S.A.M. (Sharon) Dijksma

foto S.A.M. (Sharon) Dijksma
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
Foto: Lex Draijer
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Sharon Dijksma (1971) is sinds 17 december 2020 burgemeester van Utrecht. Zij was van 18 december 2012 tot 3 november 2015 staatssecretaris van Economische Zaken (met name voor landbouw) en van 3 november 2015 tot 26 oktober 2017 staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu (met name voor milieu) in het kabinet-Rutte II i. Van 22 februari 2007 tot 23 februari 2010 was zij staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Balkenende IV i. Verder was zij in de jaren 1994-2007, 2010-2012 en 2017-2018 Tweede Kamerlid voor de PvdA. Zij was toen onder meer fractiesecretaris. In 1992-1994 was mevrouw Dijksma voorzitter van de Jonge Socialisten en in de periode 2018-2020 wethouder van verkeer en vervoer van Amsterdam. Bij haar aantreden als Tweede Kamerlid in 1994 was zij het tot dan jongste Kamerlid.

PvdA
functie(s) in de periode 1994-2018: lid Tweede Kamer, staatssecretaris

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Sharon Alida Maria (Sharon)

geboorteplaats en -datum
Groningen, 16 april 1971

2.

Partij/stroming

partij(en)
PvdA (Partij van de Arbeid)

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 mei 1994 tot 22 februari 2007
  • staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (belast met primair onderwijs en kinderopvang), van 22 februari 2007 tot 23 februari 2010
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 juni 2010 tot 17 januari 2012
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 8 mei 2012 tot 20 september 2012
  • zelfstandig adviseur op het gebied van strategie en management, van september 2012 tot december 2012
  • staatssecretaris van Economische Zaken (belast met onder meer landbouw, natuur en voedselkwaliteit), van 18 december 2012 tot 3 november 2015
  • staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, van 3 november 2015 tot 26 oktober 2017
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 maart 2017 tot 1 juni 2018
  • wethouder (van verkeer en vervoer, water en luchtkwaliteit) van Amsterdam, van 30 mei 2018 tot 16 december 2020
  • burgemeester van Utrecht, vanaf 17 december 2020 (geïnstalleerd op 16 december)

takenpakket (staatssecretaris)
  • Was als staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het bijzonder belast met a. het primaire onderwijs; b. het speciaal onderwijs; c. het onderwijsachterstandenbeleid; d. voorschoolse opvang; e. kinderopvang; f. andere aangelegenheden waarvan de behartiging door de minister aan haar werd toevertrouwd.
  • Was als staatssecretaris van Economische Zaken in het bijzonder belast met a. landbouw, voedselkwaliteit en groen beroepsonderwijs; b. dierenwelzijn; c. natuur en biodiversiteit; d. structuurfondsen en cohesiebeleid; e. intellectueel eigendom, voor zover het betreft octrooi- en kwekersrecht; f. andere aangelegenheden waarvan behartiging door de minister aan haar werd toevertrouwd. Voerde in de internationale contacten de titel: minister voor Landbouw.

tijdelijke vervanging Kamerlid
  • Werd op grond van artikel X10 van de Kieswet tussen 17 januari en 8 mei 2012 tijdelijk vervangen door respectievelijk Myrthe Hilkens, John Leerdam en Margot Kraneveldt

4.

Partijpolitieke functies

overzicht
  • lid PvdA-adviescommissie kandidaatstelling Tweede Kamer 2021, vanaf december 2019

vorige
  • algemeen secretaris JS (Jonge Socialisten), van 1991 tot 1992
  • voorzitter JS (Jonge Socialisten), van 1992 tot 1994
  • lid bestuur EVS (Evert Vermeer Stichting), van 1996 tot 1999
  • lid fractiebestuur PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal (sinds 1 september 1998 voorzitter fractiegroep Ruimtelijk Beleid), van 1998 tot 24 augustus 2000
  • fractiesecretaris PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1 september 2000 tot 26 oktober 2004
  • vicefractievoorzitter PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 26 oktober 2004 tot 22 februari 2007
  • voorzitter werkgroep analyse verkiezingsnederlaag Europese verkiezingen, van juni 2009 tot 2 juli 2009
  • lid commissie PvdA-verkiezingsprogramma 2010, van januari 2010 tot april 2010
  • lid fractiebestuur PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 11 oktober 2011 tot 20 maart 2012
  • vicefractievoorzitter PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 31 oktober 2017 tot 29 mei 2018

5.

Nevenfuncties

huidige
  • Speciaal Klimaatgezant stedelijk adviesorgaan Verenigde Naties (ICLEI/LGMA), vanaf juni 2022
  • lid bestuur Stichting MIND Us
  • voorzitter bestuur Veiligheidsregio Utrecht
  • lid bestuur De Winter-Heijnsiusstichting
  • voorzitter Economic Board Utrecht
  • voorzitter VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten), vanaf 13 juni 2023
  • auditeur van Rekening Fundaties Vrijvrouwe van Renswoude
  • superintendent Evert Zoudenbalchhuis
  • regioburgemeester Politie-eenheid Midden-Nederland (als burgemeester)

vorige
  • lid bestuur "Better World Foundation"
  • lid bestuur Politiek Jongeren Kontakt te Groningen, van 1989 tot 1990
  • lid delegatie Nederlandse regering naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, van 1991 tot 1992 (als jongerenvertegenwoordiger)
  • vicepresident Socialist International Women, van 1996 tot 1999
  • lid bestuur BNN-mediagroep, van 1998 tot juni 2001
  • lid bestuur Stichting "Henk Vos Fonds", van 1999 tot 2002
  • lid Redactieraad kwartaaltijdschrift voor ontwikkelingswerk "Vice Versa"
  • lid Nationaal Aanbevelingscomité voor de Stichting Samenwerkende Straatkranten Nederland
  • lid Nederlandse delegatie COSAC te Dublin, 19 en 20 mei 2004 (leider delegatie Tweede Kamer)
  • lid Raad van Toezicht Stichting voor een Nieuw Zuid-Afrika
  • lid Raad van Toezicht Exxpertis Onderwijsadviseurs - hogeschool Edith Stein/OCT
  • informateur collegevorming gemeente Delfzijl, maart 2010
  • lid Raad van Toezicht Rijksmuseum Twente, van 2010 tot december 2012
  • lid Raad van Commissarissen EBN (EnergieBeheer Nederland), vanaf 5 april 2020
  • vicevoorzitter VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten), van 2 december 2022 tot juni 2023

afgeleide functies, presidia etc.
  • lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1 september 2000 tot 26 oktober 2004
  • voorzitter vaste commissie voor Europese Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 maart 2003 tot december 2004
  • plaatsvervangend lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 23 juni 2010 tot 20 september 2012
  • voorzitter vaste commissie voor Binnenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 11 november 2010 tot 1 december 2011
  • lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 31 oktober 2017 tot 1 juni 2018
  • lid parlementaire begeleidingscommissie Staatscommissie parlementair stelsel (Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 7 november 2017 tot 2018

comités van aanbeveling, erefuncties etc.
  • lid Comité van Aanbeveling bij Mobiliteitspoort
  • lid Comité van Aanbeveling Stichting Holland Ghana Foundation
  • ambassadeur JipsGoededoelen
  • lid Comité van Aanbeveling Stichting Hollandse Haringpartij
  • ambassadeur ontwikkelingsorganisatie Care International

6.

Opleiding

voortgezet onderwijs
  • v.w.o., "Rijksscholengemeenschap Kamerlingh Onnes" te Groningen, tot juni 1989

academische studie
  • rechten (niet voltooid), Rijksuniversiteit Groningen
  • bestuurskunde (niet voltooid), Universiteit Twente te Enschede

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was in 1994-2003 woordvoerster onderwijs (voortgezet onderwijs), milieu en ontwikkelingssamenwerking en in 2003-2007 woordvoerster verkeer en waterstaat (openbaar vervoer, infrastructuur)
  • Diende in 2002 een initiatiefwetsvoorstel in over het stellen van regels omtrent sponsoring van scholen in het primair en voortgezet onderwijs. Dit voorstel werd in 2004 door de Tweede Kamer verworpen. (28.512)
  • Maakte zich sterk voor invoering van een puntenrijbewijs en bereidde daarover een initiatiefwetsvoorstel voor. Dat werd niet ingediend, omdat het kabinet met een voorstel kwam.
  • Bracht in 2005 een initiatiefnotitie uit over de invoering van gratis openbaar vervoer (30.368)
  • Bracht in 2017 samen met Nine Kooiman (SP) en Corinne Ellemeet (GroenLinks) een initiatiefnota uit over de farmaceutische industrie ('Big Farma niet gezond!)' (34.834)
  • Op haar verzoek debatteerde de Tweede Kamer op 5 april 2018 over de ondercuratelestelling van zorginstelling Careyn
  • Op haar verzoek debatteerde de Tweede Kamer op 25 april 2018 over de groeiende zorgkloof in Nederland
  • Diende in 2018 samen met Corinne Ellemeet (GroenLinks) een initiatiefwetsvoorstel in over legale medicamenteuze afbreking van zwangerschap via de huisarts (34.891)
  • Bracht in 2018 met haar fractiegenoten Kirsten van den Hul en Attje Kuiken de initiatiefnota 'Geweld achter de voordeur: de schaamte voorbij' uit (34.907)

opvallend stemgedrag
  • Stemde in 1994 als enige van haar fractie tegen artikel 29 van de herziene Algemene Bijstandswet over de beperkte mogelijkheid van uitwonende jongeren tussen 18-21 om een beroep op de bijzondere bijstand te doen
  • Stemde in 1995 als enige van haar fractie tegen het wetsvoorstel Invoering prestatiebeurs

als bewindspersoon (beleidsmatig) (10/14)
  • Bracht in 2013 een zoogdierenlijst (Positieflijst) uit over het houden van zoogdieren, anders dan landbouw- en huisdieren, door particulieren. Hierdoor wordt het houden, verhandelen en fokken van zoogdieren (zoals wasberen, bergkangaroes) vrijwel geheel (slechts 36 soorten zijn 'positief') verboden.
  • Sloot in 2013 met provincies en maatschappelijke organisaties een Natuurpact. Provincies en natuurorganisaties worden verantwoordelijk voor het realiseren van een robuust natuurnetwerk, waarbij in 2027 minimaal 80.000 ha nieuwe natuur moet zijn gerealiseerd. Verder moet de biodiversiteit worden verbeterd en moeten internationale natuurdoelen worden gehaald. De door het rijk voor natuur aangekochte gronden worden aan de provincies overgedragen. Er komt een plan om de uitstoot van stikstof te beperken.
  • Bracht in 2014 de Rijksnatuurvisie 'Natuurlijk verder' uit. Kern is een omslag in denken: van natuur beschermen tégen de samenleving naar natuur versterken mét de samenleving. Door scheiding en isolatie van natuur te vervangen door vervlechting en wederzijdse versterking wil het kabinet een effectieve invulling geven aan de natuurdoelen die Nederland internationaal heeft afgesproken. Centrale stelling is: natuur en economie profiteren van elkaar. De visie bevat geen extra beleid of nieuwe regelgeving. (33.576)
  • Bracht in 2014 samen met minister Schippers een beleidsbrief uit over voedselveiligheid in de vleesketen. Het bedrijfsleven is primair verantwoordelijk, maar de overheid ondersteunt dit, onder meer door versterking van het toezicht en de opsporing door de NVWA en door openbaarmaking van controleresultaten
  • Voerde in 2014 per 15 september 2015 een verbod op het gebruik van wilde dieren in circussen in
  • Bracht in 2015 ter uitvoering van de Wet verantwoorde groei melkveehouderij een AMvB uit om zogenoemde grondgebondenheid te regelen. Melkveehouders die hun bedrijf uitbreiden en meer fosfaat produceren dan in 2014, moeten vanaf 1 januari 2016 jaarlijks aantonen over voldoende grond te beschikken om de mest te verwerken. Het beschikken over voldoende grond is tevens basisvoorwaarde voor de weidegang van koeien.
  • Verdedigde in 2015 in de Tweede Kamer het door haar voorganger ingediende wetsvoostel Wet natuurbescherming. Het voorstel was door haar aanzienlijk gewijzigd. De wet werd door haar opvolger staatssecretaris Van Dam in het Staatsblad gebracht. (33.348)
  • Leidde in december 2015 de Nederlandse onderhandelingsdelegatie op de VN-Klimaattop in Parijs, die uitmondde in een nieuw Klimaatverdrag
  • Kondigde in 2016 afspraken met NS aan over verbetering van het vervoer over de HSL-Zuid (Amsterdam-Brussel). Bij falen van NS kan in overleg worden besloten tot samenwerking met een andere vervoerder en bij drie keer niet halen van afspraken, kan de HSL uit de concessie worden gehaald. Er gaat 32 keer per dag een trein rijden naar Brussel met een half uur kortere reistijd.
  • Besloot in 2016 de BV ProRail om te zetten in een zelfstandig bestuursorgaan met eigen rechtspersoonlijkheid. Daardoor moet politieke aansturing door de betrokken bewindspersoon mogelijk worden.

