Bijlagen bij COM(2015)309 - Uitvoering van het Europees statistisch programma 2013-2017 - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2015)309 - Uitvoering van het Europees statistisch programma 2013-2017. |
|---|---|
| document | COM(2015)309   |
| datum | 24 juni 2015 |
Bij het toezicht op het vlaggenschipinitiatief op het gebied van hulpbronnenefficiëntie van Europa 2020 werden belangrijke resultaten geboekt: het scorebord voor hulpbronnenefficiëntie werd in december 2013 opgestart en in 2014 verder ontwikkeld.
Op het gebied van sociale statistieken werd verder gewerkt aan de ontwikkeling en productie van indicatoren van hoge kwaliteit voor Europa 2020 en Onderwijs en Opleiding 2020. De reeds gepubliceerde eerste resultaten hebben meer actuele gegevens over armoede en ongelijkheid geleverd en gezorgd voor de beschikbaarheid van regionale gegevens inzake armoede.
Op het gebied van bedrijfsstatistieken werden de doelstellingsindicatoren voor onderzoeks- en ontwikkelingsintensiteit, een van onderdelen van de Europa 2020-stategie, voor het eerst beschikbaar gemaakt volgens de regels van het nieuwe Europese systeem van rekeningen (ESR 2010)4. De gegevens betreffende transnationaal gecoördineerd onderzoek, uitgedrukt aan de hand van de nationale begrotingen voor onderzoek en ontwikkeling, werden sneller geproduceerd. Die gegevens worden gebruikt voor het toezicht op de Europese onderzoeksruimte in het kader van het vlaggenschipinitiatief van de innovatie-Unie.
In 2013 werd voor het eerst een vlaggenschippublicatie5 over de doelstellingen van Europa 2020 uitgebracht.
1.2. Economische governance
De halfjaarlijkse validatie van de gegevens voor de procedure bij buitensporige tekorten was een belangrijk resultaat in 2014. In de kennisgeving van april 2014 heeft Eurostat een voorbehoud gemaakt ten aanzien van de kwaliteit van de door de lidstaten gemelde gegevens, dat in oktober 2014 is ingetrokken. In oktober 2014 heeft Eurostat geen voorbehoud gemaakt ten aanzien van de gemelde gegevens, ondanks de eerste uitvoering van het nieuwe methodologische kader van het Europese systeem van rekeningen, ESR 2010. De gegevens van ESA 2010 inzake schulden en tekorten gingen vergezeld van de tabellen van de nationale jaar- en kwartaalrekeningen inzake de algemene overheidssector. Verordening (EG) nr. 479/20096, waarin de procedure voor het indienen van statistieken voor de procedure bij buitensporige tekorten door de lidstaten is vastgelegd, werd gewijzigd door de verwijzing naar "ESR 95" in die verordening te vervangen door "ESR 2010". Het Handboek overheidstekort en overheidsschuld werd aangepast aan ESR 2010.
1.3. Economische globalisering
Met betrekking tot de lopende werkzaamheden aan de mondiale waardeketens moeten drie ontwikkelingen worden vermeld: het in opdracht van Eurostat opgestelde Sturgeon-verslag over een meetkader voor de mondiale waardeketen werd gepubliceerd; het ESS-samenwerkingsnetwerk voor de mondiale waardeketen werd afgerond; en de lidstaten nemen nu actief deel aan de Groep vrienden van het voorzitterschap van de Verenigde Naties, die werkt aan het ontwikkelen van een mondiaal kader voor de mondiale waardeketen.
2. Boekhoudkundig kader
Eurostat is zeer actief bezig geweest met het uitvoeren van het actieplan Het bbp en verder. Het plan heeft betrekking op de periode 2012-2014 en is gericht op drie prioritaire gebieden:
a. het verder ontwikkelen van de productie van statistieken op niveau van het huishouden en de productie van statistieken die de verdeling van inkomsten, consumptie en welvaart meten;
b. het multidimensionaal meten van de levenskwaliteit;
c. het meten van milieuduurzaamheid.
2.1. Economische en sociale prestaties
Eurostat heeft economische statistieken van hoge kwaliteit over nationale rekeningen, betalingsbalansen, prijzen en koopkrachtpariteiten geproduceerd en verspreid. Het heeft onder meer statistieken geproduceerd voor essentiële indicatoren zoals Europa 2020, het scorebord voor de procedure voor macro-economische onevenwichtigheden, de indicatoren voor duurzame ontwikkeling en de voornaamste Europese economische indicatoren. Ook heeft Eurostat statistieken geproduceerd voor administratieve doeleinden, zoals het berekenen van het regionale bruto binnenlands product voor structuurfondsen en het bruto nationaal inkomen voor eigen budgettaire middelen, en het berekenen van bezoldiging van personeel en pensioenen.
Andere resultaten waren onder meer een meer gedetailleerde uitsplitsing van de voorlopige inflatieraming in de eurozone en het beheer van de eerste systematische verspreiding van de indexcijfers van huizenprijzen. De lidstaten hebben voor het eerst ook kwartaalprijsindexcijfers ingediend voor eigenwoningbezit, en de Commissie heeft het voorstel voor een nieuwe kaderverordening voor een geharmoniseerd indexcijfer van consumptieprijzen7 goedgekeurd.
De lidstaten hebben hun gegevens over de nationale rekeningen en betalingsbalansen in kunnen dienen middels de nieuwe methodologische kaders, het nieuwe Europese systeem van rekeningen (ESR 2010) en de zesde editie van de handleiding voor de betalingsbalans en de internationale investeringspositie (BPM6). Bij de introductie van de nieuwe kaders werd gebruik gemaakt van het nieuwe formaat voor statistische gegevens en de uitwisseling van metagegevens (SDMX), hetgeen betekende dat moest worden gewerkt aan de methodologische handboeken en richtsnoeren.
