Bijlagen bij COM(2012)663 - Het laten functioneren van de interne markt voor energie - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2012)663 - Het laten functioneren van de interne markt voor energie. |
|---|---|
| document | COM(2012)663   |
| datum | 15 november 2012 |
Bijlage 1: Actieplan voor Europa
Actie/Maatregel || Betrokken partijen || Timing
Handhaving
1. Tijdige en volledige omzetting van de richtlijnen betreffende het derde energiepakket en tenuitvoerlegging van de verordeningen betreffende het derde energiepakket || Lidstaten / nationale energieregulators / Commissie || Maart 2011
2. Richtsnoeren inzake de definitie van het begrip "kwetsbare consument" || Commissie || 2013
3. Strikte toepassing van de regels betreffende de interne energiemarkt en de mededinging || Commissie / lidstaten / nationale energieregulators / nationale mededingingsautoriteiten || Continu
4. Verhoging van de doeltreffendheid van regionale initiatieven en hun bijdrage tot de integratie van de interne energiemarkt || Commissie / lidstaten / nationale energieregulators / ACER || Continu
5. Modernisering van de richtsnoeren inzake staatssteun voor milieubescherming || Commissie || Eind 2013 / begin 2014
Verbetering van betrokkenheid van consumenten en ondersteuning
6. Verdere inspanning om consumenten te betrekken, informeren en motiveren, onder meer door tenuitvoerlegging van de energie-efficiëntierichtlijn en door web-gebaseerde inhoud voor gebruikers die verwijst naar relevante consumentenbeschermingsprogramma's || Commissie / lidstaten / nationale energieregulators/ consumentenorganisaties || 2013 / 2014
7. Ondersteuning van de lidstaten, via het Citizens' Energy Forum, bij de vaststelling van de werkingssfeer voor onderzoek, gegevensverzameling en rapportering inzake de kleinhandelsmarkten voor energie. || Commissie / lidstaten / nationale energieregulators/ consumentenorganisaties || 2013
8. Richtsnoeren en beste praktijken vaststellen inzake prijsvergelijkingsinstrumenten, duidelijke en transparante facturering en steun aan kwetsbare consumenten || Commissie / lidstaten / nationale energieregulators / consumentenorganisaties || 2013
9. Gerichte bijstand aan kwetsbare consumenten om geïnformeerde keuzes te kunnen maken en hen de nodige steun te geven om in concurrerende kleinhandelsmarkten in hun behoeften te kunnen voorzien || Commissie / lidstaten || 2013
De energiesystemen van de EU klaarmaken voor de toekomst
10. Vaststellen en toepassen van netwerkcodes - voor de elektriciteitssector: Regels voor capaciteitstoewijzing en congestiebeheer Regels voor capaciteitstoewijzing op de langere termijn Regels voor verbinding met het net Systeemexploitatie - voor de gassector: Capaciteitstoewijzing Balanceringsregels, inclusief netwerkgerelateerde regels inzake voordrachtsprocedures, regels voor onbalanskosten en regels voor operationele balancering tussen de systemen van de transmissiesysteembeheerders Regels voor interoperabiliteit en gegevensuitwisseling Regels betreffende geharmoniseerde transmissietariefstructuren || ACER / ENTSO's / Commissie / lidstaten / nationale energieregulators || 2013/2014
11. Snelle vaststelling en tenuitvoerlegging van het energie-infrastructuurpakket || Raad / Europees Parlement / lidstaten / nationale energieregulators || December 2012
12. Vaststelling van de eerste lijst van projecten van gemeenschappelijk belang voor de Unie || Commissie / lidstaten || 2013
13. Invoering van een kader en een markt voor een brede verspreiding van slimme toestellen (bv. via standaardisering, ecologisch ontwerp en energie-etikettering) || Commissie / belanghebbenden (met name Europese normalisatie-instellingen) || 2014
14. Opstelling van nationale actieplannen voor een snelle uitrol van slimme netten || Lidstaten / Commissie || 2013
