Toelichting bij COM(2018)123 - Jaarverslag over de tenuitvoerlegging van de instrumenten van de EU voor de financiering van externe maatregelen in 2016 - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2018)123 - Jaarverslag over de tenuitvoerlegging van de instrumenten van de EU voor de financiering van externe maatregelen in 2016. |
|---|---|
| bron | COM(2018)123   |
| datum | 12-03-2018 |
Inhoudsopgave
- Brussel, 12.3.2018
- 1.Wereldwijd engagement
- Een integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU (de integrale strategie)
- Krachtiger optreden op het wereldtoneel
- Nieuwe consensus inzake ontwikkeling
- Post-Cotonou
- Gendergelijkheid
- Mainstreaming van genderkwesties in Zambia
- Duurzame energie en klimaatverandering
- Landbouwpraktijkscholen in Malawi
- Mensenrechten en goed bestuur
- Goed bestuur in Benin
- Ontwikkelingsfinanciering
- 2.Wereldwijde impact
- Programma voor beter migratiebeheer
- Verwevenheid van veiligheid en ontwikkeling
- Verwevenheid van humanitaire en ontwikkelingshulp
- 3.Verantwoording en resultaten
- EU-actie - Belangrijkste resultaten in 2016
- Conflictpreventie, vredesopbouw en veiligheid
- Duurzame landbouw, voedselzekerheid en voeding
- Onderwijs
- Gezondheid
- Natuurlijke hulpbronnen, milieu en klimaatverandering
- Vervoer
- Werkgelegenheid en sociale bescherming
- Handel en ontwikkeling van de particuliere sector
- 4. Mondiale reikwijdte
- MIKES - programma ter bestrijding van stroperij
- Foto: APN Michael Lorentz
- In de uitbreidingsregio
- In de Europese nabuurschap
- Het regionale trustfonds van de EU als reactie op de Syrische crisis in actie: gezondheid, bestaansmiddelen en capaciteitsopbouw
- In Azië, Centraal-Azië en de Stille Oceaan
- Strijd tegen gevolgen van El Niño
- In Latijns-Amerika en het Caribisch Gebied
- Alternatieve ontwikkeling in Peru
COM(2018) 123 final
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
Jaarverslag over de tenuitvoerlegging van de instrumenten van de Europese Unie voor de financiering van externe maatregelen in 2016
{SWD(2018) 64 final}
In 2016 startte de Europese Unie een debat over de toekomst van Europa en over de uitvoering van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling en de 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG’s), als overeengekomen op de Algemene Vergadering van de VN in 2015. Tevens heeft zij een integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU vastgesteld (de integrale strategie).
In 2016 bleven de EU en haar lidstaten ’s werelds grootste verstrekkers van ontwikkelingshulp, met een bijdrage van meer dan de helft van de wereldwijde officiële ontwikkelingshulp (ODA). De Europese Commissie alleen al betaalde namens de EU meer dan 10,3 miljard euro aan officiële ontwikkelingshulp met het oog op de terugdringing van de armoede in de wereld, de waarborging van duurzame economische, sociale en ecologische ontwikkeling, en de bevordering van democratie, de rechtsstaat, goed bestuur en de eerbiediging van de mensenrechten.
In 2016 heeft de EU, om het hoofd te bieden aan de vele door de mens veroorzaakte rampen en natuurrampen, de meeste middelen ooit vrijgemaakt voor humanitaire EU-hulp. Zij heeft 2,3 miljard euro (inclusief EOF-verhogingen) verstrekt voor noodhulp (met name voor voedsel, onderdak, bescherming, gezondheidszorg en schoon water) voor meer dan 120 miljoen mensen in meer dan 80 landen.
Een integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU (de integrale strategie)
Met de integrale strategie 2016 wordt gestreefd naar een 'gedeelde visie' en 'gemeenschappelijk optreden' voor een 'sterker Europa' 1 . De strategie definieert de wezenlijke belangen en beginselen van de EU, en biedt een routekaart voor een meer geloofwaardige, verantwoordelijke en responsieve EU in de wereld. Zij zal een leidraad vormen voor het optreden van de EU in de komende jaren. De doelstellingen van het externe optreden van de EU zijn ten volle verenigbaar met de visie van de Agenda 2030, en de SDG’s zullen een sectoroverstijgende rol spelen bij de uitvoering van de integrale strategie.
