Bijlagen bij COM(2018)450 - Mededeling inzake het uitbreidingsbeleid van de EU voor 2018 - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2018)450 - Mededeling inzake het uitbreidingsbeleid van de EU voor 2018. |
|---|---|
| document | COM(2018)450   |
| datum | 17 april 2018 |
I
1.Het uitbreidingsbeleid van de EU blijft een investering in vrede, veiligheid, welvaart, en daarmee ook stabiliteit in Europa. Dit beleid zorgt voor een grotere economische en handelsmogelijkheden, tot wederzijds voordeel van de EU en de toekomstige lidstaten. Het duidelijke vooruitzicht op EU-lidmaatschap, dat voortdurend wordt bevestigd door de EU en haar lidstaten, blijft een stimulans voor veranderingen waarmee stabiliteit en veiligheid in de landen van Zuidoost-Europa worden verankerd.
2.Het uitbreidingsproces blijft gebaseerd op vaste criteria en eerlijke en consistente voorwaarden. Elk land wordt beoordeeld op zijn eigen verdiensten zodat het wordt gestimuleerd om vergaande hervormingen na te streven. Om het uitbreidingsperspectief tot een realiteit te maken, blijft de solide gehechtheid aan het beginsel van „eerst de basis” van essentieel belang.
3.De strategie van de Commissie ten aanzien van de Westelijke Balkan, die in februari 2018 werd goedgekeurd, biedt een historische kans om de toekomst van de regio resoluut en ondubbelzinnig te binden aan de Europese Unie. De landen in de regio moeten nu doortastend optreden om hun hervormingsproces resoluut en onomkeerbaar te maken en de bestaande tekortkomingen aan te pakken, met name met betrekking tot de fundamentele beginselen van de rechtsstaat, de grondrechten, de democratische instellingen en de hervorming van het openbare bestuur, alsook de economie.
II
4.Turkije is een belangrijke partner voor de Europese Unie. De EU, die de poging tot staatsgreep van juli 2016 onmiddellijk in sterke bewoordingen had veroordeeld, bevestigde haar volledige steun aan de democratische instellingen van het land en erkende dat Turkije terecht genoodzaakt was om snel en proportioneel op te treden ten aanzien van een dergelijke ernstige bedreiging. De grote omvang en de collectieve aard van de maatregelen die sinds de poging tot staatsgreep zijn genomen, zoals de massale ontslagen, arrestaties en detenties, blijven echter aanleiding geven tot ernstige bezorgdheid ten aanzien van de noodzaak van deze maatregelen in het kader van de noodtoestand, die van kracht blijft. De Turkse regering heeft nogmaals haar gehechtheid uitgesproken aan de toetreding van de EU, maar dit gaat niet gepaard met overeenkomstige maatregelen en hervormingen. Integendeel: Turkije verwijdert zich aanzienlijk van de Europese Unie. Onder de thans heersende omstandigheden wordt niet overwogen om nieuwe hoofdstukken te openen. Turkije moet de huidige negatieve tendens op het gebied van de rechtsstaat en de grondrechten prioritair ombuigen en beginnen met de opheffing van de noodtoestand en het aanpakken van het gebrek aan effectieve controlemechanismen in het politieke stelsel, onder meer via intensievere samenwerking met de Raad van Europa.
