehoud van de vaststelling van Besluit (EU) 2017/1324.


De onderhandelingen zijn begonnen op 26 juni 2017 en werden met succes afgerond op 22 januari 2018, toen de hoofdonderhandelaars van de toekomstige partijen de tekst van de ontwerpovereenkomst parafeerden. De aan dit voorstel gehechte ontwerpovereenkomst is in overeenstemming met de door de Raad opgestelde onderhandelingsrichtsnoeren. Met name is daarin bepaald dat de voorwaarden voor de deelname van Marokko aan het Prima-initiatief zijn vastgesteld in Besluit (EU) 2017/1324, door rechtstreekse verwijzing naar de wetgevingshandeling van de Unie.


Met het oog op de bescherming van de financiële belangen van de Unie, met name de bevoegdheden van de Commissie, het Europees Bureau voor fraudebestrijding, de Rekenkamer en de Prima-uitvoeringsstructuur in dat kader om audits en onderzoeken te verrichten in overeenstemming met de toepasselijke wetgeving van de Unie, verwijst de overeenkomst specifiek naar de desbetreffende bepalingen van Besluit (EU) 2017/1324 en verplicht zij de partijen alle nodige bijstand te verlenen om de uitvoering ervan te waarborgen. Bovendien bepaalt de toekomstige overeenkomst dat de partijen overeenstemming moeten bereiken over gedetailleerde regelingen inzake bijstand, aangezien die van essentieel belang zijn voor hun samenwerking in het kader van deze overeenkomst.

De overeenkomst voorziet in de voorlopige toepassing ervan na ondertekening om Marokkaanse onderzoekers de kans te geven zoveel mogelijk voordeel te halen uit de oproepen die krachtens het eerste jaarlijkse Prima-werkprogramma voor 2018 zijn gelanceerd 3 . In dit jaarlijks werkprogramma zijn de toelatingsvoorwaarden voor de deelname en financiering van juridische entiteiten die zijn gevestigd in een land dat een deelnemend land wordt gedurende de uitvoering van het jaarlijkse werkprogramma, zoals Marokko, al gedetailleerd beschreven. Uit hoofde van artikel 7, lid 2, van Besluit (EU) 2017/1324 worden de toelatingsvoorwaarden voor deelname tegen de uiterste indieningstermijn vastgesteld. Dit is, zoals vermeld in het jaarlijkse Prima-werkprogramma, 17 april 2018. Tegen deze achtergrond heeft Marokko tijdens de onderhandelingen aangegeven bereid te zijn deze overeenkomst voorlopig toe te passen om onderzoekers uit Marokko de mogelijkheid te bieden ten volle profijt te trekken van de bovengenoemde oproepen.

Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein

Zoals ook in het effectbeoordelingsverslag voor het Prima-initiatief 4 wordt aangegeven, is de openstelling van het Prima-initiatief voor de deelname van derde landen als Marokko in overeenstemming met de doelstellingen van internationale samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie als beschreven in de mededeling van de Commissie van 2012, 'Intensivering en betere concentratie van internationale samenwerking van de EU op het gebied van onderzoek en innovatie: een strategische benadering' 5 en in het kaderprogramma Horizon 2020, dat samenwerking met derde landen op het gebied van wetenschap, technologie en innovatie bevordert om mondiale maatschappelijke vraagstukken aan te pakken en het externe beleid van de Unie te ondersteunen. Deze overeenkomst is tevens in overeenstemming met de bestaande Euro-mediterrane Overeenkomst waarbij een associatie tot stand wordt gebracht tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds, en het Koninkrijk Marokko, anderzijds 6 , waarin is voorzien in wetenschappelijke, technische en technologische samenwerking tussen de Unie en Marokko; en met de Overeenkomst inzake wetenschappelijke en technische samenwerking tussen de Europese Gemeenschap en het Koninkrijk Marokko 7 ter bevordering van wetenschappelijke en technologische samenwerkingsactiviteiten tussen de partijen op gebieden van gemeenschappelijk belang.

Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie

De uitvoering van het Prima-initiatief in nauwe samenwerking met derde landen als Marokko past eveneens binnen en is van belang voor andere beleidsterreinen van de Unie, zoals het migratiebeleid, het ontwikkelingsbeleid en het nabuurschapsbeleid.

2. JURIDISCHE ELEMENTEN VAN HET VOORSTEL

Het voorstel voor een besluit van de Raad is gebaseerd op artikel 186 en artikel 218, lid 5, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.

3. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

Het financieel memorandum bij dit besluit vermeldt de indicatieve gevolgen voor de begroting.


In het licht van het voorgaande stelt de Commissie hierbij voor dat de Raad:

- een besluit neemt over de ondertekening en de voorlopige toepassing van de overeenkomst namens de Unie;

- de onderhandelaar van de overeenkomst machtigt namens de Unie de Overeenkomst inzake wetenschappelijke en technologische samenwerking tussen de Europese Unie en het Koninkrijk Marokko, waarin de voorwaarden voor de deelname van het Koninkrijk Marokko aan het partnerschap voor onderzoek en innovatie in het Middellandse Zeegebied (het Prima-initiatief) worden vastgesteld, te ondertekenen.