Bijlagen bij COM(2023)652 - Voortgang over het concurrentievermogen van schone-energietechnologieën - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2023)652 - Voortgang over het concurrentievermogen van schone-energietechnologieën. |
|---|---|
| document | COM(2023)652 |
| datum | 24 oktober 2023 |
2 COM(2022) 230 final.
3 Internationaal Energieagentschap (IEA), Energy Technology Perspectives, 2023.
4 COM(2023) 62 final.
5 COM(2023) 161 final en SWD(2023) 68 final.
6 COM(2023) 160 final.
7 COM(2023) 162 final.
8 COM(2023) 168 final.
9 JOIN(2023) 20 final.
10 Zie voor meer informatie: Clean Energy Competitiveness (europa.eu), en de versie van het voortgangsverslag over het concurrentievermogen van schone-energietechnologieën van 2022: COM(2022) 643 final.
11 Zie voor meer informatie: Waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie.
12 Gemiddelde wekelijkse prijs op de Title Transfer Facility (TTF).
13 Gasparella, A., Koolen, D., en Zucker, A., The Merit Order and Price-Setting Dynamics in European Electricity Markets, Europese Commissie, Petten, 2023, JRC134300.
14 Groothandel (EU5): gewogen gemiddelde van de prijzen op de belangrijkste elektriciteitsmarkten van de EU (DE, ES, FR en NL) en de Nordpool-markt (NO, DK, FI, SE, EE, LT en LV).
15 De maatregelen omvatten de mededeling inzake een toolbox met initiatieven en steunmaatregelen (COM(2021) 660 final), de mededeling betreffende de voorzieningszekerheid en betaalbare energieprijzen (COM(2022) 473 final), de verordening inzake gasopslag (COM(2022) 135 final – Verordening (EU) 2017/1938), de verordening inzake de reductie van de gasvraag (COM(2022) 361 final – Verordening (EU) 2022/1369 van de Raad), de verordening in verband met de hoge energieprijzen (COM(2022) 473 final – Verordening (EU) 2022/1854 van de Raad), de solidariteitsverordening (COM(2022) 549 final – Verordening (EU) 2022/2576 van de Raad), het marktcorrectiemechanisme (COM(2022) 668 final – Verordening (EU) 2022/2578 van de Raad), de verordening inzake vergunningen (COM(2022) 591 final – Verordening (EU) 2022/2577 van de Raad).
16 De EU breidde in het bijzonder de invoer van lng (vloeibaar gas) uit de Verenigde Staten en de levering via pijpleidingen vanuit Noorwegen, Azerbeidzjan en het Verenigd Koninkrijk uit.
17 De groothandelsprijzen voor gas zijn nog steeds twee keer zo hoog als het gemiddelde van de 15 jaar voorafgaande aan de Russische agressie tegen Oekraïne. De elektriciteitsprijzen lagen vóór de crisis op 40-60 EUR/MWh. Zie ook: EU fossil generation hits record low as demand falls | Ember (ember-climate.org).
18 Sinds het begin van de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne behoren de gasprijzen in de EU tot de hoogste ter wereld. Hoewel de markt is gestabiliseerd, lagen de gasprijzen in de EU in de periode van januari 2023 tot en met juli 2023 vier tot vijf keer zo hoog als de prijzen in de VS, maar waren ze vergelijkbaar met de prijzen in het VK en andere landen die gas invoeren, zoals China en Japan.
19 Verordening (EU) 2023/435.
20 WindEurope, persbericht: Investments in wind energy are down – Europe must get market design and green industrial policy right, 31 januari 2023.
21 Đukan, M, Gumber, A., Egli, F., Steffen, B., The role of policies in reducing the cost of capital for offshore wind, 2023.
22 Op basis van Enerdata, Daily Energy and Climate News, 1 maart 2023.
23 Internationaal Energieagentschap (IEA), Critical Minerals Market Review, 2023.
24 Op basis van de gemiddelde wisselkoers van 0,9075 EUR voor 1 USD over maart 2022. Zie: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/euro_reference_exchange_rates/html/eurofxref-graph-usd.nl.html
25 Op basis van de gemiddelde wisselkoers van 0,9497 EUR voor 1 USD over het jaar 2022. Zie: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/euro_reference_exchange_rates/html/eurofxref-graph-usd.nl.html
26 Internationaal Energieagentschap (IEA), Clean energy equipment price index, 2014-2022, 2023.
27 Dit deel is gericht op de kostenanalyse. Meer informatie over de marktwaarde: The development of renewable energy in the electricity Market, juni 2023.
28 Er worden gegevenspunten getoond voor het eerste tot en met derde interkwartielbereik om te filteren op uitbijters.
29 STEG staat in het figuur voor gecombineerde gasturbinescyclus.
30 Gasparella, A., Koolen, D. en Zucker, A., The Merit Order and Price Setting Dynamics in European Electricity Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2023, JRC134300.
Berekening gebaseerd op de jaarlijkse kosten voor het jaar 2022. Kapitaaluitgaven en bedrijfskosten op basis van het Primes-scenario van 2022, omgerekend in jaarcijfers aan de hand van de technische levensduur en de gewogen gemiddelde kapitaalkosten. De jaarlijkse kosten zijn genormaliseerd met gebruik van capaciteitsfactoren die zijn afgeleid van het METIS-model. De variabele kosten zijn gebaseerd op de grondstoffenprijzen van 2022, de variabele bedrijfskosten en de levering in de METIS-simulatie.
