Toelichting bij COM(2023)636 - Wijziging van de Verordeningen (EU) nr. 1024/2012 en (EU) 2018/1724 wat betreft bepaalde voorschriften van Richtlijn (EU) XXXX/XXXX

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Dit voorstel vergezelt het voorstel van de Commissie voor een richtlijn tot vaststelling van geharmoniseerde voorschriften op de interne markt betreffende de transparantie van activiteiten met betrekking tot belangenvertegenwoordiging namens derde landen1 teneinde de werking van de interne markt te verbeteren door een gemeenschappelijk niveau van transparantie in de hele Unie tot stand te brengen.

De voorgestelde richtlijn verplicht de lidstaten om nationale registers op te zetten en bij te houden met het oog op de transparantie van de belangenvertegenwoordigingsactiviteiten van entiteiten, en om autoriteiten aan te wijzen die verantwoordelijk zijn voor deze registers. Voorts verplicht de voorgestelde richtlijn de lidstaten toezichthoudende autoriteiten aan te wijzen die verantwoordelijk zijn voor het toezicht op de naleving en de handhaving van de in de voorgestelde richtlijn vastgestelde verplichtingen, alsook informatie uit te wisselen met de toezichthoudende autoriteiten van andere lidstaten en de Commissie, indien de voorgestelde richtlijn daartoe machtigt.

De administratieve samenwerking en de uitwisseling van informatie tussen de nationale bevoegde autoriteiten onderling en de Commissie waarin de voorgestelde richtlijn voorziet, moeten plaatsvinden via het bij Verordening (EU) nr. 1024/2012 van het Europees Parlement en de Raad ingestelde Informatiesysteem interne markt (IMI)2. Daarom moeten de nodige procedures voor administratieve samenwerking in het IMI-systeem worden vastgelegd. Verordening (EU) nr. 1024/2012 moet derhalve dienovereenkomstig worden gewijzigd.

Om de administratieve lasten voor juridische entiteiten en natuurlijke personen die binnen het toepassingsgebied van de voorgestelde richtlijn vallen, tot een minimum te beperken, moet voorts Verordening (EU) 2018/1724 van het Europees Parlement en de Raad3 worden gewijzigd om te voorzien in gemakkelijke onlinetoegang tot informatie over de rechten en plichten die voortvloeien uit de richtlijn, en om ervoor te zorgen dat de toegang tot en de voltooiing van de registratieprocedure waarin de richtlijn voorziet, volledig online kan plaatsvinden.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

Rechtsgrondslag

Verordening (EU) nr. 1024/2012 en Verordening (EU) 2018/1724 zijn beide gebaseerd op artikel 114 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), dat voorziet in de vaststelling van maatregelen om de instelling en de werking van de interne markt te waarborgen. Overeenkomstig de regel dat de rechtsgrondslag van een wijzigingsbesluit dezelfde moet zijn als de rechtsgrondslag van het te wijzigen besluit, heeft dit voorstel dezelfde rechtsgrondslag als de twee verordeningen die het wil wijzigen.

Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)

De doelstelling van dit voorstel, namelijk gebruik te maken van bestaande samenwerkingsinstrumenten en digitale toegangspoorten die op het niveau van de Unie zijn vastgesteld om de uitvoering van de voorgestelde richtlijn tot vaststelling van geharmoniseerde voorschriften op de interne markt betreffende de transparantie van activiteiten met betrekking tot belangenvertegenwoordiging namens derde landen te vergemakkelijken, kan niet doeltreffend door de lidstaten onafhankelijk worden verwezenlijkt. Optreden op het niveau van de Unie is dan ook noodzakelijk.

Evenredigheid

Dit voorstel maakt gebruik van bestaande IT-instrumenten en -toegangspoorten in plaats van nieuwe op te zetten. Het voorstel gaat bijgevolg niet verder dan nodig is om de doelstelling te verwezenlijken.

