Bijlagen bij COM(2019)22 - Discussienota Naar een duurzaam Europa in 2030

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier COM(2019)22 - Discussienota Naar een duurzaam Europa in 2030.
document COM(2019)22 NLEN
datum 30 januari 2019
bijlage bij deze discussienota, is van onschatbare waarde geweest voor het werk van de Commissie. De deskundigengroep op hoog niveau inzake duurzame financiering is nog een positief voorbeeld van samenwerking tussen verschillende sectoren die van essentieel belang was voor de voorbereiding van het actieplan van de Commissie inzake duurzame financiering.


Voor complexe uitdagingen met een breed scala van concurrerende belangen kunnen multistakeholderpartnerschappen verder worden bevorderd om de verwevenheid tussen de verschillende SDG's uit te spelen.


Daarnaast vereist de multilevel-governancebenadering dat de inspanningen van de EU goed worden toegelicht op het niveau van de mondiale bestuursstructuren. Bij de tenuitvoerlegging van de SDG's moeten we vele uitdagingen aanpakken die geen grenzen kennen. Een sterkere oriëntatie naar buiten toe is daarom noodzakelijk, in nauwe samenwerking met de partners van de EU van over heel de wereld en op alle niveaus. Op het niveau van de Verenigde Naties speelt het Politiek forum op hoog niveau een sleutelrol, met name bij het monitoren van de vooruitgang. De EU kan als sterke pleitbezorger voor het multilateralisme het voortouw nemen bij het waarborgen van passende verslaglegging over de vooruitgang ten aanzien van de SDG's en bij alle partners aandringen op nauwgezette tenuitvoerlegging en monitoring.

4De EU als mondiale wegbereider voor duurzame ontwikkeling


De EU en de Verenigde Naties zijn natuurlijke partners in hun inspanningen om een veiligere en betere wereld voor iedereen na te streven. We hebben geen nood aan meer muren, maar aan mondiale regels die door iedereen worden gerespecteerd. Het op regels gebaseerde systeem vormt de beste garantie voor de duurzaamheid van onze economie en onze samenleving. Enkel multilaterale diplomatie kan leiden tot oplossingen voor internationale uitdagingen. In de integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie wordt het belang van de SDG's als transversale prioriteit erkend, alsook het feit dat gecoördineerde inspanningen van de EU en haar lidstaten nodig zijn in hun betrekkingen met de rest van de wereld.


We worden er door de wereldwijde hernieuwde golf van gewelddadige conflicten, met name in de afgelopen vijf jaar, opnieuw aan herinnerd dat de vrede en veiligheid in de EU ook afhangen van de capaciteit van de EU om bij te dragen aan het opbouwen en in stand houden van vrede elders in de wereld. De ervaring van de EU in de opbouw van vrede op het eigen continent verleent de Unie "soft power" en geloofwaardigheid als een mondiale actor die opkomt voor duurzame vrede en welvaart.


De EU moet ook duurzame oplossingen voor mondiale problemen blijven delen aangezien ons beleid slechts een beperkte impact zal hebben op de planeet indien anderen tegengesteld beleid nastreven. Door anderen te helpen en aan te moedigen om onze acties te volgen, kan de EU aansturen op een gelijk speelveld waarin iedereen onder dezelfde voorwaarden concurreert. Bovendien leidt het delen van EU-oplossingen in het buitenland tot meer banen en hogere duurzame groei, niet enkel in partnerlanden maar ook in de EU zelf.


Uiteindelijk moeten we om succesvol te zijn in de groene en inclusieve economische overgang ook onze internationale partners aan boord krijgen en bepleiten dat een mondiaal model van duurzame ontwikkeling op basis van onze kernwaarden en -beginselen de beste manier is om gedeelde welvaart en een duurzame wereld tot stand te brengen. Het interne werk van de EU met betrekking tot de SDG's en haar externe optreden zijn dus twee zijden van dezelfde medaille. Het is in het belang van de EU om ook op het internationale niveau een leidende rol te spelen in de tenuitvoerlegging van de Agenda 2030 van de Verenigde Naties via haar externe optreden.


De EU en haar lidstaten zijn de grootste donoren van ontwikkelings- en humanitaire hulp ter wereld. De EU is als geheel geëngageerd om haar bijdrage aan officiële ontwikkelingshulp op te trekken tot minstens 0,7 % van het bruto nationaal inkomen van de EU per jaar. Middels samenwerking met 150 partnerlanden wereldwijd is de ontwikkelingssamenwerking van de EU zowel een middel om mensen uit de armoede te halen en te zorgen voor waardigheid en gelijkheid, als een instrument om vredevolle, rechtvaardige en inclusieve samenlevingen tot stand te brengen. Gezien de langdurige aard van crisissen is het noodzakelijk dat de EU haar gecoördineerde inspanning voortzet om tegelijkertijd humanitaire noden te lenigen en de grondoorzaken van armoede, ontheemding, fragiliteit en instabiliteit aan te pakken.


De nieuwe Europese consensus inzake ontwikkeling stuurt de acties van de EU resoluut in de richting van de uitvoering van de Agenda 2030 van de Verenigde Naties, met als voornaamste doelstelling het uitroeien van de armoede. Een van de belangrijkste troeven van de consensus is dat het een gezamenlijke verbintenis is van de EU en al haar lidstaten om beter samen te werken, onder meer door middel van meer gezamenlijke programmering en meer doeltreffende coördinatie op het terrein. Deze nieuwe oriëntatie moet nog verder verbeteren onder impuls van het toekomstige EU-instrument voor externe financiering, dat ontworpen werd met de expliciete bedoeling de tenuitvoerlegging van de SDG's te ondersteunen.