31 Internationaal Energieagentschap (IEA), Energy Technology Perspectives, 2023.
32 Terbium behoort tot de zeldzame aardmetalen die essentieel zijn voor de magneten in windturbines. Gallium wordt gebruikt in sommige zonnepanelen, alsook in elektronica, gegevensnetwerken, robotica en satellieten. Lithium is cruciaal voor de productie van batterijen.
33 Carrara, S., e. a., Supply chain analysis and material demand forecast in strategic technologies and sectors in the EU – A foresight study, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, doi:10.2760/386650, JRC132889.
34 RMIS – Raw Materials Information System (europa.eu), 2023.
35 Europese Commissie, directoraat-generaal Interne Markt, Industrie, Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf, Grohol, M., Veeh, C., Study on the critical raw materials for the EU 2023 – Final report, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2023, https://data.europa.eu/doi/10.2873/725585
36 BloombergNEF, Localizing clean energy supply chains comes at a cost, 2022.
37 Carrara, S., e. a., Supply chain analysis and material demand forecast in strategic technologies and sectors in the EU – A foresight study, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, doi:10.2760/386650, JRC132889.
38 Ramingen duiden erop dat van de onshore-installaties buiten de EU en China in 2022 51 % in handen was van EU-ondernemingen, 34 % van Amerikaanse ondernemingen en 9 % van Chinese ondernemingen. Bij offshore-installaties was de verdeling 94 % EU-ondernemingen en 6 % Chinese ondernemingen. Bron: JRC op basis van Wood Mackenzie en 4C Offshore.
39 Tapoglou, E., Tattini, J., Schmitz, A., Georgakaki, A., Długosz, M., Letout, S., Kuokkanen, A., Mountraki, A., Ince, E., Shtjefni, D., Joanny Ordonez, G., Eulaerts, O.D. en Grabowska, M., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Wind energy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, doi:10.2760/618644 (online), JRC135020.
40 COM(2021) 350 final.
41 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Research on the Next Generation Semiconductor Industry in Taiwan, 2022.
42 Europese Commissie, directoraat-generaal Energie, Guevara Opinska, L., Gérard, F., Hoogland, O. e. a., Study on the resilience of critical supply chains for energy security and clean energy transition during and after the COVID-19 crisis – Final report, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2021, https://data.europa.eu/doi/10.2833/946002.
43 Zie voor meer informatie: het tijdens de toespraak over de Staat van de Unie van 2023 aangekondigde initiatief “Geavanceerd materiaal voor industrieel leiderschap”.
44 Het Witte Huis, Inflation Reduction Act Guidebook | Clean Energy, 2022.
45 Op basis van de gemiddelde wisselkoers van 0,9497 EUR voor 1 USD over het jaar 2022. Zie: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/euro_reference_exchange_rates/html/eurofxref-graph-usd.en.html
46 Op basis van de gemiddelde wisselkoers van 0,8455 EUR voor 1 USD over het jaar 2021. Zie: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/euro_reference_exchange_rates/html/eurofxref-graph-usd.en.html
47 Institute for Security & Development Policy, Made in China 2025, juni 2018.
48 The Japanese Cabinet confirms the Basic Plan for the GX: Green Transformation Policy, maart 2023.
49 Op basis van de gemiddelde wisselkoers van 0,006341 EUR voor 1 JPY op 2 januari 2023. Zie: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/euro_reference_exchange_rates/html/eurofxref-graph-jpy.en.html
50 Bloomberg, India plans $4.3 billion spending for energy transition, 1 februari 2023.
51 Op basis van de gemiddelde wisselkoers van 0,011351 EUR voor 1 INR op 2 januari 2023. Zie: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/euro_reference_exchange_rates/html/eurofxref-graph-inr.nl.html
52 COM(2022) 46 final.
53 PB C 101 van 17.3.2023, blz. 3.
54 PB L 167 van 30.6.2023, blz. 1.
55 Zie voor meer informatie: Technical Support Project (europa.eu), 2023.
56 Zie voor meer informatie: Platform voor strategische technologieën voor Europa (europa.eu), 2023.
57 Zie voor meer informatie: Derde oproep tot het indienen van grootschalige projecten (europa.eu), 2023.
58 Op basis van feedback van industriële allianties en relevante organisaties van belanghebbenden.
59 EurObserv’ER, The state of the renewable energies in Europe – Edition 2022 21st annual overview barometer EurObserv’ER Report, 2023.
60 COM(2022) 643 final.
61 Zie voor meer informatie: Employment and Social Developments in Europe (ESDE) Report 2023 (europa.eu). Raming in verband met het behalen van de beleidsdoelstellingen (Europese Green Deal-fit for 55, REPowerEU).
62 Zie voor meer informatie: Pact voor vaardigheden, Launch of large-scale renewable energy skills partnership (europa.eu).