Er was een ernstige achteruitgang op het gebied van de rechterlijke macht, de hervorming van het openbaar bestuur, de grondrechten en de vrijheid van meningsuiting, en verdere achteruitgang op een toenemend aantal andere gebieden. De volledige eerbiediging van de rechtsstaat en van de fundamentele rechten en vrijheden vormt een fundamentele verplichting van het toetredingsproces. Sinds de invoering van de noodtoestand werden ruim 150.000 personen in hechtenis genomen en 78.000 personen gearresteerd. Meer dan 150 journalisten zitten nog steeds in de gevangenis, samen met grote aantallen schrijvers, mensenrechtenactivisten, advocaten en gekozen volksvertegenwoordigers. Veel Turkse burgers werden gearresteerd omdat zij uiting gaven aan hun politieke opvattingen in de sociale media. De 31 besluiten die zijn genomen in het kader van de noodtoestand, die zijn onttrokken aan rechterlijke toetsing en aan effectieve toetsing door het parlement, vormen een aanzienlijke beknotting van belangrijke civiele en politieke rechten, waaronder de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van vereniging en de rechten van de verdediging. Er bestaat formeel een commissie voor de noodtoestand, maar zij moet nog steeds uitgroeien tot een doeltreffend, geloofwaardig hulpmiddel, in een context waarin de capaciteit van Turkije om te voorzien in een doeltreffend rechtsmiddel naar nationaal recht in de zin van het Europees Hof voor de rechten van de mens verder is aangetast door een aantal problematische rechterlijke uitspraken.
In een referendum dat tijdens de noodtoestand werd georganiseerd, werden met een kleine marge verstrekkende grondwetswijzigingen goedgekeurd tot invoering van een presidentieel systeem. De Raad van Europa was van oordeel dat deze grondwetswijzigingen niet voorzagen in toereikende controlemechanismen en dat zij de scheiding van bevoegdheden tussen de uitvoerende en de rechterlijke macht in het gedrang brachten. De belangrijkste functie van het parlement als wetgever werd beperkt, de ruimte voor dialoog tussen de politieke partijen in het parlement werd verder verkleind, terwijl meer HDP-leden werden opgepakt en tien van hen van hun zetel werden beroofd. De aanstelling van vertrouwenspersonen ter vervanging van verkozen vertegenwoordigers leidde tot een ernstige verzwakking van de lokale democratie. Het maatschappelijk middenveld kwam door een groot aantal arrestaties van activisten, waaronder mensenrechtenactivisten, steeds meer onder druk te staan, waardoor de ruimte voor de eerbiediging van grondrechten en vrijheden snel is geslonken. De situatie in Zuidoost-Turkije blijft een van de meest kritieke problemen vormen voor de eigen stabiliteit van het land. Er waren geen ontwikkelingen met betrekking tot de hervatting van een geloofwaardig politiek proces dat nodig is om tot een vreedzame en duurzame oplossing te komen.
Hoewel de groei in 2017 sterk aantrok, blijft hij kwetsbaar, tenzij Turkije de macro-economische onevenwichtigheden aanpakt, verdere structurele hervormingen doorvoert en het ondernemingsklimaat verbetert. De politieke onzekerheid, de toegenomen overheidscontrole in de economische sfeer en aanvallen op de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht hebben geleid tot een minder voorspelbaar investeringsklimaat, een daling van de nationale valuta en een aanzienlijke daling van directe Europese investeringen.
De EU en Turkije hebben hun dialoog en samenwerking op de gebieden van gemeenschappelijk belang voortgezet, onder andere door een aantal bezoeken en bijeenkomsten op hoog politiek niveau in mei 2017 en maart 2018. De dialogen op hoog niveau over het buitenlands en veiligheidsbeleid werden voortgezet, met inbegrip van terrorismebestrijding, vervoer en economie. De Europese Commissie onderstreept het belang van haar voorstellen aan de Raad voor de uitbreiding en de modernisering van de douane-unie EU-Turkije, die voor beide partijen voordelig zou zijn.
Turkije heeft voortreffelijke inspanningen geleverd om opvang te bieden aan meer dan 3,5 miljoen vluchtelingen uit Syrië en ongeveer 365.000 vluchtelingen uit andere landen. De samenwerking met de EU op het gebied van migratie bleef concrete en opmerkelijke resultaten opleveren: de irreguliere en gevaarlijke oversteekpogingen verminderden en er werden levens gered in de Egeïsche Zee. De EU-Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije blijft de behoeften van vluchtelingen en hun gastgemeenschappen ondersteunen. Wat betreft de tenuitvoerlegging van de routekaart voor visumversoepeling heeft Turkije begin februari bij de Europese Commissie een werkprogramma ingediend waarin wordt aangegeven hoe Turkije wil voldoen aan de zeven resterende benchmarks voor visumversoepeling. De Commissie bestudeert de voorstellen van Turkije en zal verder overleggen met de Turkse tegenpartij.