Overeenkomstig deze strategie heeft de EU zich in 2016 toegespitst op vijf prioritaire beleidsgebieden: investeren in de veerkracht van de staten en samenlevingen ten oosten en ten zuiden van Europa en een geïntegreerde aanpak van conflicten en crisissen bevorderen; veiligheid en defensie versterken; de koppeling tussen het interne en het externe beleid versterken, met bijzondere aandacht voor migratie; bestaande regionale en thematische strategieën actualiseren of er nieuwe opstellen; en de diplomatieke inspanningen opvoeren.
De EU ijvert voortdurend voor een vreedzame wereld en heeft een ondersteunende rol bij onderhandelingen om de spanningen in de wereld te verminderen. Zo werd in 2016 begonnen met de uitvoering van het historisch internationaal akkoord over het nucleaire programma van Iran en het vredesakkoord tussen de regering en de FARC-beweging (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia) in Colombia.
In 2016 nam de EU ook het voortouw bij de internationale inspanningen om de crises in Oekraïne aan te pakken en heeft zij samengewerkt met haar internationale partners om Syrië, Irak en Libië te ondersteunen bij de strijd tegen Da‘esh.
Het instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede (IcSP) 2 is een van de instrumenten waarmee de EU krachtiger kan optreden op het wereldtoneel, door meer efficiënte en coherente maatregelen op het gebied van crisisrespons, conflictpreventie, vredesopbouw, crisisparaatheid en de aanpak van mondiale en transregionale dreigingen.
Door crisisresponsmaatregelen kan de EU onmiddellijk reageren op onvoorziene gebeurtenissen. Daardoor is zij in staat snel politieke projecten op te zetten om gevoelige diplomatieke processen en conflictsituaties te beheren, en om nieuwe mogelijkheden te creëren voor dialoog en crisisbeheersing.
Met dit instrument is het ook mogelijk steun te verlenen voor de opbouw en de versterking van de capaciteit van het maatschappelijk middenveld en andere organisaties die aan vredesopbouw werken.
De EU heeft derde landen verder geholpen hun veerkracht en paraatheid te verhogen om hun strategische activa te beschermen als zij bedreigd worden door potentiële hybride aanvallen, met maatregelen op het gebied van terrorisme, georganiseerde misdaad en chemische, biologische, radioactieve en nucleaire (CBRN) risicobeperking, zoals blijkt uit de gezamenlijke mededeling over de bestrijding van hybride bedreigingen 3 .
In september 2015 heeft de internationale gemeenschap een antwoord geformuleerd op de mondiale uitdagingen en trends op het gebied van duurzame ontwikkeling door de vaststelling van de Agenda 2030 en de 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling 4 .
In reactie hierop heeft de Europese Commissie in 2016 een voorstel ingediend voor een nieuwe Europese consensus inzake ontwikkeling 5 , waarmee het ontwikkelingsbeleid van de EU wordt afgestemd op de Agenda 2030, met inachtneming van de actieagenda van Addis Abeba en de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering. De nieuwe Europese consensus inzake ontwikkeling werd, na trilaterale besprekingen met het Europees Parlement en de Raad, in juni 2017 ondertekend en omvat een gedeelde visie en een actiekader voor de ontwikkelingssamenwerking van de Europese Unie en haar lidstaten.
De consensus voorziet in een samenhangende aanpak van vijf thema's: mensen, planeet, welvaart, vrede en partnerschap (de "vijf P's" van de Agenda 2030). Het uitbannen van armoede blijft de voornaamste doelstelling, waarbij de sociale, economische en milieudimensie van duurzame ontwikkeling omvattend wordt geïntegreerd. De Europese consensus inzake ontwikkeling bevestigt het streven van de EU naar beleidscoherentie voor ontwikkeling (PCD), waarbij rekening wordt gehouden met de doelstellingen van ontwikkelingssamenwerking in het beleid dat gevolgen kan hebben voor de ontwikkelingslanden. Beleidscoherentie voor ontwikkeling draagt aanzienlijk bij tot de verwezenlijking van de SDG’s in partnerlanden.
De huidige overeenkomst van Cotonou tussen de EU en 79 landen van Afrika, het Caribisch Gebied en de Stille Oceaan (ACS) loopt af in 2020. Deze overeenkomst is het grootste, meest omvattende en langstdurende geografische partnerschap ter wereld. Zij heeft ertoe bijgedragen de armoede te verminderen, de stabiliteit te verhogen en de ACS-landen te integreren in de wereldeconomie.
Na breed overleg werden in het kader van de gezamenlijke mededeling van 2016 'Een hernieuwd partnerschap met de landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan' 6 , de noodzakelijke bouwstenen gelegd om een sterker, hernieuwd politiek partnerschap met de ACS-landen aan te gaan, op basis van een echt partnerschap van gelijken waarbij gemeenschappelijke oplossingen worden gezocht voor gemeenschappelijke problemen.