De taakgroep voor de boekhoudkundige normen van de Europese overheidssector, opgericht in 2014, heeft een effectbeoordeling opgesteld. Het doel van het project is om de vergelijkbaarheid en transparantie van de financiële verslaglegging in de overheidssector te verbeteren door een basis te leggen voor het invoeren van gestandaardiseerde normen voor financiële verslaggeving voor rekeningen en voor algemene doeleinden in de Europese overheidssector, waarin rekeningen op transactiebasis zullen worden opgesteld.
Eurostat heeft een aantal publicaties uitgebracht over onder meer kwartaaltekorten en -schuld, de structuur van overheidsschulden en belastingtrends. Ook heeft het regelmatig persberichten gepubliceerd over de driemaandelijkse overheidsschuld en heeft het een nieuw euro-indicatorpersbericht gepubliceerd over seizoensgecorrigeerde driemaandelijkse overheidstekorten. Eind 2013 heeft Eurostat eveneens zijn tweejaarlijkse controleverslag over duurzame ontwikkeling in de EU gepubliceerd8.
Voor de gedetailleerde doelstelling 2.1.2 inzake de belangrijkste indicatoren heeft Eurostat twee handboeken gepubliceerd, Getting messages across using indicators en Towards a harmonised methodology for statistical indicators.
2.2 Milieuduurzaamheid
De nieuwe verordening inzake Europese milieu-economische rekeningen (Verordening (EU) nr. 538/2014 van het Europees Parlement en de Raad9) is door het Europees Parlement en de Raad aangenomen. In die verordening worden modulen geïntroduceerd voor uitgavenrekeningen voor milieubescherming, rekeningen voor de milieugoederen- en -dienstensector en energiestroomrekeningen. Het Comité voor het Europees statistisch systeem heeft een geactualiseerde Europese strategie voor milieuboekhouding vastgesteld voor de periode 2014-2018.
3. Gegevens
3.1. Bedrijfsleven
Eurostat heeft de gesprekken die het voerde met partners van het Europees statistisch systeem over verschillende individuele pakketten binnen de voorziene kaderverordening voor de integratie van bedrijfsstatistieken, afgerond.
Eurostat heeft de tests en uitvoering van "Europese profilering" — een methode voor het analyseren van de structuur van bedrijven — voortgezet. Het heeft de resultaten van een onderzoek naar de haalbaarheid van het gebruik van mobiele locatiegegevens voor toerismestatistieken afgerond. Verkennende studies over het gebruik van koppeling van microgegevens om het verband tussen structurele bedrijfstatistiek en statistiek over de handel in diensten naar bedrijfskenmerken te bestuderen, werden voortgezet. Er werden ook studies opgestart over het potentieel van de koppeling van microgegevens van structurele bedrijfsstatistieken aan internationale handelsstatistieken. Eurostat heeft de benodigde gegevens verkregen voor het ontwikkelen van een nieuwe innovatie-indicator die zal worden gebruikt voor snelgroeiende, innoverende ondernemingen. De lidstaten hebben die gegevens op vrijwillige basis verstrekt.
Eurostat heeft gegevens en metagegevens gepubliceerd over kortetermijnstatistieken, toerismestatistieken, structurele bedrijfsstatistieken, bedrijvendemografie, statistieken betreffende buitenlandse filialen, directe buitenlandse investeringen en internationale handel in goederen en diensten. Ook heeft het de resultaten van de enquête inzake communautaire innovatie, gegevens over de wetenschap en technologie die nodig zijn voor het produceren van de nieuwe innovatie-outputindicator en de resultaten van de enquête inzake informatie- en communicatietechnologie gepubliceerd.
De vereisten voor het Europese steekproefprogramma, een methode die wordt gebruikt voor de productie van kortetermijnstatistieken, zijn geactualiseerd.
Voor het eerst zijn statistieken over onderzoek en ontwikkeling, waaronder met name de doelstellingsindicatoren voor onderzoeks- en ontwikkelingsintensiteit voor de Europa 2020-strategie, beschikbaar gemaakt volgens de regels van het nieuwe Europese systeem van rekeningen, ESR 2010.
3.2. Europa van de burgers
Eurostat heeft verder gewerkt aan de ontwikkeling en de productie van indicatoren voor centraal EU-beleid — zoals Europa 2020, Onderwijs en opleiding 2020 en de bijbehorende gezamenlijke beoordelingskaders — en op het gebied van bevolking en migratie. De resultaten van de vijf jaar durende enquêtes over een leven lang leren zijn beschikbaar gemaakt.
Voor het eerst werden krachtens Verordening (EU) nr. 328/2011 van de Commissie10 statistieken over doodsoorzaken gepubliceerd, en in 2014 is de verordening betreffende de Europese gezondheidsenquête11 vastgesteld.
Eurostat werkt aan een herziening van de indicator betreffende materiële deprivatie, en de gegevens voor de herziene indicator zouden in 2015 beschikbaar moeten worden gemaakt. Er is aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het ontwikkelen van methodologieën in verschillende gebieden, waaronder voor arbeidskrachtenenquête en de statistieken over inkomen en leefomstandigheden.
Een eerste reeks indicatoren voor het meten van vooruitgang, welzijn en duurzame ontwikkeling werd in 2013 verspreid, en in 2014 volgde een reeks publicaties en nieuwe indicatoren12.
Eurostat is begonnen met het uitvoeren van de maatregelen van Verordening (EU) nr. 1260/201313 betreffende de Europese bevolkingsstatistieken, na de vaststelling van die verordening in 2013.
