Toelichting bij COM(2025)427 - Openen van onderhandelingen over een overeenkomst ter facilitering van duurzame investeringen tussen de EU en Ecuador - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2025)427 - Openen van onderhandelingen over een overeenkomst ter facilitering van duurzame investeringen tussen de EU en Ecuador. |
|---|---|
| bron | COM(2025)427   |
| datum | 29-07-2025 |
• Motivering en doel van het voorstel
In het kompas voor concurrentievermogen van 29 januari 2025 werd benadrukt dat de EU “nieuwe manieren [moet] zoeken om partnerschappen te verdiepen en voordelen voor onze bedrijven [moet] creëren”, onder meer door middel van overeenkomsten ter facilitering van duurzame investeringen (hierna ook “SIFA’s” genoemd – Sustainable Investment Facilitation Agreements) 1 . De eerste SIFA van de EU, met Angola, is op 1 september 2024 in werking getreden 2 . Op 12 juni 2025 heeft de Raad van de Europese Unie een besluit aangenomen waarbij machtiging wordt verleend tot het openen van onderhandelingen over een SIFA met Ivoorkust 3 .
Tijdens de 8e vergadering van het mechanisme voor bilateraal politiek overleg tussen de EU en Ecuador op 13 juni 2024 heeft Ecuador belangstelling getoond voor onderhandelingen over een SIFA met de EU. Vervolgens heeft de minister van Buitenlandse Zaken van Ecuador, Gabriela Sommerfield, op 16 december 2024 brieven gestuurd aan de Europees commissaris voor Handel en Economische Veiligheid, Maroš Šefčovič, en aan de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid en vicevoorzitter van de Europese Commissie, Kaja Kallas, waarin zij herhaalde dat haar land belangstelling had voor onderhandelingen over een SIFA met de EU.
In 2023 bedroegen de buitenlandse directe investeringen van de EU in Ecuador 8,2 miljard EUR, tegenover 7,1 miljard EUR in 2022. De EU heeft een multilaterale handelsovereenkomst gesloten met Andeslanden, waarbij Ecuador partij is. Die handelsovereenkomst bevat bepalingen over diensten en investeringen, met inbegrip van verbintenissen inzake markttoegang en nationale behandeling van EU-investeerders. In dit verband zou de SIFA een gelegenheid bieden om de investeringsbetrekkingen tussen de EU en Ecuador te verdiepen en EU-investeerders te ondersteunen bij het verder benutten van de kansen die de handelsovereenkomst biedt door het regelgevingskader en de procedures voor investeringen te verbeteren. Met deze overeenkomst zou worden beoogd dit te doen door middel van verbintenissen inzake investeringsfacilitering, zoals meer transparantie en voorspelbaarheid voor investeringsgerelateerde wet- en regelgeving, vereenvoudiging van de procedures voor investeringsvergunningen, en verbetering van de publiek-private dialoog via contactpunten voor investeerders en betrokkenheid van belanghebbenden. Het uiteindelijke doel zou zijn een transparanter, efficiënter en voorspelbaarder investeringsklimaat te bevorderen en Ecuador derhalve te ondersteunen bij het aantrekken van buitenlandse directe investeringen met inachtneming van normen op het gebied van milieu, arbeidsrechten en klimaat. Op die manier zou deze overeenkomst duurzame ontwikkeling, economische groei en het scheppen van banen bevorderen. In het licht van het bovenstaande beveelt de Commissie het openen van onderhandelingen over een SIFA met Ecuador aan.
• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
De doelstellingen van deze overeenkomsten zijn in overeenstemming met het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU), waarin is bepaald dat de EU “de integratie van alle landen in de wereldeconomie [moet stimuleren], onder meer door het geleidelijk wegwerken van belemmeringen voor de internationale handel” 4 .
Deze overeenkomst bevordert de doelstellingen van het kompas voor concurrentievermogen van 29 januari 2025, waarin werd vermeld dat de EU “nieuwe manieren [moet] zoeken om partnerschappen te verdiepen en voordelen voor onze bedrijven te creëren”, onder meer door middel van SIFA’s 5 . Zij sluit ook direct aan op de mededeling over de evaluatie van handel en duurzame ontwikkeling van 2022 6 .
