Bijlagen bij COM(2020)690 - Werkprogramma van de Commissie voor 2021 Een Unie van vitaliteit in een kwetsbare wereld

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

bijlagen I en II 1 . We zullen ook de initiatieven uitvoeren die eerder voor 2020 waren gepland maar die vanwege de pandemie zijn uitgesteld 2 .

De Agenda 2030 en de daarin vervatte doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling, intern en extern, en de Overeenkomst van Parijs zullen ons werk blijven leiden.

Uitleggen wat we doen en het meenemen van de standpunten van de burgers is evenzeer van belang voor de Commissie bij de uitvoering van dit werkprogramma. Daarom is het nu meer dan ooit van belang om het debat over de conferentie over de toekomst van Europa op gang te brengen. De kwesties die het afgelopen jaar aan de orde zijn gekomen – van de noodzaak van een sterkere Europese gezondheidsunie tot de blijvende veranderingen van de pandemie op onze manier van leven –kunnen alleen worden aangepakt als iedereen zijn zegje kan doen en we al onze gemeenschappelijke ervaring en deskundigheid inzetten.

Gezien het geopolitieke landschap en de transformatieve aard van de geplande langetermijninitiatieven zullen we onze werkzaamheden op strategische prognoses 3 blijven baseren. Uit het eerste strategische prognoseverslag is naar voren gekomen hoe belangrijk veerkracht is voor het herstel en om ons beleid empirisch onderbouwd en toekomstbestendig te maken. De bedoeling van deze aanpak is om ons voor te bereiden op nieuwe uitdagingen en kansen die zich het komende jaar onvermijdelijk zullen voordoen en waarop we moeten kunnen anticiperen en reageren.

2. Uitvoering van de zes grote ambities

2.1 De Europese Green Deal

Wat de Europese Green Deal betreft, legt de Commissie de nadruk op de herziening van onze relevante klimaat- en energiewetgeving, om die in overeenstemming te brengen met de onlangs voorgestelde doelstelling om de emissies tegen 2030 met ten minste 55 % te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990. Dit zal worden samengebracht in een pakket “Fit for 55”, dat betrekking zal hebben op hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiëntie eerst, gebouwen, landgebruik, energiebelasting, de verdeling van de inspanningen, de handel in emissierechten, en een breed scala aan andere wetgevingsteksten. De klimaat- en energiediplomatie blijft een prioriteit jegens onze externe partners.

Zoals vermeld in de politieke beleidslijnen van voorzitter Von der Leyen, zal de Commissie een koolstofgrenscorrectie voorstellen om buitenlandse producenten en EU-importeurs te motiveren hun koolstofemissies te verminderen en te zorgen voor een gelijk speelveld ter bevordering van de handel volgens de WTO-regels.

De diepgang en omvang van de geplande werkzaamheden in het kader van de Europese Green Deal weerspiegelen de systemische aard van de groene transitie en het belang ervan als groeistrategie. We zullen een reeks maatregelen voor slim en duurzaam vervoer voorstellen, waaronder een herziening van de verordening betreffende het trans-Europees vervoersnetwerk en van de richtlijn betreffende intelligente vervoerssystemen. We zullen de uitvoering van het actieplan voor de circulaire economie voortzetten, waarbij we kijken naar ecologisch ontwerp en duurzame producten, met name circulaire elektronica, zoals het verbeteren van de inzameling, het hergebruik en de reparatie van mobiele telefoons, laptops en andere apparaten. 

Hieruit blijkt dat de Europese Green Deal veel verder gaat dan louter het terugdringen van emissies. In die geest zullen we doorgaan met de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030 en de “van boer tot bord”-strategie, vooral om biologische productie te stimuleren, aangetaste ecosystemen te herstellen, onze oceanen en kustgebieden te beschermen, bossen te beschermen, te herstellen en duurzaam te beheren, en het risico te verminderen dat producten die met ontbossing te maken hebben, op de EU-markt circuleren. We zullen ook innovatieve toevoegingsmiddelen voor diervoeders op de markt toelaten om de milieueffecten van de veehouderij te beperken.


