Bijlagen bij COM(2016)358 - Europese normen voor de 21e eeuw

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier COM(2016)358 - Europese normen voor de 21e eeuw.
document COM(2016)358 NLEN
datum 1 juni 2016
bijlage 1):

I. bewustmaking, onderwijs en goed begrip met betrekking tot het ENS;

II.coördinatie, samenwerking, transparantie en inclusiviteit;

III.concurrentievermogen en de internationale dimensie.

Die maatregelen beogen de werking van het ENS te verbeteren, in overeenstemming met de kernwaarden ervan, zoals consensus en de vrijwillige aard van normen.

Voornaamste verwachte resultaten van het gezamenlijk initiatief inzake normalisatie (GIN)

In 2013 duurde de ontwikkeling van een Europese norm gemiddeld 36 maanden (ten opzichte van 60 maanden in 2009). De snelheid van de ontwikkeling van normen moet stroken met de inclusiviteit en de kwaliteit van de norm. In verschillende delen van de normalisatiegemeenschap worden interessante experimenten uitgevoerd met het oog op een tijdigere vaststelling van hoogwaardige normen. Het gaat daarbij om nieuwe wijzen om normen te ontwikkelen, met als doel de benodigde tijd tegen 2020 te halveren. Dankzij de uitwisseling van beste praktijken en een nauwere samenwerking tussen de organisaties in het kader van het GIN zullen de vereiste normalisatieprocessen tot stand komen.

Tijdige ontwikkeling van normen in een snel evoluerend technologisch kader vereist ook dat de relevantie van normen al vroeg – in de O&O-fase – wordt nagegaan. De partners van het GIN stellen voor normalisatie te versnellen met nieuwe wijzen van op samenwerking gebaseerde ontwikkeling van normen.

Efficiënte anticipatie op en planning van normalisatie via O&O zijn belangrijk. Prognostische studies kunnen helpen anticiperen op de behoefte aan normontwikkeling door opkomende technologieën en de onderzoeksbehoeften voor toekomstige producten en processen te koppelen aan de ontwikkeling van het beleid. In een recent prospectief onderzoek heeft het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek 19 zich gebogen over het toekomstige industriële landschap en de punten waarop het ENS kan worden verbeterd om in de toekomstige behoeften te voorzien, met inachtneming van de kernwaarde van het systeem. In het kader van het GIN wordt onderzocht hoe de kloof tussen de prioriteiten op het gebied van onderzoek/innovatie en Europese normalisatie op een meer systematische en toekomstgerichte wijze kan worden geanalyseerd, om die kloof uiteindelijk doeltreffender te overbruggen, met het oog op een vroegtijdige normalisatie in het kader van O&O-werkzaamheden en de absorptie ervan door het ENS, om het op de markt brengen van innovatieve producten en diensten beter te ondersteunen. Zo kunnen de prioriteiten beter worden afgestemd op de activiteiten in het kader van het ontwikkelen en testen van normen die met name door het Horizon 2020-programma worden ondersteund.

Een ander belangrijk element is onderwijs en bewustmaking over het potentieel van normalisatie op het gebied van concurrentievermogen. Op Europees niveau komt normalisatie, en met name het normalisatiemodel van de EU, weinig of niet aan bod in het formele onderwijs of in beroepsopleidingen. Daarom moet normalisatie worden overwogen en gestimuleerd als onderdeel van het formele onderwijs, academische opleidingen en beroepsopleidingen, in samenwerking met ervaren lidstaten en de academische wereld, om de volgende generatie normalisatoren op tijd klaar te stomen. Het GIN beschouwt de ontwikkeling van opleidingsprogramma's over normalisatie voor nationale en Europese overheidsdiensten als een belangrijk element in het kader van dit innovatieve onderwijsproject en ondersteunt wetgeving die en overheidsbeleid dat slim en innovatievriendelijk is.