Sinds haar oprichting zet de EU zich in voor gendergelijkheid en de rechten van meisjes en vrouwen en empowerment. Het Genderactieplan in externe betrekkingen 2016-2020 7 omvat een ambitieus actiekader om genderaspecten te integreren in alle programma-ontwerpen en politieke en beleidsdialogen met partnerlanden van de EU, alsook in alle internationale onderhandelingen, en om de partnerschappen met alle relevante belanghebbenden te versterken. Het omvat vier pijlers: het garanderen van de fysieke en psychologische integriteit van vrouwen en meisjes, onder meer door de bestrijding van alle vormen van geweld en schadelijke praktijken; economische en sociale rechten en empowerment; het versterken van de stem en de participatie van vrouwen; en het aanpassen van de institutionele cultuur.
In 2016 werd de basis voor de werkzaamheden gelegd, onder meer in de vorm van nationale analysen.
De ontwikkelingssamenwerking met Zambia, met name via het Europees Ontwikkelingsfonds (EOF), is een goed voorbeeld van de versterking van gendermainstreaming, waarbij consequent aandacht wordt besteed aan gendergelijkheid in de verschillende programma’s en activiteiten. Er is bij voorbeeld aandacht voor vrouwen die handel drijven in de landbouwsector, de genderproblematiek in het kader van goed bestuur en de integratie van genderkwesties in de beleidsdialoog.
De strategie van het EU-vlaggenschipinitiatief, Global Climate Change Alliance (GCCA+) (wereldwijd bondgenootschap tegen klimaatverandering) werd aangepast om rekening te houden met de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering en de Agenda 2030. In september vond in Brussel een algemeen opleidingsevenement plaats waaraan meer dan 250 deelnemers uit 45 landen hebben deelgenomen. Het GCCA+ keurde in 2016 zeven nieuwe landenacties goed en zette de steun aan de meest kwetsbare ontwikkelingslanden, nl. kleine insulaire ontwikkelingslanden (SIDS) en de minst ontwikkelde landen (MOL’s), voort. In 2016 bedroegen de totale bijdragen van de EU en haar lidstaten om ontwikkelingslanden te helpen hun broeikasgasemissies te beperken en de effecten van de klimaatverandering op te vangen, 20,2 miljard euro (waarvan 2,7 miljard euro uit de EU-begroting en het Europees Ontwikkelingsfonds, en 1,9 miljard euro van de Europese Investeringsbank) 8 .
In het kader van het partnerschapsinstrument 9 heeft de EU ook dit jaar nieuwe klimaatmaatregelen vastgesteld met strategische partners zoals China, Brazilië, Mexico en Zuid-Korea. Deze maatregelen bevestigen de leidende rol van de EU bij de aanpak van klimaatverandering en ondersteunen de overgang naar een koolstofarme economie.
Om de klimaatverandering in Malawi aan te pakken en een veerkrachtige landbouw te bevorderen, heeft het GCCA+ landbouwpraktijkscholen opgericht om de duurzame landbouw te bevorderen. Door de 'al doende leren'-aanpak hebben landbouwers geleerd de productiviteit te verbeteren en hun producten te diversifiëren. Voorts werd aandacht besteed aan de vermindering van de bodemdegradatie en geïntegreerde sociale activiteiten ter bevordering van cohesie. Het project komt ten goede aan 43 000 kwetsbare mensen uit 7 200 huishoudens in vier districten.
De Europese Commissie zet zich in voor een betere toegang tot betrouwbare en duurzame energiebronnen, als een 'groene' motor voor groei. Met de in 2016 vrijgemaakte middelen wil de Europese Commissie tussen nu en 2020 de toegang tot energie voor 40 miljoen mensen in de wereld (waarvan 30 miljoen in Afrika) verbeteren, het wereldwijde gebruik van hernieuwbare energiebronnen verhogen met 6,5 gigawatt (waarvan 5 gigawatt in Afrika), en jaarlijks de uitstoot van kooldioxide wereldwijd verminderen met 15 miljoen ton (waarvan 11 miljoen ton in Afrika).
In 2016 heeft de EU met 43 partnerlanden en regionale groeperingen overleg gepleegd over de mensenrechten. Tevens heeft zij haar steun voortgezet aan mensenrechtenorganisaties en mensenrechtenverdedigers.