15. Nadenken over de toekomstige rol en verantwoordelijkheid van DSB's, vraagrespons, slimme huishoudtoestellen en domotica, decentrale opwekking en regelingen voor verplichte energiebesparing || Commissie / lidstaten || 2013
16. Analyseren hoe de interne energiemarkt kan bijdragen tot een verbetering van de energie-efficiëntie || Commissie || 2013
17. Analyseren hoe technologische ontwikkeling, inclusief inzake opslagtechnologie en microgeneratie, kan gekoppeld worden aan ontwikkelingen op de energiemarkten || Commissie || 2013
Een passende overheidsinterventie waarborgen
18. Geleidelijke uitbanning van gereguleerde gas- en elektriciteitstarieven, rekening houdend met universele-dienstverplichtingen en effectieve bescherming van kwetsbare consumenten || Commissie / lidstaten || 2009 en verder
19. – Analyseren van investeringsstimulansen en toereikendheid van de productiecapaciteit in de elektriciteitssector binnen het bestaande Europese kader - Ontwikkeling van criteria voor beoordeling van en waken over de overeenstemming van nationale capaciteitsgerelateerde initiatieven met de interne markt || Lidstaten Commissie || 2013 en verder
20. Vaststelling van een leidraad inzake steunregelingen voor hernieuwbare energie || Commissie || 2e/3e kwartaal 2013
21. Formalisering van de Coördinatiegroep voor elektriciteit || Commissie || Oktober 2012
22. Geleidelijke uitbanning van milieuschadelijke subsidies, onder meer directe en indirecte subsidies voor fossiele brandstoffen || Commissie / lidstaten || Uiterlijk in 2020
[1] COM(2011) 885.
[2] COM(2011) 658 definitief.
[3] COM(2012) 573 final.
[4] Zie tabel 12 in het werkdocument van de Commissiediensten "Energy Markets in the European Union in 2011", ook wel "SWD 1" genoemd.
[5] Scorebord consumentenmarkten, Europese Commissie, DG SANCO, http://EG.europa.eu/consumers/consumer_research/editions/cms7_en.htm, "The functioning of retail electricity markets for consumers in the European Union", Studie namens de Europese Commissie, DG SANCO, 2010 ("Study on retail electricity markets"). http://EG.europa.eu/consumers/consumer_research/market_studies/docs/retail_electricity_full_study_en.pdf
[6] Zie SWD 1, blz. 47.
[7] Terwijl de prijzen voor primaire energiegrondstoffen in de afgelopen jaren jaarlijks met 14 % zijn gestegen voor aardolie, met bijna 10 % voor aardgas en met 8 % voor steenkool, zijn de groothandels-elektriciteitstarieven in de EU veel minder gestegen, namelijk met 3,4 %. Zie figuur 29 in SWD 1.
[8] Zij worden onder meer gebruikt ter internalisering van de externe milieukosten ten gevolge van het gebruik van energie, zoals aanbevolen in de jaarlijkse groeianalyses van de Commissie van 2011 en 2012 (COM(2011) 11 definitief, COM(2011) 815 definitief) en in de conclusies van de Europese Raad (EUCO 10/1/11 REV1), waarbij het de bedoeling is belastingen op arbeid gedeeltelijk te vervangen door belastingen op consumptie en milieuverontreiniging, met inachtneming van het concurrentievermogen van de EU-industrie en de consumentenprijzen. Zij kunnen echter ook worden gebruikt om de inkomsten te verhogen.
[9] Voor meer gegevens over deze elementen in afzonderlijke lidstaten, zie SWD 1, deel 3.
[10] Zie SWD 1, deel 2, figuur 33.
[11] Zie de studie "Price developments on the EU retail markets for electricity and gas 1998 – 2011", blz. 2 http://EG.europa.eu/energy/observatory/electricity/doc/analysis_retail.pdf. Het gemiddelde aandeel van milieubelastingen in de totale belastingsinkomsten van de EU-lidstaten loopt echter terug. Zie "Taxation trends in the European Union", Europese Unie 2011: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-DU-11-001/EN/KS-DU-11-001-EN.PDF
[12] Marktkoppeling optimaliseert de interconnectiecapaciteit en zorgt ervoor dat elektriciteit stroomt van gebieden met lage prijzen naar gebieden met hogere prijzen, namelijk door kopers en verkopers aan beide zijden van een grens automatisch aan elkaar te koppelen.