Deze overeenkomst zou in overeenstemming zijn met de mededeling “Een nieuwe agenda voor de betrekkingen tussen de EU en Latijns-Amerika en het Caribisch gebied” 7 , waarin het volgende wordt gesteld: “[d]e EU zal blijven samenwerken met de LAC-partners om de voorwaarden voor duurzame investeringen te helpen creëren, onder meer met behulp van Global Gateway en door open, stabiele en voorspelbare rechtskaders te ondersteunen, discriminerende belemmeringen weg te nemen en investeringen te bevorderen.” Deze overeenkomst zou daarom ook een aanvulling vormen op de Global Gateway-investeringsagenda EU-LAC, met behulp waarvan “de EU hoogwaardige investeringen op gang [kan] brengen om te helpen voorzien in de infrastructuurbehoeften van LAC, de ontwikkeling van menselijk kapitaal te ondersteunen (door met name de positie van vrouwen, jongeren en de meest kwetsbare groepen te verbeteren) en het stimulerende ondernemings- en regelgevingsklimaat te versterken, met als doel lokale toegevoegde waarde, groei en hoogwaardige werkgelegenheid te creëren” 8 .
De beoogde SIFA zou volledig in overeenstemming zijn met, en een aanvulling vormen op, de toekomstige overeenkomst inzake het faciliteren van investeringen voor ontwikkeling, waarover in het kader van de Wereldhandelsorganisatie is onderhandeld 9 .
• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
De doelstellingen zijn verenigbaar met andere beleidsterreinen van de EU, met name met het ontwikkelingsbeleid van de EU.
2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
• Procedurele rechtsgrondslag
De procedurele rechtsgrondslag voor het voorgestelde besluit tot machtiging tot het openen van onderhandelingen over de voorgenomen overeenkomst is artikel 218, leden 3 en 4, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).
Artikel 218, lid 3, VWEU bepaalt dat wanneer de voorgenomen overeenkomst niet uitsluitend of hoofdzakelijk betrekking heeft op het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, de Commissie aanbevelingen moet doen aan de Raad. De Raad stelt vervolgens een besluit vast waarbij machtiging wordt verleend tot het openen van de onderhandelingen en waarbij de onderhandelaar van de Unie of het hoofd van het onderhandelingsteam van de Unie wordt aangewezen.
In artikel 218, lid 4, VWEU is bepaald dat de Raad de onderhandelaar onderhandelingsrichtsnoeren kan geven en een bijzonder comité kan aanwijzen, in overleg waarmee de onderhandelingen moeten worden gevoerd.
De Commissie beveelt aan onderhandelingen te openen tussen de Europese Unie en de Republiek Ecuador over een internationale overeenkomst inzake investeringsfacilitering. De Commissie moet als onderhandelaar worden aangewezen.
• Materiële rechtsgrondslag
Deze handeling valt onder de gemeenschappelijke handelspolitiek en derhalve is de materiële rechtsgrondslag artikel 207, lid 4, VWEU.
• Keuze van de onderhandelaar
Aangezien de beoogde overeenkomst uitsluitend betrekking heeft op kwesties die niet onder het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid vallen, moet de Commissie worden aangewezen als onderhandelaar overeenkomstig artikel 218, lid 3, VWEU.
• Bevoegdheid van de Unie
Deze handeling valt onder de gemeenschappelijke handelspolitiek uit hoofde van artikel 207 VWEU. Zij valt derhalve onder de exclusieve bevoegdheid van de Unie overeenkomstig artikel 3, lid 1, VWEU.
• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
Het onderwerp van de beoogde onderhandelingen houdt verband met de gemeenschappelijke handelspolitiek. Overeenkomstig artikel 5, lid 3, VEU is het subsidiariteitsbeginsel niet van toepassing op gebieden die onder de exclusieve bevoegdheid van de EU vallen. Volgens artikel 3, lid 1, VWEU is de Unie exclusief bevoegd op het gebied van de gemeenschappelijke handelspolitiek. Overeenkomstig onder meer artikel 207 VWEU valt het onderhandelen over handels- en investeringsovereenkomsten onder de gemeenschappelijke handelspolitiek.
• Evenredigheid
De aanbeveling van de Commissie is in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel, aangezien het sluiten van een internationale overeenkomst het belangrijkste instrument is om met een subject van internationaal recht als een andere staat wederkerige rechten en verplichtingen aan te gaan.
• Keuze van het instrument
Deze aanbeveling voor een besluit van de Raad wordt ingediend in overeenstemming met artikel 218, leden 3 en 4, VWEU, uit hoofde waarvan de Raad een besluit vaststelt waarbij machtiging wordt verleend tot het openen van onderhandelingen en het aanwijzen van de onderhandelaar van de Unie. De Raad kan de onderhandelaar ook onderhandelingsrichtsnoeren geven. Er bestaat geen ander rechtsinstrument dat kan worden gebruikt om de in deze aanbeveling geformuleerde doelstelling te bereiken.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
• Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan
Niet van toepassing.
• Raadpleging van belanghebbenden
De Commissie heeft in 2021 een openbare raadpleging gehouden in het kader van de evaluatie van de multilaterale handelsovereenkomst tussen de Andesgemeenschap en de EU, waarin de standpunten van belanghebbenden over investeringen in de betrokken landen, waaronder Ecuador, waren opgenomen. Daarnaast worden de belanghebbenden regelmatig door de Commissie geraadpleegd, onder meer in de deskundigengroep voor handelsovereenkomsten 10 en de dialoog met het maatschappelijk middenveld 11 .
• Bijeenbrengen en gebruik van expertise
Dit voorstel is gebaseerd op externe expertise die bijeen is gebracht in het kader van een project dat in opdracht van de Europese Commissie door de Wereldbank is uitgevoerd. Uit de verslagen is met name gebleken dat investeerders 12 het gebrek aan transparantie en voorspelbaarheid in de omgang met overheidsinstanties, de plotse wijzigingen van wet- en regelgeving en de vertragingen bij het verkrijgen van vergunningen en goedkeuringen van overheidswege aanvoeren als cruciale factoren die van invloed zijn op hun investeringsbeslissingen voor ontwikkelingslanden. Juist op deze gebieden zou de voorgestelde SIFA betrekking hebben.
• Effectbeoordeling
De verbintenissen inzake investeringsfacilitering in de SIFA zijn gericht op de toepassing van beginselen van goed bestuur en goede regelgevingspraktijken, met inbegrip van transparantie, voorspelbaarheid en administratieve efficiëntie, binnen het investeringskader van een partnerland (wetten, voorschriften en procedures op het gebied van investeringen). De effecten van deze investeringsbevorderende maatregelen hebben grotendeels betrekking op de uitvoering van de overeenkomst door een partnerland en de verbetering van het investeringsklimaat op lange termijn. Het geheel van de effecten wordt ook beïnvloed door individuele investeringen die een dergelijk verbeterd investeringskader kan aantrekken. De SIFA codificeert praktijken die in de EU reeds gevestigde praktijk zijn.
Bovendien profiteert het initiatief van verschillende beoordelingen die in de loop der jaren zijn uitgevoerd, waaronder een duurzaamheidseffectbeoordeling van de handel tussen de EU en de Andesgemeenschap (2009), een verslag waarin de economische effecten van de handelsovereenkomst tussen de Europese Unie en Ecuador worden beoordeeld (2016), en het evaluatieverslag van de handelsovereenkomst tussen de EU en de Andesgemeenschap (2021).
• Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging
Dit voorstel heeft tot doel de Raad aan te bevelen een besluit vast te stellen waarbij machtiging wordt verleend tot het openen van onderhandelingen voor een SIFA met Ecuador. Het voorstel omvat niet de uitwisseling van gegevens, de automatisering van processen, het gebruik van digitale systemen of de verlening van openbare diensten. Bijgevolg is het beginsel “standaard digitaal” niet van toepassing, aangezien bij het voorstel geen specifieke digitale vereisten worden ingevoerd.
