Toelichting bij COM(2018)275 - Wijziging van Richtlijn 96/53/EG wat betreft de termijn voor de uitvoering van de speciale voorschriften voor de maximumlengte in het geval dat cabines beter presteren

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Motivering en doel van het voorstel



Richtlijn 96/53/EG van de Raad van 25 juli 1996 houdende vaststelling, voor bepaalde aan het verkeer binnen de Gemeenschap deelnemende wegvoertuigen, van de in het nationale en het internationale verkeer maximaal toegestane afmetingen en van de in het internationale verkeer maximaal toegestane gewichten 1 is voor het laatst gewijzigd bij Richtlijn (EU) 2015/719 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2015 houdende vaststelling, voor bepaalde aan het verkeer binnen de Gemeenschap deelnemende wegvoertuigen, van de in het nationale en het internationale verkeer maximaal toegestane afmetingen en van de in het internationale verkeer maximaal toegestane gewichten 2 .

Een van de doelstellingen van Richtlijn (EU) 2015/719 was de aerodynamische prestaties van motorvoertuigen die onder het toepassingsgebied van de richtlijn vallen, te verbeteren door afwijkingen van de maximumlengten toe te staan als aan bepaalde voorwaarden werd voldaan. De wetgeving moest ook worden aangepast aan de technologische ontwikkelingen en de veranderende behoeften van de markt, en een stimulans vormen voor intermodaal vervoer.

Door afwijkingen van de maximumlengten toe te staan, kunnen aan de achterzijde van voertuigen aerodynamische voorzieningen worden aangebracht 3 en kan aan de voorzijde 4 de cabine van de vrachtwagen ronder en aerodynamischer worden gemaakt.

Dit besluit betreft de voorzijde van het voertuig, d.w.z. de cabine zoals bedoeld in artikel 9 bis van Richtlijn 96/53/EG, als gewijzigd bij Richtlijn (EU) 2015/719. In deze bepaling worden een aantal voorwaarden vastgesteld, waaronder de naleving van de vereisten voor de draaicirkel zoals vastgesteld in punt 1.5 van bijlage I.

In haar effectbeoordeling 5 bij het voorstel voor een wijziging van Richtlijn 96/53/EG 6 heeft de Commissie vastgesteld dat het toestaan van de lengteafwijkingen die nu worden overwogen voor de wijziging van Richtlijn (EU) 2015/719 belangrijke voordelen zou bieden. Het gaat niet alleen om een verbeterde luchtweerstand door aerodynamische voorzieningen aan de achterzijde en verlengde cabines. In een dergelijke cabine heeft de chauffeur een beter uitzicht en zit hij veiliger en comfortabeler. De cabine is ook veiliger voor andere weggebruikers.

In de effectbeoordeling van de Commissie werd een moratorium voor de invoering van verlengde cabines niet noodzakelijk geacht, maar in het definitieve compromis tussen de wetgevers, zoals vastgesteld in artikel 9 bis, lid 3, van Richtlijn (EU) 2015/719, werd een moratorium van drie jaar opgenomen.

Gezien de huidige situatie en rekening houdend met het feit dat de CO2-uitstoot van het wegvervoer goed is voor een kwart van alle CO2-emissies in de EU en in de periode 2015-2030 wellicht met 6 % zal toenemen, is de Commissie van oordeel dat de voordelen van verlengde cabines zo snel mogelijk moeten worden verworven. Het belang daarvan wordt nog eens onderstreept in het voorstel voor CO2-normen voor zware vrachtwagens, dat door de Commissie is ingediend als onderdeel van het derde mobiliteitspakket en waarin het belang van aerodynamische cabines specifiek wordt benadrukt 7 . Om te kunnen voldoen aan de toekomstige normen voor de CO2-uitstoot van zware vrachtwagens zullen diverse technieken voor het verbeteren van de energie-efficiëntie moeten worden toegepast. Aerodynamische cabines zijn het efficiëntste middel om de luchtweerstand te verlagen.

Door het moratorium in de huidige wetgeving worden fabrikanten echter ontmoedigd om de aerodynamische prestaties van cabines te verbeteren en zo te voldoen aan de toekomstige CO2-normen voor zware vrachtwagens. Het moratorium is bovendien in strijd met het innovatiebeginsel en de beginselen van betere regelgeving, want het belemmert de ontwikkeling van nieuwe technologieën en ontwerpen.

De Commissie stelt daarom voor de termijn voor de omzetting van artikel 9 bis, lid 1, van Richtlijn 95/53/EG in te korten. In de voorgestelde nieuwe tekst van artikel 9 bis, lid 3, is nog steeds voldoende tijd voorzien voor de lidstaten om de nodige stappen te nemen.

Er is rekening gehouden met de tijd die nodig is om het huidige besluit vast te stellen.