Prioritering van normalisatiewerkzaamheden is van cruciaal belang om het concurrentievermogen van het Europese bedrijfsleven te helpen versterken. Doelmatige prioritering vereist een dialoog tussen en een gezamenlijke analyse door de EU en de belanghebbenden op het gebied van normalisatie, met het oog op het bepalen van de marktrelevantie en de beleidsbehoeften. Dit omvat advies van sociale en maatschappelijke belanghebbenden op het gebied van normalisatie en een vroegtijdige betrokkenheid van het bedrijfsleven door middel van een betere informatie-uitwisseling met de Commissie overeenkomstig de artikelen 10, 11 en 12 van de normalisatieverordening. Betere prioritering zorgt er ook voor dat de beschikbare expertise in Europa efficiënter kan worden gebruikt (vandaag dragen ongeveer 60 000 deskundigen bij aan het ENS). Een betere prioritering komt ook als een belangrijk element aan bod in de bovengenoemde mededeling inzake ICT-normen – waarin een alomvattende strategische en politieke benadering wordt uiteengezet voor normalisatie van prioritaire ICT-technologieën die van cruciaal belang zijn voor de voltooiing van de digitale eengemaakte markt – en in het document betreffende dienstennormen, waarvan deze mededeling vergezeld gaat. Die initiatieven hebben dezelfde visie als het GIN, dus zal de follow-up ervan op sectoroverschrijdende gebieden in overeenstemming met het GIN gebeuren. Daarnaast wordt met drie proefprojecten beoogd de ondersteuning te verbeteren van normalisatie op prioritaire gebieden, zoals de bouwsector, overheidsopdrachten en de betrokkenheid van het mkb en sociale en maatschappelijke belanghebbenden bij de internationale normalisatie.

Tegelijkertijd zal de Commissie beter kunnen toezien op niet-bekendgemaakte geharmoniseerde normen, die door de Europese normalisatieorganisaties zijn voorgesteld voor bekendmaking in het PBEU, opdat zij geharmoniseerde Europese normen zouden worden.

Naarmate de markten globaliseren, globaliseert ook de normalisatie. Op internationaal niveau wordt het handels- en investeringspotentieel van Europa versterkt door de bevordering van het Europese regelgevingsmodel in derde landen na te streven. Het GIN heeft tot doel belanghebbenden aan te moedigen het gebruik van instrumenten – zoals de ontwikkeling van gemeenschappelijke regelgevingsmodellen in internationale organisaties en onderhandelingen als basis voor normalisatie – internationaal te stimuleren, overeenstemming te bereiken met relevante handelspartners over wat de relevante internationale normen in de verschillende bedrijfstakken zijn en het Europese mkb en sociale en maatschappelijke belanghebbenden in internationale normalisatieprocessen te ondersteunen, bv. door beste praktijken voor het mkb te bevorderen op het niveau van de Internationale Organisatie voor Normalisatie (International Organisation for Standardisation, ISO) en de Internationale Elektrotechnische Commissie (IEC). Daartoe en met het oog op andere beleidsonderwerpen zal de Commissie regelmatige contacten en structurele dialogen met die organisatie onderhouden.

Over het algemeen moeten deze maatregelen worden gezien als een geheel en als elkaar versterkend. De gehele normalisatiewaardeketen zal dus transparanter, inclusiever en efficiënter worden, om te kunnen inspelen op toekomstige uitdagingen in het kader van de tien prioriteiten van de Commissie.

Figuur 1: De Europese normalisatiewaardeketen (concept en ontwerp: Europese Commissie)




Met het gezamenlijk initiatief inzake normalisatie wordt een visie uiteengezet en een modernisering van de wijze waarop normen worden ontwikkeld in Europa beoogd. Het zal met name worden toegespitst op de volgende belangrijke elementen: de snellere ontwikkeling van normen stimuleren, de kloof tussen onderzoeksprioriteiten en Europese normalisatie dichten, de prioritering verduidelijken en de internationale aanwezigheid versterken.

Er wordt een stuurgroep opgericht, voorgezeten door de Europese Commissie, om toe te zien op de follow-up van de verschillende individuele maatregelen en om er, in voorkomend geval, nieuwe te formuleren. De maatregelen zullen naar verwachting ter gelegenheid van de Wereldnormalisatiedag 2016 (14 oktober 2016) worden ingediend. De stuurgroep is een informeel adviesorgaan en de voorstellen ervan zullen geen afbreuk doen aan het bij Verordening (EU) nr. 1025/2012 vastgestelde regelgevingskader en de prerogatieven van de Commissie. De Europese Commissie zal beoordelen of zij andere maatregelen die kunnen worden voorgesteld, onderschrijft.

