Toelichting bij COM(2023)716 - Oprichting van een eu-talentenpool - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2023)716 - Oprichting van een eu-talentenpool. |
|---|---|
| bron | COM(2023)716   |
| datum | 15-11-2023 |
Legale migratie vormt een essentieel onderdeel van de brede aanpak van migratie, die wordt uiteengezet in het migratie- en asielpact 1 . Doeltreffende legale trajecten kunnen helpen om irreguliere migratie terug te dringen en tekorten op onze arbeidsmarkt op te vullen. Hoewel de lidstaten het recht behouden om te bepalen hoeveel onderdanen van derde landen, afkomstig uit derde landen, tot hun grondgebied worden toegelaten om er arbeid te verrichten, moet het gemeenschappelijk migratiebeleid van de EU rekening houden met de integratie van de economie van de EU en de onderlinge afhankelijkheid van de arbeidsmarkten van de lidstaten. Daarom moet het EU-beleid – zoals in het migratie- en asielpact wordt onderstreept – een gelijk speelveld bevorderen tussen de nationale arbeidsmarkten als migratiebestemmingen. Het EU-beleid moet de lidstaten ook helpen om hun lidmaatschap van de EU te gebruiken als troef om talent aan te trekken.
Werkgevers in de EU, en vooral kmo’s, hebben in tal van sectoren te maken met acute en structurele tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden 2 . De transitie van de EU naar een groene en digitale economie, bijvoorbeeld, zorgt voor een grote vraag naar specifieke vaardigheden in bepaalde sectoren en vereist een herstructurering van onze economieën en arbeidsmarkten 3 . Ook de gezondheidssector kampt met tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden die moeten worden verholpen, zoals tijdens de COVID-19-pandemie is gebleken 4 . De combinatie van de vergrijzing, de krimp van de bevolking in de werkende leeftijd en inefficiënties in de werking van de arbeidsmarkt zet de capaciteit van de EU en haar lidstaten om die tekorten doeltreffend aan te pakken onder grote druk en brengt uitdagingen op lange termijn met zich mee.
De EU pakt deze tekorten aan door middel van een integrale benadering, bestaande uit, onder meer, activering van de inactieve EU-bevolking, omscholing en bijscholing van de beroepsbevolking 5 , verbetering van arbeidsomstandigheden en -voorwaarden en facilitering van de mobiliteit binnen de EU. Gezien de toenemende behoeften van de arbeidsmarkt moet arbeidsmigratie echter ook deel uitmaken van deze beleidsmix. Naast het aanboren van het onbenutte potentieel van de beroepsbevolking van binnen de EU, is het aantrekken van talent en vaardigheden van buiten de EU een manier om bestaande en toekomstige tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden aan te pakken, ook met het oog op de groene en de digitale transitie. Potentiële economische migranten worden op die manier ook gestimuleerd om via legale kanalen naar de EU te komen, wat de druk van irreguliere migratie helpt verminderen.
Desalniettemin ondervinden zowel werkgevers als werkzoekenden uit derde landen nog steeds problemen bij internationale werving. Dit doet afbreuk aan de mogelijkheden die legale migratietrajecten bieden om tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden in de EU te verhelpen. Met name het matchen van werkzoekenden met werkgevers op internationaal niveau is vaak omslachtig en ondoeltreffend omdat doeltreffende kanalen en instrumenten ontbreken, de informatie over wervingsprocedures slecht toegankelijk en moeilijk te begrijpen is en aan de procedures veel kosten verbonden zijn. Dit kan onderdanen van derde landen ervan weerhouden een baan in de EU te zoeken, zeker als ze ook nog denken het risico te lopen oneerlijk te worden geworven en op het werk te worden uitgebuit. Onzekerheid over de juistheid, de kwaliteit en de vergelijkbaarheid van in het buitenland verworven kwalificaties en vaardigheden is een van de belangrijkste factoren die internationale werving onaantrekkelijk maken voor werkgevers in de EU enerzijds en onderdanen van derde landen anderzijds. Een andere reden waarom slechts in beperkte mate gebruik wordt gemaakt van arbeidsmigratietrajecten om de tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden in de EU aan te pakken, is de fragmentatie van het migratiekader, die leidt tot complexe en omslachtige procedures waar werkgevers en onderdanen van derde landen maar moeilijk hun weg in vinden. Door de inconsistente en gefragmenteerde samenwerking met derde landen op het gebied van legale migratie en het beheer van migratie in het algemeen is de EU bovendien niet in staat het nodige talent aan te trekken en het potentieel van voordelige samenwerking op het gebied van algemeen migratiebeheer ten volle te benutten.
Om die reden wordt in het migratie- en asielpact uitdrukkelijk onderkend dat verder onderzoek moet worden gedaan naar de mogelijkheden van een EU-talentenpool. Dit initiatief is formeel aangekondigd in de mededeling 6 van de Europese Commissie van april 2022 over het aantrekken van vaardigheden en talent.
De EU-talentenpool is bedoeld om de hierboven genoemde problemen, althans voor deel, aan te pakken door het gemakkelijker te maken een werkaanbod te krijgen – wat een essentiële voorwaarde is voor een visum of een verblijfsvergunning voor arbeidsdoeleinden overeenkomstig het EU-kader voor legale migratie. Bovendien zal via de talentenpool duidelijkere en transparantere informatie worden verstrekt over de regels van de lidstaten op het gebied van immigratie, werkgelegenheid en erkenning van kwalificaties, waardoor de toegang tot immigratie- en erkenningsprocedures zal worden vergemakkelijkt. Tot slot zal de pool, als instrument voor werving in het kader van de talentpartnerschappen, bijdragen tot betere samenwerking met derde landen op het gebied van arbeidsmigratie, rekening houdend met de bezorgdheden van die landen en de behoeften van hun arbeidsmarkt.
De EU-talentenpool zal het eerste EU-brede platform zijn dat tot doel heeft internationale werving te vergemakkelijken en kansen te bieden aan werkzoekenden uit derde landen die een EU-knelpuntberoep (d.w.z. een beroep waarvoor in de hele EU onvoldoende arbeidskrachten beschikbaar zijn) willen uitoefenen en over de daarvoor vereiste vaardigheden beschikken. Het onlineplatform zal helpen om vacatures van in de Unie gevestigde werkgevers te matchen met het juiste profiel van buiten de Unie verblijvende werkzoekenden uit derde landen. Het instrument is facultatief – dus voor lidstaten die er belangstelling voor hebben – en staat open voor laag-, middelhoog- en hoogopgeleide werkzoekenden. De EU-talentenpool zal toegespitst zijn op knelpuntberoepen op alle vaardigheidsniveaus en de uitvoering van de talentpartnerschappen zal extra worden gefaciliteerd. In het IT-platform van de EU-talentenpool worden specifieke instrumenten geïntegreerd om de identificatie en de matching te vergemakkelijken. Hierbij zullen bepaalde IT-componenten van het bestaande Eures-platform worden hergebruikt. Dit platform zal ook voorzien in aanvullende diensten ter ondersteuning van internationale werving, waaronder informatieverstrekking over wervings- en immigratieregels, erkenningsprocedures, arbeids- en levensomstandigheden en specifieke ondersteuning door de nationale contactpunten in de deelnemende lidstaten.
Een aantal lidstaten heeft de sleutelrol van legale migratie al onderkend en heeft beleid ontwikkeld om talent aan te trekken, bijvoorbeeld door het bevorderen van specifieke regelingen voor de stroomlijning van de migratieprocessen, niet-toepassing van de arbeidsmarkttoets voor bepaalde knelpuntberoepen en, in enkele gevallen, internationale platforms voor het matchen van profielen en vacatures. Via haar instrument voor technische ondersteuning (TSI) biedt de Commissie momenteel hulp aan sommige lidstaten bij het ontwikkelen of uitvoeren van hervormingen op het gebied van arbeidsmigratie. Samengevat kan worden gesteld dat een geharmoniseerde, door alle lidstaten toegepaste aanpak voor het aantrekken van werkzoekenden uit derde landen ontbreekt en de bestaande nationale platforms op breder mondiaal niveau wellicht slechts in beperkte mate zichtbaar zijn, waardoor de lidstaten, elk met hun eigen beleid voor het aantrekken van talent, minder goed in staat zijn schaalvoordelen te realiseren. Daarom zal de EU-talentenpool de deelnemende lidstaten specifiek ondersteunen bij het aanpakken van een aantal grote problemen op het vlak van internationale werving.
1.2Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
Dit voorstel sluit aan op het migratie- en asielpact van de Commissie van 23 september 2020, waarin legale migratie wordt erkend als een essentieel onderdeel van de alomvattende EU-aanpak van migratie en waarin wordt toegezegd “verder onderzoek [te doen] naar de mogelijkheden van een EU-talentenpool voor geschoolde werknemers uit derde landen, die zou kunnen fungeren als een EU-breed platform voor internationale werving”. In het pact wordt ook benadrukt dat doeltreffende legale trajecten de arbeidsmarkt van de EU ten goede kunnen komen en irreguliere migratie kunnen helpen verminderen.
Met het oog op het versterken van de aantrekkelijkheid van de EU en het verbeteren van het algehele migratiebeheer heeft de Commissie in april 2022 het vaardigheden- en talentenpakket aangenomen, waarin een reeks initiatieven wordt voorgesteld om deze doelstellingen te bereiken. In het pakket werd met name aangekondigd dat er een EU-talentenpool zou worden opgezet. Dit voornemen werd krachtig gesteund door het Europees Parlement in twee resoluties 7 van 2021 over het beleid inzake legale migratie, alsook door het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Europees Comité van de Regio’s in hun adviezen 8 over het vaardigheden- en talentenpakket.
Arbeidsmigratietrajecten vallen momenteel onder het EU-acquis inzake legale migratie, waarin de voorwaarden voor de toekenning en intrekking van verblijfs- en werkvergunningen zijn vastgelegd, alsook de daaraan verbonden rechten. De bestaande richtlijnen inzake legale migratie harmoniseren de voorwaarden die de lidstaten hanteren op het gebied van toegang en verblijf van bepaalde categorieën onderdanen van derde landen, onder meer voor arbeidsdoeleinden. Het initiatief voor een EU-talentenpool zal in dat verband zorgen voor een beter gebruik van de EU-richtlijnen inzake legale migratie. Door online informatie en ondersteunende diensten te verstrekken en daardoor het wetgevingskader inzake legale migratie te verduidelijken, zal de EU-talentenpool de toegang tot procedures vergemakkelijken en bijgevolg de internationale werving van onderdanen van derde landen via legale trajecten ondersteunen.
Daarnaast lanceert de Commissie talentpartnerschappen 9 met specifieke partnerlanden om de internationale mobiliteit en de ontwikkeling van vaardigheden op een voor beide partijen voordelige manier te stimuleren, als onderdeel van een alomvattende aanpak van migratiebeheer. De talentpartnerschappen zijn uitermate belangrijk binnen de externe dimensie van het migratie- en asielpact en worden in praktijk gebracht in overeenstemming met de mededeling van de Commissie over het aantrekken van vaardigheden en talent naar de EU. De EU-talentenpool zal de uitvoering van de talentpartnerschappen ondersteunen door een instrument beschikbaar te stellen voor doeltreffende werving van werkzoekenden uit de partnerlanden die aan deze partnerschappen deelnemen. Dankzij de pool zal de samenwerking van de EU met derde landen op het gebied van legale migratie en daardoor ook het algehele migratiebeheer doeltreffender verlopen. De EU-talentenpool moet ook de uitvoering van talentpartnerschappen ondersteunen.
Zoals is bevestigd in de uit 2020 daterende aanbeveling van de Commissie betreffende legale trajecten voor bescherming in de EU 10 , ondersteunt de Commissie de inspanningen van de lidstaten om personen overal ter wereld die internationale bescherming nodig hebben, legale en veilige mogelijkheden te bieden om naar de EU te komen, en de bestaande mogelijkheden te verbeteren. De EU-talentenpool zal openstaan voor alle werkzoekenden uit derde landen, met inbegrip van degenen die internationale bescherming behoeven, en zal dus ook de operationalisering van de aanvullende trajecten ondersteunen.
1.3Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
De EU-talentenpool zal een aanvulling vormen op EU-beleidsinitiatieven voor het aanpakken van tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden in de EU, zoals de Europese vaardighedenagenda 11 , waarin wordt onderkend dat er behoefte is aan een meer strategische aanpak van legale migratie, gericht op het beter aantrekken en vasthouden van talent ter bevordering van het groei- en innovatiepotentieel, en op het kanaliseren van legale migratie naar regio’s en beroepen die te kampen hebben met tekorten aan vaardigheden.
Daarnaast zal de EU-talentenpool bijdragen tot de verwezenlijking van de groene en de digitale transitie in de EU, in overeenstemming met de verordening voor een nettonulindustrie 12 en het industrieel plan voor de Green Deal 13 , waarin wordt erkend dat de beroepsbevolking moet worden uitgerust met de vaardigheden die voor deze industriële transitie nodig zijn.
De EU-talentenpool is ook in overeenstemming met de nieuwe Europese innovatieagenda, aangezien de pool startups en innovatieve bedrijven zal ondersteunen bij het vinden van werkzoekenden uit derde landen met de juiste vaardigheden. De pool is ook in overeenstemming met de mededeling over het concurrentievermogen van de EU op lange termijn 14 , waarin eveneens wordt benadrukt dat tekorten aan vaardigheden moeten worden aangepakt.
Het Eures-netwerk is het kader voor samenwerking tussen de lidstaten om de uitoefening van het recht op vrij verkeer van werknemers binnen de Unie te vergemakkelijken. Het netwerk ondersteunt de arbeidsmobiliteit binnen de EU door vacatures en cv’s van kandidaten samen te brengen. Hoewel het netwerk niet openstaat voor de werving van buiten de Unie verblijvende onderdanen van derde landen, zullen sommige beproefde elementen van Eures, zoals de rol van de openbare diensten voor arbeidsvoorziening, de verstrekking van informatie over levens- en arbeidsomstandigheden en de technische normen voor gegevensuitwisseling en gegevensformats, moeten worden hergebruikt bij het opzetten van de EU-talentenpool. Met name de openbare diensten voor arbeidsvoorziening moeten een sleutelrol spelen bij de uitvoering van de EU-talentenpool. Onderdanen van derde landen die al legaal in de EU verblijven, kunnen een beroep doen op de nationale openbare diensten voor arbeidsvoorziening om een baan te vinden in de lidstaat waar zij verblijven. Bovendien kunnen onderdanen van derde landen die legaal in de EU verblijven, gebruikmaken van Eures zodra zij het recht hebben om naar een andere EU-lidstaat te reizen en daar te werken.
De EU-talentenpool zal toegespitst zijn op EU-knelpuntberoepen, waardoor synergieën worden gecreëerd met het werkgelegenheidsbeleid. Bij het identificeren van de knelpuntberoepen op EU-niveau kunnen de Europese Arbeidsautoriteit (ELA), Eurofound en Cedefop een relevante rol spelen en kan een beroep worden gedaan op de expertise die reeds sinds geruime tijd via het Eures-platform wordt ontwikkeld om werkzoekenden en werkgevers gemakkelijker te matchen. Op langere termijn moet worden bekeken of verdere synergieën mogelijk zijn tussen de rol van de ELA en de wijze waarop de EU-talentenpool in de toekomst wordt beheerd en uitgevoerd.
De EU-talentenpool is een van de belangrijkste onderdelen van het pakket van de Commissie over mobiliteit van talent, dat is vastgesteld in de context van het Europees Jaar van de Vaardigheden. Het pakket omvat verder nog een mededeling over de mobiliteit van vaardigheden en talent, een voorstel voor een aanbeveling van de Commissie over de erkenning van kwalificaties van onderdanen van derde landen en een voorstel voor een aanbeveling van de Raad over leermobiliteitskansen voor iedereen in het kader van een Europa in beweging. De vastgestelde maatregelen moeten de mobiliteit van talent vergemakkelijken, de matching van buiten de Unie verblijvende onderdanen van derde landen voor arbeidsdoeleinden ondersteunen en lidstaten en werkgevers helpen om de kwalificaties van deze mensen efficiënter te erkennen en hun vaardigheden efficiënter te valideren. De maatregelen moeten de EU aantrekkelijker maken voor talent van buiten de EU en moeten er mede voor zorgen dat het talent van binnen de EU optimaal kan worden benut.
De EU-talentenpool is tevens in overeenstemming met de onlangs aangenomen mededeling van de Commissie “Demografische veranderingen in Europa: een toolbox voor actie”. In de mededeling wordt erkend dat, bij uitblijven van beleid om de vergrijzing en de krimp van de bevolking aan te pakken, de krapte op de arbeidsmarkt zal toenemen, de overheidsbegrotingen in toenemende mate onder druk zullen komen te staan en het concurrentievoordeel van de EU zal worden aangetast. De mededeling geeft de lidstaten een overzicht van het uitgebreide pakket beleidsinstrumenten dat op EU-niveau beschikbaar is om alle generaties in de EU te ondersteunen en hen in staat te stellen hun levenskeuzes te verwezenlijken en zichzelf te ontplooien in de economie en in de samenleving als geheel. In de mededeling wordt ook gewezen op de noodzaak om tekorten waar nodig aan te pakken door middel van beheerde legale migratie, mits dit volledig complementair gebeurt aan het benutten van de talenten van binnen de Unie.
2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
2.1Rechtsgrondslag
De rechtsgrondslag voor het optreden van de Unie op dit gebied is artikel 79, lid 2, punt a), VWEU. Deze bepaling verleent het Europees Parlement en de Raad de bevoegdheid om volgens de gewone wetgevingsprocedure maatregelen vast te stellen op het gebied van de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen.
De EU-talentenpool moet het gemakkelijker maken onderdanen van derde landen te werven die buiten de EU verblijven en in de EU willen werken. Aangezien het vinden van een baan en het krijgen van een werkaanbod een voorwaarde voor onderdanen van derde landen is om in een lidstaat binnen te mogen en daar te verblijven overeenkomstig het EU-kader voor legale migratie, stelt een optreden van de EU-wetgever dat het voor onderdanen van derde landen gemakkelijker maakt om een werkaanbod van een werkgever in een lidstaat te krijgen – wat het geval zou zijn met de EU-talentenpool – deze onderdanen in staat aan deze voorwaarde te voldoen. Het beoogde optreden van de EU-wetgever ressorteert derhalve onder het gebied “voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen”.
2.2Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
Volgens het subsidiariteitsbeginsel mag de EU alleen optreden als de beoogde doelstellingen niet door de lidstaten alleen kunnen worden behaald, maar beter door de Unie kunnen worden verwezenlijkt.
Het VWEU machtigt de Unie uitdrukkelijk om een gemeenschappelijk immigratiebeleid te ontwikkelen. Dit is dus een duidelijke doelstelling die op EU-niveau moet worden nagestreefd. Tegelijkertijd is legale migratie een gebied waarvoor de EU en de lidstaten de bevoegdheid delen en erkent artikel 79 VWEU het recht van de lidstaten om te bepalen hoeveel onderdanen van derde landen, afkomstig uit derde landen, tot hun grondgebied worden toegelaten om arbeid te verrichten. Het subsidiariteitsbeginsel is van toepassing, aangezien het om een gebied gaat dat onder gedeelde bevoegdheid valt.
Alle lidstaten hebben te maken met tekorten aan vaardigheden en arbeidskrachten – tekorten die naar verwachting nog zullen toenemen als gevolg van de demografische veranderingen en de groene en de digitale transitie. De lidstaten nemen hier al maatregelen tegen, door de nationale beroepsbevolking te activeren, bij- en omscholing aan te bieden, mobiliteit binnen de EU te bevorderen en de arbeidsomstandigheden en -voorwaarden in bepaalde beroepen te verbeteren. Legale migratie is echter ook een belangrijke component in een integrale aanpak van deze tekorten.
De bestaande arbeidsmigratiekanalen slagen er slechts in beperkte mate in geschoolde onderdanen van derde landen te werven om de tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden op te vullen. De grensoverschrijdende component speelt hierin een grote rol.
Sommige lidstaten erkennen de sleutelrol van legale migratie al en hebben beleid ontwikkeld om talent aan te trekken, maar de nationale initiatieven en beleidsmaatregelen ter verbetering van de internationale werving van onderdanen van derde landen zijn erg gefragmenteerd en verschillen qua reikwijdte van lidstaat tot lidstaat.
Slechts enkele lidstaten beschikken over nationale digitale platforms en instrumenten voor het aantrekken van talent die specifiek ondersteuning bieden aan werkzoekenden uit derde landen door deze mensen te helpen bij het vinden van een baan en informatie te verstrekken die relevant is voor internationale werving. Deze instrumenten zijn echter vaak voornamelijk gericht op hoogopgeleide werknemers (terwijl er in de EU tekorten zijn op alle vaardigheidsniveaus) en hebben maar beperkte functionaliteiten. Bovendien zijn ze vooral bedoeld voor de nationale arbeidsmarkt en trekken ze dus geen profijt van de schaalvoordelen die EU-samenwerking kan bieden bij het aantrekken van onderdanen van derde landen.
Kortom, belemmeringen voor de werving van onderdanen van derde landen kunnen niet op een adequate manier worden aangepakt als de lidstaten afzonderlijk optreden.
Lidstaten die alleen optreden, met name kleinere lidstaten die op wereldvlak minder zichtbaar zijn, slagen er wellicht niet in voldoende potentiële werknemers uit derde landen aan te trekken. Initiatieven op nationaal niveau zullen de EU-wijde tekorten aan arbeidskrachten dan ook niet oplossen, terwijl een gemeenschappelijk platform kan helpen om de kloof tussen het aanbod van potentiële arbeidskrachten uit derde landen en de vraag van in de lidstaten gevestigde werkgevers te overbruggen en buitenlands talent doeltreffender aan te trekken dan de lidstaten elk afzonderlijk kunnen doen. Bovendien is een platform op EU-niveau dat een integrale en gestroomlijnde aanpak aanbiedt, de enige oplossing voor de fragmentatie van de bestaande nationale en particuliere platforms en het gebrek aan coördinatie daartussen.
Voor onderdanen van derde landen die willen migreren, is de EU als geheel aantrekkelijker dan de som van de afzonderlijke lidstaten. De EU-talentenpool zal fungeren als een EU-breed platform dat profielen van werkzoekenden en vacatures matcht, transparante informatie over immigratie- en wervingsprocessen verstrekt en ondersteunende diensten verleent, en zal daardoor het beheer van arbeidsmigratie efficiënter maken op EU-niveau en de EU promoten als een bestemming voor werkzoekenden uit derde landen die beschikken over het potentieel dat nodig is om vaardigheidskloven op te vullen. Dankzij de schaalvoordelen die met EU-samenwerking kunnen worden bereikt, zal de EU beter toegerust zijn om op mondiaal niveau de concurrentie aan te gaan wat het aantrekken van buitenlands talent betreft. Op die manier kan een groter aantal potentiële werkzoekenden met de juiste vaardigheden worden bereikt en kan beter worden ingespeeld op wat de werkgevers nodig hebben om in de behoeften van de arbeidsmarkt van hun specifieke lidstaat te voorzien. Werkzoekenden uit derde landen krijgen zo ook een duidelijk signaal dat de EU bereid is hen op haar arbeidsmarkt te verwelkomen en hen te beschermen tegen oneerlijke werving en uitbuiting op het werk.
2.3Evenredigheid
Dit initiatief komt niet in de plaats van nationale initiatieven en platforms voor internationale werving, noch zal het bepalend zijn voor het beleid van de lidstaten om talent aan te trekken. De EU-talentenpool is geen nieuw traject voor legale migratie en zal dus geen afbreuk doen aan het recht van de lidstaten om te bepalen hoeveel onderdanen van derde landen tot hun grondgebied worden toegelaten, noch aan de discretionaire bevoegdheid van de lidstaten om arbeidsmarkttoetsen op nationaal niveau in te voeren. Als facultatief instrument om internationale werving te vergemakkelijken, zal de EU-talentenpool voorzien in extra ondersteuning op EU-niveau. Het initiatief is beperkt tot aspecten die de lidstaten niet op bevredigende wijze alleen kunnen aanpakken, maar, gezien de schaalvoordelen, beter door de Unie kunnen worden aangepakt. Zo zullen de lidstaten hun eigen instrumenten kunnen behouden en aanvullen met het nieuwe platform. Daardoor zal dit initiatief als meerwaarde hebben dat lidstaten die al beleid voor het aantrekken van talent aan het ontwikkelen zijn, worden ondersteund. Lidstaten die niet over zo’n instrument beschikken, kunnen de EU-talentenpool gebruiken in plaats van een eigen instrument te moeten opzetten. Samengevat komt het erop neer dat de EU-talentenpool helpt om onderdanen van derde landen naar de Unie aan te trekken en daar in te zetten waar de tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden in de lidstaten anders onvoldoende ingevuld raken. Als EU-breed platform met een groter aantal instrumenten en diensten voor het vergemakkelijken van internationale werving zal de EU-talentenpool bovendien de vacatures van EU-werkgevers op mondiaal niveau zichtbaarder maken en de EU-bedrijven een grotere pool van potentiële kandidaten ter beschikking stellen.
Gezien het bovenstaande gaat het voorstel niet verder dan wat nodig is om de genoemde doelstellingen te verwezenlijken.
2.4Keuze van het instrument
Het voorstel heeft tot doel een EU-talentenpool op te richten, een EU-breed platform dat internationale werving moet vergemakkelijken en onderdanen van derde landen kansen moet bieden om te werken in EU-knelpuntberoepen. In het voorstel wordt ingegaan op het toepassingsgebied, de IT-systeemarchitectuur, de beheerstructuur, de regels voor werkzoekenden uit derde landen, de deelname van werkgevers aan de EU-talentenpool en de algemene werking van de pool, onder meer wat informatieverstrekking en ondersteunende diensten betreft.
De EU-talentenpool is een facultatief instrument. De lidstaten beslissen dus zelf of ze meedoen of niet. Lidstaten die van plan zijn deel te nemen, moeten dit melden aan de Commissie. Alleen werkgevers die in de deelnemende lidstaten zijn gevestigd, kunnen hun vacatures publiceren op het IT-platform van de EU-talentenpool.
Om een EU-breed platform op te richten, zijn er rechtstreeks toepasselijke regels nodig. Die regels moeten duidelijk, gedetailleerd en onvoorwaardelijk zijn en moeten in alle deelnemende lidstaten op uniforme wijze worden toegepast zonder dat maatregelen voor de omzetting ervan moeten worden vastgesteld. Daarom is een verordening het meest geschikte instrument om de doelstellingen van het voorstel te verwezenlijken.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
3.1Raadpleging van belanghebbenden
Van 23 september tot 30 december 2020 is in het kader van het migratie- en asielpact 15 een openbare raadpleging gehouden over de toekomst van legale migratie. De openbare raadpleging had tot doel na te gaan op welke gebieden het EU-kader inzake legale migratie verder kan worden verbeterd, onder meer via eventuele nieuwe wetgeving. Vier van de dertien vragen hadden te maken met de oprichting van een EU-talentenpool 16 . De respondenten waren EU-burgers, organisaties en onderdanen van derde landen (die in of buiten de EU verblijven), bedrijfsverenigingen en -organisaties, niet-gouvernementele organisaties, academische/onderzoeksinstellingen, vakbonden, ministeries en overheidsinstanties.
In het kader van de haalbaarheidsstudie van de OESO over de talentenpool 17 , die in juni 2022 werd afgerond, zijn uitgebreide raadplegingen gehouden met relevante belanghebbenden, waaronder partijen uit de publieke en de particuliere sector op Europees, nationaal en regionaal niveau, academici en deskundigen. Wat de publieke sector betreft, ging het onder meer om ministeries, regionale entiteiten, nationale initiatieven voor het aantrekken van talent en diensten voor arbeidsvoorziening. Voor de particuliere sector werden werkgeversvertegenwoordigers, multinationals, vakbonden en wervingsbureaus geraadpleegd. Ook de diensten van de Europese Commissie en de bevoegde EU-agentschappen werd om hun mening gevraagd.
In het kader van de voorbereiding van het vaardigheden- en talentenpakket zijn gerichte raadplegingen, onder meer over de EU-talentenpool, georganiseerd met de lidstaten en onder meer hun openbare diensten voor arbeidsvoorziening, en met deskundigengroepen die zich bezighouden met aspecten in verband met migratie.
Van maart tot juni 2023 heeft de Commissie uitgebreide gerichte raadplegingen georganiseerd om feedback te verzamelen voor de effectbeoordeling van de EU-talentenpool. Die raadplegingen hadden in vergelijking met de openbare raadpleging en de haalbaarheidsstudie van de OESO meer betrekking op de technische kant van de zaak. De Commissie heeft gerichte raadplegingen gehouden met een brede groep belanghebbenden, waaronder EU-instellingen en -agentschappen, internationale organisaties, bevoegde autoriteiten uit de lidstaten, niet-gouvernementele organisaties, economische en sociale partners, vakbonden en werkgeversorganisaties.
Daarnaast is op de website “Geef uw mening” 18 een verzoek om input over de EU-talentenpool gepubliceerd met een gedetailleerde toelichting bij het geplande initiatief. In totaal hebben 45 belanghebbenden, waaronder netwerken, niet-gouvernementele organisaties, economische en sociale partners, lokale en regionale overheden van de lidstaten en EU-burgers, hun feedback gegeven.
De meeste geraadpleegde belanghebbenden waren ingenomen met het voorgestelde initiatief omdat het internationale werving vergemakkelijkt en belemmeringen helpt wegnemen en daardoor een meerwaarde kan betekenen bij het aanpakken van tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden. Met name de capaciteit van de EU-talentenpool om duidelijke informatie te verstrekken en de betrokkenen wegwijs te maken in het wervingsproces werd erkend. De overgrote meerderheid van de belanghebbenden was voorstander van de ontwikkeling van een instrument waaraan lidstaten op vrijwillige basis kunnen deelnemen. De meeste belanghebbenden stonden positief tegenover de optie van een vraaggestuurd instrument dat uitgaat van de werkelijke behoeften van de arbeidsmarkt, openstaat voor alle vaardigheidsniveaus en een toepassingsgebied heeft dat in een eerste fase is toegespitst op EU-knelpuntberoepen en na verloop van tijd kan worden uitgebreid. Verschillende belanghebbenden benadrukten dat moet worden voorzien in adequate bescherming van de onderdanen van derde landen tegen het risico van oneerlijke werving en uitbuiting op het werk. Ook werd gewezen op de noodzaak om bij de ontwikkeling van het instrument de bescherming van persoonsgegevens te waarborgen. Een ander aandachtspunt diende volgens hen te zijn dat moet worden voortgebouwd op bestaande nationale en EU-wervingsinstrumenten en dat die instrumenten zeker interoperabel moeten zijn. Inspraak van de economische en sociale partners, met name vakbonden en nationale en lokale autoriteiten, bij het ontwerp en de uitvoering van het initiatief werd raadzaam geacht.
De belangrijkste punten die tijdens de raadplegingen naar voren werden gebracht, komen in het voorstel aan de orde.
3.2Bijeenbrengen en gebruik van expertise
De effectbeoordeling over de oprichting van een EU-talentenpool werd ondersteund door een studie van een externe contractant. Daarnaast is een aantal deskundigengroepen geraadpleegd over het voorstel voor een EU-talentenpool, meer bepaald de deskundigengroep over economische migratie, het netwerk van beroepsbeoefenaars op het gebied van legale migratie, de deskundigengroep voor de opvattingen van migranten op het gebied van migratie, de deskundigengroep voor de erkenning van beroepskwalificaties en de adviesgroep voor het Europees kwalificatiekader.
De vertegenwoordigers van de lidstaten zijn geraadpleegd in het kader van het Europees platform voor arbeidsmigratie en de vergadering van de adviseurs voor Europese zaken op het gebied van openbare diensten voor arbeidsvoorziening (AFEPA’s).
3.3Effectbeoordeling
Bij de voorbereiding van het voorstel heeft de Commissie overeenkomstig haar beleid voor betere regelgeving een effectbeoordeling uitgevoerd waarin drie beleidsopties werden geëvalueerd.
Inhoudsopgave
- Optie 1: Zachte maatregelen om de informatieverstrekking te verbeteren en identificatie en matching te vergemakkelijken (niet-wetgevend)
- Optie 2: Ontwikkeling van een EU-talentenpool om tegemoet te komen aan de behoeften van de arbeidsmarkt voor belangrijke beroepen (wetgevend)
- Optie 3: Ontwikkeling van een EU-talentenpool als een volledig vraaggestuurd instrument (wetgevend)
- 1) Eenmalige kosten voor IT-ontwikkeling (2026-2027)
- 2) Terugkerende jaarlijkse kosten voor het beheer en voor andere zaken dan IT (vanaf 2026)
- Artikelen 1 t/m 4
- Artikelen 5 en 6
- Artikelen 7 t/m 10
- Artikelen 20 t/m 24
Optie 1: Zachte maatregelen om de informatieverstrekking te verbeteren en identificatie en matching te vergemakkelijken (niet-wetgevend)
Het gaat dan met name om i) verbetering van het EU-immigratieportaal, ii) organisatie van evenementen om werkzoekenden te matchen met werkgevers, en iii) ontwikkeling, door de lidstaten, van een onlinecatalogus met gepseudonimiseerde profielen van werkzoekende onderdanen van derde landen – een en ander naar aanleiding van een aanbeveling van de Commissie. Een netwerk van nationale coördinatoren zorgt ervoor dat geïnteresseerde werkgevers en kandidaten elkaar gemakkelijker kunnen vinden.
Optie 2: Ontwikkeling van een EU-talentenpool om tegemoet te komen aan de behoeften van de arbeidsmarkt voor belangrijke beroepen (wetgevend)
Hierbij gaat het om de ontwikkeling van een onlineplatform waarop profielen die zijn geregistreerd door buiten de Unie verblijvende werkzoekenden uit derde landen, worden gekoppeld aan vacatures van in de Unie gevestigde werkgevers. Het instrument staat open voor alle vaardigheidsniveaus en is toegespitst op EU-knelpuntberoepen (rekening houdend met regionale overwegingen). Het ondersteunt de uitvoering van talentpartnerschappen door werkzoekenden uit derde landen die aan een talentenpartnerschap hebben deelgenomen, te kanaliseren naar een baan bij werkgevers die in de betrokken lidstaat zijn gevestigd. De EU-talentenpool is in dit scenario een facultatief systeem waaraan lidstaten op basis van vrijwilligheid deelnemen. In het platform van de EU-talentenpool worden specifieke instrumenten geïntegreerd om de identificatie en matching van werkgevers en werkzoekenden (bijv. via een geautomatiseerd matchinginstrument) te vergemakkelijken. Hierbij worden bepaalde IT-componenten van Eures hergebruikt. Het platform bevat online-informatie over de wervings-, immigratie- en erkenningsprocedures die in de lidstaten van kracht zijn. In de deelnemende lidstaten worden nationale contactpunten opgericht die verantwoordelijk zijn voor de praktische uitvoering van het instrument en die ook gepersonaliseerde ondersteuning en adviesverlening aanbieden. In het kader van deze optie kunnen lidstaten beslissen faciliterende maatregelen in te voeren om het wervingsproces gemakkelijker en sneller te laten verlopen (bv. door middel van versnelde immigratieprocedures).
Optie 3: Ontwikkeling van een EU-talentenpool als een volledig vraaggestuurd instrument (wetgevend)
Hierbij gaat het, net als bij optie 2, om wetgevende maatregelen voor de oprichting van een EU-talentenpool en de ontwikkeling van een onlineplatform waarop profielen die zijn geregistreerd door buiten de Unie verblijvende werkzoekenden uit derde landen, worden gekoppeld aan vacatures van in de Unie gevestigde werkgevers. Het instrument is bij deze optie echter volledig marktgestuurd en staat open voor alle werkzoekenden uit derde landen en voor alle werkgevers, ongeacht het beroep. De behoeften van werkgevers zijn hier bepalend, veeleer dan een bredere strategische inschatting van de arbeidsmarktsituatie en andere beleidsdoelstellingen op EU- en nationaal niveau. De EU-talentenpool is ook in dit scenario een facultatief systeem waaraan lidstaten op basis van vrijwilligheid deelnemen. Bij deze optie moet voor de ontwikkeling van het IT-platform een volledig nieuwe IT-oplossing worden ontwikkeld, met een systeem voor het matchen van werkgevers met werkzoekenden dat volledig uitgaat van op AI gebaseerde algoritmen en geavanceerde technologieën naar het model van bestaande platforms in de particuliere sector (dus geen hergebruik van IT-componenten van Eures). Net zoals bij optie 2 worden in het platform specifieke instrumenten geïntegreerd die het identificeren, zoeken en matchen vergemakkelijken (bv. via een geautomatiseerd matchinginstrument) en is op het platform online-informatie beschikbaar. In de deelnemende lidstaten worden, zoals bij optie 2, nationale contactpunten opgericht die verantwoordelijk zijn voor de praktische uitvoering van het instrument en die ook gepersonaliseerde ondersteuning en adviesverlening aanbieden. Bij deze optie moeten de lidstaten zorgen voor versnelde immigratie- en erkenningsprocedures en/of niet-toepassing van de arbeidsmarkttoets.
De beleidsopties zijn getoetst aan een aantal criteria (sociale en economische gevolgen, doeltreffendheid, efficiëntie, politieke haalbaarheid en draagvlak bij de belanghebbenden). Uit die beoordeling is optie 2 als voorkeursoptie naar voren gekomen
De voorkeursoptie maakt het mogelijk om tegemoet te komen aan de behoeften van werkgevers en tegelijkertijd rekening te houden met een bredere strategische inschatting van de arbeidsmarktsituatie en andere beleidsdoelstellingen op EU- en nationaal niveau. Een instrument overeenkomstig optie 2 dekt alle vaardigheidsniveaus en is tegelijkertijd flexibel genoeg om tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden op een meer strategische en structurele manier te identificeren en aan te pakken. Door het facultatieve karakter van het instrument kunnen geïnteresseerde lidstaten hun eigen instrumenten behouden en aanvullen met het nieuwe platform, met aanvullende ondersteuning op EU-niveau als resultaat. Als de EU-talentenpool het instrument voor werving in het kader van de talentpartnerschappen wordt, zal de uitvoering van dit initiatief gemakkelijker verlopen en zal het algemene migratiebeheer op een indirecte manier verbeteren doordat de samenwerking met derde landen op het gebied van migratie wordt gestimuleerd.
De voorkeursoptie maakt internationale werving sneller, gemakkelijker en doeltreffender en komt daardoor zowel de werkgevers als de onderdanen van derde landen ten goede. De ontwikkeling en het beheer van het platform, zowel op EU- als op nationaal niveau, zal weliswaar kosten met zich meebrengen, maar daarop kan worden bespaard door bepaalde IT-elementen van Eures te hergebruiken. Bovendien kan dankzij synergieën met Eures worden voortgewerkt op basis van de expertise die dit netwerk in de loop der jaren op het gebied van wervingsprocedures heeft opgebouwd. Door te opteren voor wetgevend optreden kan worden voorzien in adequate waarborgen en maatregelen op het gebied van transparantie en verantwoordingsplicht met betrekking tot de bescherming van de grondrechten, met name wat betreft de bescherming van persoonsgegevens en het risico van uitbuiting op het werk.
3.4Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging
Het voorstel zal de regeldruk waarschijnlijk niet rechtstreeks vereenvoudigen, maar zal de internationale werving gemakkelijker maken, waardoor het bedrijfsleven en de werkgevers in de EU gemakkelijker, sneller en ruimer toegang zullen krijgen tot arbeidskrachten uit derde landen. De beoogde ondersteuning voor internationale werving zal met name gunstig zijn voor kmo’s, aangezien de last die met de werving van onderdanen van derde landen gepaard gaat, voor hen wellicht onevenredig veel groter is dan voor grote ondernemingen, vanwege de beperktere middelen waarover ze beschikken. Door zich toe te spitsen op EU-knelberoepen kan het voorstel bijzonder voordelig uitpakken voor bedrijven en werkgevers in de EU die actief zijn in strategische sectoren met structurele tekorten, zoals sectoren die verband houden met de groene en digitale transitie. Omdat in de voorkeursoptie rekening wordt gehouden met een bredere strategische inschatting van de arbeidsmarktsituatie, worden geen nadelige gevolgen voor de EU-burgers verwacht.
3.5Grondrechten
Dit initiatief is in overeenstemming met het Handvest van de grondrechten en versterkt de vrijheid van beroep en het recht te werken (artikel 15), het recht op rechtvaardige en billijke arbeidsomstandigheden en -voorwaarden (artikel 31), het recht op behoorlijk bestuur (artikel 41) 19 en het recht op non-discriminatie (artikel 21) 20 . De EU-talentenpool is ook in overeenstemming met de vereisten van artikel 8 inzake de bescherming van persoonsgegevens en de EU-wetgeving inzake gegevensbescherming, met name de algemene verordening gegevensbescherming en de verordening gegevensbescherming voor de instellingen, organen en instanties van de EU 21 . In de voorgestelde verordening zijn de doeleinden van de verwerking vastgesteld, alsook duidelijke rollen en verantwoordelijkheden inzake de bescherming van persoonsgegevens. Persoonsgegevens worden uitsluitend verwerkt voor zover dat nodig is voor de uitvoering van de taken die in het algemeen belang aan de bevoegde autoriteiten zijn toegewezen, zoals bepaald in de verordening.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING 22
Het initiatief is facultatief, wat betekent dat alleen geïnteresseerde lidstaten deelnemen aan de EU-talentenpool. Bepaalde kosten en effecten zullen variëren, afhankelijk van het aantal deelnemende lidstaten. Om een beeld te krijgen van de mogelijke gevolgen van het voorstel voor de begroting, is rekening gehouden met het facultatieve karakter van het instrument en met deelname van een aantal lidstaten zodra het systeem volledig operationeel is. De veronderstelling is dat tegen 2030 minimaal elf en maximaal twintig lidstaten aan de EU-talentenpool zullen deelnemen 23 en dat daarna nog meer lidstaten toetreden. Blijken de keuzes van de lidstaten af te wijken van deze veronderstelling, dan zal de begroting worden aangepast afhankelijk van het aantal lidstaten dat aan de EU-talentenpool deelneemt. De Commissie is voornemens zoveel mogelijk lidstaten aan te moedigen zich bij de EU-talentenpool aan te sluiten.
De kostenraming voor elk scenario wordt hieronder weergegeven.
De voorkeursoptie:
De IT-kosten houden verband met de ontwikkeling van een nieuw IT-platform waarin bepaalde IT-componenten van Eures gedeeltelijk worden hergebruikt. Het overgrote deel van deze kosten gaat naar infrastructuurontwikkeling op EU-niveau. Daaronder valt, bijvoorbeeld, het kernsysteem, het opzetten van het instrument voor voorafgaande screening, het opzetten van een databank voor profielen van werkzoekenden uit derde landen, de nodige aanpassingen van de Eures-componenten (bijv. het automatische matchinginstrument) en de interoperabiliteit tussen de nationale systemen van de lidstaten en het IT-platform van de EU-talentenpool.
–Financiering ten laste van de Commissie: 6 722 056 – 6 804 539 EUR (met minimaal elf en maximaal twintig deelnemende lidstaten);
–Financiering voor de interoperabiliteit tussen de nationale systemen van de lidstaten en de EU-talentenpool (ten laste van de Commissie): 2 672 400 – 4 175 625 EUR (met minimaal elf en maximaal twintig deelnemende lidstaten).
Het secretariaat van de EU-talentenpool dat binnen de Commissie wordt opgericht, zal extra personeel 24 vergen. Bovendien zal de Commissie kosten moeten maken voor activiteiten in verband met de coördinatie van de nationale contactpunten, opleiding, communicatie, vertaling en de verstrekking van online-informatie.
Daarnaast moeten in de lidstaten (vanaf 2026) nationale contactpunten worden aangewezen. Gezien de koppeling met de talentpartnerschappen kan de EU-talentenpool het gemakkelijker maken werkzoekenden te werven die in het kader van een talentenpartnerschap vaardigheden hebben ontwikkeld of gevalideerd die zijn gecertificeerd met een “EU-talentpartnerschapspas” (na 2027).
–Financiering ten laste van de Commissie: 5 426 500 – 6 000 000 EUR per jaar.
–Financiering ten laste van de lidstaten (uit het AMIF): 9 440 000 – 16 040 000 EUR: 8 000 000 – 14 600 000 EUR voor de aangewezen nationale contactpunten (vanaf 2026) en 1 440 000 EUR (na 2027) voor administratieve ondersteuning bij de afgifte van de “EU-talentpartnerschapspassen” (uit het AMIF, voor beide kostencategorieën).
3) Terugkerende jaarlijkse kosten voor IT in de operationele fase (na 2027):
–Financiering ten laste van de Commissie: 1 906 255 – 1 947 497 EUR voor het onderhoud van het IT-platform van de EU-talentenpool, de ontwikkeling van extra functies en infrastructuur gedurende de eerste twee werkingsjaren (deze kosten dalen geleidelijk in de daaropvolgende jaren).
–Financiering ten laste van de lidstaten (uit de nationale begroting): 348 075 – 543 867 EUR jaarlijkse kosten die alle deelnemende lidstaten (uitgaande van elf tot twintig deelnemers tegen 2030) moeten maken voor het onderhoud van de interoperabiliteit tussen de nationale systemen van de lidstaten en het IT-platform van de EU-talentenpool tijdens de eerste twee werkingsjaren (deze kosten dalen geleidelijk in de daaropvolgende jaren).
Voor een gedetailleerd overzicht van de gevolgen voor de begroting en de vereiste personele en administratieve middelen wordt verwezen naar het financieel memorandum.
5. OVERIGE ELEMENTEN
5.1Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage
Tijdens de uitvoeringsfase zal de Commissie via de stuurgroep van de EU-talentenpool regelmatig vergaderingen met de deelnemende lidstaten beleggen om een en ander te bespreken en te verduidelijken. Uiterlijk in 2031 (als de EU-talentenpool naar schatting drie jaar operationeel is) en vervolgens om de vijf jaar zal de Commissie bij het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s een verslag indienen met een evaluatie van de uitvoering, de werking en het effect van de EU-talentenpool.
De uitvoering van de EU-talentenpool zal aan de belangrijkste beleidsdoelstellingen worden getoetst aan de hand van een aantal relevante en meetbare indicatoren die gebaseerd zijn op gemakkelijk toegankelijke, aanvaarde en geloofwaardige gegevensbronnen. Met name de volgende gegevens zullen worden verzameld: i) het aantal en het soort profielen van werkzoekenden uit derde landen die op het IT-platform van de EU-talentenpool worden geregistreerd, ii) het aantal en het soort vacatures die op het IT-platform van de EU-talentenpool worden geregistreerd, iii) het aantal bezoeken aan het IT-platform van de EU-talentenpool, iv) het aantal via de EU-talentenpool gefaciliteerde wervingen, v) het aantal afgegeven “EU-talentpartnerschapspassen”, vi) het aantal en het soort wervingen die via de EU-talentenpool zijn gefaciliteerd in het kader van de talentpartnerschappen. Het secretariaat van de EU-talentenpool zal de prestaties van de EU-talentenpool regelmatig monitoren.
Voor specifiek onderzoek naar thema’s die verband houden met de uitvoering van de EU-talentenpool kunnen bestaande EU-agentschappen en -netwerken worden ingezet, zoals het Bureau voor de grondrechten, het Europees migratienetwerk en het Kenniscentrum Migratie en Demografie van de Commissie. De Commissie zal ook een beroep blijven doen op de deskundigengroepen die een bijdrage aan de effectbeoordeling hebben geleverd.
5.2Artikelsgewijze toelichting
HOOFDSTUK I – ALGEMENE BEPALINGEN
Dit hoofdstuk bevat de omschrijving van het onderwerp, de afbakening van het toepassingsgebied en de definities.
Het voorstel voorziet in de oprichting van een voor alle lidstaten beschikbare EU-talentenpool die de werving van buiten de Unie verblijvende werkzoekenden uit derde landen moet vergemakkelijken, ook als deze personen zich in derde landen bevinden en internationale bescherming behoeven.
De EU-talentenpool is een facultatief instrument dat geïnteresseerde lidstaten extra ondersteuning op EU-niveau biedt om internationale werving te vergemakkelijken. De lidstaten kunnen hun eigen instrumenten behouden en aanvullen met het nieuwe platform. De lidstaten beslissen zelf of ze meedoen of niet. De regels voor deelname zijn vastgesteld in artikel 3. Lidstaten mogen zich te allen tijde aansluiten bij de EU-talentenpool. Deze beslissing moet uiterlijk negen maanden van tevoren aan de Commissie worden gemeld. Alleen in de deelnemende lidstaten gevestigde werkgevers mogen de EU-talentenpool gebruiken om hun vacatures op het platform te publiceren.
Met het oog op transparantie over het toepassingsgebied van deze verordening zal op het platform informatie inzake de aan de EU-talentenpool deelnemende lidstaten worden bekendgemaakt.
HOOFDSTUK II – IT-SYSTEEMARCHITECTUUR
Artikel 5 van het voorstel voorziet in de oprichting van een nieuw IT-platform (het IT-platform van de EU-talentenpool) waar profielen van buiten de Unie verblijvende werkzoekenden uit derde landen en vacatures van in de deelnemende lidstaten gevestigde werkgevers worden samengebracht en de matching ervan wordt ondersteund. De IT-componenten die daarvoor moeten worden ontwikkeld, staan in artikel 5, lid 2. Door middel van uitvoeringshandelingen kunnen uniforme technische normen worden vastgesteld voor gegevensuitwisseling, gegevensformats en formats voor vacatures en profielen van werkzoekenden.
Om de budgettaire gevolgen van de ontwikkeling van een nieuw IT-platform te beperken, moet het IT-platform van de EU-talentenpool zoveel mogelijk worden ontwikkeld met bestaande IT-infrastructuur die eigendom is van de Commissie.
De EU-talentenpool kan de deelnemende lidstaten alleen maar doeltreffend ondersteunen als de nationale systemen en het IT-platform van de EU-talentenpool interoperabel zijn. Op die manier krijgen niet alleen geregistreerde werkzoekenden uit derde landen en werkgevers die deelnemen aan de EU-talentenpool, maar ook de bevoegde autoriteiten in de deelnemende lidstaten in één keer toegang tot in nationale en in EU-databanken geregistreerde vacatures en profielen van werkzoekenden.
Aangezien de werking van het IT-platform van de EU-talentenpool gepaard gaat met de verwerking van persoonsgegevens van de geregistreerde werkzoekenden uit derde landen en de werkgevers die aan de EU-talentenpool deelnemen, zijn in artikel 6 regels vastgesteld voor de verwerking van persoonsgegevens, onder meer wat betreft het bepalen van de verwerkingsverantwoordelijken en van degenen die toegang hebben tot persoonsgegevens in de EU-talentenpool. Voorts bevat het artikel bepalingen over de rechten van de werkzoekenden in dit verband. Door middel van uitvoeringshandelingen kunnen specifiekere regels worden vastgesteld, onder meer inzake de omschrijving van de subcategorieën persoonsgegevens die moeten worden verwerkt, de verantwoordelijkheden van de verwerkingsverantwoordelijken en de voorwaarden voor toegang tot persoonsgegevens.
HOOFDSTUK III – BEHEER
In deze bepalingen wordt verduidelijkt welke autoriteiten verantwoordelijk zijn voor het beheer van de EU-talentenpool, en waarin hun taken en verantwoordelijkheden bestaan.
Artikel 8 betreft de oprichting van een secretariaat dat belast wordt met het algemene beheer van de EU-talentenpool en onder meer tot taak krijgt het IT-platform van de EU-talentenpool op te zetten en te beheren.
Artikel 9 gaat in op de stuurgroep van de EU-talentenpool, die bestaat uit vertegenwoordigers van de deelnemende lidstaten (vertegenwoordigers van andere lidstaten mogen als waarnemer aan de vergaderingen deelnemen) en ondersteuning moet bieden bij een aantal aspecten die relevant zijn voor de uitvoering van de EU-talentenpool, onder meer inzake planning en coördinatie van de activiteiten van de pool. Deze groep kan ook dienst doen als een discussieforum waar de lidstaten van gedachten kunnen wisselen over de invoering van versnelde immigratieprocedures om de werving van werkzoekenden uit derde landen die via het IT-platform van de EU-talentenpool gematcht zijn met een werkgever, te vergemakkelijken.
Op grond van artikel 10 moet elke deelnemende lidstaat een nationaal contactpunt voor de EU-talentenpool aanwijzen, dat verantwoordelijk is voor de uitvoering van de EU-talentenpool op nationaal niveau. Deze nationale contactpunten hebben met name tot taak vacatures door te sturen naar het IT-platform van de EU-talentenpool, de nationale lijst van knelpuntberoepen naar het secretariaat van de EU-talentenpool door te sturen en aan dat secretariaat te melden welke knelpuntberoepen overeenkomstig artikel 15, lid 1, zijn geschrapt van of zijn toegevoegd aan de lijst van EU-knelpuntberoepen.
HOOFDSTUK IV – REGISTRATIE VAN WERKZOEKENDEN UIT DERDE LANDEN IN DE EU-TALENTENPOOL EN DEELNAME VAN WERKGEVERS AAN DE EU-TALENTENPOOL
Artikel 11 – Registratie en toegang van werkzoekenden uit derde landen
Artikel 11 voorziet in regels voor werkzoekenden uit derde landen op het gebied van registratie op en toegang tot het IT-platform van de EU-talentenpool. Na hun profiel te hebben geregistreerd via het Europass-instrument voor het aanmaken van profielen, worden de geregistreerde werkzoekenden uit derde landen zichtbaar voor werkgevers en mogen zij op het platform op zoek gaan naar vacatures.
Artikel 12 – Registratie van profielen en toegang van werkzoekenden uit derde landen in het kader van talentpartnerschappen
Het IT-platform van de EU-talentenpool zal werving in het kader van talentpartnerschappen vergemakkelijken en daardoor ook dienst doen als instrument voor de uitvoering van deze partnerschappen. Met het oog daarop zijn in artikel 12 specifieke regels vastgesteld voor de deelname van werkzoekenden uit derde landen in het kader van een talentpartnerschap.