Er werd een nieuwe multisectorale aanpak opgezet om corruptie te bestrijden. Daardoor zal de verbinding tussen een brede waaier van sectoren (justitie, de hervorming van de overheidsdiensten, de hervorming van de veiligheidssector, de verbetering van het ondernemingsklimaat en de hervorming van de douane) en actoren met een toezicht- en controlefunctie (maatschappelijk middenveld, de media, klokkenluiders, de Hoge Controle-instanties en parlementen) verder worden versterkt.
Op basis van de aanbevelingen van Transparency International brengt de overeenkomst inzake goed bestuur en ontwikkeling tussen de Europese Commissie en Benin van 2016, de steun voor het beheer van overheidsfinanciën, justitie en de particuliere sector onder één dak om de integriteitsmechanismen van Benin te helpen verbeteren.
Het ondersteunen van partnerlanden bij de hervorming van hun veiligheidssystemen is cruciaal voor de verbetering van het bestuur. De eerbiediging van de fundamentele vrijheden en de participatieve beoordeling van de veiligheidsbehoeften van verschillende groepen, waaronder de meest kwetsbare groepen, is een van de belangrijkste doelstellingen van het nieuwe, EU-brede strategische kader ter ondersteuning van de hervorming van de veiligheidssector (SSR) 10 .
Naast een gezond beleid zullen, vooral in de ontwikkelingslanden, aanzienlijke investeringen nodig zijn om te voldoen aan de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling. Officiële ontwikkelingshulp in de vorm van subsidies blijft van essentieel belang, maar moet worden aangevuld met andere instrumenten en financieringsbronnen, zoals de mobilisering van binnenlandse middelen of particuliere investeringen. In 2016 werd de agenda voor innovatieve acties voortgezet, die in 2015 tijdens de derde internationale conferentie over financiering voor ontwikkeling in Addis Abeba 11 was overeengekomen. Zij heeft betrekking op alle financieringsbronnen en bestrijkt samenwerking over een breed spectrum van terreinen, waaronder technologie, wetenschap, innovatie, handel en capaciteitsopbouw.
Het voorgestelde Europees extern investeringsplan (EIP) 12 illustreert duidelijk het sterke engagement van de EU om werk te maken van deze agenda. Het EIP volgt de nieuwe filosofie van de agenda, volgens welke omvattende uitvoeringsinstrumenten nodig zijn om de SDG’s te behalen. Het nieuwe Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling zal het belangrijkste EU-instrument zijn om particuliere en openbare investeringen in arme en kwetsbare landen aan te trekken. Het gaat om een nieuwe geïntegreerde manier van werken met de partnerlanden van de EU, de lidstaten, internationale financiële instellingen, andere donoren en de particuliere sector om investeringen in Afrika en de nabuurschap van de EU te stimuleren, om het scheppen van fatsoenlijke banen te stimuleren, duurzame ontwikkeling te bevorderen en de onderliggende oorzaken van irreguliere migratie en gedwongen ontheemding aan te pakken.
Migratie en mobiliteit
In 2016 heeft de EU extra inspanningen geleverd om haar toezeggingen na te komen op het gebied van migratie en mobiliteit, in overeenstemming met de Europese migratieagenda van 2015 13 . De diensten van de Europese Commissie hebben onmiddellijk gereageerd op dringende situaties als gevolg van de grootschalige toestroom van vluchtelingen en migranten, maar hielden zich ook bezig met de diepere oorzaken van migratie. Het aanpakken van de langetermijnproblemen - en mogelijkheden - van migratie en gedwongen ontheemding is een integrerend onderdeel van de geïntegreerde ontwikkelingspolitiek en -samenwerking van de EU.
Om het hoofd te bieden aan de uitdagingen als gevolg van het toenemende aantal migranten en vluchtelingen die hun leven riskeren om Europa te bereiken, heeft de EU een reeks maatregelen genomen. Als gevolg van de Verklaring EU-Turkije van 18 maart 2016 14 en de feitelijke sluiting van de Westelijke-Balkanroute zijn aanzienlijk minder migranten de grens overgegaan en is het verlies aan mensenlevens sterk gereduceerd. Ondanks deze inspanningen was het aantal migranten en vluchtelingen die onderweg naar Europa het leven hebben gelaten, in 2016 groter dan ooit, met een snel stijgend aantal doden op de route door het centrale Middellandse Zeegebied uit Libië. De EU versterkte haar steun en de dialoog met alle belanghebbenden die actief zijn op het gebied van migratie in Libië, met het oog op een beter beheer van de migratiestromen.