Turkije heeft een militaire operatie in het noorden van Syrië gelanceerd. Turkije heeft weliswaar het recht maatregelen te nemen om terroristische aanslagen te voorkomen, toch gaf deze operatie onmiddellijk aanleiding tot humanitaire bekommernis en versterkte zij de bezorgdheid over een nieuwe escalatie van geweld.
In aansluiting op de standpunten die de Raad en de Commissie de afgelopen jaren herhaaldelijk hebben geuit, dient Turkije dringend te voldoen aan zijn verplichting om het aanvullend protocol volledig uit te voeren en dient het met spoed te werken aan de normalisering van de betrekkingen met de Republiek Cyprus. Hoewel de op Cyprus bijeengeroepen conferentie in juli 2017 werd afgesloten zonder overeenkomst, is het van belang om de geboekte vooruitgang te vrijwaren en de voorbereidingen voor een eerlijke, alomvattende en levensvatbare oplossing, met inbegrip van de externe aspecten daarvan, voort te zetten. Het is van bijzonder belang dat Turkije zich in concrete bewoordingen blijvend verbindt tot en bijdraagt aan een rechtvaardige, alomvattende en duurzame oplossing.
De samenwerking met Griekenland en Bulgarije over migratie is verder geïntensiveerd. De spanningen in de Egeïsche Zee en in de Oostelijke Middellandse Zee waren echter niet bevorderlijk voor goede nabuurschapsbetrekkingen en zij ondermijnden de regionale stabiliteit en veiligheid. De bilaterale betrekkingen met verschillende EU-lidstaten zijn verslechterd, met soms beledigende en onaanvaardbare retoriek. De EU heeft Turkije aangemaand iedere bedreiging of actie tegen een lidstaat te vermijden, net als iedere bron van spanningen of acties die de betrekkingen van goed nabuurschap en de vreedzame oplossing van geschillen zouden kunnen schaden. In maart 2018 heeft de Europese Raad voorts de aanhoudende illegale acties van Turkije in het oostelijke Middellandse-Zeegebied en de Egeïsche Zee krachtig veroordeeld en herinnerd aan de verplichting van Turkije om het internationaal recht en goede nabuurschapsbetrekkingen te eerbiedigen en de betrekkingen met alle lidstaten van de EU te normaliseren.
5.Montenegro heeft in april 2018 presidentsverkiezingen gehouden. De eerste stappen zijn gezet voor de omzetting van de aanbevelingen van de verkiezingswaarnemingsmissie van het Bureau voor democratische instellingen en mensenrechten van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa naar aanleiding van de parlementsverkiezingen van 2016. De gerechtelijke follow-up van de gemelde onregelmatigheden is echter zeer beperkt gebleven. Er moet meer worden gedaan om het vertrouwen in het electorale kader te consolideren. Het politieke debat terug naar het parlement brengen is de verantwoordelijkheid van alle partijen.
Met de toetredingsonderhandelingen met de EU werd verdere vooruitgang geboekt, met 30 geopende hoofdstukken, waarvan er drie voorlopig zijn afgesloten. Op het gebied van de rechtsstaat heeft Montenegro verdere vooruitgang geboekt, meer bepaald met het juridische en institutionele kader, hoewel de praktische gevolgen van de hervormingen nog onvoldoende zichtbaar zijn en geen vooruitgang is geboekt op het gebied van de vrijheid van meningsuiting. Het gehele rechtsstatelijke bestel van Montenegro, in het bijzonder de rechterlijke macht, moet nu tot meer resultaten leiden. De vorderingen op het gebied van de rechtsstaat, aangetoond met tastbare resultaten, met name om de vrijheid van meningsuiting en van de persvrijheid te versterken, alsook de resultaten op het gebied van de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, het witwassen van geld en de mensenhandel, zullen bepalend blijven zijn voor het tempo van de toetredingsonderhandelingen in het algemeen.
