Bijlagen bij COM(2025)340 - Tussentijdse evaluatie van het strategisch kader voor de Europese onderwijsruimte (2021-2030) - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2025)340 - Tussentijdse evaluatie van het strategisch kader voor de Europese onderwijsruimte (2021-2030). |
|---|---|
| document | COM(2025)340   |
| datum | 30 juni 2025 |
4.2. Hervorming van de governance en sectoroverschrijdende coördinatie om het ambitieniveau te verhogen en structurele hervormingen te sturen
Betere sectoroverschrijdende coördinatie om beleidsversnippering tegen te gaan (2.2.2a) is in overeenstemming met de verhoogde ambitie van de vaardigheidsunie. Het aanbrengen van meer dwarsverbanden tussen de onderwijs- en opleidingssector, de werkgelegenheidssector en de economische en financiële sector is cruciaal om een gemeenschappelijke methode voor de ontwikkeling van vaardigheden te bevorderen. Het strategisch kader, inclusief de governance ervan op politiek en technisch niveau, kan nauwer worden afgestemd op het Europees Semester.
De Commissie verbindt zich ertoe een leidende rol te spelen bij het versterken van de wisselwerking tussen de Europese Onderwijsruimte en het Europees Semester, onder meer via de nieuwe Europese raad op hoog niveau voor vaardigheden. Dit belangrijke instrument zal input leveren voor de in de mededeling over de vaardigheidsunie aangekondigde EU-27-aanbeveling over menselijk kapitaal. De EU-27-aanbeveling kan een stevig anker bieden om de rol van onderwijs binnen het Europees Semester te versterken, teneinde de verwerving, de erkenning en het behoud van vaardigheden in de hele EU op doeltreffende wijze te ondersteunen 26 .
Bij de evaluatie van het strategisch kader kan worden nagedacht over hoe het politieke profiel van onderwijs beter onder de aandacht kan worden gebracht om de lidstaten beter te ondersteunen bij de uitvoering van empirisch onderbouwde hervormingen. Ook is het noodzakelijk van gedachten te wisselen over hoe het strategisch kader nauwer kan worden afgestemd op de vaardigheidsunie als het gaat om vaardigheden voor leven en werk.
Robuustere, gestroomlijndere, eenvoudigere en samenhangendere governanceregelingen (2.2.2.b) zouden helpen om empirisch onderbouwde hervormingen te versterken en de lidstaten te verzekeren van gerichtere ondersteuning, waarbij de samenhang tussen coördinatie op EU-niveau en uitvoering op nationaal niveau wordt versterkt. De doelstelling van de beoordeling door de Raad zou kunnen zijn informatiestromen en samenwerking te verbeteren door duidelijkere verantwoordelijkheden toe te kennen aan de strategische governance-instanties die belast zijn met politieke en beleidssturing, het begeleiden van de uitvoering, en de voortgangsmonitoring.
Inspanningen moeten zich scherper toespitsen op het efficiënter doorvoeren van broodnodige structurele hervormingen. Bij de evaluatie is gebleken dat een uitgekiende combinatie van governance met vlaggenschipinitiatieven (met name het actieplan voor basisvaardigheden, het strategisch plan voor STEM-onderwijs, en het Europees diploma) nationale hervormingsprioriteiten kan stimuleren en afbakenen en kan bijdragen tot acties die meer en sneller effect sorteren 27 . De Commissie werkt momenteel aan een uitgebreide technische toolbox op EU-niveau om de uitvoering beter te ondersteunen, via thematische samenwerking en wederzijds leren, waarbij middelen doeltreffender worden aangewend. In aanvulling op het instrument voor technische ondersteuning, zal deze toolbox, bestaande uit hulpmiddelen voor wederzijds leren en peer-learningactiviteiten, collegiaal advies, Leerlab-opleidingen, en financiering voor transnationale hervormingsprojecten, de lidstaten horizontale ondersteuning op maat bieden. Hierdoor zouden ze beter in staat zijn om relevante structurele hervormingen sneller te ontwerpen en uit te voeren.
