Overwegingen bij COM(2025)164 - Wijziging van Verordening (EU) 2021/1057 tot oprichting van het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+) wat betreft specifieke maatregelen voor het aanpakken van strategische uitdagingen

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

 
 
(1) Gezien de grote geopolitieke en economische gebeurtenissen die een aantal strategische politieke prioriteiten van de Unie een nieuwe vorm hebben gegeven, moet worden voorzien in mogelijkheden voor de lidstaten om die strategische uitdagingen aan te pakken en hun middelen te heroriënteren op nieuwe prioriteiten.

(2) Het Gezamenlijk Witboek over de toekomst van de Europese defensie – Readiness 2030 5 effent de weg voor een echte Europese defensie-unie, onder meer door de lidstaten voor te stellen zwaar te investeren in defensie en de defensie-industrie. In dat verband worden in de mededeling van de Commissie - De vaardigheidsunie van 5 maart 2025 6 (“de mededeling over de vaardigheidsunie”) acties uiteengezet om vaardigheidskloven en -tekorten in de Unie aan te pakken, onder meer via het pact voor vaardigheden, en de grootschalige partnerschappen ervan, waaronder een voor het defensie-ecosysteem. Daarom is het passend stimulansen voor het bij Verordening (EU) 2021/1057 van het Europees Parlement en de Raad 7 opgerichte ESF+ op te nemen om de ontwikkeling van vaardigheden in de defensie-industrie te vergemakkelijken.

(3) Het is al mogelijk om de aanpassing van werknemers, ondernemers en ondernemingen aan veranderingen te ondersteunen in het kader van het ESF+. In overeenstemming met de decarbonisatiemaatregelen die zijn voorgesteld in de mededeling van de Commissie – De Clean Industrial Deal: Een gezamenlijke routekaart voor concurrentievermogen en decarbonisatie van 26 februari 2025 8 en om de industriële aanpassing in verband met het koolstofvrij maken van productieprocessen en -producten verder te vergemakkelijken, in het kader van de doelstelling om een leven lang kansen te bieden om mensen regelmatig om en bij te scholen, zoals uiteengezet in de mededeling over de vaardigheidsunie, onder meer door middel van een nieuw voorgestelde vaardighedengarantie, moet het ESF+ de scholing, het behoud van banen en het scheppen van banen gedurende het hele decarbonisatieproces vergemakkelijken door flexibiliteit bij de uitvoering te bieden.

(4) Het is al mogelijk om in het kader van het ESF+ investeringen te ondersteunen die bijdragen tot de doelstellingen van het bij Verordening (EU) 2024/795 van het Europees Parlement en de Raad opgerichte platform voor strategische technologieën voor Europa (STEP) 9 , dat tot doel heeft het technologische leiderschap van de Unie te versterken. Om investeringen uit het ESF+ op die kritieke gebieden verder te stimuleren, moet de mogelijkheid voor de lidstaten om een hogere voorfinanciering te ontvangen voor gerelateerde programmawijzigingen worden uitgebreid.

(5) Om de lidstaten in staat te stellen een zinvolle herprogrammering uit te voeren en de middelen toe te spitsen op de in de overwegingen 2, 3 en 4 vermelde strategische prioriteiten van de Unie zonder verdere vertragingen bij de uitvoering te veroorzaken, is het passend te voorzien in verdere flexibiliteit. De tussentijdse evaluatie moet een kans bieden om nieuwe strategische uitdagingen en nieuwe prioriteiten aan te pakken. Daarom moeten de lidstaten extra tijd krijgen om de beoordeling van de resultaten van de tussentijdse evaluatie en de indiening van gerelateerde programmawijzigingen af te ronden.

(6) Om de uitvoering van cohesiebeleidsprogramma’s te versnellen, de druk op de nationale begrotingen te verlichten en de nodige liquiditeit te injecteren voor de uitvoering van belangrijke investeringen, moet voor programma’s een aanvullende eenmalige voorfinanciering uit het ESF+ worden betaald. Vanwege de negatieve gevolgen van de Russische agressie tegen Oekraïne moet het voorfinancieringspercentage verder worden verhoogd voor bepaalde programma’s die betrekking hebben op een of meer NUTS 2-regio’s die grenzen aan Rusland, Belarus of Oekraïne. Om de herprogrammering naar kernprioriteiten in het kader van de tussentijdse evaluatie te stimuleren, mag de aanvullende voorfinanciering alleen beschikbaar zijn wanneer een bepaalde drempel voor de overheveling van financiële middelen naar specifieke cruciale prioriteiten wordt bereikt.

(7) Om rekening te houden met de tijd die nodig is om investeringen te heroriënteren en een optimaal gebruik van de beschikbare middelen mogelijk te maken, moeten de termijnen voor de subsidiabiliteit van de uitgaven en de regels inzake vrijmaking worden aangepast voor programma’s waarbij middelen worden overgeheveld naar strategische prioriteiten.

(8) Het moet ook mogelijk zijn een maximaal medefinancieringspercentage van maximaal 100 % toe te passen op prioriteiten in programma’s die een of meer NUTS 2-regio’s bestrijken die grenzen aan Rusland, Belarus of Oekraïne, gezien de negatieve gevolgen van de Russische agressie tegen Oekraïne voor die regio’s.

(9) De doelstellingen van deze verordening - namelijk de aanpak van strategische uitdagingen, het heroriënteren van investeringen op kritieke nieuwe prioriteiten en de versnelling van de beleidsuitvoering - kunnen niet voldoende door de lidstaten worden verwezenlijkt, maar kunnen beter op het niveau van de Unie worden bereikt. Daarom kan de Unie maatregelen nemen overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan nodig is om deze doelstelling te verwezenlijken.

(10) Verordening (EU) 2021/1057 moet daarom dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(11) [Gezien de dringende noodzaak om cruciale investeringen in vaardigheden mogelijk te maken in de defensie-industrie en in de aanpassing aan veranderingen in de context van dringende strategische geopolitieke uitdagingen, moet deze verordening in werking treden op de dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.