63 In het NZIA+-scenario (EU-productie voorziet in 100 % van de vraag), SWD(2023) 68 final.
64 European Construction Sector Observatory, Improving the human capital basis, maart 2020.
65 “NACE-code 27: Vervaardiging van elektrische apparatuur” wordt gebruikt als graadmeter voor de sector van de productie van hernieuwbare energie, aangezien veel technologieën voor hernieuwbare energie onder deze categorie vallen. Deze code wordt ook gebruikt als graadmeter voor het industriële ecosysteem van hernieuwbare energie in de industriestrategie van de EU (COM(2020) 108 final) en de recente actualisering daarvan (COM(2021) 350 final).
66 Zie voor meer informatie: Employment and Social Developments in Europe 2023 (europa.eu).
67 SWD(2023) 68 final.
68 Georgakaki, A.,Kuokkanen, A.,Letout, S., Koolen, D., Koukoufikis, G., Murauskaite-Bull, I., Mountraki, A., Kuzov, T., Dlugosz, M., Ince, E., Shtjefni, D., Taylor, N., Christou, M., Pennington, D., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Overall Strategic Analysis of Clean Energy Technology in the European Union: 2023 Status Report, Europese Commissie, 2023, JRC135404.
69 Eurofond, European Company Survey 2019 (europa.eu), 2019.
70 Zie voor meer informatie: Flash Eurobarometer van 2023 over tekorten aan arbeidskrachten, aanwerving en strategieën voor het behoud van werknemers in kleine en middelgrote ondernemingen.
71 Actieve steun voor kwalitatief hoogwaardige werkgelegenheid, ook voor ondervertegenwoordigde groepen, zoals vrouwen, behoort tot de uitgebreide beleidspakketten in het kader van de aanbeveling van de Raad inzake het garanderen van een rechtvaardige transitie naar klimaatneutraliteit.
72 Het cohesiebeleid, in het kader van het Europees Sociaal Fonds+ (ESF+), is het belangrijkste EU-instrument voor de financiering van investeringen in vaardigheden; aan de hand hiervan wordt gezorgd voor 5,8 miljard EUR voor groene vaardigheden en groene banen. Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) vult dit fonds aan met investeringen in vaardigheden, onderwijs en opleiding, met inbegrip van infrastructuur. Het mechanisme voor een rechtvaardige transitie voorziet in 3 miljard EUR aan steun voor de opleiding en de ontwikkeling van vaardigheden voor werknemers om zich aan de groene transitie aan te passen. In het voortgangsverslag over het concurrentievermogen van 2022 zijn andere maatregelen uiteengezet.
73 Bv. aanbevelingen van de Raad inzake individuele leerrekeningen, microcredentials en beroepsonderwijs en -opleiding.
74 Zie voor meer informatie: Pact for Skills: Launch of large-scale renewable energy skills partnership (europa.eu).
75 COM(2015) 80 final.
76 IEA-leden: AT, BE, CZ, DE, DK, EL, ES, FI, FR, HU, IE, IT, LT, LU, NL, PL, PT, SE, SK (EL en LU brengen geen verslag uit). Elf van de bovengenoemde lidstaten meldden een verhoging aan het IEA: AT, CZ, DK, DE, ES, FR, HU, IE, NL, PT, SE.
77 Een aanzienlijk aandeel van de verhoging was het gevolg van een verandering in de verslaglegging door Spanje, in combinatie met een aanzienlijke verhoging in een aantal lidstaten. In Spanje is de dekking uitgebreid en worden nu gegevens van nationale en regionale overheden opgenomen, waardoor het totaal van de EU-lidstaten met meer dan 0,5 miljoen EUR werd verhoogd. De wijzigingen zijn niet op de voorgaande jaren toegepast, zodat sprake is van een onderbreking in de tijdreeks tussen 2020 en 2021. IEA, 2023. Energy Technology RD&D Budgets, editie van mei 2023, Database documentation. 11 van de 17 lidstaten meldden een verhoging aan het IEA. AT, CZ, DK, DE, ES, FR, HU, IE, NL, PT, SE. Internationaal Energieagentschap (IEA), Energy Technology RD&D Budgets – Database documentation, 2023.
78 Dit cijfer omvat een schatting voor Italië, dat voor 2020 en 2021 nog verslag moet uitbrengen.
79 COM(2022) 643 final.
80 Deze cijfers omvatten de nationale middelen en het kaderprogramma op EU-niveau. De nationale cijfers alleen blijven achter op andere grote economieën als aandeel van het bbp.
81 Zie deel 2.2, blz. 12, COM(2022) 643 final.
82 EU KP verwijst naar de EU-kaderprogramma’s (Horizon 2020 en Horizon Europa).
83 Aangepast uit de voorjaarseditie van de gegevensbank voor O&O-budgetten voor energietechnologie van het Internationaal Energieagentschap (IEA).
84 Mission Innovation, verslag: Country Highlights, 6th MI Ministerial, juni 2021.
85 Zie voor meer informatie: JRC SETIS (europa.eu).
86 Zie voor meer informatie: JRC SETIS (europa.eu).
87 PB C 495 van 29.12.2022.
88 Zie voor meer informatie: National energy and climate plans (europa.eu), 2023.
89 SWD(2023) 277/2 final.
90 De in dit deel gepresenteerde analyse is gericht op schone-energietechnologieën. Zij verschilt van deel 2.4 van het voortgangsverslag over het concurrentievermogen van 2022, omdat geen activiteiten zijn opgenomen die eerder in aanmerking werden genomen in het verticale marktsegment klimaattechnologie van PitchBook en die verband houden met voedselsystemen, landgebruik, micromobiliteit, gedeelde mobiliteit en autonome voertuigen.