In juni 2016 werd een nieuw, resultaatgericht partnerschapskader 15 vastgesteld met een nieuwe EU-aanpak op het gebied van migratie, waarbij de samenwerking met de prioritaire partnerlanden wordt versterkt. Dit kader heeft tot doel, door de combinatie van maatregelen op korte en langere termijn, levens te redden, mensensmokkel en -handel te bestrijden, en de diepere oorzaken van irreguliere migratie en gedwongen ontheemding aan te pakken.
In april 2016 publiceerde de Europese Commissie haar mededeling 'Waardig leven: van afhankelijkheid van steun tot zelfredzaamheid - Gedwongen ontheemding en ontwikkeling' 16 , met het oog op de versterking van de op ontwikkeling gerichte EU-aanpak van gedwongen ontheemding. Met dit beleidskader, dat steun omvat voor zowel ontheemde bevolkingsgroepen als gastgemeenschappen, heeft de EU een belangrijke bijdrage geleverd aan de wereldtop over humanitaire hulp, die in mei 2016 plaatsvond. Het kader dient als richtsnoer voor de financiële bijstand van de EU op het gebied van gedwongen ontheemding.
Wat de financiële bijstand betreft, werden vanwege de snel veranderende migratiesituatie snel EU-middelen vrijgemaakt, waaronder een bijdrage van 3 miljard euro van de EU en haar lidstaten die via de faciliteit voor vluchtelingen in Turkije 17 en het regionale trustfonds van de EU als reactie op de Syrische crisis 18 werd gecoördineerd. Eind 2016 werden ook twee EU-pacten met Jordanië en Libanon gesloten, om mensen die ontheemd zijn als gevolg van de Syrische crisis, onderwijs en werkgelegenheid te bieden in hun gastgemeenschappen.
Het programma voor beter migratiebeheer in het onderdeel Hoorn van Afrika van het EU-trustfonds voor Afrika is gericht op een beter beheer van de migratie op regionaal niveau. Dit wordt bereikt door middel van programma’s voor capaciteitsopbouw en de levering van apparatuur aan de overheidsinstellingen die betrokken zijn bij het proces van Khartoem (een ononderbroken dialoog voor nauwere samenwerking inzake migratie en mobiliteit). De steunverlening heeft betrekking op het genereren en het gebruik van statistische gegevens over migratie, het onderzoek naar en de vervolging en berechting van gevallen van illegale handel en smokkel, en de verbetering van het grensbeheer. Ook wordt steun verleend om beleid te ontwikkelen op het gebied van mensenhandel en mensensmokkel, de bescherming van slachtoffers en de bewustmaking van de gevaren van irreguliere migratie, alsook van mogelijkheden voor legale migratie en mobiliteit.
Met het in november 2015 gelanceerde noodtrustfonds van de EU voor stabiliteit en de aanpak van de diepere oorzaken van irreguliere migratie en ontheemding in Afrika 19 kwam er een nieuw uitvoeringsinstrument om de grondoorzaken van irreguliere migratie aan te pakken. Op die manier kan de EU gecoördineerder, flexibeler en sneller dan ooit reageren op de echte behoeften op het terrein. In het eerste volledige werkingsjaar heeft het trustfonds voor Afrika gezorgd voor de goedkeuring van ruim 100 projecten met een totaalwaarde van meer dan 1,5 miljard euro.
Met het EU-instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede (IcSP) worden behoeften op het gebied van crisisrespons in verband met veiligheid aangepakt als voorwaarde voor ontwikkelingssamenwerking. Acties in het kader van het IcSP stimuleren veiligheid door steun te verlenen aan bemiddeling, vredesopbouw, onmiddellijke uitkering van vredesdividenden, bestrijding van wapensmokkel, ondersteuning van de energiesector en andere bijhorende acties.
In juli 2016 werd een wijziging aan het IcSP voorgesteld zodat de EU haar bijstand in het kader van het IcSP kon uitbreiden met de financiering van capaciteitsopbouw voor veiligheid en ontwikkeling met meer nadruk op de verwevenheid van veiligheid en ontwikkeling in het ontwerp van haar programma's 20 . Dankzij deze wijziging kan de EU zorgen voor opleiding en mentoring, niet-dodelijke uitrusting en infrastructuurverbeteringen, en ondersteuning - in uitzonderlijke omstandigheden - aan de militaire actoren van de partnerlanden in het kader van een bredere hervorming van de veiligheidssector of capaciteitsopbouw ter ondersteuning van ontwikkeling en veiligheid. Dit strookt met de grotere doelstelling van duurzame ontwikkeling en past in situaties waar er tussen het betrokken land en de Europese Unie een consensus is dat deze aanpak van cruciaal belang is voor het behouden of herstellen van de voorwaarden die essentieel zijn voor duurzame ontwikkeling, bijvoorbeeld in crises en in fragiele of gedestabiliseerde contexten.
