Overwegingen bij COM(2025)608 - Toestemming voor Hongarije om af te wijken van de in Verordening 2024/1263 vastgestelde maximale groeipercentages van de netto-uitgaven (activering van de nationale ontsnappingsclausule) - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2025)608 - Toestemming voor Hongarije om af te wijken van de in Verordening 2024/1263 vastgestelde maximale groeipercentages van de ... |
|---|---|
| document | COM(2025)608   |
| datum | 4 juni 2025 |
(2) De maximale groeipercentages van de netto-uitgaven zoals vastgelegd in een aanbeveling van de Raad overeenkomstig artikel 17, lid 1, of artikel 19 van Verordening (EU) 2024/1263 zijn de enige operationele referentie voor het jaarlijkse begrotingstoezicht van de lidstaten en vormen de kern van het nieuwe kader voor economische governance. De bij die aanbeveling van de Raad vastgelegde maximale groeipercentages van de netto-uitgaven leggen een begrotingsdiscipline vast voor vier of vijf jaar, op basis van een aanpassingsperiode van vier jaar die, in het geval van een verlenging, voor een bijkomende periode van maximaal drie jaar kan worden verlengd.
(3) Overeenkomstig artikel 26 van Verordening (EU) 2024/1263 biedt het kader flexibiliteit bij de toepassing van de regels in geval van uitzonderlijke omstandigheden waarover de lidstaten geen controle hebben en die een grote impact op de overheidsfinanciën van de betrokken lidstaat hebben. In dat geval kan de Raad, op verzoek van een lidstaat en op aanbeveling van de Commissie op basis van haar analyse, binnen vier weken na de aanbeveling van de Commissie een aanbeveling goedkeuren, op grond waarvan een lidstaat kan afwijken van zijn door de Raad vastgestelde maximale groeipercentages van de netto-uitgaven indien i) er uitzonderlijke omstandigheden zijn waarover de lidstaat geen controle heeft, ii) die een grote impact hebben op de overheidsfinanciën van de betrokken lidstaat, iii) mits die afwijking de houdbaarheid van de begroting op middellange termijn niet in gevaar brengt. De Raad stelt een termijn voor een dergelijke afwijking vast.
(4) De staatshoofden en regeringsleiders hebben zich er op 10 en 11 maart 2022 in Versailles toe verbonden de Europese defensievermogens te versterken in het licht van de Russische militaire agressie tegen Oekraïne. Deze doelstellingen zijn opnieuw benadrukt in het strategisch kompas voor veiligheid en defensie. In zijn conclusies over Europese defensie van 6 maart 2025 verwelkomde de Europese Raad het voornemen van de Commissie om als onmiddellijke maatregel aan te bevelen om de nationale ontsnappingsclausule in het kader van het stabiliteits- en groeipact op gecoördineerde wijze te activeren.
(5) In haar mededeling van 19 maart 2025 4 heeft de Commissie alle lidstaten verzocht om op gecoördineerde wijze gebruik te maken van de flexibiliteit van de nationale ontsnappingsclausule, teneinde het effect op de defensiecapaciteit van de EU te maximaliseren. Die flexibiliteit beoogt de overgang naar permanent hogere niveaus van defensie-uitgaven te faciliteren. In die mededeling wordt benoemd dat de lidstaten via de activering van de nationale ontsnappingsclausule kunnen afwijken van de maximale groeipercentages van de netto-uitgaven die de Raad bij de goedkeuring van de budgettair-structurele plannen voor de middellange termijn of bij de vaststelling van de correctieve paden in het kader van de buitensporigtekortprocedure heeft vastgelegd, voor zover die afwijking wordt gerechtvaardigd door een stijging van de defensie-uitgaven ten opzichte van het referentiejaar, en dat de jaarlijkse overschrijding tot en met 2028 niet meer dan 1,5 % van het bbp bedraagt. Verhogingen boven dat bedrag blijven aan de normale nalevingsbeoordelingen onderworpen. Een dergelijk maximum is nodig om te waarborgen dat de houdbaarheid van de begroting niet in gevaar wordt gebracht, terwijl alle lidstaten de flexibiliteit kunnen gebruiken bij de verhoging van hun defensie-uitgaven. De precieze bedragen worden bepaald nadat de begrotingsresultaten beschikbaar komen, zodat de extra flexibiliteit alleen voor het beoogde doel wordt gebruikt.
(6) In de aanbeveling van de Raad van 18 februari 2025 5 is het netto-uitgavenpad van Hongarije goedgekeurd. Daarnaast is in de aanbeveling van de Raad van 7 februari 2025 6 een herzien correctief pad voor Hongarije vastgesteld.
(7) Op 30 april 2025 heeft Hongarije bij de Raad en de Commissie een verzoek ingediend om de nationale ontsnappingsclausule te activeren.