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Bracht in 2009 een wet (Stb. 345) tot wijziging van de Wet kinderopvang tot stand, waardoor er een nieuw stelsel van gastouderopvang komt. De subsidie thuisopvang wordt geschrapt, maar gastouderschap op het adres van de gastouder of het adres van de ouders van het kind, blijft bestaan. Gastouders moeten aan een opleidingseis en kwaliteitseisen voldoen. De maximumprijs wordt verhoogd van vier naar vijf euro per uur. (31.874)
  • Bracht in 2013 een wijziging (Stb. 576) van de Meststoffenwet tot stand, waarbij een mestverwerkingsplicht wordt ingevoerd. Op een bedrijf van een veehouder mag alleen dierlijke meststoffen worden geproduceerd als vooraf afdoende afzetcapaciteit, in de vorm van mestafzet op (eigen) grond en mestverwerking, is gegarandeerd. Het wetsvoorstel was in 2012 ingediend door staatssecretaris Bleker. (33.322)
  • Bracht in 2013 als staatssecretaris voor natuurbeheer een wet (Stb. 666) tot wijziging van de Wet inrichting landelijk gebied tot stand, waardoor enkele rijksbevoegdheden worden geschrapt. Het gaat om bepalingen over de programmering van het gebiedsgerichte beleid en over de financiering en verantwoording van de uitvoering van dat beleid. Provincies worden tevens bevoegd voor de heffing en invordering van de omgeslagen kosten van landinrichtingsprojecten. Het wetsvoorstel was in 2012 ingediend door staatssecretaris Bleker. (33.441)
  • Bracht in 2014 een wijziging (Stb. 419) van de Natuurbeschermingswet over programmatische aanpak stikstof in Natura 2000-gebieden tot stand. Door de stikstofafname moet de natuurwaarde toenemen. In en rond Natura 2000-gebieden kunnen daardoor meer economische activiteiten met stikstofemissie worden toegelaten (de zogenoemde ontwikkelingsruimte). (33.669)
  • Bracht in 2014 de Wet verantwoorde groei melkveehouderij (Stb. 560) tot stand. Vanwege het vervallen van de Europese melkquotering zijn nieuwe regels nodig. De groei van de melkveehouderij wordt gereguleerd door aan de toename van de fosfaatproductie boven de melkveefosfaatreferentie van 2013 de voorwaarde te verbinden dat deze op eigen grond geplaatst wordt, voor 100 procent wordt verwerkt of een combinatie van beide. Bedrijven met een positief melkveefosfaatoverschot moeten vanaf 2015 verantwoorden dat zij dit overschot hebben laten verwerken. (33.979)
  • Bracht in 2015 als staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu een wet tot wijziging van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht in het Staatsblad (Stb. 521), waardoor er aan die wet een hoofdstuk over vergunningverlening wordt toegevoegd. Bij amvb kunnen kwaliteitscriteria worden geformuleerd voor vergunningverlening, toezicht en handhaving. Gemeenten en provincies moet sommige (bovengemeentelijke) taken laten uitvoeren door regionale uitvoeringsdiensten. Basis voor de wet was een advies van een commissie-Mans uit 2008. Het wetsvoorstel was in 2014 ingediend en in de Tweede Kamer verdedigd door staatssecretaris Mansveld. (33.872)
  • Bracht in 2016 een wet (Stb. 119) tot wijziging van de Wet Luchtvaart tot stand waarmee een nieuw normen- en handhavingstelsel voor de luchthaven Schiphol wordt ingevoerd. Uitgangspunt wordt dat het luchtverkeer zo veel mogelijk op een baan wordt afgehandeld, die de minste geluidsbelasting geeft. Het wetsvoorstel was in 2014 ingediend door staatssecretaris Mansveld. (34.098)
  • Bracht in 2017 de wet (Stb. 314) tot Goedkeuring van de op 12 december 2015 te Parijs tot stand gekomen Overeenkomst van Parijs (Internationaal Klimaatakkoord) (34.589)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen (5/7)
  • Was in maart 2001 kandidaat voor het voorzitterschap van de PvdA, maar werd verslagen door Ruud Koole
  • Was van september 2003 tot januari 2004 met zwangerschaps- en bevallingsverlof
  • Was in 2012 een serieuze kandidaat voor het burgemeesterschap van Nijmegen, maar werd niet voorgedragen door de raad
  • Nam in 2015 als staatssecretaris voor landbouw deel aan het staatsbezoek aan de Volksrepubliek China
  • Belegde in 2016 een Nationale Klimaattop en maakte daarop nadere afspraken met bedrijfsleven, overheden en maatschappelijke organisaties over het verder terugdringen van de C02-uitstoot met negen procent

uit de privésfeer
  • Haar vader overleed op 35-jarige leeftijd. Sharon was toen 10 jaar.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • Cees Banning en Gijsbert van Es, "Huisbazin van de Partij van de Arbeid. Ex-activiste Sharon Dijksma heeft zich de Haagse discipline snel eigen gemaakt", NRC Handelsblad, 12 februari 2001
  • Interview door Hester Jansen, "'Natuurlijk heb ik ambitie'. De politieke visie en persoonlijke ambities van PvdA-vice-fractievoorzitter Sharon Dijksma" in: VNO-NCW opinieblad Forum, 23 maart 2006
  • Karolien Knols, Portret van Sharon Dijksma, "Volkskrant Magazine", 12 januari 2007
  • Cyntha van Gorp en Ingrid Weel, " De eenzaamheid lonkt niet", Trouw, 7 januari 2011
  • Bart Zuidervaart, "Bekend op Binnenhof, niet in de stal", Trouw, 22 januari 2013
  • Toof Brader en Marja Vuijsje, "Haagse portretten. Tweede-Kamerleden, ministers, staatssecretarissen" (1995, 1999)

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.