3. Normen ter ondersteuning van beleidslijnen die de gehele economie bestrijken: diensten en ICT

Door de toenemende digitalisering en dienstengerichtheid van de economie zijn ICT- en dienstennormen cruciale instrumenten geworden voor het gehele economische spectrum. Het potentieel ervan wordt nog steeds niet volledig benut; daarom wordt normalisering op die twee gebieden door de Commissie specifiek en prioritair aangepakt. Daarom heeft de Commissie in april 2016 reeds de mededeling inzake ICT-normen aangenomen en presenteert zij als specifiek richtsnoer met betrekking tot dienstennormen het werkdocument "Het potentieel van Europese dienstennormen benutten om de Europese consumenten en ondernemingen te helpen", dat bij deze mededeling is gevoegd.

ICT-normen...

Gemeenschappelijke ICT-normen waarborgen de interoperabiliteit van digitale technologieën en vormen de basis van een doeltreffende digitale eengemaakte markt. Zij garanderen dat technologieën uit de verschillende sectoren en bedrijfstakken vlot en betrouwbaar samenwerken, leveren schaalvoordelen op, bevorderen onderzoek en innovatie en houden de markten open. Voor de ontwikkeling van ICT-normen voor prioritaire technologieën die van cruciaal belang zijn voor de voltooiing van de digitale eengemaakte markt is een gericht en volgehouden Europees antwoord nodig. Die overwegingen liggen aan de basis van de mededeling van april inzake ICT-normen, met als doel ervoor te zorgen dat de ICT-gerelateerde normen zodanig worden vastgesteld dat zij beter op de beleidsbehoeften zijn afgestemd, flexibeler en opener zijn, nauwer zijn verbonden met onderzoek en ontwikkeling, samenhangender zijn en derhalve meer effect hebben op de bredere Europese economie, die verandert in een digitale economie.

Dankzij publiek-private partnerschappen en andere grootschalige, door het bedrijfsleven geleide onderzoeksinitiatieven kunnen Europese ondernemingen hun onderzoek aan normalisatie koppelen. Er is behoefte aan verdere samenwerking tussen de relevante belanghebbenden, inclusief het Europese bedrijfsleven, Europese en internationale normalisatieorganisaties en fora die zich buigen over alomvattende stappenplannen voor normalisatie. Het stimuleren van open normen is van bijzonder belang voor de Commissie. Open en sectoroverschrijdende ecosystemen voor de ontwikkeling van normen moeten worden verkozen boven merkgebonden oplossingen, zuiver nationale benaderingen en normen die de interoperabiliteit beperken.

De Commissie zal toezicht houden op de lopende werkzaamheden op prioritaire ICT-gebieden in relevante internationale normalisatiefora en andere fora en zal blijven samenwerken met belangrijke internationale partners om de mondiale afstemming van de prioriteiten op ICT-gebied te waarborgen.


...en normen voor diensten

Een dienstennorm is een norm die de voorwaarden specificeert waaraan een dienst moet voldoen om de gebruiksgeschiktheid ervan vast te stellen, bv. door definities, indicatoren voor de kwaliteit van de dienst, inclusief het niveau ervan, of leveringstermijnen te verstrekken 20 .

Vrijwillige Europese normen voor diensten kunnen vaak dezelfde voordelen opleveren als normen voor producten. Diensten zijn goed voor 70 % van de economie van de EU, maar slechts 2 % van alle Europese normen zijn dienstennormen. Daarnaast is uit een recente raadpleging van belanghebbenden gebleken dat nationale dienstennormen een belemmeringen kunnen veroorzaken voor grensoverschrijdende dienstverlening. Nochtans stijgt in alle lidstaten het aandeel van diensten in het bbp, zijn dienstverleners steeds meer betrokken bij mondiale waardeketens en verlenen fabrikanten steeds vaker diensten bij hun producten, wat vaak dienstengerichtheid wordt genoemd. Dat proces kan worden tegengehouden indien de normen voor producten niet overeenstemmen met de normen voor de begeleidende diensten.

Het lagere ontwikkelingsniveau van de Europese dienstennormen leidt tot gemiste kansen voor Europese dienstverleners die grensoverschrijdend actief willen worden en voor Europese fabrikanten die in het buitenland diensten willen aanbieden bij hun producten. Om die reden, en vanwege de gevolgen voor de Europese economie in haar geheel, is er meermaals opgeroepen om gezamenlijk op Europees niveau op te treden.

Zoals aangekondigd in het kader van de strategie voor een eengemaakte markt en in reactie op de oproepen van het bedrijfsleven, consumentenorganisaties, lidstaten en normalisatoren stelt de Commissie in het werkdocument in de bijlage haar aanpak met betrekking tot dienstennormen voor. In het document wordt ingegaan op de uitdagingen met betrekking tot dienstennormen en worden een algemeen kader en praktische beleidsoplossingen vastgesteld om de ontwikkeling van Europese normen voor diensten te bevorderen, nationale belemmeringen aan te pakken en de informatieverstrekking te verbeteren. Het document zal de basis vormen waarop de Commissie, de lidstaten, normalisatoren en belanghebbenden zullen samenwerken om te waarborgen dat dienstennormen ten volle bijdragen tot het gehele economische spectrum. Het vormt een aanvulling op het gezamenlijk initiatief en op de maatregelen betreffende de integratie van de Europese dienstenmarkten.


In overeenstemming met het gezamenlijk initiatief inzake normalisatie moeten ICT- en dienstennormen belangrijke prioriteiten van het Europese normalisatiesysteem zijn, opdat Europa de voordelen van de digitalisering en de dienstengerichtheid van de economie ten volle zou kunnen benutten. Wat de dienstennormen in het bijzonder betreft, heeft het werkdocument van de diensten van de Commissie, dat deel uitmaakt van dit pakket, tot doel een eerste analyse weer te geven van de behoeften inzake dienstennormen.


4. Verdere maatregelen

Momenteel wordt het Europees normalisatiebeleid ontwikkeld door middel van verschillende beleidsinstrumenten, namelijk het jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor Europese normalisatie 21 en het voortschrijdend plan voor ICT-normalisatie 22 . Voorts vindt op verschillende plaatsen, namelijk in het Comité voor normen 23 en het Europees multi-stakeholderplatform inzake ICT-normalisatie 24 , een dialoog over normen plaats. Een modern systeem moet zijn gebaseerd op één enkel, samenhangend Europees normalisatiebeleid, dat de verschillende beleidsprioriteiten en instrumenten van de EU op elkaar afstemt.

Om dat te bereiken, vindt de Commissie het belangrijk dat al die instrumenten op elkaar worden afgestemd in het kader van een alomvattende jaarlijkse bestuurscyclus over het normalisatiebeleid van de EU. De vaststelling van het jaarlijkse werkprogramma van de Unie, in juli van elk jaar, zal centraal staan in die cyclus en zou vanaf 2017 worden voorafgegaan door een interinstitutionele dialoog in het voorjaar, om te waarborgen dat het Europees Parlement, de Raad, de het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's ten volle worden betrokken. De dialoog zal zijn gebaseerd op één verslag van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement over de uitvoering van het jaarlijkse werkprogramma van de Unie, de normalisatieprioriteiten op ICT-gebied voor de digitale eengemaakte markt, het GIN en de ontwikkeling van Europese dienstennormen.

Om dat verslag beter empirisch te kunnen onderbouwen en omdat de Raad hierom heeft verzocht 25 , zal de Commissie bovendien een EU-breed onderzoek laten uitvoeren naar de economische gevolgen van normalisatie, ter aanvulling van nationale onderzoeken.

Samen met de mededeling van april inzake ICT-normen en het gezamenlijk initiatief bevat dit normalisatiepakket een samenhangende visie van de Commissie op de rol die normalisatie speelt bij de ondersteuning van de beleidsvorming. Het pakket bestaat uit de volgende documenten:

1. het jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor Europese normalisatie 2017, waarin de strategische prioriteiten en doelstellingen voor Europese normalisatie worden vastgesteld, rekening houdend met de langetermijnstrategieën van de EU voor banen en groei, zoals het actieplan voor de circulaire economie 26 , en waarin wordt aangegeven voor welke Europese normen en Europese normalisatieproducten de Commissie voornemens is in 2017 een verzoek in te dienen bij de Europese normalisatieorganisaties;

2. het verslag uit hoofde van artikel 24 en het Refit-document, die bewijsmateriaal betreffende de werking van het ENS omvatten en beleidsontwikkelingen in het kader van het GIN ondersteunen;

3. het werkdocument van de diensten van de Commissie inzake dienstennormen "Het potentieel van Europese dienstennormen benutten om de Europese consumenten en ondernemingen te helpen".


5. Conclusie

In het kader van de follow-up van de strategie voor een eengemaakte markt stelt de Commissie in dit normalisatiepakket een samenhangende visie voor waarmee zij een nieuw momentum wil creëren voor de normalisatie, ter ondersteuning van de beleidsvorming van de EU, afgestemd op het snel veranderende economische landschap en de vervagende grenzen tussen de verwerkende industrie, de digitale wereld en diensten. De eerste maatregel die in dat verband is genomen, is het akkoord over het gezamenlijk initiatief inzake normalisatie, om de verschillende actoren in het Europese normalisatiesysteem beter met elkaar te verbinden, met een gemeenschappelijke doelstelling: de prioriteiten van de Commissie verwezenlijken en bijdragen tot werkgelegenheid en groei in de EU. In deze visie, die is gebaseerd op een holistische benadering van normalisatie, is ook de onlangs aangenomen mededeling inzake ICT-normen geïntegreerd.

De Commissie verzoekt het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's deze mededeling en de documenten waarvan zij vergezeld gaat goed te keuren, om zo bij te dragen tot de voltooiing van de eengemaakte markt, en om zich actief in te zetten voor de uitvoering ervan, in nauwe samenwerking met alle relevante belanghebbenden.


Bijlage I: Het voorstel voor het gezamenlijk initiatief voor een eerste ontwerp van een reeks maatregelen, vergezeld van proefprojecten

1. Bewustmaking, onderwijs en goed begrip met betrekking tot het Europese normalisatiesysteem

1) Onderzoek naar de economische en maatschappelijke gevolgen en toegang tot normen in de EU en de EVA

2) Onderzoek en innovatie koppelen aan normalisatie

3) Programma's voor onderwijs met betrekking tot normalisatie/Opleiding en bewustmaking met betrekking tot normalisatie

4) Verbetering van bewustzijn met betrekking tot normalisatie, met name op het niveau van nationale overheidsinstanties

5) Proefproject: betere ondersteuning van normalisatie in het kader van de bouwproductenverordening


2. Coördinatie, samenwerking, transparantie en inclusiviteit

6) Rondetafel over de marktrelevantie van normen (Standards Market Relevance Roundtable, SMARRT)

7) Optimalisering van de operationele aspecten van Verordening (EU) nr. 1025/2012

8) Tijdige vaststelling van en verwijzing naar hoogwaardige normen

9) Inclusiviteit, transparantie en effectieve deelname van alle belanghebbenden aan het Europese normalisatiesysteem

10) Bevordering van deelname van alle belanghebbenden op nationaal niveau

11) Proefproject: intensiever gebruik van normen bij overheidsopdrachten en een betere naleving van de richtlijnen inzake overheidsopdrachten


3. Concurrentievermogen en de internationale dimensie

12) Bevordering van de ontwikkeling en het gebruik van Europese dienstennormen om de integratie van de Europese dienstenmarkten te stimuleren

13) Bevordering van het Europese regelgevingsmodel, ondersteund door vrijwillige normen en de nauwe band ervan met internationale normalisatie in derde landen

14) Modernisering, inclusief digitalisering, van het Europese bedrijfsleven in een mondiaal kader

15) Proefproject: verbetering van de vertegenwoordiging van de belangen van het Europese mkb en maatschappelijke belanghebbenden in internationale normalisatieprocessen


Geen van deze maatregelen heeft extra gevolgen voor de begroting van de EU; financiering kan in het kader van de huidige meerjarige financiële vooruitzichten echter als subsidiabel worden beschouwd.

(1)

 Programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving (REFIT): stand van zaken en vooruitzichten, COM(2014) 368 final, 18.6.2014.

(2)

 Het verslag uit hoofde van artikel 24 maakt deel uit van dit pakket.

(3)

 Onafhankelijke evaluatie van het Europese normalisatiesysteem, ISBN: 978-92-79-46201-6; DOI: 10.2873/720891; ET-01-15-151-EN-N.

(4)

 Bij de verordening wordt de voordien versnipperde normalisatiewetgeving geharmoniseerd, wordt het toepassingsgebied ervan uitgebreid tot diensten en andere normalisatieproducten dan normen en worden ten slotte de maatschappelijke belanghebbenden en het mkb beter in het systeem geïntegreerd. In het kader van de Refit-evaluatie werd het kader zelf geschikt bevonden voor het beoogde doel en werd de aandacht verplaatst naar de wijze waarop de uitvoering ervan de tien prioriteiten van de Commissie het best kan ondersteunen. Gezien de recente inwerkingtreding van de verordening was het nog niet mogelijk om een volledige ex-postevaluatie van de verordening uit te voeren, aangezien nog geen volledige cyclus is afgerond van de sinds 2013 door de Commissie aangevraagde normalisatiewerkzaamheden. Desalniettemin heeft de onafhankelijke evaluatie, een belangrijk onderdeel van de Refit-evaluatie, onder de belanghebbenden heel wat interesse gewekt. Hun voornaamste bezwaren hebben betrekking op het feit dat in het kader van het huidige ENS de deelname en vertegenwoordiging van belanghebbenden moeten worden versterkt.

(5)

 COM(2015) 550 final.

(6)

 Inclusieve processen zijn belangrijk om te vermijden dat normen buitensporige nalevings- of certificeringskosten met zich meebrengen of een risico van belemmering van de mededinging veroorzaken.

(7)

 COM(2016) 176 final.

(8)

COM(2015) 215 final; http://ec.europa.eu/smart-regulation/better_regulation/key_docs_en.htm

(9)

AFNOR (2016): Economic impact of standardisation, januari 2016, Parijs (Frankrijk); AFNOR (2009): The Economic Impact of Standardisation – Technological Change, Standards and Long-Term Growth in France.

(10)

DIN (2000): Economic Benefits of Standardisation, 3 delen. Berlijn: Beuth. (Update 2011).

(11)

DTI (2005): The Empirical Economics of Standards, DTI Economics Paper No.12. Londen.

(12)

British Standards Institution (2015), The Economic Contribution of Standards to the UK Economy.

(13)

Overweging 2 van Verordening (EU) nr. 1025/2012: "De Europese normalisatie wordt georganiseerd door en voor de belanghebbenden gebaseerd op nationale vertegenwoordiging (het Europees Comité voor Normalisatie (CEN) en het Europees Comité voor Elektrotechnische Normalisatie (Cenelec)) en rechtstreekse deelname (het Europees Instituut voor Telecommunicatienormen (ETSI)".

(14)

 Transparency, Openness, Impartiality and Consensus, Effectiveness and Relevance, Coherence, Development dimension (The WTO Agreements Series – Technical Barriers to Trade, Decisions and recommendations adopted by the TBT Committee since    1 January 1995, Part 1: Decisions and recommendations) ( https://www.wto.org/english/res_e/publications_e/tbttotrade_e.pdf ).

(15)

In bijlage III bij Verordening (EU) nr. 1025/2012 bedoelde organisaties.

(16)

Artikel 10 van Verordening (EU) nr. 1025/2012.

(17)

Overeenkomstig artikel 10 van de verordening.

(18)

Deze verklaring geldt in grote mate voor overeenkomstig de richtlijn algemene productveiligheid (2001/95/EG) ontwikkelde Europese normen, die een vermoeden van veiligheid geven na bekendmaking ervan in het PBEU.

(19)

 How will standards facilitate new production systems in the context of European innovation and competitiveness in 2025?, ISBN: 978-92-79-45414-1.

(20)

Voorbeelden zijn de norm inzake de behandeling van klachten van consumenten met betrekking tot postdiensten, normen inzake vereisten voor toeristische informatie of normen inzake de processen met betrekking tot faciliteitenbeheer.

(21)

Overeenkomstig artikel 8 van Verordening (EU) nr. 1025/2012 worden in het jaarlijkse werkprogramma van de Unie de strategische prioriteiten voor Europese normalisatie vastgesteld, rekening houdend met de groeistrategieën van de Unie voor de lange termijn. In het werkprogramma worden de Europese normen en Europese normalisatieproducten aangegeven waarvoor de Commissie voornemens is een verzoek bij de Europese normalisatieorganisaties in te dienen.

(22)

Jaarlijks door de Commissie, in samenwerking met het Europees multi-stakeholderplatform inzake ICT-normalisatie, opgesteld document waarin een meerjarig overzicht wordt gegeven van de behoeften inzake voorbereidende of aanvullende werkzaamheden op het gebied van ICT-normalisatie ter ondersteuning van het EU-beleid.

(23)

Artikel 22 van Verordening (EU) nr. 1025/2012.

(24)

Het multi-stakeholderplatform is opgericht bij het Besluit van de Commissie van 28 november 2011 tot oprichting van een Europees multi-stakeholderplatform inzake ICT-normalisatie (2011/C 349/04). Het is een adviesgroep van de Commissie die zich buigt over kwesties in verband met het ICT-normalisatiebeleid. In de groep zetelen lidstaten, Europese, internationale en mondiale normalisatie-instellingen en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en de samenleving.

(25)

Conclusies van de Raad van maart 2015.

(26)

COM(2015) 614 final van 2 december 2015.