(8) In zijn verzoek stelt Hongarije dat, in de context van toegenomen geopolitieke spanningen, de aanhoudende aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne en de bedreiging die daarvan uitgaat voor de Europese veiligheid een existentiële uitdaging vormen voor de Unie, die een aanzienlijke verhoging van de defensie-uitgaven vereist. Deze situatie is een uitzonderlijke omstandigheid waarover de lidstaten geen controle hebben.
(9) In zijn verzoek vermeldt Hongarije de gegevens over de totale defensie-uitgaven (tabel 1). Daarom heeft de stijging van de defensie-uitgaven een grote invloed op de overheidsfinanciën van Hongarije.
Tabel 1: Totale defensie-uitgaven in Hongarije
| 2021 a | 2022 a | 2023 a | 2024 b | 2025 b | |
| Totale overheidsuitgaven voor defensie (% van het bbp) | 1,1 | 1,4 | 1,9 | 2,0 | 2,0 |
Bron: a: Eurostat; b: informatie van Hongarije aan de Raad en de Commissie.
(10) Hongarije raamt dat de stijging van de totale defensie-uitgaven als percentage van het bbp vanaf 2021 tot en met 2025 in de orde van grootte van 0,9 procentpunt ligt en derhalve bijdraagt tot een verslechtering van het overheidssaldo en een stijging van de overheidsschuld.
(11) Als alle andere factoren gelijk blijven, leidt een stijging van de uitgaven in de door de nationale ontsnappingsclausule bestreken periode aan het eind van die periode tot een hogere overheidsschuld en een hoger tekort. Uitgaande van een lineaire opname tegen 2028 van de volledige stijging van de overheidsuitgaven die op grond van deze aanbeveling is toegestaan, blijkt uit de indicatieve prognoses van de Commissie dat de tekortquote en de schuldquote in 2028 respectievelijk 1,3 en 2,4 procentpunt hoger zijn dan indien de netto-uitgaven zouden stijgen in overeenstemming met het in Aanbeveling C/2025/1707 van de Raad vastgelegde pad. Dit zou waarschijnlijk een extra begrotingsaanpassing na de activeringsperiode van de nationale ontsnappingsclausule vergen om aan de voorwaarden van het begrotingskader te voldoen, onder meer om te waarborgen dat de schuldquote op een plausibel neerwaarts pad wordt gebracht of blijft, of op een prudent niveau onder 60 % van het bbp blijft op middellange termijn en dat het tekort onder 3 % van het bbp blijft of wordt gebracht en op middellange termijn onder de referentiewaarde wordt gehouden. Hongarije erkent dat er voor structureel hogere defensie-uitgaven in de toekomst beleidsmaatregelen nodig kunnen zijn om de houdbaarheid van de begroting en de naleving van de begrotingsregels op middellange termijn te waarborgen.
(12) Gegevens over de overheidsuitgaven voor defensie worden door de nationale bureaus voor de statistiek en Eurostat verzameld en bekendgemaakt, overeenkomstig de internationale classificatie van overheidsfuncties (COFOG) 7 in het kader van het Europees systeem van nationale rekeningen (ESR 2010) 8 . Die gegevens zijn passend om de invloed van defensie-uitgaven op het overheidstekort, de overheidsschuld en de netto-uitgaven, en aanverwante concepten te beoordelen. Eurostat zal een gegevensverzamelingsproces opzetten, in nauwe samenwerking met de nationale bureaus voor de statistiek. De COFOG-defensiecategorieën moeten het uitgangspunt vormen, met inachtneming van de NAVO-definitie en met behoud van de mogelijkheid om anomalieën vanwege verschillen in de respectieve jaarlijkse verslagleggingssystemen aan te pakken. Het gegevensverzamelingsproces moet worden afgestemd op de verslagleggingstermijnen in het kader van de buitensporigtekortprocedure.
(13) Bovendien kan voor bepaalde overeenkomsten voor militair materieel die tijdens de activeringsperiode van de nationale ontsnappingsclausule zijn gesloten, de levering in een later stadium plaatsvinden, waardoor de overheidsfinanciën pas na de activeringsperiode van de clausule worden belast. Daarom moet de flexibiliteit die in het kader van de nationale ontsnappingsclausule wordt geboden, ook gelden voor defensie-uitgaven in verband met dergelijke latere leveringen, op voorwaarde dat de desbetreffende overeenkomsten tijdens de activeringsperiode zijn ondertekend en dat die vertraagde defensie-uitgaven onder het bovengenoemde algemene maximum blijven.
(14) Uitgaven die worden gefinancierd met leningen in het kader van het nieuwe instrument voor veiligheidsactie voor Europa (SAFE) 9 ter versterking van de Europese defensie-industrie, zouden automatisch voor die flexibiliteit in aanmerking komen. Daartoe zouden de lidstaten aan Eurostat verslag uitbrengen over alle defensie-uitgaven in het kader van het SAFE-instrument in de categorieën “defensieproducten” en “andere producten voor defensiedoeleinden” in de zin van het voorstel voor een verordening tot vaststelling van het SAFE-instrument.