Er is goede vooruitgang geboekt wat betreft de wetgeving ter uitvoering van op verdiensten gebaseerde rekrutering in de overheidsdiensten, die nu moet worden uitgevoerd. Montenegro maakte vorderingen met de versterking van de macro-economische en budgettaire stabiliteit, dank zij de uitvoering van een strategie voor begrotingsconsolidatie op middellange termijn. Het niveau van de overheidsschuld is hoog en neemt nog steeds toe. De huidige inspanningen ter verbetering van de infrastructuur en het onderwijs moeten worden aangevuld met hervormingen van de arbeidsmarkt, het stimuleren van de bereidheid om te werken en de ontwikkeling van een concurrerende, op uitvoer georiënteerde industrie.
6.Servië heeft in april 2017 presidentsverkiezingen gehouden. Na het aftreden van de premier, na zijn verkiezing tot president, is de nieuwe regering in juni 2017 aangetreden. De nieuwe regering bleef zich inzetten voor integratie in de EU.
De EU-toetredingsonderhandelingen hebben vooruitgang geboekt, met 12 geopende hoofdstukken, waarvan er twee voorlopig zijn afgesloten. Het algemene tempo van de onderhandelingen zal blijven afhangen van de vooruitgang die Servië boekt met de hervormingen en met name met de grotere diepgang van de hervormingen op het vlak van de rechtsstaat en de normalisering van de betrekkingen met Kosovo. Hoewel er enige vooruitgang is geboekt op het vlak van de rechtsstaat, moet Servië nu zijn inspanningen versterken en meer resultaten boeken, met name door het creëren van een omgeving die bevorderlijk is voor de vrijheid van meningsuiting, de versterking van de onafhankelijkheid en de algehele efficiëntie van het rechtsstelsel, en te zorgen voor duurzame vooruitgang in de strijd tegen corruptie en georganiseerde misdaad, met inbegrip van het witwassen van geld. De economische hervormingen blijven resultaten opleveren, vooral op het gebied van de macro-economische stabilisatie. Publieke en private investeringen blijven aan de lage kant en het ondernemingsklimaat voor kleine en middelgrote bedrijven moet verder worden verbeterd. Grote structurele hervormingen van het openbare bestuur, de belastingdienst en overheidsondernemingen blijven nog steeds onvolledig. In het kader van de toetredingsonderhandelingen is het van essentieel belang dat Servië meer bestuurlijke capaciteit ontwikkelt en onderhoudt om EU-aangelegenheden te behandelen.
Servië moet zich aanzienlijk meer gaan inzetten voor de dialoog met Kosovo, met inbegrip van de uitvoering van alle overeenkomsten en in het bijzonder het akkoord over energie, de brug van Mitrovica, IBM en de erkenning van diploma’s. Het initiatief van de president om een interne dialoog over Kosovo aan te gaan is een positief punt. Servië moet een positieve rol blijven spelen in de regio door de banden met de buurlanden te verbeteren en de stabiliteit te vrijwaren.
7.De voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië heeft, na een moeilijke periode, eindelijk haar diepe politieke crisis overwonnen met EU- en internationale steun. De politieke wil om vooruitgang te boeken is opnieuw duidelijk aanwezig en de politieke mentaliteit binnen de samenleving heeft een positieve verandering ondergaan. Door het ontbreken ervan de laatste jaren werden de hervormingen in grote mate belemmerd. De uitvoering van de noodzakelijke structurele hervormingen is een werk van lange adem.
De Commissie is tevreden dat de Pržino-overeenkomst grotendeels ten uitvoer is gelegd, zelfs in een moeilijke politieke context.