2.2. Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk

Om dit het digitale decennium van Europa te maken, zullen we een routekaart voorstellen met duidelijk omschreven doelstellingen voor 2030, zoals connectiviteit, vaardigheden en digitale overheidsdiensten. Onze aanpak zal gebaseerd zijn op duidelijke beginselen: het recht op privacy en connectiviteit, de vrijheid van meningsuiting, het vrije verkeer van gegevens en cyberbeveiliging.

We zullen op deze verschillende gebieden actie ondernemen, met name met wetgeving inzake de veiligheid, aansprakelijkheid, grondrechten en gegevensaspecten van artificiële intelligentie en een datawet om de juiste voorwaarden voor betere controle en de voorwaarden voor burgers en bedrijven voor het delen van gegevens te scheppen.

In dezelfde geest zullen we een nieuwe Europese digitale identiteit voorstellen om het gemakkelijker te maken om online in heel Europa werkzaamheden te verrichten en toegang tot diensten te krijgen, en om ervoor te zorgen dat mensen meer controle hebben over en meer vertrouwen in de gegevens die ze delen en de manier waarop die worden gebruikt.

Met het oog op de billijkheid in de digitale wereld zal de EU blijven werken aan een internationale overeenkomst voor een billijk belastingstelsel dat duurzame inkomsten op lange termijn oplevert. Als dat niet lukt, zal de Commissie in de eerste helft van volgend jaar een digitale heffing voorstellen. In dezelfde geest van een billijk ondernemingsklimaat zal de Commissie een rechtsinstrument voorstellen om gelijke voorwaarden voor buitenlandse subsidies te scheppen.

De Commissie zal haar lopende herziening van de mededingingsregels voortzetten, zodat die regels geschikt blijven voor de veranderende marktomstandigheden, waaronder de versnelde digitalisering van de economie. We zullen ook onze nieuwe Europese industriestrategie actualiseren, om de gevolgen van COVID-19, de mondiale concurrentie en de versnelling van de dubbele groene en digitale transitie in aanmerking te nemen.

Met het oog op waardige, transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden zal een wetgevingsvoorstel worden ingediend ter verbetering van de arbeidsomstandigheden van personen die via platforms diensten verlenen, teneinde eerlijke arbeidsvoorwaarden en adequate sociale bescherming te waarborgen.

2.3. Een economie die werkt voor de mensen

Nu de pandemie en de inperkingsmaatregelen voortduren, is het belangrijk dat Europa ervoor zorgt dat een gezondheids- en economische crisis niet in een sociale crisis uitmondt. Dit vormt de rode lijn voor ons optreden in het komende jaar, en door de volledige uitvoering en toepassing van het SURE-programma kunnen werknemers hun inkomen en bedrijven hun personeel behouden. We zullen deze maatregelen de komende jaren zorgvuldig evalueren.

De Europese pijler van sociale rechten zal het kompas van het Europese herstel zijn en ons beste instrument om ervoor te zorgen dat niemand aan zijn lot wordt overgelaten. We zullen een ambitieus actieplan voorstellen om ervoor te zorgen dat het volledig wordt uitgevoerd. Het actieplan zal het belangrijkste instrument van deze Commissie zijn om op middellange en lange termijn bij te dragen tot sociaaleconomisch herstel en veerkracht, teneinde de sociale rechtvaardigheid van de digitale en groene transitie te verbeteren. In dezelfde geest beoogt de in de politieke beleidslijnen van voorzitter Von der Leyen aangekondigde nieuwe Europese kindergarantie armoede en ongelijkheid onder kinderen terug te dringen, door ervoor te zorgen dat alle kinderen toegang tot basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg en onderwijs hebben. De Commissie zal lessen trekken uit de COVID-19-pandemie en zal, tegen de achtergrond van het veranderende arbeidsbestel, een voorstel doen voor een nieuw strategisch EU-kader voor gezondheid en veiligheid op het werk. We zullen ook een actieplan voor de sociale economie voorstellen om sociale investeringen te bevorderen en partijen in de sociale economie en sociale ondernemingen te ondersteunen bij het opstarten, opschalen, innoveren en scheppen van banen.