4.3. Opvullen van kennishiaten
De werkzaamheden om kennishiaten te dichten (2.2.3) ter bevordering van empirisch onderbouwde beleidsvorming beginnen niet van nul af aan. De beoordeling van de doeltreffendheid van onderwijs- en opleidingssystemen aan de hand van streefcijfers op EU-niveau en ondersteunende indicatoren hielp om richting te geven aan nationale hervormingen, en diende als een leidraad voor empirisch onderbouwde beleidsvorming 28 . Zoals werd aangetoond door de evaluatie, is de Onderwijs- en opleidingsmonitor uitgegroeid tot een succesvolle kennismakelaar die een brug slaat tussen gegevens en beleid. De monitor, die qua opzet toegankelijk is voor niet-specialisten, maakt een schat aan kennis behapbaar voor oriënterende debatten. De online Monitor Toolbox kwam tegemoet aan de vraag van de Raad naar indicatoren op het gebied van onderwijs, het beroep van leerkracht, en leren voor duurzaamheid.
Om richting en sturing te geven aan het oriënterende debat voor de cyclus 2026-2030, moet van gedachten worden gewisseld over het bundelen van de sectorale streefcijfers voor de Europese Onderwijsruimte in de cyclus 2021-2025 en de thematische streefcijfers van de vaardigheidsunie. De Raad kan bij zijn beoordeling overwegen de reeks streefcijfers aan te vullen met twee nieuwe streefcijfers op EU-niveau met betrekking tot kansengelijkheid en burgerschapseducatie. Dit zou helpen om hun cruciale rol bij de bevordering van basisvaardigheden en inclusief kwaliteitsonderwijs te erkennen. Een mogelijke combinatie van thematische en sectorale streefcijfers ter ondersteuning van betere voortgangsmonitoring wordt in de bijlage in detail beschreven.
Bovendien kan de monitoring op EU-niveau in de cyclus 2026-2030 worden versterkt door een consistente verslaglegging door de lidstaten, die input kan leveren voor wederzijds leren en empirisch onderbouwde beleidsvorming. In overeenstemming met de bevindingen van de evaluatie kan een bespreking in de Raad zich richten op deze verslaglegging, waarbij de rapportagelast voor de landen wordt afgewogen tegen de doeltreffendheid van de Europese Onderwijsruimte.
De bij dit soort monitoring op EU-niveau opgedane kennis kan van pas komen bij de totstandbrenging van het nieuwe Europees Waarnemingscentrum voor informatie over vaardigheden. Op zijn beurt levert een sterkere bewijsbasis input voor de Europese raad op hoog niveau voor vaardigheden en voor de EU-27-aanbeveling over menselijk kapitaal in het kader van het Europees Semester. Dit zou helpen om investeringen in onderwijs en vaardigheden in goede banen te leiden en EU-middelen te koppelen aan structurele hervormingen.
5. Conclusie
De evaluatie onderstreepte de toegevoegde waarde en verwezenlijkingen van het strategisch kader met het oog op de Europese Onderwijsruimte, evenals het feit dat vrijwillige samenwerking en cocreatie er stevig in verankerd zijn, met als kernpunt de praktijk. De evaluatie bracht tevens beperkingen aan het licht die de volledige realisatie en effectbeoordeling van hervormingen op het gebied van onderwijs en vaardigheden in de weg staan. De Europese Commissie verbindt zich ertoe bij te dragen aan de voortdurende verbetering van de Europese Onderwijsruimte. Dit is nodig om binnen de onderwijs- en opleidingsgemeenschap het vereiste draagvlak te kweken voor verandering die ten goede komt aan het concurrentievermogen, de sociale cohesie, de paraatheid en het democratische gehalte van Europa.
(1)
Mededeling “De Europese Onderwijsruimte tegen 2025 tot stand brengen” , COM/2020/625.
(2)
Resolutie van de Raad betreffende een strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding met het oog op de Europese Onderwijsruimte en verder (2021-2030) (Resolutie betreffende een strategisch kader met het oog op de Europese Onderwijsruimte).
