Toelichting bij COM(2022)564 - Benoeming van de leden van de in artikel 14, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939 bedoelde selectiecommissie

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier COM(2022)564 - Benoeming van de leden van de in artikel 14, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939 bedoelde selectiecommissie.
bron COM(2022)564 NLEN
datum 28-10-2022
1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

• Motivering en doel van het voorstel

Verordening (EU) 2017/1939 van de Raad betreffende nauwere samenwerking bij de instelling van het Europees Openbaar Ministerie (“EOM”) is vastgesteld op 12 oktober 2017 en in werking getreden op 20 november 2017 1 . Het EOM heeft op 1 juni 2021 de taken op het gebied van onderzoek en vervolging op zich genomen die het bij die verordening waren opgedragen. Het EOM is belast met het instellen van onderzoek naar, het vervolgen en het voor de rechter brengen van daders van, en medeplichtigen aan, strafbare feiten die de financiële belangen van de Unie als bedoeld in Richtlijn (EU) 2017/1371 2  schaden, zoals bepaald in Verordening (EU) 2017/1939.

Overeenkomstig artikel 8 van Verordening (EU) 2017/1939 maken de Europese aanklagers deel uit van het centrale niveau van het EOM. Samen met de Europese hoofdaanklager vormen alle Europese aanklagers, dat wil zeggen één Europees aanklager per lidstaat die deelneemt aan de nauwere samenwerking bij de instelling van het EOM, het college van het EOM. De Raad heeft in juli 2020 de eerste 22 Europese aanklagers van het EOM benoemd 3 .

De ambtstermijn van de Europese aanklagers bedraagt zes jaar en de Raad kan besluiten deze met maximaal drie jaar te verlengen (artikel 16, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939). In artikel 16, lid 4, van Verordening (EU) 2017/1939 is bepaald dat om de drie jaar een derde van de Europese aanklagers moet worden vervangen en dat de Raad overgangsbepalingen moet vaststellen voor de benoeming van de Europese aanklagers voor en tijdens de eerste ambtstermijn. Op basis hiervan heeft de Raad Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/598 van de Raad van 9 april 2019 4 vastgesteld, waarin is bepaald dat de ambtstermijn van de Europese aanklagers uit acht lidstaten, vastgesteld door loting, drie jaar moet bedragen en niet mag worden verlengd. De ambtstermijn van deze Europese aanklagers verstrijkt dus in juli 2023.

In artikel 16, lid 2, van Verordening (EU) 2017/1939 is bepaald dat de Raad een van de door de lidstaten voor de functie van Europees aanklager voorgedragen kandidaten selecteert en benoemt na ontvangst van het gemotiveerde advies van de selectiecommissie, bedoeld in artikel 14, lid 3, van die verordening. Krachtens laatstgenoemde bepaling moet de selectiecommissie uit twaalf personen bestaan, die op voorstel van de Commissie door de Raad worden benoemd en worden gekozen uit voormalige leden van het Hof van Justitie en de Rekenkamer, voormalige nationale leden van Eurojust, leden van de hoogste nationale rechtscolleges, hoge aanklagers en personen die bekend staan als kundige rechtsgeleerden. Een van de gekozen personen moet worden voorgedragen door het Europees Parlement. De ambtstermijn van de huidige leden van de selectiecommissie verstrijkt op 9 oktober 2022, overeenkomstig artikel 1 van Besluit (EU) 2018/1275 van de Raad 5 .

Aangezien de selectiecommissie moet worden vernieuwd om gesprekken te kunnen voeren met de kandidaten die door de lidstaten zijn voorgedragen voor de vervanging van acht Europese aanklagers, stelt de Commissie een besluit van de Raad voor tot benoeming van de leden van de selectiecommissie. Alle voorgedragen leden voldoen aan de bovengenoemde vereisten van artikel 14, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939. Een van de gekozen personen werd op 7 juni 2022 voorgedragen door het Europees Parlement. Bij het voordragen van de twaalf leden van de selectiecommissie heeft de Commissie rekening gehouden met de noodzaak om te zorgen voor evenwicht wat betreft geografische spreiding, geslacht en kennis van de rechtsstelsels van de aan het EOM deelnemende lidstaten.

• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein

Het EOM is opgericht bij Verordening (EU) 2017/1939, die is vastgesteld op basis van artikel 86, VWEU. Sinds 1 juni 2021 oefent het EOM de taken uit die het bij Verordening (EU) 2017/1939 heeft gekregen. Door dit voorstel voor een besluit van de Raad tot benoeming van de leden van de selectiecommissie in te dienen, voldoet de Commissie aan haar verplichting uit hoofde van artikel 14, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939. Dit voorstel voorziet in de benoeming van de nieuwe leden van de selectiecommissie, aangezien de ambtstermijn van de huidige leden op 9 oktober 2022 afloopt, overeenkomstig artikel 1 van Besluit (EU) 2018/1275 van de Raad. De benoeming van de selectiecommissie door de Raad zou het mogelijk maken de nodige procedures in te leiden ter vervanging van acht Europese aanklagers in 2023 en, in voorkomend geval, andere Europese aanklagers en de Europese hoofdaanklager. Dit voorstel is derhalve in overeenstemming met bestaande beleidsbepalingen op het betrokken beleidsterrein.

• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie

Dit voorstel is in overeenstemming met ander beleid van de Unie dat gericht is op een betere bescherming van de financiële belangen van de Unie.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

• Rechtsgrondslag

Het voorstel is gebaseerd op artikel 14, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939.

• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)

Het voorstel voor de benoeming van de leden van de selectiecommissie, bedoeld in artikel 14, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939, kan alleen door de Commissie worden gedaan en is derhalve een exclusieve bevoegdheid van nature, waarvoor het subsidiariteitsbeginsel niet geldt.

• Evenredigheid

Het voorstel beperkt zich tot wat noodzakelijk is om het beoogde doel te bereiken, en is derhalve in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel. Dit voorstel is van essentieel belang om ervoor te zorgen dat de Europese aanklagers en de Europese hoofdaanklager aan het einde van hun ambtstermijn kunnen worden vervangen, zodat de continuïteit van de operationele activiteiten van het EOM wordt gewaarborgd.

• Keuze van het instrument

Krachtens artikel 14, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939 dient de Raad op voorstel van de Commissie een besluit tot benoeming van de leden van de selectiecommissie vast te stellen. De keuze van het voorgestelde instrument is derhalve vereist op grond van de bestaande wetgeving ter zake.

3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING

• Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan

Gezien de technische aard van dit voorstel en het gebrek aan discretionaire bevoegdheid van de Commissie, overeenkomstig de verplichting van artikel 14, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939, zijn geen ex-postevaluaties, raadplegingen van belanghebbenden en effectbeoordelingen uitgevoerd.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

Dit voorstel heeft geen gevolgen voor de begroting.

5. OVERIGE ELEMENTEN

• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage

Gezien de aard van deze maatregel is er geen behoefte aan uitvoeringsplannen en toezicht, noch aan evaluatie- en rapportageregelingen.

• Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1 bepaalt dat de twaalf daarin vermelde personen voor een periode van vier jaar, die ingaat op de in artikel 2 bedoelde datum van inwerkingtreding, moeten worden benoemd tot lid van de in artikel 14, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1939 bedoelde selectiecommissie.