Onze economieën hebben verdere beleidsondersteuning nodig. We moeten een delicaat evenwicht tussen financiële steun aan de ene kant en budgettaire houdbaarheid aan de andere kant vinden. Naarmate de verspreiding van het virus en de inperkingsmaatregelen toenemen, moeten de lidstaten naar goed inzicht gebruik blijven maken van budgettaire flexibiliteit om de economie te ondersteunen. De wereldhandel en de geïntegreerde waardeketens zullen een fundamentele groeimotor en een belangrijke drijvende kracht achter een werkelijk mondiaal herstel blijven. Het handelsbeleid van de EU wordt momenteel herzien en we zullen een nieuw instrument vaststellen om dwangmaatregelen van derde landen te ontmoedigen en tegen te gaan.

Op de langere termijn is er geen betere weg naar stabiliteit en concurrentievermogen dan via een diepere economische en monetaire unie, waardoor ook de internationale rol van de euro zal worden versterkt. We moeten vooruitgang boeken met betrekking tot de kapitaalmarktenunie en de bankenunie. Als onderdeel hiervan zullen we het kader voor de aanpak van bankfaillissementen in de EU herzien, maatregelen nemen om grensoverschrijdende investeringen in de EU te stimuleren en de strijd tegen witwassen opvoeren.

Als onderdeel van de systemische verandering in Europa moet ons economische en financiële stelsel ook een belangrijke drijvende kracht achter de dubbele transitie zijn. We zullen wetgeving inzake duurzaam ondernemingsbestuur voorstellen om duurzaam en verantwoord ondernemingsgedrag op de lange termijn te bevorderen. We zullen ook duurzame financiering blijven stimuleren, met name in de vorm van een voorstel voor de vaststelling van een EU-norm voor groene obligaties.

Met het oog op onze ambities en de investerings- en hervormingsbehoeften, moeten we de doeltreffendheid, efficiëntie en capaciteit van het openbaar bestuur in de hele Europese Unie vergroten en beoordelen.

2.4. Een sterker Europa in de wereld

Deze Commissie is aangetreden met het mandaat om te zorgen voor een sterker Europa in de wereld. Onze geopolitieke Commissie streeft naar het bevorderen van de strategische belangen en de doelstellingen van de EU in het buitenland, en verdedigt een op regels en waarden gebaseerde internationale orde in een steeds sterker gepolariseerde wereld. We zullen ons inzetten om onze mondiale rol als anker van verantwoordelijkheid, stabiliteit, samenwerking en solidariteit te versterken door het steeds toenemende aantal mondiale uitdagingen, crises en conflicten met de inzet van al onze instrumenten aan te pakken.

Het komende jaar zal de Commissie ervoor zorgen dat Europa zijn cruciale rol speelt in deze kwetsbare wereld — of het nu gaat om het voortouw nemen in de mondiale respons om een veilig en toegankelijk vaccin voor allen te waarborgen of om de versterking van het op regels gebaseerde mondiale multilaterale stelsel en van bilaterale, regionale en mondiale partnerschappen. We zullen volledige prioriteit blijven geven aan onze oostelijke en zuidelijke buurlanden, aan de Westelijke Balkan en aan Afrika. 

Onze nieuwe instrumenten voor externe uitgaven zullen helpen de strategische prioriteiten van de Unie extern uit te voeren.

De Europese Unie zal altijd geloven in de kracht en de waarde van multilateralisme en samenwerking in mondiale instellingen. We zullen een gezamenlijke mededeling voorstellen over het versterken van de bijdrage van de EU aan op regels gebaseerd multilateralisme. We moeten het voortouw nemen bij de hervormingen van de Wereldgezondheidsorganisatie en de Wereldhandelsorganisatie om ze op de nieuwe realiteit af te stemmen.