De EU hecht veel belang aan het verband tussen humanitaire hulp, die nodig is als onmiddellijke reactie op een crisissituatie, en de meer op middellange en lange termijn gerichte ontwikkelingshulp. De verwevenheid tussen humanitaire hulp en ontwikkelingshulp is complex en vergt diepgaande coördinatie.
Voor de gemeenschappelijke agenda van beide werd lang de term 'koppeling van noodhulp, rehabilitatie en ontwikkeling' gebruikt; het is een belangrijke doelstelling van internationale bijstand. In de Conclusies van de Raad van 12 mei 2016 over de Wereldtop voor humanitaire hulp 21 werd bevestigd dat nog steeds in deze aanpak moet worden geïnvesteerd.
Bijvoorbeeld voor de stabilisering in Irak na Da‘esh is een snelle en gecoördineerde reactie nodig. Daarom heeft de Commissie humanitaire en ontwikkelingsacties gecoördineerd om vanaf het begin van het proces rekening te houden met de ontwikkeling op lange termijn, en hebben de diensten van de Commissie een gezamenlijk alomvattend actieplan voorbereid waarin alle activiteiten en plannen in een kader van 'koppeling van noodhulp, rehabilitatie en ontwikkeling' zijn geïntegreerd. Hiermee past de programmering in een nauwere samenwerking met lidstaten en andere gelijkgestemde donoren.
Via het EU-kader voor de resultaten op het gebied van internationale samenwerking en ontwikkeling houdt de Europese Commissie regelmatig toezicht op de resultaten van door de EU-gefinancierde acties overal ter wereld en brengt zij er geregeld verslag over uit.
Hier volgt een selectie van wereldwijde resultaten van door de EU gefinancierde projecten en programma's die ten einde liepen tussen midden 2015 en midden 2016.
Goed bestuur
923 000 mensen werden rechtstreeks geholpen door programma's voor juridische bijstand, die van groot belang zijn voor de gelijkheid voor de wet, onder meer het recht zich door een raadsman te doen bijstaan en het recht op een eerlijk proces.
314 000 mensen werden rechtstreeks geholpen door programma’s die specifiek gericht zijn op steun aan civiele vredesopbouw na conflicten en/of conflictpreventie.
1 118 000 mensen konden gebruik maken van adviesdiensten in plattelandsgebieden om de waarde van hun productie op te drijven en de relaties tussen landbouwers en markten te verbeteren.
Energie 22
1 103 000 personen kregen toegang tot duurzame-energiediensten.
Met de opleiding van 84 000 leerkrachten werd de basis gelegd voor toekomstig leren en ontwikkelen van vaardigheden.
165 000 000 met insecticiden behandelde bednetten werden uitgedeeld om de verspreiding van malaria tegen te gaan. 23
12 694 000 hectaren beschermd gebied werd beheerd met het oog op biologische diversiteit en ter vrijwaring van het natuurlijke erfgoed.
4 100 km wegen werden aangelegd, hersteld of onderhouden ter ondersteuning van betere toegang tot vervoer, met name voor de meest kansarme groepen.
198 000 personen hebben baat gehad bij de beroepsonderwijs- en -opleidingsprogramma’s of programma's voor de ontwikkeling van vaardigheden en andere actieve arbeidsmarktprogramma’s die bedoeld zijn voor betere inzetbaarheid, productiviteit en meer concurrentievermogen in de partnerlanden.
13 000 bedrijven kregen toegang tot kredieten om investeringen aan te zwengelen en risico’s te vermijden.
In Afrika
In april 2016 bespraken de commissie van de Afrikaanse Unie en de Europese Commissie tijdens een ontmoeting in Addis Abeba de prioritaire gebieden van de gezamenlijke strategie EU-Afrika 24 , waaronder migratie, vrede, veiligheid en duurzame groei.
Een sterker strategisch partnerschap Afrika-EU was een belangrijke prioriteit in 2016, zowel op het vlak van beleid als van samenwerking, en de EU bleef zich inspannen om duurzame en inclusieve groei in Afrika te stimuleren. In de gezamenlijke mededeling 'Een hernieuwd partnerschap met de landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan' 25 wordt een visie uiteengezet om het partnerschap om te zetten in een sterkere alliantie die daadwerkelijk kan bijdragen aan de opbouw van vreedzame, stabiele, welvarende en veerkrachtige staten en samenlevingen in het hele continent.