(15) Deze aanbeveling houdt geen wijziging in van de definities van overheidstekort, overheidsschuld en netto-uitgaven, en aanverwante concepten. Hongarije moet gegevens op basis van deze begrippen samenstellen en rapporteren overeenkomstig de Verordeningen (EU) 2024/1263, (EU) nr. 479/2009 en (EU) nr. 549/2013,
BEVEELT AAN:
1. Tijdens de periode 2025-2028 mag Hongarije afwijken van de in aanbeveling C/2025/1707 van de Raad 10 vastgestelde maximale groeipercentages van de netto-uitgaven en die overschrijden, voor zover de netto-uitgaven boven die maximale groeipercentages niet meer bedragen dan:
i) de stijging van de defensie-uitgaven in procent van het bbp sinds 2021;
ii) mits de afwijking boven de maximale groeipercentages van de netto-uitgaven niet meer dan 1,5 % van het bbp bedraagt.
2. In de jaren na 2028 mag Hongarije blijven afwijken van de overeenkomstig artikel 17 of artikel 19 van Verordening (EU) 2024/1263 in een aanbeveling van de Raad vastgelegde maximale groeipercentages van de netto-uitgaven en die overschrijden, voor zover de netto-uitgaven boven die maximale groeipercentages samenhangen met leveringen van militair materieel waarvoor de overeenkomsten vóór eind 2028 zijn gesloten en onder het bovengenoemde algemene maximum blijven.
3. Overeenkomstig artikel 22, lid 7, van Verordening (EU) 2024/1263 worden de afwijkingen van de door de Raad vastgestelde maximale groeipercentages van de netto-uitgaven die op grond van deze aanbeveling zijn toegestaan, niet als debetpost op de controlerekening van Hongarije opgenomen.
4. Met het oog op een correcte registratie van de extra uitgaven vermeldt Hongarije de actuele en geplande gegevens over de totale defensie-uitgaven (COFOG-afdeling 02) en de defensie-investeringen (COFOG-afdeling 02 P.51) alsook de niet onder COFOG-02 vallende SAFE-leningen gefinancierde uitgaven:
a) voor de jaren T-4, T-3, T-2 en T-1 (met jaar T als het lopende jaar) in de verslaglegging aan de Commissie (Eurostat) overeenkomstig Verordening (EG) nr. 479/2009 van de Raad;
b) voor de jaren 2021 tot en met jaar T (het lopende jaar), in de nationale structurele begrotingsplannen voor de middellange termijn en in de jaarlijkse voortgangsverslagen overeenkomstig artikel 11, lid 1, artikel 15, en artikel 21, lid 1, van Verordening (EU) 2024/1263.
Deze aanbeveling is gericht tot Hongarije.
Gedaan te Brussel,
Voor de Raad
De voorzitter
(1)
Verordening (EU) 2024/1263 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2024 betreffende de doeltreffende coördinatie van het economisch beleid en betreffende het multilaterale begrotingstoezicht en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1466/97 van de Raad (PB L, 2024/1263, 30.4.2024, ELI: data.europa.eu/eli/reg/2024/1263/oj ).
(2)
Verordening (EG) nr. 1467/97 van de Raad van 7 juli 1997 over de bespoediging en verduidelijking van de tenuitvoerlegging van de procedure bij buitensporige tekorten (PB L 209 van 2.8.1997, ELI: data.europa.eu/eli/reg/1997/1467/2024-04-30 ).
(3)
Richtlijn 2011/85/EU van de Raad van 8 november 2011 tot vaststelling van voorschriften voor de begrotingskaders van de lidstaten (PB L 306 van 23.11.2011, ELI: data.europa.eu/eli/dir/2011/85/2024-04-30 ).
(4)
Mededeling van de Commissie (C(2025) 2000 final) van 19 maart 2025.
(5) Aanbeveling van de Raad van 18 februari 2025 tot goedkeuring van het nationaal budgettair-structureel plan voor de middellange termijn van Hongarije (PB C, C/2025/1707, 18.3.2025, ELI: data.europa.eu/eli/C/2025/1707/oj ).
(6) Aanbeveling van de Raad om een einde te maken aan de buitensporigtekortsituatie in Hongarije (C(2025) 5896). Beschikbaar op: https://economy-finance.ec.europa.eu/document/download/a6e007a5-bc75-4843-ada5-5201f74365ba_en?filename=ecofin_5896_hu.pdf .
(7)
Handboek bronnen en methoden voor het samenstellen van COFOG statistieken — Classificatie van overheidsfuncties — uitgave 2019.
(8)
Verordening (EU) nr. 549/2013 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 174 van 26.6.2013, blz. 1).
(9) Verordening (EU) 2025/... van de Raad tot vaststelling van het instrument “Optreden voor de veiligheid van Europa door middel van versterking van de Europese defensie-industrie” (SAFE-instrument).
(10) Aanbeveling van de Raad van 18 februari 2025 tot goedkeuring van het nationaal budgettair-structureel plan voor de middellange termijn van Hongarije (PB C, C/2025/1707, 18.3.2025, ELI: data.europa.eu/eli/C/2025/1707/oj ).