Er is sinds de zomer van 2017 dank zij een oprechte wil tot hervormingen heel wat werk verricht om de dringende hervormingsprioriteiten aan te pakken, gepaard met het aanpakken van achterstallige strategieën en wetgeving, en met raadpleging van alle belanghebbenden, met inbegrip van de oppositie, op een inclusieve en transparante wijze. Tussen november 2017 en februari 2018 werd een aantal strategieën en wetten aangenomen, met name op het gebied van de rechtsstaat. Talrijke andere strategieën en wetten wachten momenteel op goedkeuring in de komende maanden. Er blijven echter structurele problemen met name op het gebied van de rechterlijke macht.
In het licht van de geboekte vooruitgang, stelt de Commissie voor dat de Raad besluit dat de toetredingsonderhandelingen worden geopend met de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, waarbij het huidige tempo van de dringende hervormingsprioriteiten wordt gehandhaafd en versterkt, hetgeen van doorslaggevend belang is voor de verdere vooruitgang van het land. Om een en ander te ondersteunen zou de Commissie de versterkte aanpak voor de onderhandelingshoofdstukken inzake de rechterlijke macht, de grondrechten en justitie, vrijheid en veiligheid op het land toepassen.
8.Albanië is gestage vooruitgang blijven boeken met alle vijf de kernprioriteiten voor het openen van toetredingsonderhandelingen. De hervorming van het openbare bestuur is geconsolideerd, met het oog op meer professionaliteit en depolitisering. Verdere maatregelen zijn genomen ter versterking van de onafhankelijkheid, de efficiëntie en de verantwoordingsplicht van de gerechtelijke instellingen, met name door vaart te zetten achter de uitvoering van een alomvattende justitiële hervorming. Dit omvat de eerste concrete resultaten van de herbeoordeling van alle rechters en openbare aanklagers (doorlichting), die leidde tot het ontslag van 15 hooggeplaatste rechters en aanklagers, alsook van de eerste hoorzittingen, resulterend in het ontslag van een rechter en de bevestiging in zijn functie van een andere rechter van het Grondwettelijk Hof.
Er zijn verdere vastberaden inspanningen verricht in de strijd tegen corruptie en de georganiseerde misdaad, ook in de strijd tegen de drugshandel en -teelt, aldus bijdragend aan een solide staat van dienst van proactieve onderzoeken, vervolgingen en veroordelingen. Aanvullende maatregelen zijn genomen ter versterking van de effectieve bescherming van de mensenrechten, met inbegrip van personen die tot een minderheid behoren en de Roma, alsook discriminatiebestrijdingsmaatregelen, en de tenuitvoerlegging van voorschriften inzake eigendomsrechten.
In het licht van de gemaakte vorderingen beveelt de Commissie de Raad aan te besluiten om toetredingsonderhandelingen te openen met Albanië, waarbij het huidige tempo van de hervormingen met betrekking tot het essentiële punt van de rechtsstaat wordt gehandhaafd en versterkt, met name voor alle vijf kernprioriteiten, en verder concrete en tastbare resultaten worden geboekt met de herevaluatie van rechters en aanklagers (doorlichting). Om een en ander te ondersteunen zou de Commissie de versterkte aanpak voor de onderhandelingshoofdstukken inzake de rechterlijke macht, de grondrechten en justitie, vrijheid en veiligheid op het land toepassen.