• Grondrechten
Het initiatief is volledig in overeenstemming met het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
Het initiatief heeft geen gevolgen voor de begroting.
5. OVERIGE ELEMENTEN
• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage
De onderhandelingen over de SIFA zullen naar verwachting in 2026 worden afgerond.
• Toelichtende stukken (bij richtlijnen)
Niet van toepassing.
• Artikelsgewijze toelichting
De bepalingen hebben tot doel de Raad aan te bevelen een besluit vast te stellen waarbij machtiging wordt verleend tot het openen van onderhandelingen en tot het aanwijzen van de onderhandelaar van de Unie. De Raad kan de onderhandelaar richtsnoeren geven.
Inhoudsopgave
BESLUIT VAN DE RAAD
tot het openen van onderhandelingen over een overeenkomst ter facilitering van duurzame investeringen tussen de Europese Unie en de Republiek Ecuador
DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,
Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 207, lid 4, eerste alinea, in samenhang met artikel 218, leden 3 en 4,
Gezien de aanbeveling van de Europese Commissie,
Overwegende hetgeen volgt:
Er moeten onderhandelingen worden geopend met het oog op de sluiting van een overeenkomst ter facilitering van duurzame investeringen met de Republiek Ecuador,
HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD:
1. De Commissie wordt gemachtigd om namens de Unie met de Republiek Ecuador te onderhandelen over een overeenkomst ter facilitering van duurzame investeringen.
2. De Commissie wordt aangewezen als onderhandelaar namens de Unie.
De onderhandelingen worden gevoerd op grond van de onderhandelingsrichtsnoeren van de Raad die in de bijlage bij dit besluit zijn vastgesteld.
De onderhandelingen worden gevoerd in overleg met het [speciaal comité overeenkomstig artikel 207, lid 3, derde alinea, VWEU].
Dit besluit en de bijlage erbij worden onmiddellijk na de goedkeuring ervan openbaar gemaakt.
Dit besluit is gericht tot de Commissie.
Gedaan te Brussel,
De voorzitter
(1) Mededeling van de Commissie over een kompas voor het concurrentievermogen van de EU, COM(2025) 30 final.
(2) Zie Besluit (EU) 2024/829 van de Raad van 4 maart 2024 betreffende de ondertekening, namens de Unie, van de Overeenkomst ter facilitering van duurzame investeringen tussen de Europese Unie en de Republiek Angola (PB L, 2024/829, 8.3.2024).
(3) Besluit (EU) 2025/1209 van de Raad van 12 juni 2025 tot machtiging tot het openen van onderhandelingen met de Republiek Ivoorkust over een overeenkomst ter facilitering van duurzame investeringen (PB L, 2025/1209, 17.6.2025, ELI: data.europa.eu/eli/dec/2025/1209/oj).
(4) Artikel 21, lid 2, punt e), VEU.
(5) Mededeling van de Commissie over een kompas voor het concurrentievermogen van de EU, COM(2025) 30 final.
(6) Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad en het Europees Economisch en Sociaal Comité: “De kracht van handelspartnerschappen: samen voor groene en rechtvaardige economische groei”, COM(2022) 409 final.
(7) Gezamenlijke mededeling aan het Europees Parlement en de Raad over een nieuwe agenda voor de betrekkingen tussen de EU en Latijns-Amerika en het Caribisch gebied, JOIN(2023) 17 final.
(8) Ibid.
(9) www.wto.org/english/tratop_e/invfac_public_e">https://www.wto.org/english/tratop_e/invfac_public_e .
(10) ec.europa.eu/trade/trade-policy-and-you .
(11) trade.ec.europa.eu/civilsoc .
(12) Zie Wereldbank, Retention and Expansion of Foreign Direct Investment, Political Risk and Policy Responses ( documents1.worldbank.org/curated/en ).