[13] De Commissie blijft er met grote waakzaamheid op toezien dat elektriciteitsbeurzen naast de vereiste samenwerking in marktkoppelingsprojecten geen concurrentieverstorende praktijken ontwikkelen.
[14] PB L 326 van 8.12.2011, blz. 1.
[15] Zie map 1, blz. 31 van SWD 1.
[16] Besluit 994/2012/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot instelling van een mechanisme voor informatie-uitwisseling met betrekking tot intergouvernementele overeenkomsten tussen lidstaten en derde landen op energiegebied, PB L 299 van 27.10.2012, blz. 13. Zie ook COM(2012) 218 final.
[17] De nationale regulerende instanties in Europa coördineren hun werkzaamheden met betrekking tot internationale kwesties binnen de Raad van Europese energieregulators (CEER).
[18] Ondertekend in 2005. Leden zijn: de landen van de westelijke Balkan, Oekraïne en Moldavië, terwijl Noorwegen, Turkije, Armenië en Georgië het statuut van waarnemer hebben.
[19] Zie de mededeling van de Commissie "Stappenplan Energie 2050", blz. 2, 5, 6 en 7. Het koolstofarm maken van het energiesysteem is niet noodzakelijk duurder dan het ongewijzigd voortzetten van het huidige beleid, zoals aangetoond in het Stappenplan Energie 2050.
[20] "Study on the functioning of retail electricity markets for consumers in the EU", november 2010, ook "Study on retail electricity markets" genoemd.
[21] In het geheel van de EU is het bewustzijn van de consument laag; slechts één op drie consumenten vergelijkt het aanbod van leveranciers, zie de Study on retail electricity markets.
[22] VaasaETT-studie, "Empower Demand", http://www.esmig.eu/press/filestor/empower-demand-report.pdf
[23] COM(2011) 370.
[24] Openbare raadpleging van DG CNECT: http://EG.europa.eu/information_society/policy/doc/library/public_consult/cost_reduction_hsi?cost_reduction.pdf.
[25] COM(2006) 851 definitief.
[26] Tot dusverre heeft de Commissie ontwerp-certificatiebesluiten ontvangen met betrekking tot meer dan 40 transmissiesysteembeheerders in dertien lidstaten, onder de 99 TSB's waarvoor certificatie vereist is. Achttien van die TSB's moeten worden gecertificeerd als zijnde in overeenstemming met de ontvlechtingseisen.
[27] Intraday‑ en balanceringsmarkten maken het voor marktdeelnemers (inclusief consumenten) mogelijk hun productie en verbruik aan te passen aan gewijzigde marktomstandigheden, met name aan prijsschommelingen. Er zijn liquide intraday-markten nodig om de vraag‑ en aanbodschema's op uurbasis te kunnen aanpassen, wat momenteel nog niet overal in Europa mogelijk is. Grensoverschrijdende balanceringsmarkten dragen ertoe bij onnodige kosten, ten gevolge van zuiver op nationale basis verlopende inkoop van balanceringsdiensten, te vermijden. Dankzij dergelijke regelingen kunnen vraag en aanbod op grensoverschrijdende schaal en in alle tijdsframes met elkaar in evenwicht worden gebracht.
[28] Richtlijnen 2009/72/EG en 2009/73/EG, Verordeningen (EG) nr. 713/2009, 714/2009 en 715/2009.
[29] Met name Verordening (EU) nr. 994/2010 betreffende maatregelen tot veiligstelling van de gaslevering en houdende intrekking van Richtlijn 2004/67/EG van de Raad (REMIT) en de voorgestelde verordening inzake richtsnoeren voor de trans-Europese energie-infrastructuur.