91 COM(2022) 332 final.
92 Op basis van gegevens van PitchBook, 1 juni 2023.
93 Internationaal Energieagentschap (IEA), World Energy Investment 2023, 2023.
94 Georgakaki, A.,Kuokkanen, A.,Letout, S., Koolen, D., Koukoufikis, G., Murauskaite-Bull, I., Mountraki, A., Kuzov, T., Dlugosz, M., Ince, E., Shtjefni, D., Taylor, N., Christou, M., Pennington, D., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Overall Strategic Analysis of Clean Energy Technology in the European Union: 2023 Status Report, Europese Commissie, 2023, JRC135404.
95 Zie vorige voetnoot.
96 Chatzipanagi, A., Jaeger-Waldau, A., Cleret De Langavant, C., Gea Bermudez, J., Letout, S., Mountraki, A., Schmitz, A., Georgakaki, A., Ince, E., Kuokkanen, A. en Shtjefni, D., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Photovoltaics in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135034.
97 Met name de scenario’s die worden voorspeld door niet-gouvernementele organisaties zoals Greenpeace, de Energy Watch Group, Bloomberg New Energy Finance, het Internationaal Energieagentschap, het Internationaal Agentschap voor hernieuwbare energie, en door brancheorganisaties uit de zonne-energiesector.
98 Chatzipanagi, A., Jaeger-Waldau, A., Cleret De Langavant, C., Gea Bermudez, J., Letout, S., Mountraki, A., Schmitz, A., Georgakaki, A., Ince, E., Kuokkanen, A. en Shtjefni, D., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Photovoltaics in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135034.
99 COM(2022) 221 final – EU-strategie voor zonne-energie.
100 Chatzipanagi, A., Jaeger-Waldau, A., Cleret De Langavant, C., Gea Bermudez, J., Letout, S., Mountraki, A., Schmitz, A., Georgakaki, A., Ince, E., Kuokkanen, A. en Shtjefni, D., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Photovoltaics in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135034.
101 Green e. a., Solar cell efficiency tables (62), Progress in Photovoltaics, 31, 7 (2023), https://doi.org/10.1002/pip.3726.
102 Chatzipanagi, A., Jaeger-Waldau, A., Cleret De Langavant, C., Gea Bermudez, J., Letout, S., Mountraki, A., Schmitz, A., Georgakaki, A., Ince, E., Kuokkanen, A. en Shtjefni, D., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Photovoltaics in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135034.
103 Eigen berekening van het JRC op basis van beschikbare gegevens.
104 IEA Special Report on Solar PV Global Supply Chains, 2022.
105 Wood Mackenzie, persbericht: China’s solar export booming, 23 mei 2023. Modules waren goed voor het grootste deel van deze export, gevolgd door wafers en cellen. In 2022 exporteerde China 86 GWp aan modules naar Europa (56 % van de Chinese export van modules).
106 Verslag over dwangarbeid van Sheffield, Crawford, A. en Murphy, L. T, “Over-Exposed: Uyghur Region Exposure Assessment for Solar Industry Sourcing,” Sheffield, VK: Sheffield Hallam University Helena Kennedy Centre for International Justice (2023).
107 PVXchange reading the PV price index, geraadpleegd op 7 oktober 2023.
108 IEA, 2023 Snapshot of Global PV Markets, 2023.
109 IEA WEO 2022.
110 De daadwerkelijke kostenkloof is sterk afhankelijk van de specifieke kenmerken van projecten; “McKinsey (2022): Building a competitive solar-PV supply chain in Europe” schat deze op 20-25 % ten opzichte van concurrenten met lage kosten.
111 Volgens het IEA Special Report on Solar PV Global Supply Chains van 2022 was de mondiale capaciteit voor de productie van wafers en cellen en voor de samenstelling van modules eind 2021 ten minste 100 % hoger dan de vraag.
112 De in dit deel gerapporteerde gegevens zijn afkomstig uit Taylor, N., Georgakaki, A., Mountraki, A., Letout, S., Ince, E., Shtjefni, D., Kuokkanen, A., Tattini, J. en Diaz Rincon, A., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Concentrated Solar Power and Solar Heating and Cooling in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development, Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135004.
113 Energy Transition Expertise Centre (EnTEC), verslag: Supply chain risks in the EU’s clean energy technologies, 2023, doi 10.2833/413910.
114 In het nationale energie- en klimaatplan van Spanje is de doelstelling opgenomen om uiterlijk tegen 2030 de 7,4 GW te bereiken. In het ontwerp van de eerste herziening ervan is deze echter bijgesteld tot 4,8 GW tegen 2030. Zie voor meer informatie: https://commission.europa.eu/publications/spain-draft-updated-necp-2021-2030_en
115 Solar Heat Europe, Solar Heat Markets in Europe, Trends and Market Statistics 2021, Summary, december 2022.
116 Solar Heat Europe, Preliminary Report 2022, Solar Heat Markets in EU27, Switzerland and UK, 7 juli 2023.
117 Aangehaald in de presentatie van taak 68 van het SHC van het IEA bij het webinar “The Rise of Solar district Heating”, 28 maart 2023, Euroheat and Power en Solar Heat Europe.