Wij zullen ons actief engagement met partnerlanden verderzetten via beleidsdialogen op basis van de SDG's, in combinatie met onze financiële bijstand en ontwikkelingssamenwerking. Het nieuwe partnerschap van de EU met de landen van Afrika, het Caribische gebied en de Stille Oceaan dat de opvolger wordt van de huidige Overeenkomst van Cotonou moet verhoogde welvaart opleveren door het behalen van de SDG's. In de toekomst moet de opbouw van een sterk partnerschap en nauwe samenwerking op gelijke voet met Afrika van bijzonder belang zijn voor de EU en haar lidstaten. De EU heeft een groot belang in een Afrikaans continent dat zowel op economisch als op politiek vlak bloeit, met betere kansen voor groei, plaatselijke tewerkstelling, nieuwe bedrijfsmodellen en wederzijds gunstige handelsbetrekkingen met Europa. Parallel hieraan kan de interactie van de EU met meer geavanceerde ontwikkelingslanden in een breed scala van sectoren een aanzienlijke impact hebben op wereldwijde duurzame ontwikkeling.


Het blijft een prioriteit om ook buiten de grenzen van de EU de private sector volledig aan boord te krijgen en duurzame investeringen te stimuleren. Het Europees plan voor externe investeringen heeft een nieuwe norm geschapen voor het gebruik van overheidsmiddelen om private investeringen voor duurzame ontwikkeling in partnerlanden te mobiliseren – te beginnen met Afrika en de buurlanden van de EU 80 . De nieuwe Afrikaans-Europese alliantie voor duurzame investeringen en werkgelegenheid die werd gelanceerd in september 2018 heeft veel potentieel voor het ontsluiten van duurzame investeringen, waardoor in de komende vijf jaar alleen al in Afrika tot wel 10 miljoen banen kunnen worden gecreëerd.


Gezien het feit dat het met name ontwikkelingslanden zijn die moeilijkheden ondervinden om hun behoeften op het vlak van duurzame infrastructuur en energie-efficiëntie te financieren, kan de mondiale aard van de financiële markten groot potentieel in zich dragen om alle landen te ondersteunen bij hun transformatie door lokale behoeften te koppelen aan mondiale financieringsbronnen. Door duurzame financieringsinitiatieven en -instrumenten uit verschillende rechtsgebieden te stroomlijnen kan over de grenzen heen gezorgd worden voor compatibele markten voor duurzame financiële activa, waardoor schaalvoordelen kunnen worden gerealiseerd en versnippering kan worden vermeden. Dit zou wereldwijd aanleiding geven tot nieuwe grote investeringskansen voor ondernemingen en de financiële sector.


De EU wil het voortouw nemen in de coördinatie van internationale inspanningen voor de opbouw van een financieel systeem dat wereldwijd duurzame groei ondersteunt. Om de samenwerking te verbeteren en voordeel te halen uit synergieën zou het wenselijk zijn om een internationaal netwerk op te richten van rechtsgebieden van zowel ontwikkelde als ontwikkelingslanden die zich inzetten voor duurzame financiering. Een coherente internationale strategie en architectuur die voortbouwt op de inspanningen op dit gebied van instellingen zoals de Wereldbankgroep, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, de Europese Investeringsbank en de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling zou bijdragen aan het opschalen van duurzame financiering en het mobiliseren van internationale investeerders voor duurzame investeringen over de hele wereld. Nieuwe financiële technologieën en innovatieve financieringsoplossingen bieden bijkomende mooie kansen om mondiale investeerders aan duurzame projecten te koppelen.


De klimaatverandering en de aantasting van het milieu vormen steeds duidelijker een van de grootste bedreigingen voor vrede en veiligheid in de wereld en zonder ingrijpende maatregelen worden ze een nog groter mondiaal risico, met onder meer gedwongen ontheemding en migratie tot gevolg. De EU moet de weg tonen, onder meer wat betreft de nauwgezette tenuitvoerlegging van de klimaatovereenkomst van Parijs en de internationale inspanningen om de vervoersector koolstofvrij te maken. De EU kan ook de aanzet geven voor bindende internationale overeenkomsten op het gebied van de circulaire economie, het gebruik van hulpbronnen en biodiversiteit.


Door het voortouw te nemen in de groene en inclusieve economische overgang en krachtdadig te pleiten voor internationale regels kunnen wij niet alleen de internationale normen vormgeven, maar tevens een sterk concurrentievoordeel verwerven op de wereldmarkt.

5Scenario's voor de toekomst


De EU heeft zich ten volle geëngageerd om de doelstellingen van de Agenda 2030 van de Verenigde Naties te helpen behalen en de uitvoering ervan te ondersteunen. Nu een nieuwe beleidscyclus voor de komende vijf jaar om de hoek ligt, is het tijd om overeen te komen hoe we onze collectieve verbintenis gaan nakomen. De instellingen van de EU moeten beslissen welke structuren, instrumenten en beleidslijnen zij zullen aanwenden om de SDG's ten uitvoer te leggen en te behalen, en om onze partners te helpen en te begeleiden. Er leven verschillende opvattingen over hoe dit best wordt bewerkstelligd en elke instelling – het Parlement, de Raad en de Commissie – heeft haar eigen verantwoordelijkheden in overeenstemming met de EU-Verdragen en onze internationale verbintenissen.

