Stabiliteitsprogramma van Slovenië voor de periode 2006-2009 - Hoofdinhoud

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 71/9

Op 27 februari 2007 heeft de Raad het eerste stabiliteitsprogramma van Slovenië voor de periode 2006-2009 behandeld.

In het macro-economische scenario dat aan het programma ten grondslag ligt, wordt ervan uitgegaan dat het reële BBP gedurende de gehele programmaperiode in een gestaag tempo van meer dan 4 % zal groeien. Afgaande op de thans beschikbare informatie lijkt dit scenario van plausibele groeihypothesen uit te gaan. Ook de inflatieprognoses van het programma lijken realistisch.

Het overheidstekort voor 2006 wordt in de najaarsprognoses 2006 van de diensten van de Commissie geraamd op 1,6 % van het BBP, tegen een streefcijfer van 1,7 % van het BBP in het geactualiseerde convergentieprogramma van december 2005. De op recentere cijfers gebaseerde raming voor 2006, namelijk 1,2 % van het BBP, valt lager uit dan het cijfer voor 2005.

Met de in het programma uitgestippelde begrotingsstrategie wordt beoogd de middellangetermijndoelstelling (MTD) voor de begrotingssituatie bedoeld in het stabiliteits- en groeipact tegen 2009 te verwezenlijken, waarbij het zwaartepunt van de consolidatie-inspanningen in de laatste programmajaren zou komen te liggen. Als gevolg van de lopende belastinghervorming en een aantal kostenbesparende maatregelen aan de uitgavenzijde geven de ontvangsten en uitgaven als percentage van het BBP over de gehele programmaperiode een scherpe daling te zien. Verwacht wordt dat het overheidstekort tot 2008, wanneer de ontvangsten- en uitgavenquote ruwweg eenzelfde daling vertonen, zich rond de 1,5 % van het BBP zal bewegen. In 2009 loopt het tekort terug tot 1,0 % omdat de uitgavenreductie dan de inkomstenderving overtreft. Het primaire saldo verslechtert aanvankelijk van 0,1 % van het BBP in 2006 tot -0,3 % van het BBP in 2008, waarna het in 2009 wederom verbetert tot 0,3 % van het BBP. In het stabiliteitsprogramma wordt de verwezenlijking van de doelstelling van een nominaal tekort van 1 % van het BBP met een jaar uitgesteld in vergelijking met de laatste actualisering van het convergentieprogramma, ondanks het feit dat er sprake is van een gunstiger macro-economisch scenario.

Gedurende de programmaperiode zal het structureel saldo (d.w.z. het conjunctuur-gezuiverde saldo ongerekend eenmalige en andere tijdelijke maatregelen), berekend volgens de algemeen aanvaarde methode, met circa

% van het BBP verbeteren. Net als in het geactualiseerde convergentieprogramma van december 2005 wordt in het stabiliteitsprogramma als middellangetermijndoelstelling (MTD) voor de begrotingssituatie een structureel tekort van 1 % van het BBP gehanteerd. Deze doelstelling dient in 2009 te worden gerealiseerd, een jaar later dan in het vorige programma is aangegeven. Het programma schrijft deze vertraging toe aan een belangrijk spoorwegproject, waarvan de kosten in 2007 op 0,4 % van het BBP, in 2008 op 0,5 % van het BBP en in 2009 op 0,2 % van het BBP worden geraamd, en aan tijdelijke uitgaven. Aangezien de MTD ambitieuzer is dan het minimumreferentiepunt (geraamd op een tekort van circa 1

% van het BBP), zou de verwezenlijking ervan een veiligheidsmarge tegen het ontstaan van een buitensporig tekort moeten bieden. De MTD ligt binnen de marge die in het stabiliteits- en groeipact en in de gedragscode is vastgesteld voor de lidstaten die tot het eurogebied en het WKM II behoren, en houdt afdoende rekening met de schuldquote en de gemiddelde potentiële groei op lange termijn.

De aan de begrotingsprognoses in het programma verbonden risico's lijken elkaar min of meer in evenwicht te houden, maar in 2009 kan het begrotingsresultaat slechter uitvallen dan in het programma wordt voorspeld. Aan de ene kant lijken de hypothesen voor de groei en de belastingontvangsten aannemelijk. Voorts heeft Slovenië de afgelopen jaren al vaker meevallende begrotingsresultaten geboekt, mede door een effectief begrotingsmechanisme om de overheidsuitgaven te beperken als de ontvangsten onverwacht achterblijven. Aan de andere kant blijft het percentage verplichte uitgaven, ondanks de inspanningen om de overheidsuitgaven te herstructureren, bijzonder hoog, maar is een dalende tendens ingezet. De maatregelen die tot de voor 2009 aangekondigde forse reductie van de primaire uitgaven als percentage van het BBP moeten bijdragen, dienen nog nader te worden gespecificeerd.