118 Energy Transition Expertise Centre (EnTEC), verslag: Supply chain risks in the EU’s clean energy technologies, 2023, doi 10.2833/413910.
119SWD(2022) 230 final.
120 Tapoglou, E., Tattini, J., Schmitz, A., Georgakaki, A., Długosz, M., Letout, S., Kuokkanen, A., Mountraki, A., Ince, E., Shtjefni, D., Joanny Ordonez, G., Eulaerts, O.D. en Grabowska, M., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Wind energy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, doi:10.2760/618644 (online), JRC135020.
121 WindEurope, verslag: Wind energy in Europe: 2022 Statistics and the outlook for 2023-2027, 28 februari 2023.
122 Het door Wind Europe gemelde cijfer van 30 GW per jaar is lager dan het cijfer dat REPowerEU zou opleveren: 38,25 GW per jaar. Het verschil kan worden verklaard door het gebruik van verschillende capaciteitsfactoren in de berekeningen.
123 Tapoglou, E., Tattini, J., Schmitz, A., Georgakaki, A., Długosz, M., Letout, S., Kuokkanen, A., Mountraki, A., Ince, E., Shtjefni, D., Joanny Ordonez, G., Eulaerts, O.D. en Grabowska, M., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Wind energy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, doi:10.2760/618644 (online), JRC135020.
124 Zie voor meer informatie: https://energy.ec.europa.eu/news/member-states-agree-new-ambition-expanding-offshore-renewable-energy-2023-01-19_en
125 Analyse van het JRC op basis van Orbis, Pitchbook, 2023.
126 Wind Europe, persbericht: Investments in wind energy are down – Europe must get market design and green industrial policy right, 2023.
127 COM(2020) 741 final.
128 Tapoglou, E., Tattini, J., Schmitz, A., Georgakaki, A., Długosz, M., Letout, S., Kuokkanen, A., Mountraki, A., Ince, E., Shtjefni, D., Joanny Ordonez, G., Eulaerts, O. en Grabowska, M., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Ocean Energy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, doi:10.2760/82978 (online), JRC135021.
129 Deze installatie, die bij de bouw erg innovatief was, had grote milieu-effecten en zou vandaag de dag waarschijnlijk niet worden geaccepteerd. SONNIC Ewan, « La Rance, 50 ans de turbinage. Et après ? Le statu quo est-il la seule option pertinente ? », L'Information géographique, 2017/4 (deel 81), blz. 103-128. DOI : 10.3917/lig.814.0103.
130 In de EU-wateren werd in 2022 62 kW aan nieuwe capaciteit voor getijenergie en 33,5 kW aan capaciteit voor golfenergie geïnstalleerd.
131 Internationaal Agentschap voor hernieuwbare energie (Irena), World Energy Transitions Outlook 2023: 1.5°C Pathway, Volume 1, Abu Dhabi, 2023.
132 Ocean Energy Europe (OEE), Policy Topics: Research and Innovation.
133 ETIP Ocean, Industrial Roadmap for Ocean Energy, 1 juli 2022.
134 Tapoglou, E., Tattini, J., Schmitz, A., Georgakaki, A., Długosz, M., Letout, S., Kuokkanen, A., Mountraki, A., Ince, E., Shtjefni, D., Joanny Ordonez, G., Eulaerts, O. en Grabowska, M., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Ocean Energy in the European Union – 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, doi:10.2760/82978 (online), JRC135021.
135Zie vorige voetnoot.
136 Zie vorige voetnoot.
137 De definitieve goedkeuring van de lidstaten van 28 maart 2023 om de verkoop van auto’s en bestelwagens die koolstof uitstoten na 2035 te verbieden.
138 De Europese alliantie voor batterijen (juni 2023); maar gegevens van bijvoorbeeld het Fraunhofer-instituut duiden op een breed scala voor de productiecapaciteit voor batterijen in de EU, van minstens 677 GWh tot gemiddeld 1 770 GWh tot maximaal 2 050 GWh.
139 Europese Rekenkamer, speciaal verslag: Het industriebeleid van de EU inzake batterijen, 2023. Bereik: 700 GWh tot 1 200 GWh per jaar.
140 Zie voor meer informatie: Transport & Environment, per 6 maart 2023. Bereik: tot vijftig gigafabrieken met 1 800 GWh.
141 Zie voor meer informatie: de Europese alliantie voor batterijen (Europa.eu).
142 Ten opzichte van 9,1 % in 2021 en nog kort geleden, in 2019, slechts 1,9 %.
143 Europese Federatie van Autoproducenten (ACEA), persbericht: Fuel types of new cars: battery electric 12.1%, hybrid 22.6% and petrol 36.4% market share full-year 2022, 1 februari 2023.
144 Zie: Europees Waarnemingscentrum voor alternatieve brandstoffen (europa.eu).
145 Internationaal Energieagentschap (IEA), Global EV Outlook 2023 Executive Summary, 2023.
146 Zie voor meer informatie: de Europese alliantie voor batterijen - EBA250
147 EMMES 7.0, LCP-Delta, 20232023 situatie eerste kwartaal: 11 GW/14,7 GWh; De extrapolatie van het Fraunhofer-instituut bereikt zelfs de 20 GWh.