Keuze van het instrument

Artikel 114 VWEU verleent de wetgever de bevoegdheid verordeningen en richtlijnen vast te stellen.

Aangezien dit voorstel Verordening (EU) nr. 1024/2012 en Verordening (EU) 2018/1724 zou wijzigen, en in overeenstemming met het beginsel dat een wijzigingsbesluit met het oog op de rechtszekerheid van hetzelfde type als het oorspronkelijke besluit moet zijn, is een verordening het passende rechtsinstrument.

3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING

Effectbeoordeling

Een effectbeoordeling1 werd uitgevoerd in verband met de voorbereiding van het voorstel van de Commissie voor een richtlijn tot vaststelling van geharmoniseerde voorschriften op de interne markt betreffende de transparantie van activiteiten met betrekking tot belangenvertegenwoordiging namens derde landen.

De voorkeursoptie die in de effectbeoordeling is vastgesteld, omvat a) de wijziging van Verordening (EU) nr. 1024/2012 om de administratieve samenwerking en de uitwisseling van informatie waarin het initiatief voorziet, met behulp van bestaande IT-instrumenten uit te voeren, en b) de wijziging van Verordening (EU) 2018/1724 om te voorzien in gemakkelijke onlinetoegang tot informatie over de rechten en plichten die voortvloeien uit die beleidsoptie, en om ervoor te zorgen dat de toegang tot en de voltooiing van de registratieprocedure die voor die beleidsoptie vereist is, volledig online verloopt.

Grondrechten

Dit voorstel heeft geen gevolgen voor de grondrechten, los van de gevolgen die kunnen voortvloeien uit de voorgestelde richtlijn tot vaststelling van geharmoniseerde voorschriften op de interne markt betreffende de transparantie van activiteiten met betrekking tot belangenvertegenwoordiging namens derde landen.

Voor een beoordeling van het effect van dat voorstel op de grondrechten, zie COM(2023) 637 final.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

De kosten die nodig zijn voor de uitbreiding van het IMI-systeem om de administratieve samenwerking en de uitwisseling van informatie mogelijk te maken waarin de voorgestelde richtlijn tot vaststelling van geharmoniseerde voorschriften op de interne markt betreffende de transparantie van activiteiten met betrekking tot belangenvertegenwoordiging namens derde landen voorziet, zijn uiteengezet in COM(2023) 637 final.

5. OVERIGE ELEMENTEN

Artikelsgewijze toelichting

De voorgestelde verordening is van technische aard en vergezelt het voorstel voor een richtlijn tot vaststelling van geharmoniseerde voorschriften op de interne markt betreffende de transparantie van activiteiten met betrekking tot belangenvertegenwoordiging namens derde landen.

Artikel 1 wijzigt Verordening (EU) nr. 1024/2012 wat betreft het gebruik van het bij die verordening ingestelde IMI-systeem voor de toepassing van de voorgestelde richtlijn. Dit zou de administratieve samenwerking en de uitwisseling van informatie tussen de bevoegde nationale autoriteiten en de Commissie, zoals bepaald in artikel 11, lid 4, artikel 16, leden 5 en 6, artikel 17, leden 2, 4, en 5, en artikel 18 van de voorgestelde richtlijn, mogelijk maken via het IMI-systeem.

Artikel 2 wijzigt Verordening (EU) 2018/1724 wat betreft het gebruik van één digitale toegangspoort voor de toepassing van de voorgestelde richtlijn. Daartoe wordt aan bijlage I bij die verordening een punt toegevoegd om ervoor te zorgen dat de éne digitale toegangspoort toegang biedt tot informatie over de in de voorgestelde richtlijn vastgestelde rechten, verplichtingen en regels. Daarnaast worden aan de tabel in bijlage II bij die verordening velden toegevoegd om te bepalen dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat de gebruikers de in de voorgestelde richtlijn bedoelde registratie volledig online kunnen raadplegen en voltooien.