Economisch partnerschapsprogramma van Spanje - Hoofdinhoud

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 368/1

Het stabiliteits- en groeipact (SGP) beoogt de begrotingsdiscipline binnen de gehele Unie te waarborgen en formuleert het kader voor het voorkomen en corrigeren van buitensporige overheidstekorten. Het is gebaseerd op de doelstelling van gezonde openbare financiën als middel ter versterking van de voorwaarden voor prijsstabiliteit en voor een sterke duurzame groei, die berust op financiële stabiliteit, waarbij tegelijk de verwezenlijking van de doelstellingen van de Unie voor duurzame groei en werkgelegenheid wordt ondersteund.

In Verordening (EU) nr. 473/2013 worden voorschriften vastgesteld ter versterking van de monitoring van het begrotingsbeleid in de eurozone en ter waarborging van de consistentie van de nationale begrotingen met de richtsnoeren inzake het economisch beleid die zijn afgegeven in het kader van het SGP en het Europees semester. Daar louter budgettaire maatregelen mogelijk niet volstaan om een duurzame correctie van het buitensporig tekort te garanderen, kunnen aanvullende beleidsmaatregelen en structurele hervormingen noodzakelijk zijn.

In artikel 9 van Verordening (EU) nr. 473/2013 worden de gedetailleerde regels vastgesteld voor de economische partnerschapsprogramma's die moeten worden voorgelegd door lidstaten die de euro als munt hebben waartegen een buitensporigtekortprocedure loopt. Het economisch partnerschapsprogramma dient een routekaart van maatregelen te bevatten die bijdragen tot een effectieve en duurzame correctie van het buitensporig tekort, en dient met name de belangrijkste structurele budgettaire hervormingen te vermelden, in het bijzonder de hervormingen op het gebied van belastingen, pensioenen, gezondheidszorg en begrotingskaders.

Op 27 april 2009 heeft de Raad Besluit 2009/417/EG (2) vastgesteld waarbij Spanje aan een buitensporigtekortprocedure werd onderworpen. Op 21 juni 2013 heeft de Raad een herziene aanbeveling aangenomen overeenkomstig artikel 126, lid 7, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) in het kader van een buitensporigtekortprocedure die is ingeleid vóór de inwerkingtreding van Verordening (EU) nr. 473/2013.

Op 1 oktober 2013, en binnen de in artikel 9, lid 3, en artikel 17, lid 2, van Verordening (EU) nr. 473/2013 vastgestelde termijn, heeft Spanje zijn economisch partnerschapsprogramma bij de Commissie en de Raad ingediend waarin met name de structurele budgettaire hervormingen worden vermeld die een effectieve en duurzame correctie van het buitensporig tekort moeten garanderen. Het economisch partnerschapsprogramma bevat eveneens maatregelen die ertoe strekken de landenspecifieke aanbevelingen (LSA's) voor 2013 die in de Aanbeveling van de Raad van 9 juli (3) tot Spanje werden gericht („Aanbeveling van de Raad van 9 juli 2013”), ten uitvoer te leggen: i) het waarborgen van gedifferentieerd en groeiversterkend budgettair herstel (LSA 1 en 2); ii) herstel van de kredietverlening aan de economie (LSA 3); iii) strijd tegen de werkloosheid en de sociale gevolgen van de crisis (LSA 4, 5 en 6); iv) bevordering van concurrentievermogen en groei (LSA 7 en 8); en v) modernisering van de overheidsdiensten (LSA 9).

De structurele budgettaire maatregelen die Spanje voornemens is ten uitvoer te leggen, zijn de volgende: i) uitoefening van strikt toezicht op de budgettaire ontwikkelingen op regionaal en lokaal niveau; ii) oprichting van een onafhankelijke begrotingsinstelling; iii) verlaging van de uitgaven in de gezondheidszorg en het overheidsapparaat; iv) het wegwerken van de betalingsachterstand van de publieke bij de particuliere sector; v) het verminderen van prijsinertie bij overheidsuitgaven en -inkomsten; vi) de houdbaarheid van de pensioenen verbeteren; vii) het belastingstelsel vereenvoudigen en efficiënter maken; viii) de informele economie bestrijden en ix) het overheidsapparaat efficiënter maken. Als zij op effectieve wijze ten uitvoer worden gelegd, mag van deze maatregelen worden verwacht dat ze zullen bijdragen aan de duurzame correctie van de buitensporigtekortsituatie van Spanje.