Gegevens van de sector. EMMES 7.0 – maart 2023 | EASE: Why Energy Storage? | EASE (ease-storage.eu) 2023 situatie eerste kwartaal: 11 GW/14,7 GWh; De geëxtrapoleerde ramingen van het Fraunhofer-instituut bereiken zelfs de 20 GWh.
148 Internationaal Energieagentschap (IEA), Global EV Outlook 2023, 2023.
149 BloombergNEF, persbericht: Lithium-ion Battery Pack Prices Rise for First Time to an Average of $151/kWh, 6 december 2022.
150 Die in 2022 20 % goedkoper waren dan lithium-nikkel-mangaan-kobaltoxidecellen (NMC).
151 In het gehele document wordt een wisselkoers van 0,9 EUR = 1 USD gebruikt voor de omrekening van valuta wanneer in de bron waarden in USD worden vermeld.
152 InsideEVs, persbericht: Europe: Plug-In Car Sales Accelerated In March 2023, 10 mei 2023.
153 Het Witte Huis, Investing in America, 2023.
154 Op basis van de gemiddelde wisselkoers van 0,8455 EUR voor 1 USD over het jaar 2021. Zie: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/euro_reference_exchange_rates/html/eurofxref-graph-usd.en.html
155 Bloomberg NEF, 2023 Q1 -Energy Transition Investment Trends report.
156 BenchmarkSource, artikel: IRA supercharges USA’s gigafactory capacity pipeline as it overtakes Europe for first time, 2 juni 2023.
157 EBA, Discussion Paper for the 7th High-Level Meeting of the European Battery Alliance.
158 Transport & Environment, verslag: How not to lose it all, maart 2023.
159 Gegevens van de sector. EMMES 7.0 - maart 2023 | EASE: Why Energy Storage? | EASE (ease-storage.eu) 2023 situatie eerste kwartaal: 11 GW/14,7 GWh; De geëxtrapoleerde ramingen van het Fraunhofer-instituut bereiken zelfs de 20 GWh.
160 RWTH Universiteit van Aken, Battery Charts, 2023
161 Energy Storage Coalition, persbericht: Energy Storage Coalition calls for more targeted support for energy storage in key EU legislation, maart 2023.
162 McKinsey & Company, artikel: Battery 2030: Resilient, sustainable and circular, 16 januari 2023.
163 Stellantis is een groep van 14 automerken.
164 De gigafabriek voor batterijen van Cells Company’s (ACC) in Billy-Berclau Douvrin, Frankrijk.
165 Green Car Congress, persbericht: First ACC gigafactory inaugurated in France; initial 13 GWh capacity, 31 mei 2023.
166 Zie voor meer informatie: de Europese alliantie voor batterijen: Short brief European Battery production - juni 2023
167 Op basis van berekeningen van Fraunhofer ISI.
168 PB L 328 van 21.12.2018.
169 PB L 239 van 6.9.2013.
170 PB L 198 van 28.7.2017.
171 Zie voor meer informatie: Warmtepompen – actieplan om de uitrol in de hele EU te versnellen (europa.eu)
172 Europese warmtepompvereniging (EHPA), Market Report 2023, beperkt tot AT, BE, CZ, DE, DK, EE, ES, FI, FR, HU, IE, IT, LT, NL, PL, PT, SE, SK, 29 juni 2023. Met inbegrip van warmtepompen voor hoofdzakelijk het verwarmen van ruimtes en voor sanitair warm water.
173 Lyons, L., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Heat pumps in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC134991.
174 Zie voor meer informatie: Heat Roadmap Europe, https://heatroadmap.eu/
175 Euroheat & Power, Large heat pumps in district heating & cooling systems, 2022.
176 Industriële warmtepompen worden veel gebruikt voor processen onder de 100 °C, terwijl commerciële producten tot 160 °C bestaan die in meer industriële sectoren nog moeten worden bewezen. Lopende ontwikkelingen voor temperaturen tot 280 °C.
177 Internationaal Energieagentschap (IEA), Future of heat pumps, 2023.
178 Eunomia, EU Hydronic Heat Pump Manufacturing Market Assessment, 2023.
179 Japan, Thailand.
180 Eunomia, 2023, zie vorige voetnoot.
181 COMEXT, Goods Trade EU, 841861.
182 Eunomia, EU Hydronic Heat Pump Manufacturing Market Assessment, 2023.
183 Europese warmtepompvereniging (EHPA), persbericht: Manufacturer investments, juni 2023.
184 Internationaal Energieagentschap (IEA) Technology Collaboration Programme, Heat Pumping Technologies, Annex 58 Final report, augustus 2023.
185 Zie voor meer informatie: IEC 60335-2-40:2022: Household and similar electrical appliances – Safety – Part 2-40: Particular requirements for electrical heat pumps, air-conditioners and dehumidifiers, 2022.
186 Eunomia, EU Hydronic Heat Pump Manufacturing Market Assessment, 2023.
187 Irena en IGA Global, beoordeling van de markt voor geothermische energie en geothermische technologieën, Internationaal Agentschap voor hernieuwbare energie, International Geothermal Association, 2023.