[30] Nadere gegevens betreffende het beleid van de Commissie voor de tenuitvoerlegging van het derde energiepakket zijn verstrekt in de mededeling "Betere governance van de interne markt", COM(2012) 259 final. Verwijzend naar deze mededeling heeft de Europese Raad van oktober 2012 de lidstaten opgeroepen met spoed de nodige actie te ondernemen. De follow-up van dit beleid zal onder meer verlopen in de context van het Europees semester.
[31] Zie SWD 1, deel 4. Sinds september 2011 heeft de Commissie 19 inbreukprocedures ingeleid voor niet-omzetting van Richtlijn 2009/72/EG en 19 voor niet-omzetting van Richtlijn 2009/73/EG. Op 24 oktober 2012 waren slechts 12 zaken afgesloten en was de procedure voor de rest nog lopende. Dit laat het recht van de Commissie onverlet om in een later stadium een procedure in te leiden wanneer sommige bepalingen niet zijn omgezet of tekortkomingen worden gedetecteerd, bv. in de context van de verificatie van de overeenstemming (alle ontvangen kennisgevingen met betrekking tot nationale omzettingsmaatregelen worden bestudeerd en de conformiteit van die maatregelen met de EU-wetgeving wordt getoetst).
[32] Handhaving van de mededingingswetgeving blijkt zeer nuttig te zijn geweest voor het nivelleren van het speelveld in de sector van de elektriciteitsproductie, bv. de antitrustzaak tegen E.On (2008), de zaak van de fusie van GDF Suez/International Power (2011), en in de sector van de gasvoorziening, bv. de zaken RWE (2009) en ENI (2010).
[33] Zie SWD 1, deel 2 en 3.
[34] Mededeling van de Commissie "De toekomstige rol van regionale initiatieven", COM(2010) 721 definitief.
[35] Consumenten geven een lage beoordeling aan de elektriciteits‑ en gasmarkten. In 2012 kreeg de elektriciteitsmarkt slechts de 26e plaats in de beoordeling van 30 dienstenmarkten, met bijzonder lage scores in de Zuid-Europese landen (hoogste score voor Luxemburg, laagste voor Bulgarije). De gasmarkt kreeg de 21e plaats onder de 30 dienstenmarkten (het land met de beste score was Slovenië, de slechtste score was voor België). Zowel de elektriciteits‑ als de gasmarkt heeft slechte scores op het gebied van keuzevrijheid, vergelijkbaarheid en overstapmogelijkheden tussen leveranciers en tariefformules, wat erop lijkt te wijzen dat de afnemers niet volledig gebruik maken van de besparingsmogelijkheden die door de marktliberalisering zijn gecreëerd. Nadere gegevens over de prestaties per land zijn te vinden in SWD 1, deel 3. Zie http://EG.europa.eu/consumers/consumer_research/cms_en.htm.
[36] Dit is erkend door het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC). Op basis van zijn werkzaamheden samen met organisaties van het maatschappelijk middenveld steunt het EESC een geïnformeerd en gestructureerd debat over energiekwesties binnen het maatschappelijk middenveld en tussen dat georganiseerde middenveld en de besluitvormers.
[37] BEUC: "Empowering Consumers through Smart Meters", blz. 23-26, http://bit.ly/JKn9R7
[38] Dit kan gedeeltelijk verklaren waarom in verschillende landen zeer weinig van leverancier wordt veranderd. Voor nadere gegevens over overstappercentages, zie SWD 1, deel 3.
[39] Met inbegrip van Oostenrijk, Tsjechië, Duitsland, Finland, Luxemburg, Nederland, Zweden, Slovenië en het Verenigd Koninkrijk.
[40] Roemenië, Griekenland, Portugal.
[41] Zaak C-265/08, Federutility en anderen v Autorità per l’energia elettrica e il gas.
[42] Op 22 juni 2011 heeft de Commissie een nieuwe richtlijn voorgesteld om de inspanningen van de lidstaten te versterken om energie efficiënter te gebruiken in alle stadia van de energieketen, van de transformatie van energie en de distributie ervan tot het eindverbruik. Op 4 oktober 2012 heeft de Raad zijn goedkeuring gehecht aan het politiek akkoord over de energie-efficiëntierichtlijn. Het Europees Parlement heeft dit akkoord op 11 september 2012 met meerderheid van stemmen goedgekeurd.