Er is goede vooruitgang geboekt bij de herziening van de arbeidskrachtenenquête, teneinde nieuwe en meer gedetailleerde gegevens over de arbeidsmarkt te kunnen produceren. De wetgevingskaders voor de arbeidskrachtenenquête (Verordening (EU) nr. 545/2014 van het Europees Parlement en de Raad14) en voor het programma van speciale formules voor de jaren 2016-2018 (Gedelegeerde verordening (EU) nr. 1397/201415) werden in 2014 vastgesteld. Eurostat heeft geactualiseerde indicatoren voor de EU 2020-strategie gepubliceerd, alsook indicatoren over onderwijs en een leven lang leren met gebruik van gegevens van de arbeidskrachtenenquête en nieuwe gegevens over handicaps. Er zijn uitvoeringsverordeningen vastgesteld betreffende statistieken over onderwijs en een leven lang leren16 en statistieken over inkomens en leefomstandigheden17.
3.3. Geospatiale, milieu-, landbouw- en andere sectorale statistieken.
De nalevingscontrole van de door de lidstaten ingediende gegevens werd uitgebreid naar kwaliteitsaspecten van de gegevens. Er is gewerkt aan het verbeteren van de volledigheid en het verminderen van de duur voor het voorbereiden van de statistieken over landbouw en visserij, het milieu en rekeningen en energie. Deze statistieken worden nu op kortere termijn gepubliceerd.
Bij Verordening (EU) nr. 715/2014 van de Commissie18 is een nieuwe lijst van kenmerken vastgesteld voor de landbouwstructuurenquête van 2016.
Eurostat heeft een eerste gebruikersspecifieke enquête over energiestatistiek gelanceerd. De energiestatistiek kan verder profiteren van het invoeren van de online verspreiding van jaarlijkse gegevens over kernenergie. Eind 2013 werd een handboek voor statistieken over energieverbruik door huishoudens gepubliceerd. De verordening betreffende energiestatistieken19 is gewijzigd en het toepassingsgebied daarvan is uitgebreid naar eindgebruik van energie door huishoudens aan de hand van brandstof en gebruik.
Vroege schattingen van kooldioxide-emissies uit energieverbruik worden momenteel zo'n vijf maanden na het einde van het referentiejaar gepubliceerd. Ook worden nu methoden ontwikkeld voor het maken van "bottom-up" schattingen van broeikasgasemissies door verschillende vervoerswijzen.
Er is vooruitgang geboekt bij de ontwikkeling van indicatoren voor toezicht op de in het witboek Vervoer van 2011 vastgestelde doelstellingen.
Er is een wijziging van de gemeenschappelijke nomenclatuur van territoriale eenheden voor de statistiek vastgesteld20.
Eurostat heeft nauw samengewerkt met het directoraat-generaal Regionaal Beleid en Stadsontwikkeling en het Comité van de Regio's bij het opstellen van het Regionale jaarboek en de bijgaande elektronische versie, de Statistische atlas.
De coördinatie van nationale initiatieven voor toezicht op statistieken over bodembedekking en -gebruik is verlengd. Doel hiervan is om een langetermijnstrategie te kunnen ontwikkelen voor de enquête over statistieken over bodemgebruik en -bedekking
Prioritair gebied II: Productiemethoden voor Europese statistieken
1. Kwaliteitsbeheer van het Europees statistisch systeem
In 2013 is een nieuwe ronde van peer reviews gestart, waaraan in totaal 32 landen (de lidstaten van de EU en de vier andere landen in de Europese Vrijhandelsassociatie en de Europese Economische Ruimte) en Eurostat deelnemen. Alle landen hebben vragenlijsten voor zelfbeoordeling ingevuld en in de loop van 2014 werden van 12 landen en van Eurostat peer reviews verricht. De peer review van Eurostat werd uitgevoerd door de Europese Adviescommissie voor statistische governance, die hierover een verslag heeft gepubliceerd.
Bij de lopende werkzaamheden om de kwaliteitsborgingskaders van het Europees statistisch systeem en het Europees Stelsel van centrale banken met elkaar in overeenstemming te brengen, lag de nadruk op uitvoerings- en monitoringsinstrumenten, en in het bijzonder op de ronde van peer reviews en de statistische audits die in de respectieve systemen worden verricht.
Het werk van de groep "Steun voor kwaliteit" en de uitvoering van de aanbevelingen van die groep betreffende kwaliteitsrapportage heeft geleid tot de ontwikkeling van de "Single Integrated Metadata Structure" en de publicatie van het "European Statistical System Handbook for Quality Reports" van 2014. In 2014 is Eurostat begonnen met het plannen van de tenuitvoerlegging van het prioritaire gebied "kwaliteit" van ESS-Vision 2020, in samenwerking met de leden van het Europees statistisch systeem. In Wenen werd de tweejaarlijkse conferentie over de kwaliteit van officiële statistieken gehouden. In 2014 heeft Eurostat een nieuwe procedure voor het verwerken en melden van opgemerkte fouten in gepubliceerde statistieken ontwikkeld en voor gebruik goedgekeurd.
2. Prioritering en vereenvoudiging
Het door het Europees statistisch programma vastgelegde kader vereist prioritering in het Europees statistisch systeem zodat de vijfjaardoelstellingen kunnen worden bewerkstelligd met de op nationaal en Europees niveau beschikbare middelen. Daarom voert Eurostat jaarlijks een prioriteitsstelling uit, in overleg met gebruikers en producenten van statistieken. Prioriteiten worden vastgesteld op basis van een herziening van bestaande statistische behoeften, waarbij in te trekken wetshandelingen, vrijwillige gegevensverzamelingen (op basis van gentlemen's agreements) die niet meer zullen worden uitgevoerd en terug te schroeven of te schrappen gebieden worden geïdentificeerd. Het opstellen van een "productenlijst" voor het Europees statistisch systeem heeft het prioriteringssysteem verbeterd. De prioriteitsstelling is in het bijzonder belangrijk in een periode waarin de middelen afnemen, zowel voor Eurostat als voor de lidstaten, en bureaus voor de statistiek zware inspanningen hebben moeten leveren om de afname van middelen en de groeiende behoeften aan statistieken op elkaar af te stemmen.