De samenwerking van de EU met Afrika op het vlak van vrede en veiligheid nam in 2016 sterk toe, met aanzienlijke steun in het kader van de Vredesfaciliteit voor Afrika als bijdrage aan de versterking van de Afrikaanse vredes- en veiligheidsarchitectuur en aan de financiering van door Afrika geleide vredesondersteunende operaties als de multinationale gezamenlijke taskforce tegen Boko Haram.
Het programma 'Minimising the Illegal Killing of Elephants and other Endangered Species' (MIKES) is bedoeld om betrouwbare en onpartijdige data te verzamelen over de status van bedreigde diersoorten en de dreigingen waar zij aan blootgesteld worden in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan, om te helpen bij de verbetering van de wetshandhaving ter bestrijding van stroperij en illegale handel in wilde dieren, en om een crisisresponssysteem op te zetten voor plotse toename van illegaal doden en verhandelen.
EU-trustfonds voor Afrika in actie: de Sahel en het Tsjaadmeer
Tegen eind 2016 waren 65 projecten ter waarde van 918,5 miljoen euro goedgekeurd in het Sahel/Tsjaadmeer-deel van het EU-trustfonds voor Afrika, dat betrekking heeft op belangrijke landen van herkomst en doorreis van migranten, waaronder Mali, Niger, Nigeria en Senegal. Projecten zijn onder meer het vergroten van de weerbaarheid van de meest kwetsbare groepen in de landen van herkomst, het stimuleren van werkgelegenheid voor jongeren, de ontwikkeling van de particuliere sector en ondernemerschap, de ondersteuning van het werk van het maatschappelijk middenveld ter bestrijding van radicalisering, maar ook voedselzekerheid, gezondheids- en onderwijsdiensten, en sociale bescherming.
De Europese Commissie bleef haar uitbreidingsstrategie voor de middellange termijn uitvoeren, zoals bepaald in de in november 2016 goedgekeurde mededeling over het EU-uitbreidingsbeleid 26 . De nadruk blijft bij het uitbreidingsproces liggen op het beginsel van “eerst de basis”, waaronder de rechtsstaat, de grondrechten, de versterking van de democratische instellingen, met inbegrip van de hervorming van het openbare bestuur, economische ontwikkeling en concurrentievermogen.
In 2016 werd het herziene nabuurschapsbeleid uitgerold 27 . In het nabuurschapsbeleid vormt stabilisering in de buurlanden van de EU een belangrijke EU-beleidsprioriteit. Het voorbije jaar heeft de EU haar betrekkingen met de landen uit de nabuurschap geïntensiveerd door onderhandelingen over partnerschapsprioriteiten op te starten in zowel het oosten als het zuiden. Via de voortgezette tenuitvoerlegging van de respectieve associatieovereenkomsten werden de betrekkingen met Oekraïne, Georgië en Moldavië voortgezet. In 2016 zette de EU haar beleidsdialoog met de Unie voor het Middellandse Zeegebied voort ter ondersteuning van regionale samenwerking in het zuiden.
Het regionale trustfonds van de EU als reactie op de Syrische crisis werd in december 2014 opgericht om op coherente en geïntegreerde wijze EU-hulp te bieden bij de crisis. Oorspronkelijk lag de geografische focus van het fonds op de buurlanden van Syrië (Jordanië, Libanon en Turkije), maar in 2015 kwam daar Irak bij, net als de Westelijke Balkan en andere niet-EU-landen die worden getroffen door de vluchtelingencrisis.
Tegen eind 2016 beschikte het regionale trustfonds van de EU als reactie op de Syrische crisis over 932 miljoen euro aan toegezegde bijdragen, 815 miljoen euro daarvan kwam uit de EU-begroting, de lidstaten droegen 92 miljoen euro bij en Turkije 24 miljoen euro.
Het regionale trustfonds van de EU als reactie op de Syrische crisis in actie: gezondheid, bestaansmiddelen en capaciteitsopbouw
Een vlaggenschipprogramma met het Rode Kruis/de Rode Halvemaan ter waarde van 53 miljoen euro in vijf landen komt ten goede aan minstens 700 000 vluchtelingen in Turkije, Libanon, Noord-Irak, Jordanië en Egypte, met projecten die gericht zijn op betere bestaansmiddelen, gezondheid en capaciteitsopbouw.
In 2016 gaf de integrale strategie een impuls aan de betrekkingen van de EU met Azië. In de integrale strategie worden de historische banden tussen de EU en Azië erkend, net als de rechtstreekse samenhang tussen Europese welvaart en Aziatische veiligheid. Diepgaandere samenwerking op het vlak van veiligheid, ook terrorismebestrijding, en een betere connectiviteit tussen beide regio's zijn dan ook prioritair.