9.Bosnië en Herzegovina heeft in 2017 trage vooruitgang geboekt met de prioriteiten voor het hervormingsproces, met name die van de hervormingsagenda. De op de EU gerichte hervormingsinspanningen moeten worden opgevoerd om de diepgewortelde structurele problemen aan te pakken die de ontwikkeling van het land tegenhouden. Het kiesstelsel moet nog dringend worden aangepast met het oog op de goede organisatie van de verkiezingen van oktober 2018 en de vlotte uitvoering van de resultaten. In dit verband moeten alle politieke leiders hun verantwoordelijkheid opnemen en een oplossing vinden met betrekking tot het Huis van Volkeren van de Federatie, zodat geen afbreuk wordt gedaan aan het Europese perspectief van het land en zijn burgers. Prioriteiten blijven verdere sociaal-economische hervormingen, de versterking van de rechtsstaat en het openbaar bestuur volgens Europese normen, op alle bestuursniveaus, alsook de verdere verbetering van de samenwerking tussen alle niveaus. Het coördinatiemechanisme voor EU-aangelegenheden heeft een reeks gecoördineerde antwoorden kunnen bieden die van belang zijn voor voorbereiding van het advies van de Commissie over de aanvraag van EU-lidmaatschap door Bosnië en Herzegovina. De goede werking van het mechanisme zal van essentieel belang blijven om het land in staat te stellen het hoofd te bieden aan de toenemende uitdagingen in verband met de integratie in de EU, waaronder de vaststelling van verdere nationale strategieën en een strategisch programma voor de harmonisatie van de wetgeving van het land met de EU-normen. De economische ontwikkeling blijft traag en heeft te lijden onder een zwakke rechtsstaat, een nog steeds slecht ondernemingsklimaat, een inefficiënt en gefragmenteerd openbaar bestuur en grote onevenwichtigheden op de arbeidsmarkt, alsook een moeilijk investeringsklimaat.
10.De EU-gerelateerde hervormingen in Kosovo verliepen traag wegens een langdurige verkiezingsperiode in 2017 en een moeilijke binnenlandse politieke context, die de parlementaire werkzaamheden belemmerden. De politieke actoren moeten opnieuw een constructieve dialoog aangaan, met de parlementaire vergadering als belangrijkste forum voor het voeren van een politiek debat. De nieuwe regering en de parlementaire vergadering moeten bij voorrang hervormingen voorstellen en tot een consensus komen over belangrijke strategische kwesties voor Kosovo. De tenuitvoerlegging van de stabilisatie- en associatieovereenkomst en de bijbehorende Europese hervormingsagenda moet worden versneld. Er is vooruitgang geboekt met betrekking tot de economie, met name wat betreft het verbeteren van het ondernemingsklimaat. Er zouden echter maatregelen moeten worden genomen tegen de wijdverbreide informele economie en de hoge werkloosheid. De situatie in het noorden van Kosovo blijft bijzonder problematisch. De recente ratificatie van de grens-/grensafbakeningsovereenkomst met Montenegro vormt een belangrijke verwezenlijking voor de betrekkingen van goed nabuurschap en is een cruciale stap in de richting van visumliberalisering. De Commissie analyseert de resultaten van Kosovo wat de strijd tegen de georganiseerde misdaad en corruptie betreft.
De pogingen van 43 Kosovaarse parlementsleden in december 2017 om de wet betreffende de gespecialiseerde kamers en een gespecialiseerd openbaar ministerie in te trekken, gaven aanleiding tot ernstige bezorgdheid. Het is van cruciaal belang dat Kosovo volledig voldoet aan zijn internationale verplichtingen op het gebied van gespecialiseerde kamers en een gespecialiseerd openbaar ministerie, die zijn ingesteld om tegemoet te komen aan bepaalde beschuldigingen van internationale misdrijven die zouden zijn begaan in het kader van de Kosovo-crisis.
Kosovo moet zich aanzienlijk meer gaan inzetten voor de dialoog met Servië, met inbegrip van de uitvoering van alle overeenkomsten, met name de overeenkomst betreffende de associatie/gemeenschap van gemeenten met een Servische meerderheid. De werkzaamheden van het Management Team, dat op 4 april werd gelanceerd, moeten in volledige overeenstemming met de overeenkomsten van Brussel van 2013 en 2015 worden geïntensiveerd.
IV. BIJLAGEN
1. Samenvattingen van de bevindingen van de verslagen 4
2. Statistische bijlagen
(1)
COM(2018) 65 definitief
(2)
https://ec.europa.eu/commission/sites/beta -political/files/roadmap-factsheet-tallinn_en.pdf
(3)
* Deze benaming laat de standpunten over de status van Kosovo onverlet, en is in overeenstemming met Resolutie 1244 van de VN-Veiligheidsraad en het advies van het Internationaal Gerechtshof over de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo.
(4)
Verwijzing naar de nummers van werkdocumenten van de diensten van de Commissie.