188 European Geothermal Energy Council (EGEC), verslag: Geothermal Market Report 2022 – Key Findings, juli 2023.
189 Taylor, N., Ince, E., Mountraki, A., Georgakaki, A., Shtjefni, D., Tattini, J. en Diaz Rincon, A., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Deep Geothermal Energy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development, Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135206.
190 European Geothermal Energy Council (EGEC), verslag: Geothermal Market Report 2022 – Key Findings, juli 2023.
191 Taylor, N., Ince, E., Mountraki, A., Georgakaki, A., Shtjefni, D., Tattini, J. en Diaz Rincon, A., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Deep Geothermal Energy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development, Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135206.
192 Taylor, N., Ince, E., Mountraki, A., Georgakaki, A., Shtjefni, D., Tattini, J. en Diaz Rincon, A., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Deep Geothermal Energy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development, Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135206.
193 Zie vorige voetnoot.
194 Zie vorige voetnoot.
195 Zie vorige voetnoot.
196 PB L 157 van 20.6.2023.
197 COM(2023) 156 final.
198 IEA, Global Hydrogen Review, 2023, een actualisering van de databank wordt in oktober 2023 verwacht.
199Internationaal Energieagentschap (IEA), Global Hydrogen Review, 2022.
200 Internationaal Energieagentschap (IEA), 2022, zie vorige voetnoot.
201 Internationaal Energieagentschap (IEA), Global Hydrogen Review, 2023, het bereik is groot als gevolg van het o-type “onbekend” dat door de IEA is gerapporteerd.
202 Bloomberg NEF, 1H 2023 Hydrogen Market Outlook, maart 2022.
203 Hydrogen Europe, Clean Hydrogen Monitor, 2022.
204 Internationaal Energieagentschap (IEA), The State of Clean Technologies, mei 2023 en Clean Hydrogen Monitor, 2022.
205 Zie voor meer informatie: Europese alliantie voor schone waterstof (europa.eu).
206 Hydrogen Europe, persbericht: New Electrolyser Partnership, 16 juni 2022.
207 Amerikaans ministerie van Energie, the U.S. National Clean Hydrogen Strategy and Roadmap, juni 2023. De schattingen zijn gebaseerd op de beschikbare gegevens.
208 In de periode 2021-2027 beloopt de uit de EU-begroting afkomstige financiering 1,2 miljard EUR (met inbegrip van de aanvullende kredieten van REPowerEU van 200 miljoen EUR) en is een vergelijkbaar bedrag afkomstig van particuliere belanghebbenden.
209 Europese alliantie voor schone waterstof, 2nd European Electrolyser Summit State of play on the Joint Declaration, 22 juni 2023.
210 Carrara, S., e. a, Supply chain analysis and material demand forecast in strategic technologies and sectors in the EU – A foresight study, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, doi:10.2760/386650, JRC132889., document van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek, 132889.
211 SWD(2022) 230 final.
212 COM(2021) 804 final.
213 H2020, Energy Societal Challenge, en Horizon Europa, Cluster 5 Energy. https://cordis.europa.eu/projects/en (europa.eu). Op basis van gegevens van CORDIS van de Europese Commissie over de Energy Societal Challenge van H2020 en Cluster 5 Energy van Horizon Europa. Projects & results | CORDIS | Europese Commissie (europa.eu).
214 European Biogas Association, Statistical Report, 2022.
215 Motola, V., Scarlat, N., Hurtig, O., Buffi, M., Georgakaki, A., Letout, S., Mountraki, A., Salvucci, R. en Schmitz, A., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Bioenergy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135079.
216 Op basis van EurObserv-ER, Employment & Turnover, april 2023.
217 Op basis van Eurostatgegevens. Bioenergy Europe, Statistical report, 2022, Bioenergy Landscape. Slechts 4 % van de vaste biomassa wordt in de EU voor bio-energie ingevoerd.
218 PB L 150 van 14.6.2018.
219 Europese Commissie, directoraat-generaal Mobiliteit en Vervoer, Maniatis, K., Landälv, I., Heuvel, E. e. a., Building up the future, cost of biofuel, 2018, https://data.europa.eu/doi/10.2832/163774
220 Op basis van gegevens van het Internationaal Energieagentschap (IEA). European Energy Innovation, A new policy context for assessing biogas and biomethane (europeanenergyinnovation.eu), najaar 2022.
221 European Biogas Association, Biomethane Map, 2021.
222 Motola, V., Scarlat, N., Hurtig, O., Buffi, M., Georgakaki, A., Letout, S., Mountraki, A., Salvucci, R. en Schmitz, A., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Bioenergy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135079.
223 European Biogas Association, Statistical report, 2022.
224 Motola, V., Scarlat, N., Hurtig, O., Buffi, M., Georgakaki, A., Letout, S., Mountraki, A., Salvucci, R. en Schmitz, A., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Bioenergy in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC135079.
225 European Biogas Association, Breaking Free of the Energy Dependency Trap–Delivering 35 bcm of biomethane by 2030, 2022.
226 European Biogas Association, Statistical report, 2022.
227 European Biogas Association, Statistical report, 2022.
228Itul, A., Diaz Rincon, A., Eulaerts, O.D., Georgakaki, A., Grabowska, M., Kapetaki, Z., Ince, E., Letout, S., Kuokkanen, A., Mountraki, A., Shtjefni, D. en Jaxa-Rozen, M., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Carbon capture storage and utilisation in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC134999.