De EU bleef zich inspannen om de dialoog met belangrijke bijstandsverleners van buiten de EU te intensiveren in het kader van de Agenda 2030 van de VN, en in 2016 werden strategische partnerschappen versterkt op geslaagde topontmoetingen met India, China en Japan.
De EU bleef ook steun verlenen aan staatsopbouw en verzoening in Azië, bijvoorbeeld in Afghanistan, Myanmar/Birma en Nepal. De EU was gastheer voor de erg geslaagde Brusselse conferentie over Afghanistan in oktober 2016, waar ruim 13 miljard euro werd toegezegd.
In 2016 werd bijna 550 miljoen euro verstrekt aan slachtoffers van het verwoestende natuurverschijnsel El Niño dat jaar. Niet alleen de acute dreiging van honger en droogte werd aangepakt, maar er werden ook maatregelen getroffen om de weerbaarheid op lange termijn en de voedselzekerheid te vergroten.
In 2016 maakte een vredesakkoord tussen de Colombiaanse regering en de FARC een einde aan het langst lopende binnenlandse conflict ter wereld. Tijdens 50 jaar van geweld vielen meer dan 200 000 dodelijke slachtoffers en moesten ruim vijf miljoen mensen hun huis ontvluchten.
De EU speelde een belangrijke rol bij het totstandkomen van het akkoord en in december werd een nieuw Europees trustfonds voor Colombia opgericht, waarbij maar liefst 19 lidstaten betrokken waren 28 . Het fonds bouwt voort op geslaagde modellen en maakt het mogelijk middelen, deskundigheid en acties te bundelen, en zo de acties gerichter te maken en beter te coördineren om het vredesproces te steunen en de bevolking van Colombia nieuwe hoop te geven.
Het programma voor alternatieve ontwikkeling in Satipo is een bilateraal programma, gefinancierd door de EU en de Peruviaanse regering, in het Peruviaanse Amazonegebied waarmee armoede wordt teruggedrongen, sociale integratie wordt gestimuleerd en de illegale productie van cocabladeren wordt voorkomen. Het programma ondersteunt lokale producenten om alternatieven te produceren zoals koffie en cacao, en zorgt voor betere toegang tot nationale en internationale markten, waardoor hun inkomen stijgt. Dit wordt aangevuld met een programma om eigendomsrechten voor grond te verlenen, wat ten goede komt aan toekomstige generaties landbouwers.
(1)
eeas.europa.eu/archives/docs/top_stories/pdf
(2)
ec.europa.eu/dgs/fpi/documents
(3)
JOIN(2016) 18 final van 6.4.2016.
(4)
Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development, Resolutie goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 25 september 2015 (UNGA A/RES/70/1).
(5)
Definitieve tekst: PB C 210 van 30 juni 2017, blz. 1.
(6)
JOIN(2016) 52 final van 22.11.2016.
(7)
SWD(2015) 182 final van 21.9.2015. Conclusies van de Raad 13183/15 van 26.10.2015.
(8)
www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases">www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases
(9)
eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=celex%3A32014R0234
(10)
JOIN(2016) 31 final van 5.7.2016.
(11)
https://www.un.org/esa/ffd/ffd3/
(12)
Mededeling van de Commissie, COM(2016) 581 definitief (europa.eu/rapid/press-release_MEMO-16-3006_nl).
(13)
COM(2015) 240 final van 13.5.2015.
(14)
www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases">www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases
(15)
COM(2016) 385 final van 7.6.2016.
(16)
COM(2016) 234 final van 26.4.2016.
(17)
Besluit C(2015) 9500 van de Commissie.
(18)
Besluit C(2014) 9614 van de Commissie.
(19)
Besluit C(2015) 7293 van de Commissie.
(20)
COM(2016) 447 definitief/2 van 5.7.2016.
(21)
www.consilium.europa.eu/nl/meetings/fac/2016/05">www.consilium.europa.eu/nl/meetings/fac/2016/05
(22)
Resultaten van blending-instrumenten niet inbegrepen.
(23)
De lopende steun van de EU aan het Wereldfonds voor de bestrijding van aids, tuberculose en malaria droeg ook bij tot deze resultaten.
(24)
https://ec.europa.eu/europeaid/regions/africa/continental-cooperation/joint-africa-eu-strategy_en
(25)
JOIN(2016) 52 final van 22.11.2016.
(26)
COM(2016) 715 van 9.11.2016.
(27)
europa.eu/rapid/press-release_IP-17-1334_nl
(28)
Cyprus, Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Italië, Ierland, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Portugal, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden.