Overwegingen bij COM(2002)304 - Wijziging van Richtlijn 96/92/EG en Richtlijn 98/30/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en aardgas (door de Commissie overeenkomstig artikel 250, lid 2 van het EG-verdrag ingediend) - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2002)304 - Wijziging van Richtlijn 96/92/EG en Richtlijn 98/30/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor ... |
|---|---|
| document | COM(2002)304   |
| datum | 7 juni 2002 |
(2) Uit de ervaring die met de uitvoering van deze richtlijnen is opgedaan, blijkt dat belangrijke voordelen uit de interne markten voor elektriciteit en gas beginnen voort te komen in de vorm van verbeterde efficiëntie, prijsverlagingen, kwalitatief betere dienstverlening en toegenomen concurrentie. Er zijn evenwel nog belangrijke tekortkomingen en mogelijkheden tot verbetering van de werking van de markten, waarbij met name aan maatregelen op de volgende gebieden wordt gedacht: het zorgen voor gelijke concurrentievoorwaarden op het niveau van de opwekking en het beperken van het risico van ondermijnend gedrag, het zorgen voor niet-discriminerende transmissie- en distributietarieven doordat toegang wordt verleend tot het net op basis van tarieven die gepubliceerd worden voordat ze in kracht treden, en het zorgen voor de bescherming van de rechten van kleine en kwetsbare afnemers en het verstrekken van informatie over de brandstoffen die voor de elektriciteitsopwekking worden gebruikt.
(3) Op zijn bijeenkomst op 23 en 24 maart 2000 in Lissabon heeft de Europese Raad gevraagd om een snelle voortgang van de voltooiing van de interne markt voor de elektriciteits- en gassector en om een versnelling van de liberalisering in deze sectoren met het oog op de totstandbrenging van een volledig operationele interne markt op deze gebieden. In zijn resolutie van 6 juli 2000 over het tweede verslag van de Commissie betreffende de stand van de liberalisering van de energiemarkten heeft het Europees Parlement de Commissie verzocht een gedetailleerd tijdschema vast te leggen voor de verwezenlijking van nauwkeurig omschreven doelstellingen met het oog op een geleidelijke maar volledige liberalisering van de energiemarkt.
(4) Met de rechten die de Europese burgers in het EG-Verdrag worden gegarandeerd op het gebied van het vrij verkeer van goederen, de vrijheid van dienstverlening en de vrijheid van vestiging, is evenwel alleen een volledig opengestelde markt in overeenstemming waarop alle consumenten hun leveranciers vrijelijk kunnen kiezen en alle aanbieders vrijelijk aan hun klanten leveren.
(5) Tegen de achtergrond van een grotere afhankelijkheid met betrekking tot het verbruik van aardgas, dient aandacht te worden besteed aan initiatieven en maatregelen om wederzijdse regelingen aan te moedigen voor de toegang tot de netten van derde landen en een integratie van de markt.
(6) De voornaamste hinderpalen voor de totstandbrenging van een volledig operationele interne markt betreffen de toegang tot het net, de tarifering daarvan, een van lidstaat tot lidstaat uiteenlopende mate van openstelling van de markt en de verschillende aanpak van de internalisering van de externe kosten.
(7) Voor een goed werkende concurrentie is vereist dat de toegang tot het net niet-discriminerend en transparant is en tegen redelijke prijzen kan geschieden. Tegelijkertijd moeten de netten aantrekkelijk blijven voor investeerders.
(8) Voor de niet-discriminerende toegang tot het net, is de onafhankelijkheid van de transmissiesysteembeheerder van het grootste belang. Daartoe moeten de bepalingen inzake ontvlechting worden aangescherpt. Teneinde niet-discriminerende toegang tot het distributienet te waarborgen, dienen ontvlechtingsvoorschriften voor de distributiesysteembeheerder te worden ingevoerd, zowel voor beheerders van elektriciteitsdistributiesystemen als voor beheerders van gasdistributiesystemen.
(9) Teneinde kleine distributiebedrijven geen onevenredige financiële en administratieve lasten op te leggen, dienen de lidstaten, waar nodig, in staat te zijn deze bedrijven te ontheffen van de ontvlechtingsvoorschriften
(10) Verder dienen nog maatregelen te worden getroffen teneinde te zorgen voor transparante, voorspelbare en niet-discriminerende tarieven voor de toegang tot essentieel transport en de daarmee verband houdende infrastructuur, inclusief opslag en andere dienstverleningsfaciliteiten. Deze tarieven moeten op een niet-discriminerende basis voor alle gebruikers van het systeem gelden.
(11) Gezien de ervaring met de werking van Richtlijn 90/547/EEG van de Raad van 29 oktober 1990 betreffende de doorvoer van elektriciteit via de hoofdnetten i en Richtlijn 91/296/EEG van de Raad van 31 mei 1991 betreffende de doorvoer van aardgas via de hoofdnetten i dienen maatregelen te worden genomen die homogene en niet-discriminerende toegangsregelingen voor transmissie waarborgen, met inbegrip van de grensoverschrijdende stromen van gas en elektriciteit tussen lidstaten.
(12) De aanwezigheid van een efficiënte regelgeving, die door onafhankelijke nationale regelgevende instanties wordt uitgevoerd vormt een belangrijk aspect bij het waarborgen van niet-discriminerende toegang tot het net. Deze instanties moeten ten minste bevoegd zijn om de tarieven, of ten minste de methodologieën die ten grondslag liggen aan de berekening van transmissie- en distributietarieven en tarieven voor de toegang tot installaties voor vloeibaar aardgas (LNG) vast te stellen of goed te keuren. Deze tarieven moeten worden gepubliceerd voordat ze in werking treden.
(13) Om een efficiënte toegang tot de markt voor nieuwe deelnemers te garanderen zijn niet-discriminerende mechanismen waarbij de juiste kosten worden weergegeven, noodzakelijk. Zodra de markten voor elektriciteit en gas voldoende transparant zijn dient dit worden verwezenlijkt door de invoering van transparante op de markt gebaseerde mechanismen voor de levering en de aankoop van elektriciteit en gas, welke nodig zijn in het kader van het zoeken naar een evenwicht. Bij afwezigheid van dergelijke transparante markten dienen de nationale regelgevende instanties een actieve rol te spelen om te garanderen dat de desbetreffende tarieven niet-discriminerend zijn en een juiste afspiegeling van de kosten vormen.
(14) De nationale regelgevende instanties kunnen tarieven of de methodologieën die aan de berekening van de tarieven ten grondslag liggen vaststellen of goedkeuren op basis van een voorstel van de transmissiesysteembeheerder, van de distributiesysteembeheerder of -beheerders, of van de LNG-systeembeheerder, dan wel op basis van een voorstel dat is overeengekomen tussen deze systeembeheerder(s) en de gebruikers van het netwerk. Bij de uitvoering van deze taken dienen de nationale regelgevende instanties ervoor te zorgen dat de transmissie- en distributietarieven niet-discriminerend zijn en een juiste afspiegeling van de kosten vormen, en dient rekening te worden gehouden met de marginale op lange termijn vermeden netwerkkosten als gevolg van gedecentraliseerde productie en maatregelen inzake vraagzijdebeheer.
(15) De uit de interne markt voortvloeiende voordelen moeten eerlijkheidshalve zo snel mogelijk beschikbaar komen voor de handel en industrie in de Gemeenschap, ook voor kleine en middelgrote ondernemingen, alsmede voor alle burgers van de Gemeenschap, waarbij indirect werkgelegenheid zal worden gecreëerd als gevolg van een toename van de efficiëntie bij de ondernemingen.
(16) Afnemers van gas en elektriciteit moeten hun leverancier vrij kunnen kiezen. De voltooiing van de interne markt voor elektriciteit en gas moet echter worden aangepakt in fasen, waarbij een specifieke einddatum wordt vastgelegd, zodat de industrie in staat wordt gesteld zich aan te passen en te waarborgen dat er passende maatregelen en systemen zijn om de belangen van afnemers te beschermen en te waarborgen dat zij een echt en doeltreffend recht van keuze van leverancier hebben.
(17) Een verdergaande openstelling van de markt tot volledige concurrentie moet de verschillen tussen lidstaten geleidelijk opheffen. Transparantie en zekerheid bij de uitvoering van deze richtlijn moeten zijn gewaarborgd.
(18) Richtlijn 98/30/EG voorziet in toegang tot opslag als onderdeel van het gassysteem. In het licht van de opgedane ervaring bij de totstandbrenging van de interne markt moeten aanvullende maatregelen worden genomen om de bepalingen inzake toegang tot opslag en andere ondersteunende diensten te verduidelijken en de scheiding van de exploitatie van transmissie- en distributiesystemen en gasopslaginstallaties en LNG-installaties te versterken.
(19) Bijna alle lidstaten hebben ervoor gekozen concurrentie op de markt voor elektriciteitproductie te waarborgen door middel van een transparante vergunningsprocedure. De lidstaten moeten echter de mogelijkheid hebben de voorzieningszekerheid te waarborgen door middel van een aanbestedingsprocedure, ingeval met de vergunningsprocedure niet voldoende stroomopwekkingscapaciteit wordt opgebouwd.
(20) In het belang van de voorzieningszekerheid moet het evenwicht tussen vraag en aanbod in de afzonderlijke lidstaten worden bewaakt, waarbij een verslag moet worden gemaakt over de situatie op het niveau van de Gemeenschap, met inachtneming van de interconnectiecapaciteit tussen de verschillende regio's. Met een dergelijk toezicht moet tijdig genoeg een begin worden gemaakt, zodat passende maatregelen kunnen worden genomen indien de voorzieningszekerheid in gevaar komt. Bouw plus onderhoud van de noodzakelijke netwerkinfrastructuur, met inbegrip van interconnectiecapaciteit, dient ertoe bij te dragen dat een stabiele gas- en elektriciteitsvoorziening zal zijn gewaarborgd.
(21) De lidstaten dienen te waarborgen dat biogas en gas uit biomassa een niet-discriminerende toegang tot het gassysteem krijgt, op voorwaarde dat deze toegang verenigbaar is met de desbetreffende technische regels en veiligheidsnormen.
(22) Langetermijncontracten zullen een belangrijk deel van de gasleveringen aan de lidstaten blijven uitmaken en dienen te worden gehandhaafd als optie voor de gasleverende bedrijven voor zover zij de doelstellingen van deze richtlijn niet ondermijnen en verenigbaar zijn met het Verdrag, met inbegrip van de mededingingsregels.
(23) De lidstaten moeten alle afnemers het recht garanderen om tegen betaalbare, duidelijk vergelijkbare, transparante en redelijke prijzen van elektriciteit van een bepaalde kwaliteit te worden voorzien. Lidstaten dienen ook te garanderen dat alle op het gassysteem aangesloten eindverbruikers op de hoogte worden gebracht van hun rechten om tegen redelijke prijzen met aardgas van een specifieke kwaliteit te worden bevoorraad. Teneinde de handhaving van de best mogelijke kwaliteit van de openbare dienstverlening in de Gemeenschap te waarborgen, moet de Commissie op gezette tijdstippen in kennis worden gesteld van alle de door lidstaten getroffen maatregelen ter verwezenlijking van de doelstellingen van deze richtlijn. De Commissie moet op gezette tijdstippen een verslag publiceren waarin de op nationaal niveau getroffen maatregelen ter verwezenlijking van de doelstellingen van openbare dienstverlening worden geanalyseerd en de doelmatigheid ervan wordt vergeleken, teneinde aanbevelingen te kunnen doen betreffende maatregelen die op nationaal niveau moeten worden genomen om een hoog peil van openbare dienstverlening te bereiken.
(24) De eis de Commissie in kennis te stellen van een weigering tot het verlenen van vergunning voor de bouw van nieuwe productie-installaties is een onnodige administratieve last gebleken en dient derhalve te vervallen.
(25) Overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel, zoals neergelegd in artikel 5 van het Verdrag, kunnen de doelstellingen van het voorgestelde optreden, te weten de totstandbrenging van een volledig operationele interne markt voor elektriciteit en gas die door eerlijke concurrentie wordt gekenmerkt, niet voldoende door de lidstaten worden verwezenlijkt en kunnen zij derhalve wegens de omvang en de gevolgen van het optreden, beter door de Gemeenschap worden verwezenlijkt. Deze richtlijn beperkt zich tot het vereiste minimum om deze doelstellingen te verwezenlijken en gaat niet verder dan hiertoe nodig is.
(26) Teneinde homogeniteit in de behandeling van de toegang tot de elektriciteits- en gasnetten te waarborgen, ook in het geval van doorvoer, moeten de Richtlijnen 90/547/EEG en 91/296/EEG worden ingetrokken,
(27) De Richtlijnen 96/92/EG en 98/30/EG moeten derhalve worden gewijzigd.
(28) Deze richtlijn eerbiedigt de fundamentele rechten en neemt de beginselen in acht welke met name erkend worden in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.