In de eerste plaats moet ook worden opgemerkt dat uit een grondige studie van de materie blijkt dat de wijziging van het typegoedkeuringskader zoals bedoeld in artikel 9 bis, lid 2, kan worden bewerkstelligd door een wijziging van Verordening (EU) nr. 1230/2012 8 van de Commissie. De wijziging van Verordening (EU) nr. 1230/2012 zal naar verwachting eind 2018 klaar zijn en wordt uitgevoerd door een uitvoeringsmaatregel in het kader van de verordening algemene veiligheid 9 . De nieuwe termijn in dit voorstel houdt daarmee rekening en moet ervoor zorgen dat de nationale maatregelen ter omzetting van artikel 9 bis, lid 1, van Richtlijn 96/53/EG van toepassing worden rond dezelfde tijd als de wijziging van Verordening (EU) nr. 1230/2012 van de Commissie.

Ten tweede is het niet nodig om de precieze volgorde van wijzigingen te behouden als bedoeld in artikel 9 bis, lid 3, van Richtlijn 96/53/EG. Het verkeer van de desbetreffende voertuigen vereist de gecumuleerde wijziging van het typegoedkeuringskader en de wijziging als bedoeld in artikel 9 bis, lid 1, van Richtlijn 96/53/EG. Voor de omzetting van die laatste wijziging is op zichzelf geen voorafgaande wijziging van het typegoedkeuringskader vereist. Het volstaat dat in de nationale regelgeving typegoedkeuring als voorwaarde is opgenomen, zoals bedoeld in artikel 9 bis, lid 1, van Richtlijn 96/53/EG.

De voorgestelde wijziging is volledig in overeenstemming met de effectbeoordeling 10 van de Commissie, waarin het door de medewetgevers vastgestelde moratorium, zoals gezegd, niet was opgenomen. Om dezelfde reden moet er voor het huidige voorstel geen effectbeoordeling worden uitgevoerd.

• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein

Dit voorstel is in overeenstemming met en steunt het bestaande beleid betreffende de voorgestelde CO2-normen voor zware vrachtwagens. Het is ook in overeenstemming met het bestaande beleid om het aantal (dodelijke) verkeersongevallen terug te dringen.

In dit voorstel wordt slechts de datum vervroegd vanaf wanneer aerodynamischer en/of veiliger cabines mogen worden gebruikt, zoals reeds was voorzien in Richtlijn (EU) 2015/719; daarom heeft het geen gevolgen voor het intermodaal vervoer en de algemene doelstelling om alternatieven voor het wegvervoer te bevorderen.

• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie

Het voorstel draagt rechtstreeks bij tot de eerste politieke prioriteit van de Commissie-Juncker – banen, groei en investeringen – doordat fabrikanten van vrachtwagens en uitrusting ruimte krijgen om te innoveren en nieuwe modellen van zware vrachtwagens te bouwen. Dit voorstel is ook bedoeld om bij te dragen tot de prioriteit energie-unie en klimaat, door de uitstoot van zware vrachtwagens te verlagen.

1.

Rechtsgrondslag


, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

Rechtsgrondslag



De rechtsgrondslag van de voorgestelde wijziging is artikel 91, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).

Subsidiariteit



Het voorstel beperkt zich tot de aanpassing van de termijn die is vastgesteld in artikel 9 bis, lid 3, van Richtlijn 96/53/EG. Een dergelijke aanpassing kan alleen door de Unie zelf worden bewerkstelligd.

Bovendien kunnen verstoringen in de interne markt alleen worden vermeden door één enkele toepassingsdatum voor de nieuwe regels.

Evenredigheid



Dit beleidsvoorstel is evenredig met de vastgestelde problemen en gaat niet verder dan wat nodig is om die problemen op te lossen. Deze maatregel is specifiek beperkt tot de aanpassing van de termijn voor de omzetting van artikel 9 bis, lid 1, van Richtlijn 96/53/EG en laat bovendien de lidstaten genoeg tijd om de nodige stappen te nemen.

Keuze van het instrument



Wijzigingen van richtlijnen moeten normaliter dezelfde vorm aannemen, d.w.z. van wijzigingsrichtlijnen.

In dit specifieke geval gaat het echter om de wijziging van een termijn die aan de lidstaten wordt opgelegd. De lidstaten zijn als zodanig niet verantwoordelijk voor de omzetting van de wijziging. Bijgevolg moet de wijziging de vorm aannemen van een besluit.

3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING

Voor dit voorstel is geen aanvullende effectbeoordeling nodig, maar wordt verwezen naar de effectbeoordeling die al door de Commissie is uitgevoerd: SWD(2013) 108 final.

2.

Gevolgen voor de begroting



De voorgestelde wijziging heeft geen gevolgen voor de begroting van de Unie.

5. OVERIGE ELEMENTEN

Artikelsgewijze toelichting



De voornaamste elementen van het voorstel zijn:

Richtlijn 96/53/EG

Artikel 9 bis

In artikel 9 bis, lid 3, is voor de invoering van aerodynamische cabines een moratorium opgenomen van drie jaar na de datum van omzetting of toepassing van de nodige wijzigingen betreffende technische typegoedkeuringsvoorschriften.

Er wordt voorgesteld om artikel 9 bis, lid 3, in die zin aan te passen dat het moratorium van drie jaar wordt opgeheven en er een kortere maar redelijke termijn wordt vastgesteld.