In oktober 2018 toonde de Europese Raad toonde zich verheugd over het voornemen van de Commissie tot bekendmaking van een discussienota om het pad te effenen voor een alomvattende uitvoeringsstrategie in 2019.

Deze discussienota voert op aangeven van de Europese Raad drie verschillende scenario’s aan om vorm te geven aan de discussie over de vraag hoe de uitvoering van de SDG's best wordt aangepakt en wat de meest doeltreffende rolverdeling zou zijn. Deze discussie is bedoeld als input voor een debat dat de komende maanden tussen burgers, belanghebbenden, overheden en instellingen zal worden gevoerd met als doel inspiratie op te leveren voor de voorbereiding van de strategische agenda 2019-2024 van de Europese Unie en het stellen van de prioriteiten van de volgende Europese Commissie.

Alle drie de scenario's berusten op het gedeelde uitgangspunt dat er een brede consensus bestaat onder de EU-lidstaten, ondernemingen en het maatschappelijk middenveld dat een versterkt engagement nodig is als de EU en de wereld een duurzame toekomst willen veiligstellen en de SDG's willen behalen tegen 2030 en ze ook daarna nog willen blijven uitdragen ten behoeve van een moderne economie, een schoon milieu en het welzijn van onze burgers op een bewoonbare planeet aarde.

We zijn het er ook over eens dat hoewel de duurzaamheidsovergang maatregelen op Europese schaal vergt, we uiteindelijk slechts echt kunnen slagen middels een mondiale aanpak. Wil de EU als welvarend continent blijven bloeien, dan heeft een aanzienlijk aantal ontwikkelingslanden bovendien steun nodig om zowel op economisch als op sociaal vlak hun achterstand in te halen. Op dezelfde wijze draagt het ondersteunen van de economische vooruitgang van ontwikkelingslanden in het kader van de SDG's ook bij aan een breed scala van strategische belangen van de EU, zoals het terugdringen van de irreguliere migratie. De SDG's, die zijn ondertekend door 193 staten, bieden het beste en meest moderne mondiale en alomvattende kader om onze werkzaamheden op te baseren.

Het debat in Europa gaat nu over wat we moeten doen en hoe we dat gaan doen. De drie scenario's behelzen verschillende antwoorden maar vertrekken van dezelfde opvatting dat de EU een groot comparatief voordeel heeft om wereldwijd een leidersrol op te nemen en succesvol het voortouw te nemen. Deze scenario's zijn limitatief noch prescriptief. Ze zijn bedoeld om verschillende opvattingen naar voren te brengen en het debat en de reflectie aan te zwengelen. Het uiteindelijke resultaat zal waarschijnlijk een combinatie zijn van bepaalde elementen uit elk scenario.

Scenario 1: Een overkoepelende EU-SDG-strategie die richting geeft aan de acties van de EU en haar lidstaten

Een mogelijk stap om het hoofd te bieden aan de uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden, is om op het hoogste politieke niveau van de EU de op internationaal niveau overeengekomen SDG's te bekrachtigen als de overkoepelende strategische beleidsdoelstellingen voor de EU en haar lidstaten. Een dergelijk benadering zou in overeenstemming zijn met de aanbeveling van het multistakeholderplatform op hoog niveau inzake de SDG's.

Binnen dit scenario zouden de Agenda 2030 van de Verenigde Naties en de SDG's ons kompas en onze landkaart zijn en dus het strategische kader vastleggen voor de EU en haar lidstaten.

De strategische acties van de EU en haar lidstaten, met inbegrip van regionale en lokale overheden, zouden worden nagestreefd en doeltreffend worden gecoördineerd. Een gezamenlijke aanpak op alle overheidsniveaus zou worden aangemoedigd, in nauwe samenwerking met alle belanghebbenden. Een sterke component in de betrekkingen van de EU met derde landen om internationale op duurzaamheid gerichte maatregelen te stimuleren zou hier ook deel van uitmaken.


Binnen dit kader zou ook de oprichting van een "Europees proces voor SDG-beleidscoördinatie" nodig zijn om op regelmatige basis vooruitgang in de tenuitvoerlegging te monitoren en te beoordelen. In dit proces, en dus ook in de interne werkprocedures van de Europese Commissie, zou de transversale aard van de SDG's en hun onderlinge verwevenheid moeten worden weerspiegeld.

Wat dit in de praktijk zou kunnen betekenen
üSpecifieke SDG-uitvoeringsdoelstellingen worden gedefinieerd op EU-niveau en een overkoepelende EU-SDG-strategie wordt vastgesteld door de Commissie, het Europees Parlement en de Raad;

üalomvattende nationale SDG-strategieën worden uitgewerkt op nationaal niveau;

üconcrete en aan termijnen gebonden doelstellingen voor 2030 worden voorgesteld door de Europese Commissie en bekrachtigd door de Europese Raad;

ühet beginsel "duurzaamheid voorop" wordt in de agenda's voor betere regelgeving van de EU en haar lidstaten geïntegreerd;

üzowel op EU-niveau als op het niveau van de lidstaten wordt een mechanisme voor verslaglegging en monitoring van vooruitgang ten aanzien van de SDG's ingesteld en gecoördineerd, bijvoorbeeld in het kader van het Europees Semester;

üde rol van het multistakeholderplatform inzake de SDG's wordt versterkt, met een specifieke rol in het monitoren van de tenuitvoerlegging van de SDG's;

üde EU versterkt haar extern optreden inzake duurzaamheid verder en richt alle externe beleidsmaatregelen op de tenuitvoerlegging van de SDG's.

