Mr.Dr. D.A.P.N. (Dion) Koolen

foto Mr.Dr. D.A.P.N. (Dion) Koolen
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Persoonlijkheden
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Vooraanstaand katholiek politicus in het interbellum. Was advocaat en administratief rechter en kwam in 1905 in de Tweede Kamer voor het district Grave door oud-minister Harte i te verslaan. Volgde in 1920 de liberaal Fock i op als Kamervoorzitter en trad in die functie tamelijk streng en formeel op. In 1925 opvolger van minister Aalberse i in het kortstondige eerste kabinet-Colijn i. Was een bewonderaar van Colijn. Na zijn kortdurende ministerschap negentien jaar staatsraad. Werd na de breuk in het vierde kabinet-Colijn i in 1939 verrassend formateur, omdat hij anders dan de ministers Romme en Steenberghe een exponent was van de rechtervleugel van de RKSP. Zijn formatiepoging mislukte dan ook. Stond bekend als tamelijk afstandelijk.

AB van R.K.-kiesvereenigingen
functie(s) in de periode 1905-1945: lid Tweede Kamer, voorzitter Tweede Kamer, minister, lid Raad van State

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Dionysius Adrianus Petrus Norbertus

geboorteplaats en -datum
Rijswijk (Z.H.), 21 januari 1871

overlijdensplaats en -datum
Voorschoten, 24 maart 1945

begraafplaats en -datum
's-Gravenhage, 28 maart 1945 (familiegraf)

2.

Partij/stroming

partij(en)
RKSP (Roomsch-Katholieke Staatspartij)

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • advocaat en procureur te Utrecht, van 1897 tot 16 april 1903
  • schoolopziener, arrondissement IJsselstein, van 1 april 1897 tot 1 oktober 1905
  • lid gemeenteraad van Utrecht, van 5 september 1899 tot september 1911
  • lid Centrale Raad van Beroep (voor de Ongevallenwet), van 16 april 1903 tot 1 juni 1919 (benoemd bij K.B. van 28 februari 1903)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 september 1905 tot 4 augustus 1925 (1905-1918 voor het kiesdistrict Grave)
  • ondervoorzitter Centrale Raad van Beroep, van 1 juni 1919 tot 4 augustus 1925
  • voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 14 oktober 1920 tot 5 augustus 1925
  • minister van Arbeid, Handel en Nijverheid, van 4 augustus 1925 tot 8 maart 1926
  • lid Raad van State, van 1 mei 1926 tot 24 maart 1945 (benoemd bij K.B. van 15 april 1926)

(in)formateurschap(pen)
  • kabinetsformateur, van 15 november 1923 tot 24 november 1923 (poging mislukt)
  • kabinetsformateur, van 9 juli 1939 tot 14 juli 1939 (poging mislukt)

4.

Partijpolitieke functies

overzicht
  • voorzitter Rooms-Katholieke Kiesvereniging te Utrecht, van 1894 tot 1915
  • ondervoorzitter Provinciale Bond van R.K.-Kiesvereenigingen te Utrecht, van 1898 tot 1915
  • lid "Klarenbeeksche Club", vanaf 1900
  • voorzitter Algemeene Bond van Roomsch-Katholieke Rijkskiesvereenigingen, van 3 april 1905 tot mei 1916
  • penningmeester R.K.-Kamerclub, Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 september 1916 tot 14 oktober 1920
  • voorzitter reorganisatiecommissie Algemeene Bond van Roomsch-Katholieke Rijkskieskringorganisaties, van 31 januari 1925 tot 13 maart 1926

lijsttrekkerschappen
  • lijstaanvoerder Rooms-Katholieken Tweede Kamerverkiezingen 1922 (in de kieskring Leiden)
  • lijstaanvoerder RKSP Tweede Kamerverkiezingen 1925 (in de kieskring Leiden)

5.

Nevenfuncties (24/25)