(3)
zorgen voor meer kwaliteit, kansengelijkheid, inclusie en slaagkansen voor iedereen in onderwijs en opleiding;
een leven lang leren en mobiliteit tot een realiteit maken voor iedereen;
de competentie en de motivatie in de onderwijssector aanscherpen;
het hoger onderwijs in Europa versterken;
de groene en de digitale transitie ondersteunen in en via onderwijs en opleiding.
(4)
Te verschijnen in juli 2025.
(5)
Resolutie betreffende een strategisch kader met het oog op de Europese Onderwijsruimte.
(6)
COM/2025/90 .
(7)
Gegevens in het werkdocument van de diensten van de Commissie.
(8)
Tabel 1 in het werkdocument van de diensten van de Commissie over uitvoeringsinstrumenten voor de Europese Onderwijsruimte.
(9)
SWD, punten 4.1, 5.1. Zie ook de bijlage voor de ontwikkeling van de streefcijfers.
(10)
Bij de evaluatie werden 19 strategische initiatieven in het kader van de Europese Onderwijsruimte en 17 projecten en oproepen op EU-niveau geanalyseerd. In bijlage III van het werkdocument van de diensten van de Commissie wordt in de voetnoten 4 en 5 de volledige lijst weergegeven.
(11)
Bv. aanbevelingen van de Raad over trajecten naar succes op school , Europa in beweging , onderwijs voor de groene transitie en duurzame ontwikkeling , verbetering van het aanbod van digitale vaardigheden in onderwijs en opleiding , of de mededelingen van de Commissie over een Europese strategie voor universiteiten of een blauwdruk voor een Europees diploma .
(12)
Werkgroep van het strategisch kader met het oog op de Europese Onderwijsruimte inzake digitaal onderwijs: leren, onderwijzen en beoordelen.
(13)
2023/C 185/08 .
(14)
SWD, punt 4.1. Een aantal verbetergebieden werd reeds vastgesteld in de in 2023 aangenomen Resolutie van de Raad over de Europese Onderwijsruimte: een blik op 2025 en daarna . Leidende beginselen werden uiteengezet in de Resolutie van de Raad over de governancestructuur van het strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding met het oog op de Europese Onderwijsruimte en verder (2021-2030) : eigen inbreng en inclusie; verantwoordelijkheid; medewerking en samenwerking.
(15)
SWD, punt 4.1.6.
(16)
SWD, punt 4.1.2.
(17)
SWD, punten 4.1.1 en 4.1.2.
(18)
Conclusies van de Raad over het bevorderen van empirisch onderbouwde beleidsvorming en praktijk op het gebied van onderwijs en opleiding met het oog op de totstandbrenging van de Europese Onderwijsruimte , C/2024/3642.
(19)
Letta, E. Much more than a market.
Draghi, M. The future of European competitiveness .
Heitor, M. Align, act, accelerate: Research, technology and innovation to boost European competitiveness .
Niinistö, S. Safer Together – Strengthening Europe’s Civilian and Military Preparedness and Readiness .
(20)
Strategische agenda 2024-2029 .
(21)
Mission letter, Roxana Mînzatu .
(22)
Vastgesteld in de Resolutie betreffende een strategisch kader met het oog op de Europese Onderwijsruimte over de periode 2021-2030, welke voorziet in de mogelijkheid van een herziening voorafgaand aan de cyclus 2026-2030.
(23)
SWD, punt 4.3.
(24)
COM(2025) 88 final .
(25)
Conclusies van de Raad over de bijdrage van onderwijs en opleiding aan de versterking van de gemeenschappelijke Europese waarden en het democratisch burgerschap (2023). Zie ook: Resolutie van het Europees Parlement over de uitvoering van acties op het gebied van burgerschapsvorming (2022), Resolutie van het Europees Parlement over ontwerpen van het Europees Parlement tot herziening van de Verdragen (2023), Conferentie over de toekomst van Europa (2022).
(26)
Conclusies van de Europese Raad, maart 2025 .
(27)
SWD, punten 5.2, 5.7.
(28)
SWD, punten 4.1.2, 5.3.