Voor- en nadelen

+Een sterke gemeenschappelijke positieve visie op de duurzame toekomst van Europa creëren over de hele EU;

+de politieke verantwoordelijkheid versterken en de coördinatie verbeteren over alle bestuursniveaus binnen de EU heen en, gezien de grensoverschrijdende aard van de geïdentificeerde uitdagingen in de EU, zo de kansen verbeteren op het realiseren van de Agenda 2030 van de Verenigde Naties en groene en inclusieve groei voor de EU;

+op internationaal niveau een sterk signaal afleveren dat de EU zowel intern als extern ten volle toegewijd is aan haar internationale verplichtingen, de Agenda 2030 van de Verenigde Naties en de SDG's;

+duidelijke en transparante communicatie en overleg voeren met de belanghebbenden.

-Het risico bestaat dat de benadering niet voldoende is afgestemd op de bijzonderheden en uitdagingen van de afzonderlijke lidstaten doordat het strategische kader niet alle verschillen tot uitdrukking kon brengen;

-gezien de complexiteit om overeenstemming te bereiken over EU-brede doelstellingen op al de verschillende deelgebieden van de SDG's, bestaat het risico dat veel tijd wordt besteed aan het uitwerken van de strategie in plaats van vooruitgang te maken op bepaalde beleidsgebieden op alle niveaus waar het verschil kan worden gemaakt.


Scenario 2: Voortgezette mainstreaming van de SDG's in alle relevante beleidsdomeinen van de EU door de Commissie, doch zonder de maatregelen in de lidstaten te handhaven

Binnen dit scenario zullen de SDG's een bron van inspiratie blijven vormen voor de politieke besluit- en beleidsvorming van de EU en de uitwerking van de EU-groeistrategie voor na 2020, maar de lidstaten niet binden om collectief de SDG-verbintenissen in de EU na te komen.


Binnen de Europese Commissie kan dit betekenen dat een lid van het college een brede verantwoordelijkheid voor "duurzaamheid" krijgt toegewezen. Deze commissaris zou blijven samenwerken met de andere commissarissen in een speciaal projectteam. Alle commissarissen kunnen hierbij betrokken worden. Om beleidscoherentie te verzekeren moet nauwe samenwerking met de andere projectteams van commissarissen worden nagestreefd.

In het kader van haar agenda voor betere regelgeving zal de Commissie een inclusief en op bewijs gebaseerd besluitvormingsproces blijven nastreven. In combinatie met een sterkere SDG-mainstreaming van het Europees Semester in overeenstemming met de EU-groeistrategie voor na 2020 wordt de beleidscoherentie binnen de EU versterkt om te verzekeren dat de EU vooruitgang boekt ten aanzien van de SDG's.

Deze benadering zou evenwel meer ruimte laten voor de lidstaten en de regionale en lokale overheden om te bepalen of en hoe zij hun werkzaamheden aanpassen om op consistente wijze het behalen van de SDG's na te streven.

Wat dit in de praktijk zou kunnen betekenen

üDe SDG's gebruiken om de uitwerking van de EU-groeistrategie voor na 2020 te sturen, waarbij wordt gefocust op gebieden waarin de EU de meeste toegevoegde waarde te bieden heeft, zoals de circulaire economie; onderzoek en innovatie; werkgelegenheid en sociale inclusie; klimaat en energie; voedselsystemen, landbouw en landgebruik; en cohesiebeleid;

üde SDG's mainstreamen via EU-beleid en -maatregelen, in overeenstemming met de agenda voor betere regelgeving, aangepast aan de specifieke EU-context waarin bevoegdheden gedeeld worden met de lidstaten;

ühet meerjarig financieel kader (MFK) gebruiken om te voorzien in een deel van de noodzakelijke aanvullende financiering om de op de mainstreaming van duurzaamheid geënte benadering op de rails te krijgen; de lidstaten verbinden zich ertoe hetzelfde te doen;

üde SDG's en afgeleide EU-doelstellingen worden waar relevant voor de groeistrategie voor na 2020 geïntegreerd in het proces van het Europees Semester;

üindien de vrijhandelsakkoorden van de EU worden gemoderniseerd en toekomstige handelsakkoorden worden onderhandeld, worden de hoofdstukken over handel en duurzaamheid waar nodig versterkt en doeltreffend gehandhaafd;

üde EU monitort de tenuitvoerlegging van de SDG's via de SDG-vooruitgangsanalyse van Eurostat, die nog verder wordt uitgewerkt. De lidstaten bereiden jaarlijkse nationale monitoringverslagen voor;

üde lidstaten behouden de eindverantwoordelijkheid om verslag uit te brengen over de tenuitvoerlegging van de SDG's, terwijl de Europese Commissie op internationaal niveau aanvullend verslag uitbrengt van de tenuitvoerlegging op EU-niveau aan het Politiek forum op hoog niveau voor duurzame ontwikkeling van de VN.

Voor- en nadelen
+Aangezien de meest kritieke gebieden voor de EU met het oog op het behalen van de SDG's in grote lijnen duidelijk zijn, kan de EU zich concentreren op het vaststellen van strategische prioriteiten en het behalen van concrete resultaten op de gebieden waarin de EU de meeste toegevoegde waarde te bieden heeft;

+de besluitvorming op EU-niveau is sneller en de onderhandelingen over strategische prioriteiten meer op consensus gericht;

+de EU blijft een mondiale pleitbezorger voor de Agenda 2030 van de Verenigde Naties en de SDG's.

-Beleidscoherentie voor duurzame ontwikkeling tussen EU-beleidslijnen onderling en tussen EU-beleidslijnen en nationale beleidslijnen zal moeilijker te waarborgen zijn;

-het risico bestaat dat het nakomen van de duurzaamheidsverbintenissen door de EU en haar lidstaten als geheel niet kan worden gerealiseerd en dat de maatregelen van de lidstaten niet kunnen worden gehandhaafd;

-maatregelen van individuele lidstaten op bepaalde sleutelgebieden in plaats van sterkere gecoördineerde maatregelen op het niveau van de EU kunnen gevolgen hebben voor de eengemaakte markt en de mondiale concurrentiepositie;

-het risico bestaat dat een kloof kan ontstaan tussen de politieke verbintenissen van de EU ten aanzien van de SDG's en de daadwerkelijke resultaten.


Scenario 3: Meer nadruk leggen op het externe optreden terwijl het huidige niveau van ambitie wat betreft duurzaamheid op EU-niveau wordt geconsolideerd


Het externe optreden zou worden geprioriteerd in het kader van de SDG's. Aangezien de EU reeds een voortrekker is met betrekking tot vele aan de SDG's gerelateerde aspecten zou er meer de nadruk op kunnen worden gelegd om de rest van de wereld te helpen een inhaalbeweging te maken terwijl verdere verbeteringen op EU-niveau worden nagestreefd.

Onze sociale markteconomie is een handelsmerk van de EU geworden en heeft het mogelijk gemaakt dat de economieën van de lidstaten van de EU dankzij sterke socialezekerheidsstelsels rijkdom en breed gespreide welvaart genereren. De EU hanteert reeds milieunormen die tot de strengste ter wereld behoren en onze ondernemingen hebben op dit vlak al voorsprong opgebouwd ten opzichte van hun internationale concurrenten. De EU wordt ook beschouwd als een bolwerk voor vrijheid en democratie, met stabiele instellingen die zijn gebaseerd op de rechtsstaat en een levendig maatschappelijk middenveld. De EU kan er derhalve voor opteren haar huidige milieu-, sociale en bestuursnormen krachtdadiger te gaan uitdragen via multilaterale onderhandelingen en handelsakkoorden.

De EU kan tevens haar samenwerking met belangrijke internationale organisaties en fora, zoals de Verenigde Naties, met inbegrip van de Internationale Arbeidsorganisatie, de Wereldhandelsorganisatie en de G20 evenals de toezichthoudende instanties van multilaterale milieuovereenkomsten, verder intensifiëren teneinde de op waarden gebaseerde externe beleidsagenda van de EU uit te dragen.

De steun van de EU voor multilateralisme – met een centrale rol voor de Verenigde Naties – en transparante en betrouwbare internationale betrekkingen zou verder worden geprioriteerd.

Wat dit in de praktijk zou kunnen betekenen

üHet mainstreamen van de SDG's in het externe beleid van de EU, waarbij rekening wordt gehouden met de uiteenlopende behoeften en belangen van partners, gaat verder, terwijl de interne aanpassingen eerder beperkt zijn;

üde EU verstrekt op internationaal niveau regelmatig gedetailleerde verslaglegging en monitoring van de vooruitgang ten aanzien van de SDG's binnen het kader van het externe optreden van de EU bij de Verenigde Naties;

üindien de vrijhandelsakkoorden van de EU worden gemoderniseerd en toekomstige handelsakkoorden worden onderhandeld, worden de hoofdstukken over handel en duurzaamheid waar nodig versterkt en doeltreffend gehandhaafd;

üde tenuitvoerlegging van de integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie en van de nieuwe Europese consensus inzake ontwikkeling wordt versterkt;

üversterkt Europees beleid inzake defensie, ruimtevaart, veiligheid en migratie wordt gepromoot als flankerend beleid voor de versterkte externe beleidsagenda voor duurzame ontwikkeling;

ünieuwe vormen van duurzame financiering en ontwikkeling zoals het plan voor externe investeringen worden versterkt.

Voor- en nadelen
+De EU concentreert haar middelen in die landen of regio's die de meeste hulp nodig hebben en streeft tegelijkertijd aanpassingen van het EU-beleid na via SDG-mainstreaming, zonder een specifiek strategisch kader;

+het externe optreden van de EU is consistent met haar doelstelling om duurzaamheid, democratie, mensenrechten, de rechtsstaat en grondrechten te bevorderen in de wereld.

-Het risico bestaat dat deze benadering zowel op het thuisfront als internationaal gezien de politieke geloofwaardigheid van de EU en haar leiderschap met betrekking tot de Agenda 2030 van de Verenigde Naties en de SDG's aantast in een tijdsgewricht waarin het multilateralisme reeds onder vuur ligt. Een van de belangrijkste kenmerken van de Agenda 2030 van de Verenigde Naties, die de EU actief gepromoot heeft, is dat deze universeel is;

-de EU mist de kans om een positieve, op duurzaamheid gerichte visie op de toekomst van Europa te ontwikkelen;

-de EU maakt geen gebruik van haar voordeel als voortrekker om de duurzaamheidsnormen van de EU naar de rest van de wereld uit te dragen en riskeert dat de vruchten van duurzame groei door anderen op de wereldmarkt worden geplukt;

-het risico bestaat dat de consolidering van het huidige SDG-beleid van de EU niet tegemoet komt aan de veranderende verwachtingen en ambities van de burgers.


(1)

Secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon tijdens de top voor de vaststelling van de ontwikkelingsagenda voor de periode na 2015 in New York, 25 september 2015. Zie: https://www.un.org/press/en/2015/sgsm17111.doc.htm

(2)

 PB C 202 van 7.6.2016.

(3)

Mijn regio, mijn Europa, onze toekomst: het zevende verslag inzake economische, sociale en territoriale cohesie, 2017.

Zie: https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/cohesion7/7cr.pdf  

(4)

 World Happiness Report 2018, door John F. Helliwell, Richard Layard en Jeffrey D. Sachs.

(5)

Eurostat, indicatoren voor de levenskwaliteit. Zie: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Quality_of_life_indicators  

(6)

Europees Jeugdforum, Youth Progress Index 2017. Zie: https://www.youthforum.org/youth-progress-index  

(7)

Bijlage 3 bij de discussienota benadrukt meer in detail de belangrijkste initiatieven van de Commissie-Juncker die een bijdrage leveren aan de VN-Agenda 2030 en de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering.

(8)

COM(2018) 773 final.

(9)

COM(2010) 2020 final.

(10)

EUCO 13/18 — bijeenkomst Europese Raad (18 oktober 2018), Conclusies, III.12.

(11)

COM(2016) 739 final.

(12)

Jaarlijkse groeianalyse 2018, COM(2017) 690 final.

(13)

 Europese Economische Vooruitzichten, najaar 2018, bekendgemaakt op 8 november 2018. Zie: https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/economy-finance/ip089_en_0.pdf  

(14)

Global Footprint Network. Zie: https://www.footprintnetwork.org/our-work/ecological-footprint/ .

(15)

Europese Commissie: Scorebord voor grondstoffen 2018.

(16)

WNF (2018), Living Planet Report 2018: Aiming Higher ("Verslag over de levende planeet 2018: de lat hoger leggen"). Grooten, M. & Almond, R.E.A.(Red.). WNF, Gland, Zwitserland.

(17)

Europees Milieuagentschap (2017), Food in a green light. A systems approach to sustainable food ("Een groene kijk op voedsel. Een systeembenadering van duurzaam voedsel").

(18)

SWD(2016) 319 final.

(19)

 COM(2019) 1.

(20)

 Diepgaande analyse ter ondersteuning van de mededeling van de Commissie, COM(2018) 773, afdeling 5.6.2.3.

(21)

Dante Disparte, "If You Think Fighting Climate Change Will Be Expensive, Calculate the Cost of Letting It Happen" ("Denkt u dat het tegengaan van klimaatverandering duur zal zijn, bereken dan eens de kosten als we er niets tegen doen"), 12 juni 2017, Harvard Business Review online. Zie: https://hbr.org/2017/06/if-you-think-fighting-climate-change-will-be-expensive-calculate-the-cost-of-letting-it-happen

(22)

Eurostat (2018), "Sustainable development in the European Union: Monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context" ("Duurzame ontwikkeling in de Europese Unie: toezichtsverslag over de voortgang bij het nastreven van de SDG's in een EU-context"), editie 2018.

(23)

  https://ec.europa.eu/food/safety/food_waste_en  

(24)

Eurostat, "Sustainable development in the European Union: Monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context", editie 2018.

(25)

Eurostat, "Sustainable development in the European Union: Monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context", editie 2018.

(26)

Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO), 2016, Antimicrobial resistance and our food systems: challenges and solutions ("Antimicrobiële resistentie en onze voedselsystemen: uitdagingen en oplossingen"). Zie: http://www.fao.org/3/a-i6106e.pdf  

(27)

Europees Instituut voor gendergelijkheid (2017), "Gender Equality Index 2017 — Measuring gender equality in the European Union 2005-2015" ("Gendergelijkheidsindex 2017 — Het meten van gendergelijkheid in de Europese Unie 2005-2015"), persbericht 11 oktober 2017. Zie:

https://eige.europa.eu/news-and-events/news/gender-equality-index-2017-progress-snails-pace  

(28)

Europese Commissie, Verslag van 2018 over de gelijkheid van vrouwen en mannen in de EU.

(29)

OESO (2015). In It Together: Why Less Inequality Benefits All ("Samen staan we sterker: waarom minder ongelijkheid goed is voor iedereen"), OECD Publishing, Parijs.

(30)

Internationale Organisatie voor Migratie, "Migration, Environment and Climate Change: Assessing the Evidence" ("Migratie, milieu en klimaatverandering: een evaluatie van de feiten"), 2009.

(31)

 Zevende milieuactieprogramma. Zie: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32013D1386  

(32)

Eurostat, Milieueconomie — statistieken over werkgelegenheid en groei. Zie: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/pdfscache/10420.pdf

De milieueconomie omvat twee grote groepen activiteiten en/of producten: "milieubescherming" — alle activiteiten die verband houden met het voorkomen, beperken en verwijderen van verontreiniging en alle andere vormen van verslechtering van het milieu; "beheer van hulpbronnen" — het behouden en onderhouden van de voorraad natuurlijke hulpbronnen, waarbij derhalve wordt voorkomen dat deze uitgeput raken.

(33)

S. Fankhauser, A. Bowen et al. "Who will win the green race? In search of environmental competitiveness and innovation" ("Wie wint de groene race? Op zoek naar ecologische concurrentiekracht en innovatie"), 2013.

(34)

Business and Sustainable Development Commission: Better Business Better World, The report of the Business & Sustainable Development Commission ("Beter bedrijfsleven, betere wereld. Het verslag van de Commissie Bedrijven en duurzame ontwikkeling"), januari 2017 (blz. 12).

(35)

EU-evaluatie van de uitvoering van het milieubeleid 2017.

(36)

Onder meer: Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering warming van de aarde: "Global warming of 1.5 °C: an IPCC special report on the impacts of global warming of 1.5°C above pre-industrial levels and related global greenhouse gas emission pathways, in the context of strengthening the global response to the threat of climate change, sustainable development, and efforts to eradicate poverty", 2018; Sachs, J., Schmidt-Traub, G., Kroll, C., Lafortune, G., Fuller, G. (2018): SDG Index en Dashboards Report 2018. New York: Bertelsmann Stiftung en duurzame Development Solutions Network (SDSN); Europe moving towards a sustainable future, Contribution of the Multi-Stakeholder Platform on the implementation of the Sustainable Goals in the EU Reflection Paper, October 2018.

(37)

Eurostat "Sustainable development in the European Union: Monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context" ("Duurzame ontwikkeling in de Europese Unie, monitoringverslag inzake de vooruitgang op het vlak van de SDG's in een EU-context"). editie 2018.

(38)

 "Growth within: A circular economy vision for a competitive Europe”, Ellen MacArthur Foundation en McKinsey Center for Business and Environment, 2015.

(39)

Towards a circular economy – Waste management in the EU, 2017, Onderzoeksdienst van het Europees Parlement

(40)

SITRA: The circular economy - a powerful force for climate mitigation, 2018. Zie: https://www.sitra.fi/en/publications/circular-economy-powerful-force-climate-mitigation/  

(41)

 COM(2018) 028 final.

(42)

 COM(2018) 340 final.

(43)

Commissie Bedrijven en duurzame ontwikkeling: Better Business Better World, The report of the Business & Sustainable Development Commission ("Beter bedrijfsleven, betere wereld. Het verslag van de Commissie Bedrijven en duurzame ontwikkeling"), januari 2017.

(44)

Commissie Bedrijven en duurzame ontwikkeling: Better Business Better World, The report of the Business & Sustainable Development Commission ("Beter bedrijfsleven, betere wereld. Het verslag van de Commissie Bedrijven en duurzame ontwikkeling"), januari 2017.

(45)

Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO): Green jobs ("Groene banen"). Zie: http://www.fao.org/rural-employment/work-areas/green-jobs/en/

(46)

Eurostat "Sustainable development in the European Union: Monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context" ("Duurzame ontwikkeling in de Europese Unie, monitoringverslag inzake de vooruitgang op het vlak van de SDG's in een EU-context"). editie 2018.

(47)

Europese Commissie: Monitoring Agri-trade Policy, MAP 2018-1, Agri-food trade in 2017: another record year for EU agri-food trade. (nieuwsbrief "Monitoring Agri-trade Policy (MAP) 2018-1: Agrovoedingshandel in 2017: wederom een recordjaar voor de agrovoedingshandel in de EU").

(48)

Zie: https://ec.europa.eu/commission/publications/natural-resources-and-environment  

(49)

 Zie: https://ec.europa.eu/health/amr/sites/amr/files/amr_action_plan_2017_en.pdf  

(50)

Diepgaande analyse ter ondersteuning van de Mededeling van de Commissie COM (2018)773: "Een schone planeet voor iedereen - Een Europese strategische langetermijnvisie voor een bloeiende, moderne, concurrerende en klimaatneutrale economie".

De productie van vlees behoort tot de productiemethoden die de grootste landoppervlakte per calorie vergen. Door de verschuiving en vermindering van de vleesconsumptie komt er extra land vrij.

(51)

 De energie efficiency van koelkasten is de afgelopen 10 jaar aanzienlijk verbeterd; dit geldt ook voor wasmachines, vaatwassers, televisietoestellen enz. Het betekent ook dat de consument efficiëntere producten koopt. Top-10 gebaseerd op GFK-gegevens. Zie: topten.eu  

(52)

 COM(2016) 377.

(53)

In 2017 werd tot 9,6 % van het BBP van Europa uitgegeven aan gezondheidszorg; daarom is efficiency in de gezondheidszorguitgaven en de aanpak van verkwisting steeds belangrijker.

(54)

(COM (2017) 206), discussienota over de sociale dimensie van Europa, 26 april 2017.

(55)

United Nations, Sustainable Development Goals, Goal 11: Make cities inclusive, safe, resilient and sustainable. Zie: https://www.un.org/sustainabledevelopment/cities/

(56)

The Role of Science, Technology and Innovation Policies to Foster the Implementation of the Sustainable Development Goals Report of the Expert Group "Follow-up to Rio+20, notably the SDGs".