Samen met onze partners zullen we een hernieuwd partnerschap met onze zuidelijke buurlanden voorstellen en een mededeling over het Noordpoolgebied voorstellen om het EU-beleid ten aanzien van een regio die bijzonder gevoelig is voor klimaatverandering en milieudruk en de gevolgen daarvan voor de economie en de veiligheid te actualiseren.

We zullen een voorstel indienen voor een nieuwe strategische aanpak ter ondersteuning van ontwapening, demobilisatie en re-integratie van voormalige strijders, die van cruciaal belang is voor duurzame stabiliteit en vrede in door conflicten geteisterde landen en regio’s.

We zullen ook een mededeling indienen over de humanitaire hulp van de EU, waarin met name aandacht zal worden besteed aan nieuwe manieren om samen te werken met onze partners en andere donoren, het gebruik van digitale instrumenten en innovatieve benaderingen van financierings- en hulpverleningsmodaliteiten, en aan de eigen snellereactiecapaciteit van de Commissie en manieren om de werkzaamheden in verband met de koppeling tussen humanitaire en ontwikkelingshulp en vrede te intensiveren.

Door een herziening van de richtlijn consulaire bescherming kunnen we het recht op consulaire bescherming op basis van het burgerschap van de Unie gemakkelijker uitoefenen en de Europese solidariteit versterken om EU-burgers in het buitenland beter te beschermen, met name tijdens crises. Hierdoor wordt de samenwerking tussen de lidstaten en de ondersteunende rol van de EU versterkt, waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van haar unieke netwerk van EU-delegaties.

2.5. Bevordering van onze Europese levenswijze

De huidige gezondheidscrisis heeft duidelijk gemaakt dat onze crisisparaatheid en de beteugeling van grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen moeten worden versterkt. De nadruk blijft liggen op onze beheersing van de verspreiding van het virus en de gevolgen van de pandemie, maar we zullen ook de eerste lessen uit de crisis trekken. Het is tijd om een sterkere Europese gezondheidsunie tot stand te brengen.

We zullen een voorstel indienen voor een sterker EU-kader voor het opsporen van en het reageren op ernstige grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen, en voor een grotere rol van de bestaande agentschappen. Een tweede stap is dat we zullen voorstellen een agentschap voor geavanceerd biomedisch onderzoek en ontwikkeling op te zetten. In een nieuwe farmaceutische strategie wordt gekeken naar de veiligheid van de Europese toeleveringsketen en wordt gewaarborgd dat de burgers op veilige, betaalbare en hoogwaardige geneesmiddelen kunnen vertrouwen. Bovendien zal de Europese ruimte voor gezondheidsgegevens tegen het einde van volgend jaar van start gaan om gegevens te gebruiken voor betere gezondheidszorg, beter onderzoek en betere beleidsvorming ten behoeve van de patiënten.

We zullen ook lessen trekken op andere gebieden, met name met betrekking tot het Schengengebied en de handhaving van het vrije verkeer van personen zonder controle aan de binnengrenzen. We zullen met het Europees Parlement en de lidstaten samenwerken om de werking van het Schengengebied in stand te houden en te verbeteren op basis van een nieuwe strategie voor de toekomst van Schengen en strengere Schengenregels, en we zullen de werkzaamheden ter voltooiing van het Schengengebied voortzetten.

We zullen de werkzaamheden met betrekking tot het nieuwe migratie- en asielpact voortzetten. In dit verband zal de Commissie een aantal maatregelen inzake legale migratie voorstellen, waaronder een pakket “talent en vaardigheden” en, als onderdeel daarvan, een herziening van de richtlijn langdurig ingezetenen en een herziening van de richtlijn gecombineerde vergunningen, alsmede opties voor de ontwikkeling van een EU-talentenpool. Andere elementen van het pact zijn een EU-actieplan tegen migrantensmokkel en een strategie voor vrijwillige terugkeer en re-integratie.

Wij zullen de veiligheidsunie blijven versterken, met name door middel van maatregelen om de georganiseerde criminaliteit aan te pakken, hybride dreigingen te bestrijden, een nieuwe aanpak voor terrorismebestrijdingsmaatregelen en radicalisering te hanteren en de opsporing, verwijdering en melding van online seksueel misbruik van kinderen te verbeteren.