De rationalisering en modernisering van water- en bosbouwstatistieken is in gang gezet. De wijziging van de verordening inzake spoorwegvervoer, als gevolg waarvan de lidstaten niet langer gegevens voor bepaalde tabellen zullen hoeven te melden, is aan de wetgever gepresenteerd. Er zijn stappen ondernomen om de visserijstatistieken te vereenvoudigen, met gebruik van in het kader van het gemeenschappelijk visserijbeleid gemelde gegevens over de visvangst. Er wordt een aantal wijzigingen aangebracht ter vereenvoudiging van de landbouwstatistiek, waaronder het ontwerpen van een flexibelere enquête over landbouwbedrijfsstructuur die vanaf 2020 zal worden gebruikt, en het ontwikkelen van grotere synergiën tussen de verschillende gebieden van landbouwstatistieken. Gegevens over grond- en pachtprijzen zijn verzameld met de geharmoniseerde methodologie. De stedelijke statistieken die in het kader van de stedelijke audit waren verzameld, zijn verder gerationaliseerd.
De productie en verspreiding van statistieken over het arbeidsmarktbeleid is overgedragen aan het directoraat-generaal Werkgelegenheid, Sociale Zaken en Inclusie. De vrijwillige gegevensverzameling is geschrapt voor jaarlijks brutoloon en arbeidskosten. Gegevensverzameling voor de productie van statistieken over beroepsziekten is vereenvoudigd, en het directoraat-generaal Werkgelegenheid, Sociale Zaken en Inclusie heeft voor die veranderingen over een periode van vier jaar financiële steun verleend.
Het SIMSTAT-project (Single Market Statistics) en het herontwerp van statistieken inzake binnenlandse handel is gestart. Doel van deze veranderingen was om de door gegevensverzameling gecreëerde lasten te verlagen en de kwaliteit van de gegevens te verbeteren.
Er is een aantal nieuwe richtsnoeren en verklaringen opgesteld en gepubliceerd, om de steun voor de ESS-classificaties en de gestandaardiseerde structurele metagegevens te rationaliseren.
De Commissie heeft geen verder werk verricht met niet-lidstaten, met uitzondering van de uitbreidingslanden en de landen van het Europees nabuurschapsbeleid.
3. Statistieken voor meerdere doeleinden en efficiëntieverbetering bij de productie
De modernisering van de Europese statistiek is voortgezet, en tijdens de bijeenkomst van het Comité voor het Europees statistisch systeem in mei 2014 werd ESS-Vision 2020 goedgekeurd als centrale strategie voor de ontwikkeling van het Europees statistisch systeem gedurende de periode tot 2020. In dit kader zijn vijf prioritaire gebieden aangewezen: gebruikers, kwaliteit, nieuwe gegevensbronnen, productieprocessen en verspreiding en communicatie. Het ontwikkelen van de centrale moderniseringsprojecten (de ESS-VIP's) in samenwerking met de lidstaten was hiervoor een belangrijke prestatie. De projecten hadden onder meer betrekking op het netwerk voor het uitwisselen van gegevens, statistische validatie, het gebruik van nieuwe gegevensbronnen (voor administratieve gegevens en big data), kritieke bedrijfsprojecten (de modernisering van handelsstatistieken en het creëren van interoperationele bedrijfsregisters binnen het Europees statistisch systeem) en ondersteuningskaders (informatiemodellen en -normen, kwaliteit, ondernemingsstructuur).
De vooruitgang van het ESS-VIP over statistieken over de eengemaakte markt, waarbij de nadruk lag op het uitwisselen van microgegevens over intra-EU-handel, verliep volgens schema. De haalbaarheidsstudie werd afgerond en de ontwikkeling van een gecentraliseerde gegevenshub werd gestart.
De voorbereidende fase van de ESS-VIP's inzake het Europees systeem van interoperabele statistische bedrijfsregisters werd in 2013 afgerond en in 2014 werd het ESS-samenwerkingsnetwerkproject over het Europees systeem van interoperabele statistische bedrijfsregisters gelanceerd.
Het belangrijkste resultaat voor het ESS-VIP inzake validatie was het ontwikkelen van de validatiesyntax, die Eurostat in staat stelt validatieregels uit te wisselen met de lidstaten en functionele specificaties voor het ontwikkelen van verbeterde validatie-instrumenten op te stellen.
Het Comité voor het Europees statistisch systeem heeft een memorandum inzake big data gepubliceerd, en vervolgens het ESS-actieplan en de ESS-routekaart 1.021 vastgesteld. De ontwikkeling van prototypen voor toepassingen voor het gebruik van big data in officiële statistieken op het gebied van de gezondheidszorg, werkloosheid en demografie is begonnen.
Een aantal moderniseringsinitiatieven met betrekking tot de ontwikkeling van sociale en bevolkingsstatistieken in de komende jaren zijn momenteel lopende, zoals het initiatief met betrekking tot de integratie van Europese sociale enquêtes. In 2014 is een census hub geopend voor de publicaties van vergelijkende en zeer gedetailleerde gegevens inzake bevolking en huisvesting.
Eurostat heeft de tweede fase van het project inzake het systeem voor het opstellen van nationale rekeningen voltooid, dat als doel had de statistische productieketen te moderniseren voor de belangrijkste statistische gebieden met betrekking tot nationale rekeningen en de betalingsbalans.
