W. (Wiebe) Wierda

foto W. (Wiebe) Wierda
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotobureau Stokvis
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Invloedrijk denker over defensieaangelegenheden in de PvdA. Had als eigengereide Friese landmachtofficier tijdens de politionele acties in Indonesië een onregelmatige loopbaan. Beschouwde als Tweede Kamerlid de marine als een koninkrijk in het Koninkrijk en was daarom een fervent voorstander van een horizontale organisatiestructuur op het departement van Defensie. In dat geval zou de minister meer greep krijgen op de marine. Pleitte in de Tweede Kamer consequent voor verlaging van het marinebudget ten gunste van land- en luchtmacht. Als politicus een zakelijk plezierig man zonder bombarie.

PvdA
functie(s) in de periode 1956-1971: lid Tweede Kamer

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Wiebe (Wiebe)

geboorteplaats en -datum
Harich (gem. Gaasterland), 15 september 1908

overlijdensplaats en -datum
Culemborg, 15 augustus 2003

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij) (in de jaren dertig)
  • PvdA (Partij van de Arbeid)

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • onderwijzer te Groningen, tot 1940 (onderwijs aan jeugdige werklozen)
  • lid bestuur NVV (Nederlands Verbond van Vakverenigingen), district Groningen, tot 1940
  • reserve-officier der infanterie, Koninklijke Landmacht, van 1945 tot 1 december 1950
  • commandant bataljon grenadiers in Oost-Java, van 1946 tot 1949
  • officier regiment infanterie Johan Willem Friso, Koninklijke Landmacht, van 1 december 1950 tot 1 november 1963 (op non-actief sinds 6 november 1956)
  • chef Kabinet van de Nederlandse Militaire Missie in Indonesië, van januari 1952 tot september 1953
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 6 november 1956 tot 10 mei 1971

gevangenschap/internering
  • gevangenschap strafgevangenis te Scheveningen ("Oranjehotel"), 1941
  • geïnterneerd gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel, van 1942 tot 1943
  • geïnterneerd als krijgsgevangene in Duitsland en Polen, van 1943 tot 1945

officiersrangen
  • majoor der Koninkllijke Landmacht, van 1 december 1950 tot 1954
  • kolonel der Koninklijke Landmacht, van 1954 tot 1 november 1963
  • kolonel der Koninklijke Landmacht b.d., vanaf 1 november 1963

4.

Partijpolitieke functies

overzicht
  • lid PvdA-studiegroep "Een politiek voor vrede", van februari 1967 tot september 1967
  • voorzitter PvdA-commissie defensie, 1968 (stelde een nota over het defensiebeleid ('Doelmatig Defensiebeleid') op)

5.

Nevenfuncties

  • lid Defensiecommissie, van 1957 tot 1966
  • lid hoofdbestuur Humanistisch Thuisfront
  • lid Standing Committee NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie)
  • voorzitter Defensiecommissie, van 1966 tot september 1972
  • voorzitter Welzijnsstichting "Sudergoa", van 1971 tot 1977
  • lid Commissie van Civiele en Militaire deskundigen inzake de Nederlandse Defensie (commissie-Van Rijckevorsel), van oktober 1971 tot maart 1972
  • voorzitter Adviesraad Defensie-aangelegenheden, van 1 juni 1975 tot 1 juni 1980 (geïnstalleerd 28 mei 1975)
  • voorzitter NRWM (Nationale Raad Welzijn Militairen), vanaf 1975
  • lid dagelijks bestuur Samenwerkingsorgaan Zuidwest Friesland

afgeleide functies, presidia etc.
  • tweede ondervoorzitter commissie Onderzoek Materieel-Aanschaffingsbeleid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van mei 1958 tot september 1960
  • lid vaste commissie voor Nederlands Nieuw-Guinea (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van september 1959 tot oktober 1962
  • voorzitter Commissie voor de Verzoekschriften (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 27 september 1960 tot mei 1963
  • voorzitter vaste commissie voor de Civiele Verdediging (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 oktober 1961 tot 10 mei 1971
  • ondervoorzitter vaste commissie voor Defensie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 4 oktober 1961 tot 10 mei 1971
  • voorzitter Commissie van Voorbereiding voor de ontwerp-Oorlogswet voor Nederland (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 12 februari 1964 tot april 1964
  • voorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp bezoldiging militair gerechterlijke ambtenaren (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 20 april 1967 tot maart 1968
  • lid Noord-Atlantische Assemblée, omstreeks 1969 tot mei 1971
  • lid presidium Noord-Atlantische Assemblée, omstreeks 1970 tot 1971

6.

Opleiding

primair onderwijs
  • Openbare lagere school te Scharsterburg

voortgezet onderwijs
  • u.l.o. te Joure, van 1920 tot 1923
  • gymnasium te Groningen

hoger beroepsonderwijs
  • Kweekschool voor onderwijzers
  • militaire opleiding SROI (School voor Reserve-Officieren Infanterie) te Kampen, van 1927 tot 1928

cursussen
  • vakstudies aan infanterieschool en Hogere Krijgsschool, 1953

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was defensie-woordvoerder van de PvdA-Tweede Kamerfractie
  • Interpelleerde in 1963 minister De Jong over de reorganisatie van het ministerie van Defensie

opvallend stemgedrag
  • Behoorde in 1966 tot de zeventien leden van zijn fractie die tegen het (weer) toelaten van communisten tot enkele Kamercommissies (onder andere Buitenlandse Zaken en Defensie) stemden

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Weigerde in 1965 een benoeming tot staatssecretaris van Defensie, omdat minister De Jong wenste vast te houden aan de verticale organisatiestructuur van defensie met afzonderlijke staatssecretarissen voor de drie krijgsmachtonderdelen
  • Behoorde in 1972 met onder meer Kooijmans en Brinkhorst tot de leden van de Commissie-Van Rijckevorsel die een minderheidsadvies uitbrachten. Die minderheid pleitte onder meer voor overdacht van zoveel mogelijk luchtmachttaken aan andere NAVO-partners, rigoreuze inkrimping van de landmacht, aanleg van een oefenterrein bij Ter Apel en handhaving van het defensiebudget

uit de privésfeer
  • Groeide tot zijn vertrek in 1923 naar Groningen op in Scharsterbrug, gemeente Gaasterland
  • Keerde in 1949 gewond terug uit Nederlands-Indië

niet-aanvaarde politieke functies
  • staatssecretaris van Defensie, 1965 (wees een aanbod van viceminister-president Vondeling af, omdat hij niet in een 'verticale organisatie' wilde werken)
  • minister van Defensie, 1973 (werd hiervoor benaderd door informateur Burger)

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
  • J.W.L. Brouwer, "Kolonel én sociaal-democraat: Wiebe Wierda (1908-2003)", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2004, 132

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.