[43] Met geplande toewijzingen van ten minste 11 miljard EUR voor de periode 2007-2013. Voor het tijdvak 2014-2020 heeft de Commissie een grote concentratie voorgesteld van de inspanningen in het kader van het EU-cohesiebeleid op hernieuwbare energie en energie-efficiëntie, met inbegrip van slimme netwerken, alsook een sterke focus op onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie. De lidstaten en de regio's moeten erop toezien dat deze financiering de particuliere investeringen aanvult en ondersteunt, niet ze verdringt.
[44] Toegespitst op goed gerichte steun voor O&O.
[45] Zie het werkdocument van de Commissiediensten "Investment projects in Energy Infrastructure", ook "SWD 2" genoemd.
[46] In het Stappenplan Energie wordt aangetoond dat hernieuwbare energie tegen 2050 de kern zal uitmaken van het energiesysteem van de EU en reeds in 2030 goed zal zijn voor een zeer groot aandeel in de totale elektriciteitsproductie.
[47] Richtlijn 2003/87/EG als gewijzigd bij Richtlijnen 2008/101/EG en 2009/29/EG.
[48] Zie onder punt 2.2: Een efficiënter gebruik en efficiëntere ontwikkeling van netwerken.
[49] Besluit 2012/413/EU van de Commissie van 19 juli 2012 inzake de opstelling van de jaarlijkse prioriteitenlijsten voor de ontwikkeling van netcodes en richtsnoeren voor 2013.
[50] Met inbegrip van koolstofafvang en –opslag.
[51] Richtlijn 2009/28/EG.
[52] COM(2012) 271 final.
[53] Het stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik in Europa, COM(2011) 571 definitief, omvat een mijlpaal "Tegen 2020 zullen milieuonvriendelijke subsidies zijn afgebouwd". Ook in de jaarlijkse groeianalyses voor 2011 en 2012 (COM(2011) 11 definitief, COM(2011) 815 definitief) wordt opgeroepen om milieuonvriendelijke subsidies uit te bannen. Ook op mondiaal niveau, onder meer in de context van de G20 en op de Rio+20-conferentie, zijn er verbintenissen aangegaan om subsidieschema's voor fossiele brandstoffen te hervormen.
[54] In bepaalde lidstaten neemt de geplande overheidinterventie de vorm aan van langetermijncontracten voor de voorzieningszekerheid, met de staat of een door de staat als tegenpartij aangewezen entiteit. Capaciteitsmechanismen moeten worden onderscheiden van kortetermijnmechanismen die erop gericht zijn vraag en aanbod in realtime in evenwicht te houden, ook wanneer er een plotselinge variatie is in vraag of aanbod.
[55] Zie mededeling "The state of the European carbon market in 2012", COM(2012) 652.
[56] Zie de conclusies van de Europese Raad van februari 2011. Met name moeten de Oostzeelanden die werken binnen de Russische en Belarussische elektriciteitssystemen gesynchroniseerd worden met de EU.
[57] COM(2011) 665.
[58] COM(2011) 658 definitief.
[59] COM(2011) 657 definitief.
[60] COM(2011) 202.
[61] De elektriciteitsrichtlijn en de energie-efficiëntierichtlijn bieden een onderling aanvullende mix van verplichtingen en stimulansen voor lidstaten om een dergelijk kader in te stellen.
[62] In lijn met de mededeling van de Commissie over het industriebeleid, COM(2012) 582.
[63] Het aantal slimme meters in de EU zal moeten toenemen van ongeveer 45 miljoen vandaag tot minimaal 240 miljoen in 2020, wat het nodig maakt de desbetreffende jaarlijkse investeringen van iets meer dan 1 miljard EUR vandaag op te trekken tot 4-5 miljard EUR tegen 2015, naargelang van de kosten-batenanalyse.
[64] Bijvoorbeeld via de Europese industriële initiatieven voor elektriciteitsnetten en het Europees innovatiepartnerschap voor slimme steden en gemeenschappen.