Er werd een internationale overeenkomst gesloten over een standaardmodel voor het uitwisselen van statistieken over nationale rekeningen en betalingsbalansen. Deze overeenkomst is op EU-niveau uitgevoerd middels de introductie van het nieuwe Europese systeem van rekeningen (ESR 2010) en de zesde editie van het handboek over de betalingsbalans en de internationale investeringspositie (BPM6). Er is goede vooruitgang geboekt bij de uitvoering van normen voor onder meer referentiemetagegevens, kwaliteitsverslagen, codelijsten, de uitwisseling van statistische gegevens en metagegevens en andere normen die in het Europees statistisch systeem worden gebruikt.
De herziene versie van de ESS-richtsnoeren over de correctie van seizoensinvloeden werd goedgekeurd door het Comité voor het Europees statistisch systeem en de officiële versie van de nieuwe software voor de correctie van seizoensinvloeden werd gepubliceerd.
4. Verspreiding en communicatie
Er is een aantal nieuwe diensten (webdiensten, apps en widgets) voor het eerst aangeboden. Het belangrijkste resultaat was de lancering van de nieuwe Eurostat-website in december 2014. De nadruk lag in het bijzonder op de productie van sectoroverschrijdende publicaties, zoals de twee vlaggenschippublicaties Europe 2020 indicators22 en Youth in the EU. Statistics Explained werd verlengd en er werd een nieuw ondersteunend netwerk voor Europese statistische gegevens opgezet, met 33 hulpcentra in 31 Europese talen.
Eurostat heeft onderzoekers toegang verleend tot vier aanvullende reeksen microgegevens. Er werden besprekingen gehouden over de technische haalbaarheid van infrastructuur voor toegang op afstand tot zeer vertrouwelijke bestanden voor veilig gebruik.
Eurostat heeft twee handboeken gepubliceerd betreffende indicatoren, Getting messages across using indicators en Towards a harmonised methodology for statistical indicators.
Het Europees Raadgevend Comité voor de statistiek heeft een belangrijke rol gespeeld bij het contact met academici, het betrekken van gebruikers en het beschikbaar stellen van microgegevens voor onderzoek.
5. Opleiding, innovatie en onderzoek
Eurostat is doorgegaan met het ondersteunen en bevorderen van de samenwerking tussen leden van het Europees statistisch systeem. De leden worden aangespoord kennis met elkaar te delen, ideeën over beste praktijken en innovatieve benaderingen van de productie van statistieken uit te wisselen, samen te werken aan de ontwikkeling en toepassing van nieuwe methodologieën en onderzoek naar officiële statistieken te bevorderen. Beide kenniscentra en verschillende internationale initiatieven, waaronder belangrijke conferenties als Quality 2014 en de workshop over big data in officiële statistieken, waren op dit gebied in het bijzonder van belang. De eerste conferentie van belanghebbenden in de Europese statistiek in 2014 was een goed voorbeeld van het versterken van de banden met de academische wereld en belanghebbenden.
Er werd aanzienlijke vooruitgang geboekt met betrekking tot de Europese master in de officiële statistiek. Er werd een haalbaarheidsstudie gepland, die momenteel wordt uitgevoerd. Het Comité voor het Europees statistisch systeem is akkoord gegaan met het concept van de Europese master in de officiële statistiek, het voorgestelde governancekader voor het programma en het oprichten van de raad voor de Europese master in de officiële statistiek.
Prioritair gebied III: Partnerschap
1. Partnerschap binnen en buiten het Europees statistisch systeem
In december 2014 werd een politiek akkoord bereikt over het voorstel tot wijziging van Verordening (EG) nr. 223/2009 betreffende de Europese statistiek. Op 19 mei 2015 werd de gewijzigde verordening23 in het Publicatieblad bekendgemaakt.
Er werden een aantal verbeteringen aangebracht aan de governancestructuur van het Europees statistisch systeem: in het bijzonder werd het Comité voor het Europees statistisch systeem tot hoofdcomité benoemd en werd het Europees statistisch forum opgezet om de samenwerking tussen het Europees statistisch systeem en het Europees Stelsel van Centrale Banken te verbeteren.
De algehele beoordelingen van de statistische systemen van de kandidaat-lidstaten, de potentiële kandidaat-lidstaten en de oostelijke landen van het Europees Nabuurschapsbeleid werden gebruikt om samenwerkingsstrategieën voor de periode 2014-2020 op te stellen. De strategie voor statistische samenwerking en de strategie voor statistische samenwerking in de oostelijke landen van de Europese Nabuurschapsinstrumenten 2014-2020 zijn kaders voor het ontwikkelen van duurzame en betrouwbare statistische systemen. In het kader van uitbreidingsonderhandelingen is het doel de tenuitvoerlegging van het acquis en integratie in het Europees statistisch systeem. In het oostelijk nabuurschap is de samenwerking gericht op capaciteitsontwikkeling en het verstrekken van tijdige en betrouwbare gegevens met betrekking tot de associatieovereenkomsten en de diepgaande en uitgebreide vrijhandelsovereenkomsten. De samenwerking met de zuidelijke landen van het Europees Nabuurschapsbeleid was gericht op het ontwikkelen van een praktijkcode voor statistieken voor die landen, gebaseerd op de Europese praktijkcode voor statistieken. Eurostat heeft een pan-Afrikaans statistisch samenwerkingsprogramma opgesteld en heeft de samenwerking met landen met een hoog inkomen voortgezet in de vorm van de uitwisseling van informatie en kennis.
3. Relevantie
Het Europees statistisch programma blijft relevant, aangezien de objectieven nog steeds overeenkomen met de behoeften van de EU.
Het programma voorziet in de behoeften van een aantal verschillende categorieën gebruikers, zoals door verschillende indicatoren wordt aangetoond:
- het aantal gebruikers van de website steeg in 2013 en in 2014;
- het aantal online raadplegingen van door Eurostat gepubliceerde gegevens en het aantal gedownloade publicaties stegen in 2013 en 2014;
- het aantal vermeldingen van Eurostat op het internet stijgt gestaag;
- de tevredenheid onder de gebruikers bleef hoog, zoals aangetoond door de resultaten van de tevredenheidsenquêtes;
- het Europees Raadgevend Comité voor de statistiek gaf over het algemeen gunstige oordelen in zijn beoordeling van de werkprogramma's voor 2013 en 2014, zij het met enkele punten van zorg waarmee in de toekomst rekening moet worden gehouden;
- een nieuwe verordening van de Commissie maakt een groter aantal verzoeken van onderzoekers om toegang tot microgegevens mogelijk;
- het aantal gebruikers dat bij Eurostat een verzoek heeft ingediend voor ondersteuning met betrekking tot gegevens en methodologie is gestegen en
- een nieuwe reeks methoden voor het publiceren van gegevens is geïntroduceerd om de website van Eurostat krachtiger en gebruiksvriendelijker te maken.
Het Europees statistisch programma draagt bij aan het ontwerp van beleid in prioritaire gebieden. Eurostat heeft op regelmatige basis contact onderhouden met de andere directoraten-generaal van de Europese Commissie om op de hoogte te blijven van hun behoeften en bij te kunnen dragen aan het ontwerp van beleid in prioritaire gebieden. De informatie die in verband met dit beleid werd verstrekt, werd gecommuniceerd aan het publiek en aan de belangrijkste instellingen, het Europees Parlement en de Raad.
Eurostat is begonnen met het voorbereiden van een publicatie over Europa 2020-beleid, de eerste van een nieuwe reeks jaarlijkse publicaties met statistische analyses ten aanzien van de belangrijkste beleidskaders van de Europese Commissie of andere kwesties van sociaal belang.
Het aantal parlementaire vragen over de statistieken van Eurostat bleef voortdurend hoog, waarbij in het bijzonder veel vragen werden gesteld over statistieken met betrekking tot de financiële crisis. Eurostat heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het Europees semester middels het verstrekken van gegevens en een aantal indicatoren.
Tot slot draagt het Europees statistisch programma eveneens bij aan een herziening van de statistische prioriteiten door middel van wetgeving of door het stellen van negatieve prioriteiten. Drie verordeningen die prioritering omvatten werden respectievelijk vastgesteld of voorgesteld, één voorstel werd ingetrokken en twee effectbeoordelingen van nieuwe wetgevingsmaatregelen werden uitgevoerd of gestart. Een lijst van zo'n 40 negatieve prioriteiten werd opgesteld en in gebruik genomen, om de relevantie van de Europese statistiek te waarborgen. Een aanzienlijk aantal werknemers van Eurostat kreeg in 2013 en 2014 een nieuwe taakomschrijving om rekening te kunnen houden met de nieuwe prioriteiten.
4. Efficiëntie
Eurostat heeft efficiënt gebruik gemaakt van zijn financiële en personele middelen.
De uitvoering van de begroting in 2013 en 2014 heeft de in de beheersplannen gestelde doelstellingen ruimschoots gehaald en de participatiegraad in door EU-financiering ondersteunde projecten was hoog, waarbij alle lidstaten konden profiteren van ten minste één door Eurostat verstrekte financiering.
De productiviteit is gestegen terwijl tegelijkertijd de personele middelen zijn verminderd. Het volume van de door Eurostat gepubliceerde gegevens is aanzienlijk gestegen, hoewel het totaal aantal personeelsleden licht is afgenomen.
5. Europese meerwaarde
Het Europees statistisch programma ondersteunt een voortdurende verbetering van de kwaliteit van de voor het Europa 2020-scorebord gebruikte statistieken, de ontwikkeling en beoordeling van vlaggenschipinitiatieven en EU-toezicht op nationaal beleid (meer bepaald middels het stabiliteits- en groeipact, de procedure voor macro-economische onevenwichtigheden en het Europees semester). Het programma is in het bijzonder gericht op het verbeteren van de relevantie en vergelijkbaarheid van statistieken en het verminderen van de vertraging tussen de referentieperiode en de publicatie van de statistieken. Het Europees statistisch programma is het belangrijkste kanaal waarmee de EU financiële steun verstrekt aan nationale statistische instanties voor de productie van statistieken, de ontwikkeling van nieuwe statistieken en de implementatie van nieuwe methodologieën, classificaties en normen. De verbetering van de kwaliteit van door Eurostat geproduceerde statistieken blijkt uit de stijging van de tevredenheid van gebruikers met de algehele kwaliteit en vergelijkbaarheid van de gepubliceerde gegevens, en met de snelheid waarmee die worden geproduceerd en beschikbaar gemaakt. Het programma ondersteunt eveneens de ontwikkeling van nieuwe methoden voor het produceren van statistieken, die de efficiëntie zullen verbeteren en de administratieve last op bedrijven en particulieren zullen verminderen. Het Europees statistisch programma heeft derhalve een duidelijke toegevoegde waarde voor de EU gehad, en heeft deze nog steeds. Dit geldt voor alle belangrijkste doelstellingen van het Europees statistisch programma en is met name zichtbaar voor bepaalde statistische gebieden en projecten, zoals beschreven in de volgende punten.
Voor de doelstellingen 1 en 4 heeft de Europese statistiek een duidelijk transnationaal karakter. De ontwikkeling, productie en verspreiding van Europese statistieken, zoals die in het kader van het Europees statistisch programma worden uitgevoerd, kunnen niet afdoende door de lidstaten worden verricht en kunnen beter op EU-niveau worden uitgevoerd. De Commissie heeft dit proces derhalve op basis van een wetshandeling van de Europese Unie op EU-niveau beheerd. Alleen de Commissie kan de benodigde standaardisering van statistische informatie op Europees niveau coördineren in alle statistische gebieden die onder het Europees statistische programma vallen, terwijl het verzamelen van gegevens door de lidstaten kan worden uitgevoerd.
De toegevoegde waarde van EU-betrokkenheid blijft nog altijd het feit dat daarmee statistische activiteiten kunnen worden geconcentreerd op het EU-beleid en op relevante kwesties voor het Europees statistisch systeem als geheel. Daarnaast draagt het ertoe bij dat doeltreffend gebruik wordt gemaakt van de middelen en helpt het de nationale autoriteiten om te doen wat zij moeten doen, maar waarvoor zij niet altijd over de nodige capaciteit beschikken, bijvoorbeeld op het gebied van prioriteitstelling, standaardisering en ontwikkeling van methoden.
Enkele duidelijke voorbeelden hiervan tijdens de eerste twee jaar van het Europees statistisch programma waren de statistieken over overheidsfinanciën, de statistieken over goederenvervoer over de weg, de ESS-samenwerkingsnetwerken, de geografische statistieken, de Europese boekhoudnormen voor de overheidssector, de enquête over statistieken over bodemgebruik en -bedekking, de statistieken over de eengemaakte markt, het EuroGroups-register, de census hub en de sociale indicatoren voor EU-beleid.
Voor de doelstellingen 2 en 3 hebben de tenuitvoerlegging van het plan van Eurostat voor de hervorming van de methoden voor het produceren van Europese statistieken en de definitie van een nieuwe strategie in ESS-Vision 2020 een effect op de benaderingen die in het hele Europees statistisch systeem worden gebruikt. Dit moderniseringsproces verwijdert zich van de traditionele manier van statistiekenproductie op basis van verscheidene parallelle processen, land per land en gebied per gebied, die niet meer passend is voor Eurostat of voor de nationale bureaus voor de statistiek die binnen het Europees statistisch systeem werken. De ESS-strategie is begonnen met het creëren van een systeem van officiële Europese statistieken, waarbij algehele productiviteit is verbeterd, door een betere coördinatie van het door de bureaus voor de statistiek verrichte werk om dubbel werk te voorkomen en potentiële synergieën ten volle te benutten.
6. Coherentie
In 2013 en 2014 was het Europees statistisch programma goed gecoördineerd met andere EU-initiatieven op hetzelfde gebied, met beide andere programma's van Eurostat, zoals het programma tot modernisering van de Europese bedrijfs- en handelsstatistiek24 en met door andere directoraten-generaal van de Commissie geproduceerde statistieken.
De modernisering van de Europese bedrijfs- en handelsstatistiek, een uitgavenprogramma op het gebied van bedrijfsstatistiek, was tot eind 2013 actief. Artikel 3 van het Europees statistisch programma verklaart evenwel dat het programma zich niet uitstrekt tot de maatregelen waarin het Programma tot modernisering van de Europese bedrijfs- en handelsstatistiek voorziet. De belangrijkste outputs van dit programma waren methodologische aanbevelingen voor verscheidene gebieden met betrekking tot bedrijfs- en handelsstatistiek. Als direct vervolg op dit programma en als onderdeel van het Europees statistisch programma heeft Eurostat een grondige herziening en integratie van bedrijfsstatistieken in gang gezet door middel van een gemeenschappelijk wetgevingskader, de kaderverordening voor de integratie van bedrijfsstatistieken.
De relatie tussen het Europees statistisch programma en de andere programma's van de Commissie die betrekking hebben op de productie van statistieken is gedefinieerd in het besluit van de Commissie betreffende Eurostat25, waarin onderscheid wordt gemaakt tussen Europese statistieken en andere statistieken. In het besluit zijn tevens de verantwoordelijkheden van Eurostat en zijn recht op toegang tot administratieve bestanden vastgelegd.
7. Aanbevelingen
Bijzondere aandacht schenken aan de doelstellingen waarbij zich problemen hebben voorgedaan
Hoewel de uitvoering van het Europees statistisch programma voorspoedig verloopt, is het aan te raden om de concentratie te richten op de gebieden waar beperkte problemen zijn geconstateerd, om voor het bewerkstelligen van alle doelstellingen op schema te blijven. Uit de jaarlijkse controle van deze activiteiten zal het resultaat van deze concentratie van inspanningen blijken.
Voldoende middelen veiligstellen voor de handhaving van het benodigde investeringsniveau voor de modernisering van de productie van Europese statistieken
Om de nationale instituten voor de statistiek in staat te stellen actief deel te nemen aan de projecten die zijn ontworpen voor de modernisering van de productie van Europese statistieken, en de projectresultaten uit te voeren in een periode waarin de middelen afnemen, en onderwijl regelmatige productie van statistieken te garanderen, moet er meer in het Europees statistisch systeem worden geïnvesteerd. Het moderniseringsproces van de productie van statistieken biedt een manier om het probleem van beperkte of afnemende middelen aan te pakken, maar heeft zelf initiële investeringen nodig om op het gewenste tempo vooruit te kunnen gaan en om de houdbaarheid van het systeem op de lange termijn te kunnen garanderen.
Identificeren en uitvoeren van projecten op EU-niveau die de toegevoegde waarde van de EU kunnen optimaliseren
Het EuroGroups-register, het SIMSTAT-project (statistieken voor de eengemaakte markt) en de census hub zijn slechts een paar voorbeelden van projecten die baat hebben gehad bij versterkte samenwerking tussen Eurostat en de nationale instituten voor de statistiek, die mogelijk is gemaakt door op samenwerking gerichte benaderingen als de ESS-samenwerkingsnetwerken, en als onderdeel van de ESS-VIP's. Het werk dat is gedaan voor de uitvoering van ESS-Vision 2020 speelt ook een rol bij het optimaliseren van de meerwaarde voor de EU.