In het licht van de toename van antisemitisch geweld en haatmisdrijven zal de Commissie een alomvattende strategie voor de bestrijding van antisemitisme voorstellen, in aanvulling op en ter ondersteuning van de inspanningen van de lidstaten.

Voor het pad naar economisch herstel en succesvolle groene en digitale transities is het nodig dat Europeanen ook nieuwe vaardigheden verwerven. Als onderdeel van de bredere inspanningen om een cultuur van een leven lang leren tot stand te brengen en de overgang naar een andere baan te vergemakkelijken, zullen we een initiatief inzake individuele leerrekeningen voorstellen om mensen in staat te stellen een opleiding te volgen en hun loopbaan te beheren, en een Europese benadering van micro-credentials uitwerken om de individuele leermogelijkheden voor iedereen te verruimen.

2.6. Een nieuwe impuls voor Europese democratie

De Commissie zal blijven bouwen aan een Unie van gelijkheid en zal zich blijven inzetten voor de bescherming van de waarden van de EU, alsook voor inclusie en gelijkheid in al haar vormen, ongeacht geslacht, ras of etnische afkomst, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid.

Als onderdeel hiervan zal de Commissie een EU-strategie voor de rechten van personen met een handicap voorstellen, met name om de tenuitvoerlegging van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap ten volle te waarborgen. In een EU-strategie voor de rechten van het kind zal worden nagegaan op welke manier kinderen en jongeren kunnen worden voorbereid op deelname aan het democratische leven van de EU, kwetsbare kinderen beter kunnen worden beschermd, hun rechten online kunnen worden beschermd, kindvriendelijke justitie kan worden bevorderd en geweld kan worden voorkomen en bestreden.

De Commissie blijft zich inzetten voor de toetreding van de EU tot het Verdrag van Istanbul, en zal een nieuw voorstel indienen om gendergerelateerd geweld te bestrijden. Zij zal ook voorstellen om alle vormen van haatmisdrijven en haatzaaiende uitlatingen op te nemen in de lijst van euromisdrijven.

Het goed te keuren actieplan voor de Europese democratie zal een opstap zijn om de veerkracht van onze democratieën te verbeteren, de dreiging van externe inmenging in Europese verkiezingen aan te pakken, desinformatie tegen te gaan, en vrije en onafhankelijke media te ondersteunen. Volgend jaar zullen we duidelijkere regels voorstellen voor de financiering van de Europese politieke partijen en maatregelen nemen voor meer transparantie in betaalde politieke reclame, om het kiesrecht van mobiele Europeanen te verbeteren en om journalisten en het maatschappelijk middenveld te beschermen tegen strategische rechtszaken ter ontmoediging van publieksparticipatie.

We zullen ook grensoverschrijdende justitiële samenwerking bevorderen door ten volle gebruik te maken van digitale technologieën. 

De Commissie zal nagaan hoe het cohesiebeleid kan worden ingezet om het herstel en de dubbele transitie aan te jagen, de toenemende regionale verschillen zowel voor als na COVID-19 aan te pakken en nieuwe sociale en economische problemen te helpen aanpakken. Om onze kennis te vergroten en zo onze beleidsreacties te verbeteren, zal zij een beoordeling van de situatie in onze regio’s voorstellen. De Commissie zal ook een langetermijnvisie voor plattelandsgebieden ontwikkelen met het oog op maatregelen om het potentieel van deze regio’s optimaal te benutten. Betere regelgeving, beleidsvorming, en tenuitvoerlegging en handhaving van EU-recht

Toen de Commissie aantrad, heeft zij zich verbonden tot empirisch onderbouwd beleid dat gemakkelijker zou kunnen worden nageleefd en tot minder onnodige lasten voor bedrijven en mensen zou moeten leiden. Dit is eens zo belangrijk tijdens het huidige proces van crisisbeheersing en de focus op herstel in Europa.