229 PB L 140 van 5.6.2009.
230 PB L 275 van 25.10.2003.
231 COM(2021) 800 final.
232 COM(2022) 672 final.
233 De lidstaten brengen elke vier jaar verslag uit aan de Commissie over de uitvoering van de CCS-richtlijn (Richtlijn 2009/31/EG). Tot nu toe zijn drie dergelijke verslagen door de Commissie gepubliceerd en staat de publicatie van het vierde uitvoeringsverslag voor het einde van 2023 gepland.
234 EnTEC (Trinomics, TNO en Fraunhofer-instituut ISI), Bolscher, H. e. a., EU regulation for the development of the market for CO2 transport and storage, Europese Unie, 2023. https://energy.ec.europa.eu/publications/eu-regulation-development-market-co2-transport-and-storage_en
235 Itul, A., Diaz Rincon, A., Eulaerts, O.D., Georgakaki, A., Grabowska, M., Kapetaki, Z., Ince, E., Letout, S., Kuokkanen, A., Mountraki, A., Shtjefni, D. en Jaxa-Rozen, M., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Carbon capture storage and utilisation in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC134999.
236 Global CCS Institute, Global Status of Carbon Capture and storage, 2022, 2022.
237 Op basis van de gemiddelde wisselkoers van 0,9497 EUR voor 1 USD over het jaar 2022. Zie: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/euro_reference_exchange_rates/html/eurofxref-graph-usd.en.html
238 Itul, A., Diaz Rincon, A., Eulaerts, O.D., Georgakaki, A., Grabowska, M., Kapetaki, Z., Ince, E., Letout, S., Kuokkanen, A., Mountraki, A., Shtjefni, D. en Jaxa-Rozen, M., waarnemingscentrum voor schone-energietechnologie: Carbon capture storage and utilisation in the European Union - 2023 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2023, JRC134999.
239 De beschikbaarheid van gegevens over het aantal ondernemingen dat betrokken is bij de CCUS-toeleveringsketen in Europa is beperkt. Daarnaast heeft de meerderheid van deze ondernemingen de waarde van de projecten waarbij zij betrokken zijn niet aangekondigd. De ondernemingen zijn bovendien betrokken bij een groot scala aan stadia in de volledige waardeketen, waardoor het lastig is om op dit moment een marktaandeel af te leiden. Afhankelijk van de voor de waardeketen vastgestelde grenzen duidt ander onderzoek erop dat ongeveer 17 000 ondernemingen betrokken zijn bij de aspecten van de CCUS-toeleveringsketen, waaronder aanbieders van technologie, diensten en wettelijke aspecten. Europese Commissie, Kapetaki, Z. e. a., Carbon Capture Utilisation and Storage in the European Union. 2022 Status Report on Technology Development Trends, Value Chains and Markets. 2022.
https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC13066
240 PB L 152 van 3.6.2022.
241 Dankzij de hogere capaciteit en kleinere verliezen over lange afstanden ten opzichte van hun equivalent op basis van wisselstroom, kan met deze systemen de interconnectiviteit van het energiesysteem op efficiënte wijze worden versterkt door afgelegen elektriciteitsnetten met verschillende frequenties te verbinden of door de verbinding van grote offshore-windparken te faciliteren.
242 WindEurope Intelligence Platform, Workstream for the development of multi-vendor HVDC systems (ENTSO-E, T&D Europe, WindEurope), 21 juni 2021.
243 In het kader van het project voor het mogelijk maken van de interoperabiliteit van HVDC-netten met meerdere verkopers (InterOpera) worden Europese TSB’s, producenten, verenigingen van de sector en universiteiten samengebracht om normen te definiëren voor de compatibiliteit en interoperabiliteit voor HVDC. Zie voor meer informatie: https://interopera.eu
244 Internationaal Energieagentschap (IEA), Energy Technology Perspectives, 2023.
245 Power Technology Research (2023, maart). IoT innovation: Leading companies in HVDC transmission systems for the power industry. Afkomstig van Power Technology: https://www.power-technology.com/data-insights/innovators-hvdc-transmission-systems-power/
246 Een voorzichtige raming op basis van de analyse van het tienjarenplan voor netwerkontwikkeling van het ENTSB-E van 2022 en de nationale ontwikkelingsplannen van de EU-lidstaten (maar zonder de meest recente toezeggingen van de EU-lidstaten voor de opwekking van offshore-windenergie in aanmerking te nemen).
247 Op basis van de gemiddelde wisselkoers van 0,8455 EUR voor 1 USD over het jaar 2021. Zie: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/euro_reference_exchange_rates/html/eurofxref-graph-usd.en.html
248 Power Technology Research.
249 Amerikaans ministerie van Energie, Semiconductors - Supply Chain Deep Dive Assessment, 2022.
250 Internationaal Energieagentschap (IEA), Energy Technology Perspectives, 2023.
251 Europacable, Electricity transmission of tomorrow, 2021. Volgens ramingen duurt een gemiddeld transmissieproject, van de planning tot het begin van de uitvoering 15 jaar.
NL NL