Werkzoekenden uit derde landen die aan een talentpartnerschap hebben deelgenomen, moeten een “EU-talentpartnerschapspas” krijgen waarin de vaardigheden die zij in het kader van het talentpartnerschap hebben ontwikkeld of gevalideerd, worden gecertificeerd. De voorwaarden voor de afgifte van de “EU-talentpartnerschapspas” moeten door de lidstaten worden bekrachtigd in het kader van het talentpartnerschap in kwestie. De modellen voor het format van deze pas kunnen bij een uitvoeringshandeling worden vastgelegd.
Zodra het profiel van deze werkzoekenden op het IT-platform van de EU-talentenpool is geregistreerd, wordt de “EU-talentpartnerschapspas” zichtbaar voor werkgevers.
Werkzoekenden uit derde landen aan wie een “EU-talentpartnerschapspas” is afgegeven, hebben ondersteuning gekregen voor de ontwikkeling en validering van vaardigheden binnen een tussen de deelnemende lidstaten en de partnerlanden overeengekomen kader. Het is mogelijk dat deze ondersteuning toegespitst is op de arbeidsmarkt van een of meer lidstaten die bij het talentpartnerschap zijn aangesloten, en dat die lidstaten een financiële bijdrage leveren voor de ontwikkeling en uitvoering van deze ondersteuning. Daarom krijgen de bij dat talentpartnerschap aangesloten lidstaten de mogelijkheid om het profiel van werkzoekenden uit derde landen aan wie een “EU-talentpartnerschapspas” is afgegeven, gedurende maximaal één jaar alleen zichtbaar te maken voor werkgevers die gevestigd zijn in een of meer bij dat talentpartnerschap aangesloten lidstaten.
Artikel 13 – Deelname van werkgevers aan de EU-talentenpool
De nationale contactpunten van de EU-talentenpool sturen de vacatures van de werkgevers door naar het IT-platform van de pool. Aangezien de EU-talentenpool toegespitst is op bepaalde knelpuntberoepen, worden alleen vacatures naar het platform doorgestuurd die overeenstemmen met de lijst van EU-knelpuntberoepen (artikel 14) of de nationale aanpassingen van deze lijst (artikel 15) of die relevant zijn voor een talentpartnerschap. Om naar het platform te kunnen worden doorgestuurd, moeten deze vacatures ook openstaan voor werving van werkzoekenden uit derde landen overeenkomstig het beginsel dat Unieburgers voorrang genieten.
Werkgevers die deelnemen aan de EU-talentenpool, moeten voldoen aan de betrokken wetgeving en praktijk van de Unie en de lidstaat. Werkzoekenden uit derde landen worden daardoor beschermd tegen discriminatie, het risico van oneerlijke werving en ontoereikende arbeidsomstandigheden en -voorwaarden.
Artikelen 14 en 15 – Lijst van EU-knelpuntberoepen en nationale aanpassingen van de lijst
Om de deelnemende lidstaten beter te ondersteunen bij het aanpakken van bestaande en toekomstige tekorten aan arbeidskrachten, moet de EU-talentenpool zich specifiek richten op de meest relevante beroepen. Met het oog daarop is in de bijlage bij deze verordening een lijst van EU-knelberoepen opgenomen met een viercijferige ISCO-08-code. De Commissie kan deze lijst door middel van gedelegeerde handelingen wijzigen om er beroepen in op te nemen waarvoor in een significant aantal deelnemende lidstaten knelpunten op de arbeidsmarkt bestaan, alsook beroepen die rechtstreeks bijdragen tot de groene en de digitale transitie van de EU. De deelnemende lidstaten kunnen besluiten om in het licht van de specifieke behoeften op hun arbeidsmarkt beroepen aan de lijst van EU-knelpuntberoepen toe te voegen of ervan te schrappen. De nationale aanpassingen hebben alleen gevolgen voor het matchen met vacatures in de betrokken lidstaat.
Artikel 16 – Zoeken en matchen
Geregistreerde werkzoekenden uit derde landen en werkgevers die deelnemen aan de EU-talentenpool kunnen elkaar op het IT-platform vinden via een zoekfunctie met filters, waaronder specifieke filters voor het vinden van profielen van werkzoekenden met een “EU-talentpartnerschapspas”.
Een in het IT-platform geïntegreerd geautomatiseerd matchinginstrument maakt een lijst van voorgestelde profielen van werkzoekenden en vacatures aan. De lijst wordt samengesteld op basis van de mate waarin de in het profiel opgegeven vaardigheden, kwalificaties en werkervaring relevant zijn voor de eisen die in een specifieke vacature worden gesteld.
HOOFDSTUK V – INFORMATIEVERSTREKKING, ONDERSTEUNENDE DIENSTEN EN VERSNELDE IMMIGRATIEPROCEDURES
Artikel 17 – Informatieverstrekking en ondersteunende diensten
Om de werving te vergemakkelijken, moeten zowel werkgevers als werkzoekenden uit derde landen toegang hebben tot begrijpelijke en transparante informatie over de regels die in de lidstaten van toepassing zijn. Met het oog daarop wordt op het IT-platform van de EU-talentenpool online-informatie verstrekt, met name over wervings-, immigratie- en erkenningsprocedures.
Daarnaast wordt, met het oog op de adequate bescherming van werkzoekenden uit derde landen die via de EU-talentenpool worden geworven, ook informatie verstrekt over de verhaalmechanismen in de deelnemende lidstaten.
Wat de bijstand na de selectie betreft, moeten de contactpunten van de EU-talentenpool krachtens artikel 17, lid 3, aan geregistreerde werkzoekenden uit derde landen en werkgevers die deelnemen aan de EU-talentenpool op verzoek advies en informatie verstrekken over procedures voor gezinshereniging, rechten van gezinsleden, nationale integratiemaatregelen en organisaties die na de werving bijstand verlenen aan onderdanen van derde landen. Er moet in dit verband tevens informatie worden verstrekt over de verhaalmechanismen die beschikbaar zijn in geval van uitbuiting op het werk en oneerlijke wervingspraktijken in de deelnemende lidstaten.
Artikel 18 – Facilitering van klachten
Met het oog op de doeltreffende bescherming van geregistreerde werkzoekenden uit derde landen moeten de lidstaten krachtens artikel 18 voorzien in doeltreffende mechanismen aan de hand waarvan deze mensen een klacht kunnen indienen wanneer de aan de EU-talentenpool deelnemende werkgevers zich niet houden aan de in artikel 13 vastgestelde verplichtingen. Overeenkomstig artikel 10 wordt de toegang van aan de EU-talentenpool deelnemende werkgevers opgeschort en worden hun vacatures door de nationale contactpunten van de EU-talentenpool verwijderd indien de nationale autoriteiten die bevoegd zijn voor de wetgeving en de praktijk van de Unie en de lidstaat op het gebied van gelijke behandeling van onderdanen van derde landen en bescherming van deze mensen tegen oneerlijke werving en ontoereikende arbeidsomstandigheden en -voorwaarden, in kennis worden gesteld van een inbreuk op deze wetgeving en deze praktijk als bedoeld in artikel 13.
Artikel 19 – Versnelde immigratieprocedures
Om het voor werkgevers gemakkelijker te maken om buiten de Unie verblijvende geregistreerde werkzoekenden uit derde landen te werven en deze werving sneller te laten verlopen, krijgen de deelnemende lidstaten op grond van artikel 19 de mogelijkheid om versnelde immigratieprocedures in te voeren, met name wat betreft de afgifte van visa en verblijfsvergunningen voor arbeidsdoeleinden en de vrijstelling van het beginsel dat Unieburgers voorrang genieten.
HOOFDSTUK VI – SLOTBEPALINGEN
Deze artikelen bevatten regels inzake monitoring, rapportage, uitoefening van de bevoegdheidsdelegatie, vaststelling van uitvoeringshandelingen en inwerkingtreding van deze verordening.