Het economisch partnerschapsprogramma van Spanje maakt ook een balans op van de vooruitgang die is geboekt met de verbetering van het toezicht op de regionale financiën in overeenstemming met de organieke wet inzake begrotingsstabiliteit, het liquiditeitsfonds voor de regio's en de betalingsregeling voor leveranciers. Het voorziet evenwel niet in extra maatregelen om de strikte en transparante handhaving van de preventieve en corrigerende maatregelen die in de organieke wet inzake begrotingsstabiliteit zijn vastgelegd, te versterken, onder andere door bijvoorbeeld een snelle bekendmaking van de driemaandelijkse beoordelingsrapporten van de economische en financiële plannen van de regio's en van de redenen voor het al dan niet opleggen van sancties aan niet-conforme lichamen.

De oprichting van een onafhankelijke begrotingsinstelling in overeenstemming met de vereisten van Verordening (EU) nr. 473/2013 moet de monitoring van de Spaanse openbare financiën helpen versterken en afwijkingen van de begrotingsdoelstellingen vroegtijdig helpen opsporen. De onafhankelijke begrotingsinstelling zal ook advies verlenen met betrekking tot de inwerkingstelling van de preventieve, corrigerende en handhavingsmaatregelen die in de organieke wet inzake begrotingsstabiliteit zijn vastgelegd, en met betrekking tot de vaststelling van de begrotingsdoelstellingen van de regio's. In de huidige ontwerptekst hadden evenwel een aantal institutionele bepalingen die de functionele en operationele onafhankelijkheid van de onafhankelijke begrotingsinstelling moeten waarborgen, aangescherpt moeten worden.

Ofschoon het economisch partnerschapsprogramma geen plannen bevat voor een alomvattende systematische evaluatie van grote uitgavenposten tegen maart 2014, zoals in de landenspecifieke aanbevelingen van 2013 werd aangegeven, verstrekken de maatregelen om de uitgaven op het gebied van de gezondheidszorg, het werkgelegenheidsbeleid en het overheidsapparaat te rationaliseren, toch informatie over een aantal cruciale uitgavenposten. Wat de uitgaven in de gezondheidszorg betreft, zouden de herziening van het zorgpakket en van de referentieprijzen voor farmaceutische producten en de invoering van een gecentraliseerd inkoopplatform in de zorgsector tot een efficiënter gebruik van overheidsmiddelen kunnen leiden. Wat het overheidsapparaat betreft, wordt verwacht dat de hervormingen over een periode van drie jaar besparingen zullen opleveren dankzij een algemene verbetering van de efficiency, met name door de overlap in administratieve structuren te elimineren, overheadkosten te stroomlijnen, de zogenaamde „geïnstitutionaliseerde” overheid te rationaliseren en lokale lichamen te hervormen. Om de verwachte besparingen te realiseren, zal een nauwlettend toezicht op en een strikte handhaving van al deze maatregelen noodzakelijk zijn. Het is ook absoluut zaak dat de regio's zich aan de hervorming van het overheidsapparaat committeren om efficiencywinst op de middellange termijn te verwezenlijken.

Met de huidige herziening van de organieke wet inzake begrotingsstabiliteit wordt beoogd het ministerie van Financiën ruimere bevoegdheden te verlenen in verband met het toezicht op de financiële situatie en de betalingsachterstanden van de verschillende overheidsniveaus. Doel is om de betalingsachterstanden van de overheid bij de particuliere sector weg te werken en om te voorkomen dat een opeenstapeling van dergelijke schulden de financiële positie van een overheidsdienst in gevaar zou brengen. Als zodanig bewerkstelligt de ontwerpwet een aanscherping van de begrotingsdiscipline bij alle subsectoren van de overheid.