  • lid Nederlandse Anti-Oorlogsraad
  • lid Bond voor Volkenbond en Vrede
  • thesaurier Leo-Stichting
  • voorzitter Centrale Vereeniging voor Kinderbescherming in aartsbisdom Utrecht en bisdom Haarlem
  • lid Staatscommissie inzake de evenredige vertegenwoordiging (Staatscommissie-Oppenheim), van 19 november 1913 tot 25 mei 1914
  • lid Staatscommissie ter voorbereiding van een belasting op oorlogswinst (Staatscommissie-Bos), van oktober 1915 tot 23 februari 1916
  • lid Centraal Stembureau, van 1918 tot oktober 1920
  • diverse commissariaten
  • lid Staatscommissie inzake algehele herziening der Gemeentewet (Staatscommissie-Oppenheim), van 6 december 1918 tot september 1920
  • voorzitter Staatscommissie inzake regeling der ziekteverzorging, van juni 1919 tot 1920
  • voorzitter Bijzondere Raad, "Vereeniging van den H. Vincentius van Paola" , aartsbisdom Utrecht
  • lid Hoofdraad "Vereeniging van den H. Vincentius van Paola", omstreeks 1919
  • voorzitter bestuur St. Vincentius Gesticht "Harreveld", omstreeks 1920
  • lid dagelijks bestuur "Het Nederlandsche Roode Kruis", vanaf 1 januari 1929
  • voorzitter commissie van advies inzake rechtsbescherming tegen de overheid, van maart 1931 tot 1932
  • lid College van Curatoren Technische Hogeschool te Delft, van 1 oktober 1931 tot 1941
  • lid Commissie van Toezicht op de bijzondere leerstoelen en de bijzondere universiteiten, vanaf 21 april 1932 (nog in 1938)
  • lid financiële commissie, Academie voor Internationaal Recht, omstreeks 1934 tot 1940
  • voorzitter Staatscommissie voor onderzoek van het probleem van de revolutionaire volksvertegenwoordigers, van 12 februari 1934 tot 16 juni 1934
  • voorzitter Staatscommissie belast met onderzoek verhoging veiligheid in luchtverkeer, van augustus 1935 tot augustus 1936
  • voorzitter Raad voor Luchtvaart, van januari 1937 tot 1945
  • lid Raad van Commissarissen N.V. Nederlandsche Spoorwegen, vanaf 1938
  • voorzitter Indische Missievereeniging (tijdens Duitse bezetting)
  • lid financiële commissie, Academie voor Internationaal Recht

afgeleide functies, presidia etc.
  • voorzitter Commissie van Rapporteurs voor de ontwerp-wet tot heffing eener inkomstenbelasting (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1913 tot juni 1920
  • voorzitter Commissie van Voorbereiding voor het wetsvoorstel bepalingen inzake de naamloze vennootschap (Tweede Kamer der Staten-Generaal), vanaf december 1918
  • voorzitter Commissie van Rapporteurs voor de ontwerp-Warenwet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), tot 1919
  • voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk V (Binnenlandse Zaken) 1920 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
  • voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-wet Nadere wijziging van de onteigeningswet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), 1920
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van april 1920 tot september 1920
  • voorzitter begrotingscommissie voor Buitenlandse Zaken 1921 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
  • voorzitter Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 oktober 1920 tot 10 augustus 1925
  • voorzitter Commissie voor Huishoudelijke aangelegenheden (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 oktober 1920 tot 10 augustus 1925
  • voorzitter vaste commissie voor Buitenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 oktober 1920 tot 10 augustus 1925
  • ondervoorzitter van de ministerraad (kabinet-Colijn I), van augustus 1925 tot maart 1926
  • lid afdeling Algemene Zaken (Raad van State)
  • lid afdeling Binnenlandse Zaken (Raad van State)
  • lid afdeling Financiën (Raad van State)
  • lid afdeling Handel, Nijverheid en Scheepvaart (Raad van State)
  • lid afdeling Arbeid, Handel en Nijverheid (Raad van State)
  • lid afdeling Landbouw en Visserij (Raad van State)
  • lid afdeling Sociale Zaken en Volksgezondheid (Raad van State)
  • lid afdeling geschillen van bestuur (Raad van State)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

voortgezet onderwijs
  • gymnasium-a en -b, "Stedelijk Gymnasium" te Utrecht

academische studie
  • rechtswetenschap (gepromoveerd op stellingen), Rijksuniversiteit Utrecht, tot 2 oktober 1894
  • staatswetenschap (gepromoveerd op dissertatie), Rijksuniversiteit Utrecht, tot 2 oktober 1894

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Sprak in de Tweede Kamer met name over financiële aangelegenheden, arbeid, onderwijs en waterstaat

opvallend stemgedrag (2/6)
  • Behoorde in 1923 tot de vier leden van zijn fractie die tegen een (aangenomen) initiatiefwetsvoorstel-Sannes stemden over aanvulling van de Invaliditeitswet
  • Behoorde in 1924 tot de drie leden van zijn fractie die tegen een wetsvoorstel over steunverlening aan de Koninklijke Hollandsche Lloyd stemden

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Werd in september 1918, 1919 en 1920 als tweede op de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap geplaatst
  • Werd op 13 oktober 1920 als eerste kandidaat op de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap geplaatst. Hij kreeg 43 van de 84 stemmen. Op J.H.A. Schaper werden 15 en op P. Rink 12 stemmen uitgebracht.

uit de privésfeer
  • Was in 1909 medeoprichter van het Alberdinck Thijm-Genootschap

verkiezingen
  • Werd in 1901 in het kiesdistrict Utrecht II na herstemming verslagen door jhr. J. Röell (ol)
  • Versloeg in 1905 de vroegere afgevaardigde van het district Grave, oud-minister J.J.I. Harte van Tecklenburg (rk), na herstemming
  • Werd in 1909, 1913 en 1917 bij enkelvoudige kandidaatstelling gekozen

niet-aanvaarde politieke functies
  • lid Raad van State, december 1916
  • lid Tweede Kamer, augustus 1925 (i.v.m. benoeming tot minister)

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
"de Katholieke Colijn" (bijnaam in de pers)

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • J.P. Gribling, "Koolen, Dionysius Adrianus Petrus Norbertus (1871-1945)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 312
  • Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
  • Ned. Patriciaat, 1940

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.