In het licht van deze risicobeoordeling is het niet uitgesloten dat de in het programma uitgestippelde begrotingsstrategie niet volstaat om de MTD tegen 2009 te verwezenlijken, zoals in het programma wordt aangenomen. Deze strategie biedt echter een voldoende veiligheidsmarge om gedurende de gehele programmaperiode het hoofd te kunnen bieden aan normale conjunctuurfluctuaties zonder de referentiewaarde voor het tekort, 3 % van het BBP, te overschrijden. Het uit het programma blijkende tempo van de aanpassing richting de MTD is ontoereikend en dient te worden opgevoerd om te stroken met het stabiliteits- en groeipact, dat voorschrijft dat de lidstaten die tot het eurogebied en het WKM II behoren, een jaarlijkse verbetering van het structurele saldo moeten nastreven met 0,5 % van het BBP als referentiepunt, en dat in goede economische tijden een grotere aanpassing moet worden bewerkstelligd, terwijl in slechte economische tijden een minder zware inspanning toelaatbaar is. Met name worden gedurende de gehele programmaperiode goede economische tijden verwacht, maar volgens de plannen zou het structurele saldo pas in het laatste programmajaar een merkbare verbetering te zien geven.

Volgens de ramingen is de bruto overheidsschuld in 2006 op 28,5 % van het BBP uitgekomen, ruim onder de in het Verdrag vastgelegde referentiewaarde van 60 % van het BBP. In het programma wordt erop gerekend dat de schuldquote over de programmaperiode met 0,8 procentpunt zal teruglopen.

Slovenië behoort tot de EU-lidstaten waar het langetermijneffect van de vergrijzing op de begroting het meest merkbaar is, met name in de vorm van een forse stijging van de pensioenuitgaven als percentage van het BBP. Er wordt weliswaar enige actie ondernomen, maar een resolutere begrotingsconsolidatie en het doorvoeren van verdere hervormingsmaatregelen om de sterke toename van de leeftijdsgerelateerde uitgaven te beteugelen, zouden de risico's voor de houdbaarheid van de openbare financiën helpen verminderen. Hoewel de budgettaire uitgangspositie bijdraagt tot een stabilisatie van de schuldquote op middellange termijn, zal de beperkte structurele verbetering in de loop van de programmaperiode niet volstaan om de verwachte budgettaire gevolgen van de vergrijzing op de lange termijn binnen de perken te houden. Alles samen lijkt Slovenië ernstig risico te lopen wat de houdbaarheid van de openbare financiën betreft.

Het stabiliteitsprogramma bevat een kwalitatieve beoordeling van de algemene gevolgen van het nationale hervormingsprogramma van Slovenië van oktober 2006 binnen het kader van de begrotingsstrategie op middellange termijn. Daarnaast verschaft het enige informatie over de rechtstreekse budgettaire kosten of besparingen van de voornaamste hervormingen waarin het nationale hervormingsprogramma voorziet, maar in de begrotingsprognoses wordt niet expliciet rekening gehouden met de gevolgen van alle in het nationale hervormingsprogramma geschetste maatregelen voor de openbare financiën. De in het stabiliteitsprogramma opgenomen maatregelen op het gebied van de openbare financiën lijken aan te sluiten bij de in het kader van het nationale hervormingsprogramma voorgenomen acties. Het stabiliteitsprogramma verstrekt met name nadere bijzonderheden over de in het nationale hervormingsprogramma aangekondigde belastinghervorming en vult de in het nationale hervormingsprogramma voorgenomen acties aan met maatregelen aan de uitgavenzijde.

De in het programma uitgestippelde begrotingsstrategie is gedeeltelijk in overeenstemming met de globale richtsnoeren voor het economisch beleid die in de geïntegreerde richtsnoeren voor de periode 2005-2008 zijn opgenomen. Met name het aanpassingstraject richting de MTD is ontoereikend.

Wat de in de gedragscode voor stabiliteits- en convergentieprogramma's gespecificeerde gegevensvereisten betreft, vertoont het programma enige lacunes in de verplichte en facultatieve gegevens (2).

te profiteren van het gunstige economische klimaat, onder meer de begrotingsmeevallers in 2006, om sneller de MTD te verwezenlijken;

in het licht van de verwachte toename van de leeftijdsgerelateerde uitgaven, de houdbaarheid van de openbare financiën op lange termijn in de hand te werken, met name door de aan de gang zijnde pensioenhervorming te versterken met aanvullende maatregelen die er in het bijzonder op gericht zijn de arbeidsparticipatie van oudere werknemers te verhogen en een toenemend gebruik van particuliere pensioenspaarregelingen aan te moedigen.