De ontwerpwet inzake niet-indexering strekt ertoe de regelingen voor de indexering van gereguleerde prijzen en retributies te beëindigen. De bestaande mechanismen van collectieve onderhandeling, de instrumenten van de financiële sector en de pensioenen, die aan bod komen in een aparte hervorming als vermeld in overweging 12, zullen buiten het toepassingsgebied van deze wet blijven. Er mag worden verwacht dat de wet — zodra zij in werking is getreden — niet alleen een aantal budgettaire besparingen zal opleveren, maar ook de secundaire effecten op de prijzen zal helpen beperken en de koopkracht en het concurrentievermogen ondersteunen.

De reeds doorgevoerde en nog geplande wijzigingen in het pensioenstelsel zijn ingrijpend. De voorgestelde regels met betrekking tot de „houdbaarheidsfactor” en de nieuwe formule voor de indexering van de pensioenen vormen — samen met de in maart 2013 aangenomen hervorming op het gebied van vervroegd pensioen — belangrijke stappen om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën te verbeteren en de snel stijgende pensioenuitgaven in bedwang te houden.

Wat de systematische evaluatie van het belastingstelsel (LSA 2) betreft, wordt in het economisch partnerschapsprogramma verwezen naar de conclusies van een deskundigengroep die in februari 2014 zullen worden gepresenteerd en op een later tijdstip door de regering in overweging zullen worden genomen. In dat programma worden ook maatregelen gepresenteerd, zoals de nieuwe belasting op fluorgassen, in antwoord op de aanbeveling om extra maatregelen te nemen op het gebied van milieubelasting.

In het economisch partnerschapsprogramma wordt ook verwezen naar maatregelen om belastingfraude en zwartwerk te bestrijden, waaronder een jaarlijks plan voor belasting- en douanecontroles dat begin 2014 zal worden aangenomen, en de verdere tenuitvoerlegging van het plan om de fraude op het gebied van werkgelegenheid en sociale zekerheid te bestrijden. Naar verwachting zullen deze inspanningen extra inkomsten opleveren en zo de inspanning voor de begrotingsconsolidatie ondersteunen.

In het economisch partnerschapsprogramma wordt uitgebreid aandacht besteed aan de arbeidsmarktproblematiek — hiertoe behoren de evaluatie van de arbeidsmarkthervorming van 2012, de lopende hervorming van de maatregelen voor een actief arbeidsmarktbeleid, de tenuitvoerlegging van de strategie inzake werkgelegenheid en ondernemerschap voor jongeren en de oprichting van publiek-private partnerschappen voor arbeidsbemiddeling. Er zijn evenwel geen concrete plannen voor een verdere modernisering van de openbare diensten voor arbeidsvoorziening, behalve dan de samenwerking met arbeidsbureaus uit de particuliere sector. Het economisch partnerschapsprogramma voorziet ook niet in maatregelen voor een verdergaande hervorming in aansluiting op de evaluatie van de arbeidsmarkthervorming van 2012. Hoe dan ook lijkt de hervorming bij de bedrijven vruchten te hebben afgeworpen op het gebied van interne flexibiliteit en loonmatiging, en heeft zij zo — ceteris paribus — het banenverlies beperkt.

Ook de hervormingen op de goederen- en dienstenmarkten gaan de goede kant op. Het economisch partnerschapsprogramma verstrekt informatie over maatregelen zoals de ontwerpwet tot waarborging van de eenheid van de markt, de ontwerpwet betreffende de vrije beroepen en de wet op het ondernemerschap. Verder benadrukt het economisch partnerschapsprogramma de maatregelen om het tekort dat samenhangt met de elektriciteitstarieven, te verlagen. Die maatregelen, die nog voltooid moeten worden, kan een toename van de schuld die samenhangt met de elektriciteitstarieven, en van de daarmee samenhangende latente verplichtingen voor de overheidsfinanciën onder controle helpen te houden,