1 Verordening (EU) nr. 99/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 15 januari 2013 betreffende het Europees statistisch programma 2013-2017 (PB L 39 van 9.2.2013, blz. 12).
2 http://ec.europa.eu/eurostat/documents/10186/756730/ESS-Vision-2020.pdf/8d97506b-b802-439e-9ea4-303e905f4255
3 Een definitie van statistische indicatoren is te vinden op bladzijden 19 en 20 van het Europees statistisch programma 2013-2017.
4 http://ec.europa.eu/eurostat/web/esa-2010
5 http://ec.europa.eu/eurostat/product?code=KS-02-13-238
6 Verordening (EG) nr. 479/2009 van de Raad van 25 mei 2009 betreffende de toepassing van het aan het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap gehechte Protocol betreffende de procedure bij buitensporige tekorten (PB L 145 van 10.6.2009, blz. 1).
7 http://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:61b14699-7f95-11e4-9e6e-01aa75ed71a1.0015.03/DOC_1&format=PDF en http://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:61b14699-7f95-11e4-9e6e-01aa75ed71a1.0015.03/DOC_2&format=PDF
8 http://ec.europa.eu/eurostat/documents/3217494/5760249/KS-02-13-237-EN.PDF/f652a97e-e646-456a-82fc-34949bbff956
9 Verordening (EU) nr. 538/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 tot tot wijziging van Verordening (EU) nr. 691/2011 inzake Europese milieu-economische rekeningen (PB L 158 van 27.5.2014, blz. 113).
10 Verordening (EU) nr. 328/2011 van de Commissie van 5 april 2011 tot uitvoering van Verordening (EG) nr. 1338/2008 van het Europees Parlement en de Raad betreffende communautaire statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk, wat statistieken over doodsoorzaken betreft (PB L 90 van 6.4.2011, blz. 22).
11 Verordening (EU) nr. 68/2014 van de Commissie van 27 januari 2014 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 141/2013 ter uitvoering van Verordening (EG) nr. 1338/2008 van het Europees Parlement en de Raad betreffende communautaire statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk, met betrekking tot statistieken op basis van de Europese gezondheidsenquête (EHIS) in verband met de toetreding van Kroatië tot de Europese Unie (PB L 23 van 28.1.204, blz. 9).
12 http://ec.europa.eu/eurostat/web/sdi/indicators
13 Verordening (EU) nr. 1260/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 20 november 2013 betreffende de Europese bevolkingsstatistieken (PB L 330 van 10.12.2013, blz. 39).
14 Verordening (EU) nr. 545/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 577/98 van de Raad betreffende de organisatie van een steekproefenquête naar de arbeidskrachten in de Gemeenschap (PB L 163 van 29.5.2014, blz. 10).
15 Gedelegeerde verordening (EU) nr. 1397/2014 van de Commissie van 22 oktober 2014 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 318/2013 tot vaststelling van het programma van speciale modules voor de jaren 2016-2018 bij de steekproefenquête naar de arbeidskrachten overeenkomstig Verordening (EG) nr. 577/98 van de Raad (PB L 370 van 30.12.2014, blz. 42).
16 Verordening (EU) nr. 1175/2014 van de Commissie van 30 oktober 2014 tot uitvoering van Verordening (EG) nr. 452/2008 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de productie en ontwikkeling van statistieken over onderwijs en een leven lang leren, wat betreft statistieken over de deelname van volwassenen aan een leven lang leren (PB L 316 van 4.11.2014, blz. 4).
17 Verordening (EU) nr. 112/2013 van de Commissie van 7 februari 2013 tot uitvoering van Verordening (EG) nr. 1177/2003 van het Europees Parlement en de Raad inzake de communautaire statistiek van inkomens en levensomstandigheden (EU-SILC) (PB L 37 van 8.2.2013, blz. 2).
18 Verordening (EU) nr. 715/2014 van de Commissie van 26 juni 2014 tot wijziging van bijlage III bij Verordening (EG) nr. 1166/2008 van het Europees Parlement en de Raad betreffende enquêtes naar de structuur van de landbouwbedrijven en de enquête naar de productiemethoden in de landbouw met betrekking tot de lijst van kenmerken die worden verzameld bij de landbouwstructuurenquêtes van 2016 (PB L 190 van 28.6.2014, blz. 8).
19 Verordening (EU) nr. 431/2014 van de Commissie van 24 april 2014 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1099/2008 van het Europees Parlement en de Raad betreffende energiestatistieken, wat de uitvoering van de jaarlijkse statistieken over het eindgebruik van energie in huishoudens betreft (PB L 131 van 1.5.2014, blz. 1).
20 Verordening (EU) nr. 868/2014 van de Commissie van 8 augustus 2014 tot wijziging van de bijlagen bij Verordening (EG) nr. 1059/2003 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de opstelling van een gemeenschappelijke nomenclatuur van territoriale eenheden voor de statistiek (NUTS) (PB L 241 van 13.8.2014, blz. 1).
21 http://www.cros-portal.eu/content/papers-big-data-context-official-statistics
22 http://ec.europa.eu/eurostat/product?code=KS-EZ-14-001&mode=view
23 Verordening (EU) 2015/759 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2015 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 223/2009 inzake de Europese statistiek (PB L 123 van 19.5.2015, blz. 90).
24 Besluit nr. 1297/2008/EG van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 2008 betreffende een programma tot modernisering van de Europese bedrijfs- en handelsstatistiek (MEETS) (PB L 340 van 19.12.2008, blz. 76).
25 Besluit 2012/504/EU van de Commissie van 17 september 2012 betreffende Eurostat (PB L 251 van 18.9.2012, blz. 49).
NL NL