In de aankomende mededeling over betere regelgeving zal de nadruk liggen op lastenverlichting, met name bij de uitvoering van het “one in, one out”-beginsel. Hierdoor worden nieuw ingevoerde administratieve lasten gecompenseerd door gelijksoortige lasten op hetzelfde beleidsterrein op EU-niveau weg te nemen voor mensen en bedrijven. Vanaf volgend jaar zal het Fit for Future-platform, een deskundigengroep op hoog niveau, de Commissie ondersteunen bij het aanduiden van mogelijkheden voor vereenvoudiging en lastenvermindering.

De crisis heeft ook duidelijk gemaakt dat er behoefte is aan gefundeerde besluiten op basis van feitenmateriaal en de beginselen van betere regelgeving. De behoefte aan effectbeoordelingen, waarin de standpunten van alle betrokkenen in aanmerking worden genomen, is belangrijker dan ooit. De Commissie zal raadplegingen efficiënter en toegankelijker maken om de deelname van belanghebbenden te vergemakkelijken en zal gehoor geven aan de oproep tot soepeler verlopende raadplegingen.

De Commissie zal ook meer doen om de doeltreffende toepassing, uitvoering en handhaving van het recht van de Unie te verbeteren. Dit is met name van belang voor de goede werking van de eengemaakte markt, en voor de bescherming van belangrijke toeleveringsketens die winkels van voedsel en gezondheidsdiensten van medische uitrusting voorzien, om de rechten van de burgers te beschermen en de Europese Green Deal te verwezenlijken. De Commissie zal de lidstaten blijven steunen en met hen samenwerken zodat nieuwe en bestaande EU-regels snel en correct worden uitgevoerd. Tegelijkertijd zal de Commissie niet aarzelen om het Unierecht, indien nodig, middels inbreukprocedures te handhaven.

4. Conclusie

Het afgelopen jaar hebben de Europeanen zich opofferingen getroost om elkaar te beschermen, en moeten we de vooruitgang die we samen hebben geboekt, koesteren. Dat betekent dat we op onze hoede moeten blijven en onze aandacht moeten richten op het beheersen van de crisis, op samenwerking en op inzet voor een langetermijnoplossing om de crisis achter ons te kunnen laten.

Maar als Europa de crisis eenmaal te boven is gekomen, moeten we klaar staan om de zaken beter te doen om in een gezondere, eerlijkere en welvarender samenleving te leven. Dit betekent dat we ons weerbaarder moeten maken, maar het betekent ook dat sneller werk moet worden gemaakt van de transformatieve agenda waarop deze Commissie is verkozen en waarop zij zich vanaf de eerste dag steeds heeft gericht.

Dit is het dubbele doel van dit werkprogramma met alle daarin genoemde initiatieven van deze Commissie. Die initiatieven kunnen elk op verschillende gebieden zijn gericht, maar ze moeten allemaal naar hetzelfde doel toewerken. Het gaat er uiteindelijk om het leven gemakkelijker, ons milieu gezonder, de samenlevingen eerlijker, en de kansen gevarieerder en toegankelijker te maken, met modernere en meer op bredere doelstellingen gerichte economieën.

Om de initiatieven de gewenste impact te geven, zal de Commissie nauw samenwerken met het Europees Parlement en de Raad. Op deze collectieve leest is de Europese overeenstemming over NextGenerationEU geschoeid. Op deze basis kunnen we de pandemie te boven komen en de systemische verandering leveren die Europa nodig heeft. We hebben de visie, we hebben het plan, we hebben de investeringen — en we moeten de wereld van vandaag herstellen door een betere wereld van morgen te bouwen.

(1) De plaatsing van een initiatief in de bijlagen bij dit programma verandert niets aan de verantwoordelijkheden die zijn uiteengezet in de opdrachtbrieven die de leden van het college van voorzitter Von der Leyen hebben ontvangen.
(2)

 Aangepast werkprogramma van de Commissie 2020 (COM(2020) 440 final).

(3) Strategisch prognoseverslag 2020 (COM(2020) 493 final).