(57)

COM(2018) 22 final.

(58)

In november 2018 is de Europese Commissie gestart met AI Watch om toezicht te houden om AI-gerelateerde ontwikkelingen in de EU en de rest van de wereld en om de noodzakelijke analytische basis voor verdere maatregelen te verschaffen.

(59)

Europese Commissie: "USA-China-EU plans for AI: where do we stand?", januari 2018. Zie: https://ec.europa.eu/growth/tools-databases/dem/monitor/sites/default/files/DTM_AI%20USA-China-EU%20plans%20for%20AI%20v5.pdf

(60)

Jiaxuan You, Xiaocheng li, melvin low, David B. Lobell, Stefano Ermon, "Sustainability and Artificial Intelligence Lab, Combining Remote Sensing Data and Machine Learning to Predict Crop Yield". Zie: http://sustain.stanford.edu/crop-yield-analysis

(61)

Conferentie van de Verenigde Naties voor Handel en Ontwikkeling. Zie: http://www.eurasia.undp.org/content/rbec/en/home/blog/2017/7/12/What-kind-of-blender-do-we-need-to-finance-the-SDGs-.html

(62)

 Actieplan inzake duurzame financiering. Zie: https://ec.europa.eu/info/publications/180524-proposal-sustainable-finance_en  

(63)

Commissie Bedrijven en duurzame ontwikkeling: Better Business Better World, The report of the Business & Sustainable Development Commission ("Beter bedrijfsleven, betere wereld. Het verslag van de Commissie Bedrijven en duurzame ontwikkeling"), januari 2017.

(64)

Commissie Bedrijven en duurzame ontwikkeling: Better Business Better World, The report of the Business & Sustainable Development Commission ("Beter bedrijfsleven, betere wereld. Het verslag van de Commissie Bedrijven en duurzame ontwikkeling"), januari 2017. 

(65)

Tax Policies in the European Union: 2018 Survey. ("Fiscaal beleid in de Europese Unie: Enquête 2018"). Zie:

https://ec.europa.eu/taxation_customs/business/company-tax/tax-good-governance/european-semester/tax-policies-european-union-survey_en In december 2018 is de Commissie een studie begonnen naar megatrends (klimaatverandering, digitalisering, vergrijzing enz.) en hun impact op de EU-economie, in het bijzonder de houdbaarheid van de belastingstelsels van de EU.

(66)

COM(2019) 8 final.

(67)

 COM(2019) 8 final.

(68)

COM(2019) 8 final.

(69)

 Dierx, Adriaan, Ilzkovitz, Pataracchia, Ratto, Thum-Thysen en Varga (2017), "Does EU competition policy support inclusive growth?”, Journal of Competition Law & Economics, Vol. 13, No. 2; OECD Factsheet on how competition policy affects macro-economic outcomes (oktober 2014); Fabienne Ilzkovitz en Adriaan Dierx, Ex-post economic evaluation of competition policy enforcement: A review of the literature”, DG Mededinging, juni 2015.

(70)

  http://ec.europa.eu/competition/state_aid/scoreboard/index_en.html

(71)

Richtlijn (EU) 2017/828 van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2017 tot wijziging van Richtlijn

2007/36/EG wat het bevorderen van de langetermijnbetrokkenheid van aandeelhouders betreft (voor de EER relevante tekst).

(72)

Richtlijn 2014/95/EU van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2014 tot wijziging van Richtlijn 2013/34/EU met betrekking tot de bekendmaking van niet-financiële informatie en informatie inzake diversiteit door bepaalde grote ondernemingen en groepen (voor de EER relevante tekst).

(73)

Verordening (EU) 2017/821.

(74)

  https://ec.europa.eu/info/publications/180524-proposal-sustainable-finance_en#investment . Een vollediger overzicht van de vooruitgang in de EU op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen en bedrijfsleven en mensenrechten zal begin 2019 worden voorgesteld in het kader van de EU Industry Days.

(75)

Ghana, Ivoorkust, Kameroen en de SADC-EPO-landen Botswana, Eswatini, Lesotho, Mozambique, Namibië en Zuid-Afrika.

(76)

 Non-paper van de diensten van de Commissie. Zie:  http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2018/february/tradoc_156618.pdf  

(77)

De vooruitgang wordt beschreven in het EU-Verslag 2019 over de coherentie van het ontwikkelingsbeleid, dat samen met deze discussienota is gepubliceerd: Werkdocument van de diensten van de Commissie (2019) 20.

(78)

 COM(2018) 703 final. Zie: https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/communication-principles-subsidiarity-proportionality-strengthening-role-policymaking_en.pdf en https://ec.europa.eu/commission/priorities/democratic-change/better-regulation/task-force-subsidiarity-proportionality-and-doing-less-more-efficiently_en

(79)

Zie: https://ec.europa.eu/info/strategy/international-strategies/global-topics/sustainable-development-goals/multi-stakeholder-platform-sdgs_en  

(80)

 Met meer dan 37 miljard EUR aan gemobiliseerde investeringen sinds de oprichting ervan in september 2017 is het initiatief goed op weg om de doelstelling voor 2020 van 44 EUR miljard aan gemobiliseerde investeringen voor duurzame ontwikkeling te behalen.